1. Lumbululai ene mambo o tukebela Yehoba kwitutangijila.

 FWANYIKIZHAI kuba’mba mwaeleka mu jisaka. Mu jino jisaka muji banyama ba mungye bakaji, bichi ne tulongolo twa bulembe ne bimbo. Mwakonsha kumvwa bingi bulongo inge muji na muntu wa kwimutangijila wayuka bulongo yoyo mpunzha kabiji wakonsha kwimuzhikijila ku bino byonse. Ino ntanda nayo ijitu nobe jino jisaka. Muji bintu byavulbaa byatama byakonsha konauna bulunda bwetu ne Yehoba. Nangwa byonkabyo, tuji na mwine wakila wa Kwitutangijila aye Yehoba. Wituzhikijila ku bintu byatama ne kwitutangijila kufika ku mpunzha ko tubena kuya, ko kuba’mba mu ntanda ipya mo tukekala na bumi bwa myaka ne myaka.

2. Mu ñanyi mashinda Yehoba mo etutangijila?

² Mu ñanyi mashinda Yehoba mo etutangijila? Jishinda jitanshi jo engijisha ke Mambo anji Baibolo. Kabiji wingijisha ne bantu banji bamwimenako. Wingijisha “kalume wa kishinka kabiji wa maana” kwitunengezhezha kajo ka ku mupashi ketukwasha kufuukula bintu bulongo. (Mat. 24:45) Kabiji Yehoba wingijisha ne banabalume bakwabo bafikilamo kwitutangijila. Bano banabalume bakwabo bo engijisha ke bakalama ba mwanzo ne bakulumpe mu kipwilo betutundaika ne kwitufunjisha pa kuba’mba tutwajijile kuchinchika mu ano moba akatazha. Tusanchila bingi Yehoba pa byo etutangijila bulongo mu ano moba akupelako akatazha. Kino kikosesha bulunda bwetu ne Yehoba ne kwikala bwikalo bwawama luno ne bumi bwa myaka ne myaka kulutwe.

3. Ñanyi bintu byo tusakwisambapo mu uno mutwe?

³ Nangwa byonkabyo, kimye kimo kyakonsha kwitukatazha bingi kulondela lutangijilo lwa Yehoba kikatakata inge lwafuma ku banabalume bambulwa kulumbuluka betutangijila. Mambo ka? Mambo kampe bintu byo betubuula kuba kechi twibitemwa ne. Nangwa kampe twakonsha kulanguluka’mba bintu byo betubuula kechi byayilamo ne, ne kwamba’mba kechi byafuma kwi Yehoba  ne. Pa bimye bya uno mutundu, twafwainwa kuketekela’mba Yehoba ye ubena kutangijila bantu banji ne kushiinwa’mba kulondela lutangijilo lwanji mufuma bintu byawama bingi. Pa kuba’mba tutwajijile kuketekela mu lutangijilo lwanji, uno mutwe usakwitukwasha kuyuka (1) Yehoba byo atangijilanga bantu banji kala, (2) byo abena kwitutangijila lelo jino, ne (3) bintu byo tumwenamo inge ke tulondele lutangijilo lwanji.

YEHOBA BYO ATANGIJILANGA KISAKA KYA BENA ISALELA

4-5. Yehoba wamwesheshe byepi bena Isalela kuba’mba wibatangijilenga kwingijisha Mosesa? (Mona kipikichala.)

⁴ Yehoba watongwele Mosesa kutangijila bena Isalela kufuma mu Ijipita. Yehoba waubilepo bintu bimo byamwesheshenga kuba’mba ye wibatangijilenga kwingijisha Mosesa. Kintu kimo kyo aingijishe ke jikumbi jaimenenga mulumbulumbu kimye kya mute ne mujilo waimenenga mulumbulumbu kimye kya bufuku. (Lupu. 13:21) Mosesa walondejilenga jikumbi ne mujilo byaimenenga mulumbulumbu kumutangijila aye ne bena Isalela ku Kalunga Kachila. Bena Isalela baumvwine bingi moyo byo bamwene’mba bebashinkila pakachi ka Kalunga Kachila ne nzhita ya bena Ijipita ibapupijilenga. Kabiji balangulukile’mba Mosesa walubankenye pa kwibatwala ku Kalunga Kachila. Bino Mosesa kechi walubankenye ne. Yehoba mwine ye watangijilenga bantu banji kwibatwala ku Kalunga Kachila kwingijisha Mosesa. (Lupu. 14:2) Nangwa byonkabyo, Yehoba wibapokolwele mu jishinda ja kukumya bingi.​—Lupu. 14:26-28.

⁵ Pa myaka 40, Mosesa watwajijile kulondela jikumbi jaimenenga mulumbulumbu kutangijila bantu ba Lesa mu kiselebwa. a Pa kimye kicheche, Yehoba walengejile jikumbi kwimana mulumbulumbu peulu ya tente wa Mosesa kabiji bena Isalela bonse bejimwenenga. (Lupu. 33:7, 9, 10) Mu jikumbi, Yehoba waambile ne Mosesa kabiji Mosesa waambijile bantu byamubuujile Yehoba. (Sala. 99:7) Bena Isalela bamwene bintu byafwainwe kwibalengela kushiinwa’mba Yehoba wibatangijilenga kwingijisha Mosesa.

6. Bena Isalela bamwenenga byepi lutangijilo lwa Yehoba? (Kubala 14:2, 10, 11)

⁶ Kyatamakotu ke kya kuba’mba bena Isalela bavula bakainenga’mba Yehoba kechi waingijishenga Mosesa kwibatangijila ne. (Tangai Kubala 14:2, 10, 11.) Pa bimye byavula, bena Isalela bakainenga’mba Yehoba kechi watongwele Mosesa kwibatangijila ne. Na mambo a kino, Yehoba kechi waswishishe bena Isalela bavula kutwela mu Ntanda ya Mulaye ne.​—Bala. 14:30.

7. Ambaipo bantu bamo balondejile lutangijilo lwa Yehoba. (Kubala 14:24) (Mona kipikichala.)

⁷ Nangwa byonkabyo, bena Isalela bamo balondejile lutangijilo lwa Yehoba. Yehoba waambilepo pa muntu umo amba: “Kaleba . . . Wandondejilenga na muchima yense.” (Tangai Kubala 14:24.) Lesa wapesheshe Kaleba kabiji wamuswishishe kusala mpunzha yo akebelenga kwikalamo mu Kenana. (Yosh. 14:12-14) Kabiji kisaka kya bena Isalela kyalondejilepo nakyo kyalondejile lutangijilo lwa Yehoba. Yoshua byo bamutongwele kuswana pe Mosesa ne kwikala ntangi wa bena Isalela, “bamunemekele bingi moba onse a bumi bwanji.” (Yosh. 4:14) Na mambo a kino, Yehoba wibapesheshe ne kwibalengela kutwela mu ntanda yo ebalayile.​—Yosh. 21:43, 44.

8. Lumbululai Yehoba byo atangijilanga bantu banji mu moba a bamfumu. (Monai kipikichala.)

⁸ Byo papichile myaka, Yehoba watongwele bamitonyi bakutangijila bantu banji. Kabiji mu moba a bamfumu, Yehoba watongwele bangauzhi ba kutangijila bantu banji. Bamfumu ba kishinka balondejilenga bibabuujilenga bangauzhi. Nabiji Mfumu Davida waswile byo  bamolweleko kwi ngauzhi Natana. (2 Sam. 12:7, 13; 1 Moba 17:3, 4) Mfumu Yehoshafwata walondelanga byamubuulanga Yahaziela kabiji watundaikanga bantu ba mu Yuda “kuketekela bangauzhi ba [Lesa].” (2 Moba 20:14, 15, 20) Byo bapichilenga mu makatazho, Mfumu Hezekiya walombele bukwasho kwi ngauzhi Isaya. (Isa. 37:1-6) Kimye kyonse bamfumu kyo balondelanga lutangijilo lwa Yehoba, bebapeshanga kabiji kisaka nakyo kyazhikijilwanga. (2 Moba 20:29, 30; 32:22) Bantu bonse bafwainwe kushiinwa’mba Yehoba waingijishenga bano bangauzhi kutangijila bantu banji. Nangwa byonkabyo, bamfumu bavula ne bantu bakainenga kulondela bibabuujilenga bangauzhi ba Yehoba.​—Yele. 35:12-15.

YEHOBA BYO ATANGIJILANGA BENA KILISHITU BATANSHI

9. Yehoba waingijishanga bañanyi kutangijila bena Kilishitu batanshi? (Monai kipikichala.)

⁹ Pa Pentekosita mu 33 C.E., Yehoba walengele kipwilo kya bena Kilishitu. Pano watangijilanga byepi bano bena Kilishitu batanshi? Watongwele Yesu kwikala mutwe wa kipwilo. (Efi. 5:23) Nangwa byonkabyo, Yesu kechi waambanga na baana banji ba bwanga pa muntu pa muntu ne. Waingijishanga batumwa ne banabalume bakulumpe ba mu Yelusalema kutangijila bantu banji. (Byu. 15:1, 2) Kabiji batongwele ne bakulumpe mu kipwilo ba kutangijila bipwilo.​—1 Tesa. 5:12; Titu. 1:5.

10. (a) Bena Kilishitu bavula bajingako mu moba a batumwa baubile byepi na lutangijilo lo batambwijile? (Byu. 15:30, 31) (b) Mambo ka bantu bamo mu moba a kala o bakanyijile kulondela bantu Yehoba bo aingijishenga kwibatangijila? (Monai kakitenguluzha ka kuba’mba “ Ene Mambo Bantu Bamo o Bakaina Amba Yehoba Kechi Wingijisha Bantu Kutangijila Bantu Banji Ne.”)

¹⁰ Nanchi bena Kilishitu bajingako mu moba a batumwa balondelanga lutangijilo nyi? Bavula batambwilanga mikambizho ne kwiilondela. Kabiji ‘basekejile bingi na mambo a kwibatundaika.’ (Tangai Byubilo 15:30, 31.) Nga mu ano moba Yehoba ubena kutangijila byepi bantu banji?

YEHOBA BYO ETUTANGIJILA LELO JINO

11. Ambaipo kintu kimo kimwesha’mba Yehoba ubena kukwasha babena kutangijila mu ano moba.

¹¹ Yehoba watwajijila kutangijila bantu banji lelo jino. Wibatangijila kwingijisha Mambo anji ne Mwananji, aye mutwe wa kipwilo. Nanchi twamona kintu kikwabo kimwesha’mba Yehoba watwajijila kwingijisha bantu kwitutangijila nyi?  Ee. Akilangulukai pa byamwekele panyuma ya mwaka wa 1870. Charles Taze Russell ne balunda nanji batendekele kuyuka’mba mwaka wa 1914 wajinga mwaka wanema bingi mambo Bufumu bwa Lesa popo bwatendekele kulama. (Da. 4:25, 26) Kukebakeba bungauzhi bwa mu Baibolo ko kwibakwashishe kuyuka kino kishinka. Nanchi Yehoba wibatangijilenga mu bintu byo bakebelekebelenga mu Baibolo nyi? Ee, wibatangijilenga. Mu 1914, bintu byamwekelenga mu ntanda byamwesheshe patoka kuba’mba Bufumu bwa Lesa bwatendekele kulama. Nkondo Itanshi ya Ntanda Yonse yatendekele. Kabiji myalo, bitentanshi ne bipowe bya nzala nabyo byatendekele. (Luka 21:10, 11) Yehoba waingijishenga bano banabalume bena Kilishitu kutangijila bantu banji.

12-13. Ñanyi bintu byaubile bantu batangijilenga mu kimye kya Nkondo ya Bubiji ya Ntanda Yonse pa kuba’mba basapwile ku bantu bavula?

¹² Kabiji akilangulukai ne pa byamwekele mu kimye kya Nkondo ya Bubiji ya Ntanda Yonse. Balongo batangijilenga pa ofweshi mukatampe wa ntanda yonse bapitulukilemo bulongo mu kinembelo kya Lumwekesho 17:8. Byo bapitulukilemo bayukile’mba Nkondo ya Bubiji ya Ntanda Yonse kechi yo ikaleta nkondo ya Amagedonyi ne. Onkao mambo, bayukile’mba panyuma ya nkondo, kukekala kimye kya mutende Bakamonyi ba kwa Yehoba kyo bakasapwila ne kufunjisha bantu bavula. Balongo batangijilenga banengezhezhe sukulu wa Gileada nangwa kya kuba kino kyamwekelenga nobe kechi kyakonsha kwingila ne. Uno sukulu bamunengezhezhe kuba’mba jibumba ja Yehoba jifunjishe bamishonale bya kusapwila ne kufunjisha bantu mwaya ntanda yonse. Bano bamishonale bebatuminenga mu byalo ne mu kimyetu kya nkondo. Kabiji kalume wa kishinka wanengezhezhe Sukulu wa Mwingilo wa Lesa b wa kufunjisha basapwishi bonse mu bipwilo kuyuka bya kusapwila ne kufunjisha bulongo bantu. Mu ano mashinda, bantu ba Lesa bebanengezhezhenga kwingila mwingilo wajinga kulutwe.

¹³ Lelo jino tumona patoka kuba’mba Yehoba watangijilenga bantu banji mu kyokya kimye kyakatezhe bingi. Kufumatu kimye kya Nkondo ya Bubiji ya Ntanda Yonse, bantu ba Yehoba bakasuluka kabiji babena kwingila mwingilo wa kusapwila mu byalo byavula. Uno mwingilo ubena kuyilako bingi palutwe.

14. Mambo ka o twafwainwa kuketekela lutangijilo lufuma ku jibumba ja Yehoba ne ku bakulumpe mu kipwilo? (Lumwekesho 2:1) (Monai kipikichala.)

 ¹⁴ Lelo jino, ba mu Jibumba Jitangijila batwajijila kulondela lutangijilo lwa kwa Kilishitu. Bakeba mikambizho yo bapana mu jibumba jetu kuyila mwayila bikeba Yehoba. Kabiji bengijisha bakalama ba mwanzo ne bakulumpe mu kipwilo kupana mikambizho mu bipwilo. c Bakulumpe mu kipwilo bashingwa kuvwangakotu ne bakulumpe mu kipwilo babula bashingwa bonse baji mu ‘kuboko kwa kilujo’ kwa Kilishitu. (Tangai Lumwekesho 2:1.) Nangwa byonkabyo, bano bakulumpe bonse bambulwa kulumbuluka kabiji nabo balubankanya. Pa bimye bimo, Yoshua ne Mosesa balubankanyanga byonka byaubanga ne batumwa. (Bala. 20:12; Yosh. 9:14, 15; Loma 3:23) Ne lunotu, Yesu ubena kutangijila kalume wa kishinka ne bakulumpe mu bipwilo, kabiji ukatwajijila kwibatangijila “moba onse kukafikatu ne ku mpelo ya buno bwikalo.” (Mat. 28:20) Onkao mambo, tuji na bishinka byavula bya kwitulengela kuketekela mu lutangijilo lwanji kupichila mu boba bo atongola.

TUMWENAMO BYAWAMA INGE TWATWAJIJILA KULONDELA LUTANGIJILO LWA YEHOBA

15-16. Ñanyi bintu byo tufunjilako ku boba balondejile lutangijilo lwa Yehoba?

¹⁵ Inge twatwajijila kulondela lutangijilo lwa Yehoba, tumwenamo byawama nangwatu pa kino kimye. Ba mulume ne mukazhi abo ba Andy ne Robyn baumvwijile byo bebatundaikile kupeezhako bwikalo bwabo. (Hebe. 13:5) Na mambo a kino, bepaine kwingilako mwingilo wa kushimika Mazubo a Bufumu ne bishimikwa bikwabotu bya Bakamonyi ba kwa Yehoba. Nyenga Robyn waambile’mba: “Pa bimye bimo, twikala mu tubibamba tucheche mwabula ne pa kutekela. Kabiji napoteshe ne makamela o naingijishanga nangwa kya kuba natemwa bingi uno mwingilo wa kukopa bipikichala. Najijile bingi byo neapoteshe. Nangwa byonkabyo, natwajijile kwikala na lusekelo byonka byaubile mukazhanji Abalahama aye Sala, mambo nakebeshe kwingijila Yehoba ne kubula kuta muchima pa bintu byo napoteshe.” (Hebe. 11:15) Ñanyi bintu byamwenejilemo bano bamulume ne mukazhi? Ba Robyn baamba’mba: “Tuji bingi na lusekelo mambo twayuka kuba’mba tubena kupa Yehoba bintu byonse byo tuji nabyo. Amiwa ne bamwatawami inge ketwingile mingilo itupa Yehoba, tuyuka bwikalo byo bukekala mu ntanda ipya.” Mulongo Andy waitabizha amba: “Amiwa ne bakazhi  bami tuji bingi na lusekelo mambo twaingijisha kimye kyetu ne kwingila na ngovu mu mwingilo wa Yehoba.”

¹⁶ Ñanyi bintu bikwabo byo tumwenamo inge twatwajijila kulondela lutangijilo lwa Yehoba? Nyenga Marcia byo apwishishe sukulu, walondejile byo bamutundaikile kutendeka mwingilo wa bupainiya. (Mat. 6:33; Loma 12:11) Waambile’mba: “Nafwainwe kuya na kufunda pa sukulu mukatampe wa univesiti pa myaka ina kwakubula kundipilisha mali. Pano bino nafuukwilepo kwingijila Yehoba. Onkao mambo, nafunjilepo mwingilo umo wa kumwenamo mali a kunkwasha kwingila bulongo mwingilo wami wa bupainiya. Kino kyajinga kintu kyanema bingi kyo nafuukwilepo mu bwikalo bwami. Nji bingi na lusekelo mu mwingilo wami wa bupainiya kabiji nkito yami indengela kwikala na kimye kya kukelela kuya na kwingijilako pa Betele ne mingilotu ikwabo ya mu jibumba ja Yehoba.”

17. Ñanyi bintu bikwabo byawama byo tumwenamo inge twatwajijila kulondela lutangijilo lwa Yehoba? (Isaya 48:17, 18)

¹⁷ Kimye kimo betujimunako ne kwituzhikijila ku bintu byatama nabiji kutemwisha bintu bya ku mubiji ne bintu bikwabo byakonsha kwitulengela kulala mizhilo ya Lesa. Kuba bino kumwesha’mba tubena kulondela lutangijilo lwa Yehoba kabiji tumwenamo byawama. Twikala na jiwi ja mu muchima jatooka ne kubula kwiletela makatazho avula. (1 Timo. 6:9, 10) Ne kikafumamo, tukengijilanga Yehoba na muchima yense, kabiji kino kiketusangajika bingi ne kwikala mutende.​—Tangai Isaya 48:17, 18.

18. Mambo ka o mwafuukwilapo kutwajijila kulondela lutangijilo lwa Yehoba?

¹⁸ Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, Yehoba ukatwajijila kwingijisha bantu kwitutangijila mu kimye kya malwa akatampe shoo kukafika ne mu Bukalama bwa Myaka Kiumbi. (Sala. 45:16) Nanchi tukatwajijila kulondela luno lutangijilo nangwa kya kuba kino kikakebewanga kusankilapo bintu byo tukeba nyi? Kiketupelela kuba bino inge ke tulondele lutangijilo lwa Yehoba pa kino kimye. Onkao mambo, twayai tulondelenga lutangijilo lwa Yehoba kimye kyonse ne kutwajijila kulondela lutangijilo lwa banabalume bo atongola kwitulama. (Isa. 32:1, 2; Hebe. 13:17) Kuba bino kukamwesha’mba twaketekela mwi Yehoba witutangijila ne kwituzhikijila ku bintu byakonsha konauna bulunda bwetu ne aye, ne kwitutangijila kufika ko tubena kuya, ko kuba’mba bumi bwa myaka ne myaka mu ntanda ipya.