1, 2. Yehoba wingijisha byepi bintu byo alengele?

YEHOBA ke Lesa upana. Ye witupa bintu byonse byo tuji nabyo. Yehoba ye mwina ngolode ne siliva ne bilengwa byonse biji pano pa ntanda, kabiji wibingijisha kukwasha bantu ne banyama kwikala bomi. (Sala. 104:13-15; Hagai 2:8) Mu Baibolo muji mashimikila avula alumbulula Yehoba byo apananga bintu ku bantu banji mu mashinda a kukumya.

² Pa myaka 40, Yehoba wapele bantu banji bena Isalela manna ne mema kimye kyo baendelenga mu kiselebwa. (Lupu. 16:35) Onkao mambo, “kafwako kyo bakajilwenga ne.” (Ne. 9:20, 21) Kabiji Yehoba waingijishe ngauzhi Elisha kuba kya kukumya kyalengejile manyi a mwanamukazhi wafwila kubula kupwa. Na mambo a kino, uno mwanamukazhi wabwezhezhe nkongole yo ajinga nayo ne kushalapo na mali a kwikwashishamo, pamo na baana banji ba balume. (2 Mfu. 4:1-7) Na bulume bwa Yehoba, Yesu naye wajishishe bantu bavula ne kupa bantu mali mu jishinda ja kukumya.—Mat. 15:35-38; 17:27.

3. Tusakwisamba pa ka mu uno mutwe?

 ³ Yehoba uji na bintu byavula bingi byo engijisha kuba’mba akwashe bilengwa byanji byumi pano pa ntanda. Nangwa byonkabyo, utundaika bakalume banji kwingijisha bintu byo baji nabyo kutundaika mingilo yanji. (Lupu. 36:3-7; tangai Byambo bya Maana 3:9.) Mambo ka Yehoba o akebela’mba tumupengapo bintu byo tuji nabyo? Bantu banji ba kishinka ba kala bapananga byepi bupe bwa kutundaika mingilo ya Yehoba? Nga jibumba jetu jingijisha byepi mali apana balongo lelo jino? Mu uno mutwe, tusakwisamba pa mikumbu ya ano mepuzho.

4. Mambo ka o tupaina bintu kwi Yehoba?

⁴ Tupana bintu kwi Yehoba mambo twamutemwa kabiji tumusanchila bingi. Tutundaikwa bingi inge twalanguluka pa bintu byonse bitubila Yehoba. Kimye Mfumu Davida kyo alumbulwilenga bintu byakebewenga pa kushimika nzubo ya Lesa, waambile’mba bintu byonse byo tuji nabyo bifuma kwi Yehoba, kabiji ne bintu byonse byo twakonsha kumupa nabyo byafumine kwi aye.—Tangai 1 Byambo bya Moba 29:11-14.

5. Binembelo bimwesha byepi amba kupana kwi Yehoba ke jishinda jikatampe ja kumupopwelamo?

⁵ Kunungapo, kupana ke jishinda jikwabo mo tupopwela Yehoba. Mutumwa Yoano wamwene kimwesho kya bakalume ba Yehoba mwiulu saka bamba’mba: “Anweba Yehoba Lesa wetu, mwafwainwa kutambula lukumo ne buneme ne bulume, mambo yenu mwalengele bintu byonse kabiji na mambo a kyaswa muchima wenu, byaikeleko ne kulengwa.” (Lum. 4:11) Nanchi kechi mwaswa kuba’mba Yehoba wafwainwa kutambula lukumo ne munema ye tumupa kupichila mu kumupa bintu byetu byawamisha nenyi? Kupichila mwi Mosesa, Yehoba wakambizhe bena Isalela kwikalanga na bijiilo bisatu mu mwaka. Pa byobya bimye bya kupopwela Yehoba, bena Isalela kechi bafwainwe “kwiya kwi Yehoba mabokotu ne.” (Mpitu. 16:16) Ne lelo jino, kupana bupe bwa kusanchila Yehoba ne kutundaika mingilo ya jibumba janji ke jishinda jikatampe ja kumupopwelamo.

6. Mambo ka o kyawamina kwikala bampanyi? (Monai kipikichala kitanshi.)

⁶ Tumwenamo bingi mu kwikala bampanyi, mambo kupana kwawama kukila kutambwilatu bintu. (Tangai Byambo bya Maana 29:21.) Langulukai pa mwana wamucheche upa bansemi banji bupe kufuma pa byonka bintu byo bamupa. Bansemi banji bakonsha kumvwa bingi bulongo. Painiya ukikala pa nzubo pa bansemi banji wakonsha kwibapako mali a kupotamo bintu bimo bikebewa pa nzubo. Nangwa kya kuba bansemi kechi baketekela buno bukwasho ne, bakonsha kutambula buno bupe mambo bayuka’mba jo jishinda mwanabo jo amwesheshamo kusanta pa byo bamubila. Ne Yehoba naye byo byo akeba’mba atweba twikale bampanyi.

7, 8. Bantu ba Yehoba batongolwa mu Baibolo bapananga byepi bupe bwa kukwasha (a) mingilo ya kushimika? (b) mingilo ikwabo ya Lesa?

⁷ Binembelo byaamba bingi pa bantu bapananga bintu byo bajinga nabyo. Bimye bimo, bantu ba Yehoba bapananga bupe bwa kutundaika mingilo ya kushimika. Mosesa walombele bantu kupana bupe bwa kukwasha mwingilo wa kufiika tente wa lusambakeno. Mfumu Davida naye byo byo aubile na mwingilo wa kushimika nzubo ya Lesa. (Lupu. 35:5; 1 Moba 29:5-9) Mu kimye kya Mfumu Yehoashi, bañanga ba Lesa baingijishe mali apainenga bantu kuwamishishamo nzubo ya Yehoba. (2 Mfu. 12:4, 5) Mu moba a bena Kilishitu batanshi, balongo byo  baumvwine’mba bakwabo bayanda na mambo a kipowe kya nzala, “bafuukwilepo kupana bintu byo bakonsheshe kupana, ne kutuma kajo ka kutuuka ku balongo baikelenga mu Yudea.”—Byu. 11:27-30.

⁸ Bimye bikwabo, bantu ba Yehoba bapananga mali a kukwasha boba batangijilenga mingilo ya Lesa. Mwayijile Mizhilo ya Mosesa, bena Levi kechi bajingapo na kya buswanyi byonka byajinga na mikoka ikwabo ne. Bino, bena Isalela bapananga bya bujikumi, byakwashanga bena Levi kutatu muchima pa mingilo yabo pa tente wa lusambakeno. (Bala. 18:21) Kabiji Yesu ne batumwa banji bebapele bintu byavula ku banabakazhi bampanyi, “bebakwashishenga [ne] kwibapa bintu byabo.”—Luka 8:1-3.

9. Bantu banembwa mu Baibolo bafumyanga kwepi bupe bo bapananga?

⁹ Bantu bajinga na mashinda apusana pusana a kwikelamo na bintu byo bapananga. Bena Isalela byo bapainenga bupe ku mwingilo wa kufiika tente wa lusambakeno, bupe bwabo bwafumine pa bintu byo basendele mu Ijipita. (Lupu. 3:21, 22; 35:22-24) Mu moba a batumwa, bena Kilishitu bamo bapoteshe bintu byabo, nabiji majimi nangwa mazubo, ne kuleta mali ku batumwa. Kabiji batumwa baabenyenga ano mali ku boba bakajilwe. (Byu. 4:34, 35) Bakwabo batulangapo mali pa kuba’mba bekalengapo na bupe bwa kupana kimye kyonse. (1 Ko. 16:2) Kine, bantu bonse, banonshi ne bayanji, bapananga bupe.—Luka 21:1-4.

10, 11. (a) Twakonsha kwikala byepi bampanyi byonka byajinga bakalume ba Yehoba banembwa mu Baibolo? (b) Mumvwa byepi pa lubaji lo muji nalo lwa kutundaika mingilo ya Bufumu?

¹⁰ Lelo jino, bakonsha kwitubuula’mba kubena kukebwa mali a kukwasha mingilo imo. Kampe kuji lunengezho lwa kushimika Nzubo ya Bufumu ya katataka mo mukapwilanga. Nangwa kampe Nzubo ya Bufumu mo mupwila ikebewa kwiiwamisha. Kimo kimye kwakonsha kukebwa mali a kuwamishisha ofweshi wa musampi, mpunzha pa kushonkena, nangwa kukwasha balongo babena kupita mu bya malwa. Twakonsha ne kupanako bupe bwa kukwasha boba bengijila pa ofweshi mukatampe wa ntanda yonse ne pa maofweshi a misampi mwaya ntanda. Bupe bwetu bukwasha bamishonale, bapainiya beikajila, ne boba baji mu mwingilo wa mwanzo. Kabiji kipwilo kyenu kyafwainwa kiji na lunengezho lwa kupanako mali o mwaitabizhe a kukwasha mwingilo wa Kushimika Mazubo a Kubuñenamo ne Mazubo a Bufumu, pa kuba’mba balongo mwaya ntanda bamwenengamo.

¹¹ Atweba bonse twakonsha kwikalamo na lubaji mu kutundaika mingilo ya Yehoba mu ano moba a kupelako. Javula bantu kechi banembapo mazhina abo pa bupe bo bapana ne. Tubika mali mu kabokoshi ka bupe mu Nzubo ya Bufumu, nangwa kupana bupe pa Intaneti kwingijisha jw.org. Twakonsha kulanguluka’mba mali o twapana akepa bingi. Pano bino, mali avula o twingijisha lelo kechi afuma ku bantu bacheche bapana mali avula ne, bino afuma ku bantu bavula bapana mali ache ache. Balongo bamo nangwatu boba bayanda, bino boba byonka byaubile bena Makedonya, mambo nangwa bajinga ‘bayanji’ bino basashijile kuba’mba nabo bapaneko bupe, kabiji bapaine na lusekelo.—2 Ko. 8:1-4.

12. Jibumba jetu juba byepi pa kuba’mba jingijishe bulongo mali apana balongo?

¹² Jibumba Jitangijila jilombapo bingi kuba’mba jikale na maana a kwingijisha bulongo ano mali mu bukishinka. (Mat. 24:45) Ano mali inge beatambula, beabala ne kwiengijisha bulongo monka mwayila mingilo.  (Luka 14:28) Mu kimye kya kala, bakalama ba mali a mwingilo wa Lesa balondelanga mikambizho pa kuba’mba mali beengijishe ku mingilo yo beapainjile. Muntu umo waubile bino ke Ezela. Wabwelele ku Yelusalema na ngolode, siliva, ne bupe bukwabotu bwamupele mfumu wa bena Pelisha, byonse pamo byaesakene na mali kukila pa madola 100 milyonyi a kina America lelo jino. Ezela wanemekele bingi bino bintu amba ke bupe kwi Yehoba bwa kwitemenwa, onkao mambo wibilamine bingi bulongo ne kupana mikambizho ku boba basendelenga bino bintu pa kuba’mba bikafike bulongo ku Yelusalema. (Eze. 8:24-34) Mutumwa Paulo naye wasendejileko balongo mu Yudea bupe kimye kyo bakajilwe. Wanengezhezhe bintu bulongo kuba’mba aba batwajile buno bupe ‘bateshe muchima ku bintu byonse mu bukishinka, kechi kwi Yehoba konkatu ne, bino ne ku bantu.’ (Tangai 2 Kolinda 8:18-21.) Byonka byaubile Ezela ne Paulo, jibumba jetu najo jinengezha bulongo bintu ne kutako muchima pa kwingijisha mali apana balongo.

13. Mambo ka jibumba jetu o jibena kukepesheshako mingilo imo?

¹³ Kisemi kyakonsha kukepeshako bya kupotapota kwesakana na mali ajipo, nangwa kupeezhako bwikalo pa kuba’mba bengileko pakatampe mwingilo wa Yehoba. Ne jibumba ja Yehoba byo byo jauba. Mu myaka ya katataka, kwaubiwa lupimpu lwavula. Bimye bimo, luno lupimpu lwalengela jibumba kwingijisha mali avula kukila abena kupana balongo. Onkao mambo, jibumba jetu jamonapo mashinda a kukepesheshamo mali o jibena kwingijisha ne kupeezhako mingilo pa kuba’mba jikonshe kwingila mingilo ikatampe mu onka mali apana balongo.

14-16. (a) Ñanyi bintu bimo bibena kwingila mali o mupana ku mwingilo wa Lesa? (b) Mumwenamo byepi mu bupe bupana balongo?

¹⁴ Bakamonyi baingijila Yehoba pa myaka yavula bamba’mba lelo tuji na kajo ka ku mupashi kavula bingi kukila kala. Akilangulukaipotu. Mu myaka ya katataka, twaikala na jw.org ne JW Broadcasting. Baibolo wa Binembelo bya Ntanda Ipya watuntululwa mu milaka yavula bingi. Kabiji mu 2014/2015, bantu bavula bingi bakonkene pamo mu bibanza bya mpila bikatampe mu mizhi ikatampe 14 mwaya ntanda pa Kukonkana kwa Byalo kwa kuba’mba “Twajijilai na Kukeba Bufumu bwa Lesa Patanshi!” Aba bataainweko basangalele bingi.

 ¹⁵ Bavula babena kusanta bingi pa bintu byawama bibena kwibapa jibumba ja Yehoba. Ba mulume ne mukazhi bengijila mu kyalo kimo ku Asia basanta bingi pa lunengezho lwa JW Broadcasting. Baambile’mba: “Twingijila mu muzhi mucheche bingi. Onkao mambo, bimye bimo tumvwatu nobe tujitu bunke ne kulubako kuba’mba jibumba ja Yehoba jabaya bingi. Bino inge twatamba JW Broadcasting, kituvululamo’mba tuji na balongo bavula bingi mwaya ntanda. Ne balongo bo tuji nabo kuno batemwa bingi kutamba JW Broadcasting. Javula inge batamba JW Broadcasting, bamba’mba bomvwa nobe baikalatu pepi na ba mu Jibumba Jitangijila. Luno bomvwa kuba’mba kine baji mu jibumba ja Lesa.”

¹⁶ Mwaya ntanda yonse, kuji Mazubo a Bufumu afika ku 2,500 o babena kushimika nangwa kuwamisha. Balongo mu kipwilo kimo mu kyalo kya Honduras byo batendekele kwingijisha Nzubo ya Bufumu ya katataka, banembele’mba: “Tuji bingi na lusekelo kwikala mu jibumba ja Yehoba ne kwikala na balongo bavula mwaya ntanda betutemwa bingi, mambo kyo kyalengela’mba twikale na ino Nzubo ya Bufumu kuno kwetu.” Ne balongo bakwabo bavula byo byo bamba, kikatakata inge batambula Baibolo ne mabuku a katataka atuntululwa mu mulaka wabo, inge bebakwasha mu kimye kya bya malwa, nangwa pa kumona bintu byawama bifumamo mu mashinda a katataka a kusapwila ku mvula bantu.

17. Twayuka byepi amba Yehoba ye ubena kutundaika mingilo mu jibumba jetu?

¹⁷ Bantu bavula bakankalwa kuswa’mba mingilo yonse yo tubena kwingila itundaikwatu na bupe. Mukulumpe wa kampanyi umo byo afwakeshe pa musampi umo po bapulinta mabuku, wakuminye byo bamubuujile’mba bantu bonse bengila ino mingilo kechi bafola ne, bepanatu, ne ino mingilo itundaikwatu na bupe, kabiji mabuku etu kechi tupotesha ne. Waambile’mba kino kechi kyakonsheka ne. Ibyo, ku bantu kechi kyakonsheka ne. Bino atweba twayuka’mba kyakonshekatu na mambo a kuba’mba Yehoba ye ubena kutundaika mingilo.—Yoba 42:2.

18. (a) Ñanyi mapesho o tukamwenamo inge twatundaika mwingilo wa Bufumu? (b) Twakonsha kufunjisha byepi baana betu ne boba babatizhiwa katataka kuyuka buneme bwa kupana?

¹⁸ Yehoba witunemeka bingi pa kwitulomba kuba’mba tutundaike mingilo yanji lelo jino. Witulaya’mba uketupesha bingi inge twatundaika mingilo yanji. (Mala. 3:10) Yehoba walaya kuba’mba muntu uji na muchima wa bumpanyi ukamona byawama. (Tangai Byambo bya Maana 11:24, 25.) Kupana kwituletela bingi lusekelo, mambo “mu kupana mufuma lusekelo lukatampe kukila mu kutambula.” (Byu. 20:35) Mu byubilo ne mu ñambilo, twafwainwa kufunjisha baana betu ne boba babatizhiwa katataka kuyuka buneme bwa kupana bupe, kabiji nabo bakamona mapesho awama akafumamo.

19. Uno mutwe wimutundaika kuba byepi?

¹⁹ Yehoba ye witupele bintu byonse byo tuji nabyo. Inge twamupa bintu, tumwesha’mba twamutemwa kabiji tusanta pa byonse byo etubila. (1 Moba 29:17) Kimye kyo bapaine bupe ku mwingilo wa kushimika nzubo ya Lesa, “bantu basangalele bingi pa kupana ino milambo ya kwifuukwila, mambo bapainenga milambo ya kwifuukwila kwi Yehoba na muchima yense.” (1 Moba 29:9) Twayai tumwenengamo lusekelo mu kupana bintu kwi Yehoba, mambo byonse byo tuji nabyo byafuma kwi aye.