Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

MUTWE WA KUFUNDA 1

“Kange Wakamwe ne, Mambo Amiwa Yami Lesa Wobe”

“Kange Wakamwe ne, Mambo Amiwa Yami Lesa Wobe”

“Kange uchine ne, mambo amiwa nji ne obewa. Kange wakamwe ne, mambo amiwa yami Lesa wobe. Amiwa nkakukosesha ne kukukwasha.”—ISA. 41:10.

LWIMBO 7 Yehoba bo Bulume Bwetu

BIJI MU UNO MUTWE *

1-2. (a) Byambo biji pa Isaya 41:10, byakwashishe byepi nyenga Yoshiko? (b) Bañanyi bakonsha kumwenamo mu bino byambo?

NYENGA wa kishinka aye Yoshiko bamubuujile sawakya watama. Dokotala wamubuujile’mba washajiletu na bañondo bacheche kuba’mba afwe. Uno nyenga waubile byepi? Wavulukile kyepelo kya mu Baibolo kyo atemwa bingi. Kino Kinembelo ke Isaya 41:10. (Tangai.) Wabuujile dokotala amba kechi waakaminwe ne, mambo Yehoba wamukwachile ku kuboko. * Byambo bya lutekenesho biji pa kino kyepelo byakwashishe nyenga yetu kuketekela mwi Yehoba na muchima yense. Kino kyepelo kyakonsha kwitukwasha ne atweba kubula kubambisha muchima inge tubena kupita mu meseko akatampe. Pa kuba’mba tuyuke kino kyepelo byo kyakonsha kwitukwasha, twayai patanshi twisambe ene mambo Lesa o abuujijile Isaya bino byambo.

2 Yehoba wabuujile Isaya kunemba bino byambo pa kuba’mba atekeneshe Bayudea bo batwajile mu buzha mu Babilona byo papichiletu kimye kicheche. Nangwa byonkabyo, Yehoba walamine bino byambo kuba’mba bantu banji bonse bakamwenengamo, kechi Bayudea bonkatu bo batwajile mu buzha ne. (Isa. 40:8; Loma 15:4) Lelo jino, tubena kwikala mu “bimye byakatazha,” onkao mambo, tukeba bingi lutundaiko luji mu buku wa Isaya.—2 Timo. 3:1.

3. (a) Ñanyi milaye itanwa pa kinembelo kyo basala kya mwaka wa 2019 kya Isaya 41:10? (b) Mambo ka ino milaye o yanemena kwi atweba?

3 Mu uno mutwe, tusakwisamba pa milaye ya Yehoba isatu yakonsha kukosesha lwitabilo lwetu yanembwa pa Isaya 41:10. Ino milaye ke (1) Yehoba ukekala ne atweba, (2) ye Lesa wetu, ne (3) uketukwasha. Ino milaye * yanema bingi kwi atweba, mambo byonka byo kyajinga kwi nyenga Yoshiko, atweba bonse tupita mu meseko. Kabiji tupita mu makatazho na mambo a bintu byatama bibena kubiwa mu ntanda. Atweba bamo babena kwitumanyika ku makafulumende aji bingi na bulume. Twayai twisambe pa ino milaye isatu.

“AMIWA NJI NE OBEWA”

4. (a) Ñanyi mulaye mutanshi ye tusakwisambapo? (Monai tubyambo twa munshi.) (b) Yehoba umwesha byepi byo etuta muchima? (c) Byambo bya Lesa bimulengela kumvwa byepi?

4 Yehoba patanshi witutekenesha na byambo bya kuba’mba: “Kange uchine ne, mambo amiwa nji ne obewa.” * Yehoba umwesha’mba uji ne atweba byo etuta bingi muchima ne kwitutemwa. Monai byo etumwesha kifyele ne kwitumvwina lusa. Waamba’mba: “Wanemene bingi kwi amiwa, nakunemekele kabiji nakutemenwe bingi.” (Isa. 43:4) Kafwako kintu kyakonsha kulengela Yehoba kuleka kutemwa bantu bamwingijila ne, kabiji ukatwajijila kwikala wa kishinka kwi atweba. (Isa. 54:10) Butemwe bwanji ne bulunda bo tuji nabo ne aye bitulengela kubula kwikala na moyo. Usakwituzhikijilanga ne atweba lelo jino byonkatu byo azhikijilanga mulunda nanji Abulama (Abalahama). Yehoba wamwambijile’mba: “Kwakamwa ne, Abulama. Amiwa yami jikebo jobe.”—Nte. 15:1.

Na bukwasho bwa Yehoba, twakonsha kushinda meseko aji nobe “mikola” ne aji nobe “lubebe lwa mujilo” (Monai mafuka 5-6) *

5-6. (a) Twayuka byepi kuba’mba Yehoba uketukwasha inge ke tupite mu meseko? (b) Tufunjilako ka ku byaubile nyenga Yoshiko?

5 Twayuka’mba Yehoba ukeba bingi kwitukwasha inge ke tupite mu meseko mambo walaya bantu banji amba: “Byo ukapitanga pa mema, nkekala ne obewa, kabiji byo ukendanga pa mikola, kechi ukebila pa mema ne. Byo ukapitanga mu mujilo kechi ukapya ne, kabiji kechi ukababauka na lubebe lwa mujilo ne.” (Isa. 43:2) Bino byambo bilumbulula ka?

6 Yehoba kechi walaya kuba’mba ukafumyapo makatazho alengela bwikalo kukatazha ne, pano bino, kechi ukaswisha meseko aji nobe “mikola” kwitukookesha, nangwa meseko aji nobe “lubebe lwa mujilo” kwitulengela kuleka kumwingijila ne. Witulaya kuba’mba ukekala ne atweba ne kwitukwasha ‘kupita’ mu makatazho saka twachinchika. Yehoba uketukwasha byepi? Uketukwasha kushinda moyo pa kuba’mba tutwajijile kwikala ba kishinka kwi aye kufika ne ku lufu. (Isa. 41:13) Nyenga Yoshiko ye twaambapo kala wamwene’mba bino byambo bya kine. Mwananji wamukazhi waambile’mba: “Kitutundaikile bingi pa kumona bamama byo babujile kubambisha muchima. Twimwenejile kuba’mba Yehoba wibatekeneshe. Bamama batwajijile kusapwila pe Yehoba ne milaye yanji ku bamanase ne bantu bakolelwe bajinga mu kipatela kufikatu ne juba jo bafwile.” Tubena kufunjilako ka kwi nyenga Yoshiko? Umvwe twaketekela mu mulaye wa Lesa wa kuba’mba ‘amiwa nkakukwasha,’ ne atweba kechi tukekala na moyo ne, kabiji tukakosa ne kuchinchika meseko.

“AMIWA YAMI LESA WOBE”

7-8. (a) Ñanyi mulaye wa bubiji ye tusakwisambapo, kabiji walumbulula ka? (b) Mambo ka Yehoba o aambijile Bayudea bajinga mu buzha amba: “Kange wakamwe ne”? (c) Ñanyi byambo biji pa Isaya 46:3, 4 byatekeneshe bantu ba Lesa?

7 Monai mulaye wa bubiji wanembele Isaya wa kuba’mba: “Kange wakamwe ne, mambo amiwa yami Lesa wobe.” Byambo bya kuba’mba kange wakamwe ne bilumbulula ka? Mu mulaka mutanshi kyambo kya “kwakamwa” kilumbulula “kutwajijila kutala kunyuma kuchina’mba kintu nangwa muntu washinta wakemukozha” nangwa “kubenkabenka na kukenkenta mwaya mpunzha na mambo a moyo.”

8 Mambo ka Yehoba o abuujile Bayudea bo batwajilenga mu buzha mu Babilona kubula “kwakamwa”? Mambo wayukile’mba bantu bekala mu yoya ntanda bakomvwa moyo. Ñanyi kintu kyakonsheshe kwibaletela moyo? Ku mpelo ya myaka 70 Bayudea yo baikele mu buzha, Babilona bamulukukile ku nzhita ikatampe ya bena Media ne Pelisha. Yehoba waingijishe ino nzhita kupokolola bantu banji mu muzha mu Babilona. (Isa. 41:2-4) Bena Babilona ne bantu bafumine mu byalo bikwabo bayukile’mba mulwanyi wabo ubena kwiya, kabiji baesekele kumwesha’mba kechi bajinga na moyo ne kupichila mu kwitundaika bene na bene amba: “Kosai.” Kabiji balengele bankishi ne kuketekela kuba’mba basakwibazhikijila. (Isa. 41:5-7) Nangwa byonkabyo, Yehoba watekeneshe Bayudea kupichila mu kwibambila’mba: “Obewa Isalela, [kupusanako na bantu bakwabo] wi kalume wami . . . Kange wakamwe ne, mambo amiwa yami Lesa wobe.” (Isa. 41:8-10) Yehoba waingijishe byambo bya kuba’mba: “Amiwa yami Lesa wobe.” Yehoba wabuujilenga bapopweshi banji ba kishinka kuba’mba kechi wibalubileko ne, wajinga Lesa wabo kabiji bajinga bantu banji. Wibabuujile’mba: “Nkemupapanga . . . ne kwimupokolola.” Bino byambo bya lutekenesho byatundaikile bingi Bayudea bajinga mu buzha.—Tangai Isaya 46:3, 4.

9-10. Mambo ka o twafwainwa kubujila kumvwa moyo? Lumbululai.

9 Lelo jino, bantu baji bingi na bijikila na mambo a bintu bibena kutaminakotu mu ntanda. Ne atweba makatazho a mu ntanda etuletela bijikila. Pano bino, kechi twafwainwa kuba moyo ne. Yehoba witubuula’mba: “Amiwa yami Lesa wobe.” Mambo ka bino byambo o bitulengela kubula kumvwa moyo?

10 Fwanyikizhai kino: Bantu babiji, ko kuba’mba Jim ne Ben baji mu ndeke kabiji kubena kupita kinkunkwila. Mwela byo atendeka kulelaula ndeke, muntu wabijika mu bya kwambilamo amba: “Ikasai mishipi. Kinkunkwila kechi kisakupwa katataka ne.” Jim waakamwa bingi. Bino ubena kwendesha ndeke wanungapo’mba: “Kukakilwa ne.” Pa kumvwa bino byambo, Jim wapukunya mutwe ne kwamba’mba, “Byo ubena kwamba bisakwitukwasha ka?” Pano bino, Jim wamona kuba’mba Ben kechi waakamwa ne. Wamwipuzha’mba: “Mambo ka o wabujila kumvwa moyo?” Ben wamwemwesela ne kwamba’mba: “Mambo babena kwendesha ino ndeke nebayuka bingi bulongo. Batata.” Kabiji Ben wanungapo’mba: “Leka kubuule byavula pe batata. Naketekela inge uyuke kuba’mba bayuka bingi kwendesha ndeke, ne obewa kechi usakwakamwa ne.”

11. Ñanyi bintu byo tubena kufunjilako ku bano bantu babiji baji mu kifwanyikizho?

11 Tubena kufunjilako ka ku kino kifwanyikizho? Byonka byaubile Ben, ne atweba kechi tubambisha muchima ne, mambo twayuka biji Shetu wa mwiulu aye Yehoba. Twayuka kuba’mba uketukwasha kuchinchika makatazho akatampe o twakonsha kupitamo mu ano moba a kupelako. (Isa. 35:4) Nangwa kya kuba bantu mu ntanda baakamwa, bino atweba kechi tubambisha michima ne, mambo twaketekela mwi Yehoba. (Isa. 30:15) Byonka byaubile Ben, ne atweba tubuulako bakwetu bishinka bitulengela kuketekela mwi Lesa. Kino kikebalengela ne abo kuketekela mwi Yehoba kuba’mba ukebakwasha inge kebapite mu makatazho.

“AMIWA NKAKUKOSESHA NE KUKUKWASHA”

12. (a) Ñanyi mulaye wa busatu ye tusakwisambapo? (b) Kyambo kuba’mba “kuboko” kwa Yehoba kituvululamo ñanyi kishinka?

12 Monai mulaye wa busatu wanembele Isaya wa kuba’mba: “Amiwa nkakukosesha ne kukukwasha.” Isaya walumbulwile Yehoba byo akakosesha bantu banji byo aambile’mba: “Yehoba ukeya na bulume, kabiji kuboko kwanji kukalamanga.” (Isa. 40:10) Baibolo javula wingijisha kyambo kya “kuboko” kwimenako bulume. Onkao mambo, byambo bya kuba’mba “kuboko kwanji [Yehoba] kukalamanga” bituvululamo kuba’mba Yehoba Mfumu wa bulume. Waingijishe bulume bwanji bukatampe kukosesha ne kuzhikijila bantu banji ba kala, kabiji watwajijila kukosesha ne kuzhikijila bantu bamuketekela lelo jino.—Mpitu. 1:30, 31; Isa. 43:10, tubyambo twa munshi.

Kuboko kwa Yehoba kuketupokolola ku kyela kyonse kyo bakabunda kya kwitulwishako (Monai mafuka 12-16) *

13. (a) Ñanyi kimye Yehoba kyo afikizha mulaye wanji wa kuba’mba nkakukosesha? (b) Ñanyi mulaye witulengela kwikala na bulume ne luketekelo mwi Lesa?

13 Umvwe balwanyi kebetumanyike, Yehoba ufikizha mulaye wanji wa kuba’mba: “Amiwa nkakukosesha.” Mu byalo bimo mwaya ntanda, balwanyi betu babena kweseka na ngovu kukeba kukanya mwingilo wetu wa kusapwila nangwa kushinka mwingilo wa jibumba ja Lesa. Nangwa byonkabyo, kechi twakamwa na mambo a bino bintu ne. Yehoba witupa kishiino kitulengela kukosa ne kumuketekela. Witulaya’mba: “Kafwako kyela nangwa kimo kyo bakabunda kya kukulwishako kikengila ne.” (Isa. 54:17) Bino byambo bituvululamo bishinka bisatu byanema.

14. Mambo ka o twafwainwa kubujila kukumya inge balwanyi ba Lesa betulukuka?

14 Kitanshi, byo tuji baana ba bwanga ba Kilishitu, bantu betushikwa. (Mat. 10:22) Yesu waambijile jimo kuba’mba baana banji ba bwanga bakebamanyikanga bingi mu moba a kupelako. (Mat. 24:9; Yoa. 15:20) Kya bubiji, bungauzhi bwa kwa Isaya bwitujimunako’mba balwanyi betu kechi baketushikwatu ne, bino bakengijisha ne bilwilo byapusana-pusana pa kwitulukuka. Bino bilwilo byavwangamo kwitumanyika ne kwamba bya bubela pe atweba ne kulengela buno bubela kumweka nobe babena kwamba bya kine. (Mat. 5:11) Yehoba kechi ukakanya balwanyi betu kwingijisha bino bilwilo pa kwituluka ne. (Efi. 6:12; Lum. 12:17) Pano bino, kechi twafwainwa kuchina ne. Mambo ka?

15-16. (a) Ñanyi kishinka kya busatu kyo twafwainwa kuvulukanga, kabiji Isaya 25:4, 5 ukosesha byepi kino kishinka? (b) Isaya 41:11, 12 walumbulula’mba ñanyi kintu kikamwekela balwanyi betu?

15 Monai kishinka kya busatu kyo twafwainwa kuvulukanga. Yehoba waambile’mba “kafwako kyela” kyo bakengijisha kwitulwishako “kikengila ne.” Byonkatu nsakwa yakosa byo izhikijila muzhi ku mvula wa kinkunkwila, ne Yehoba naye wituzhikijila ku “bantu bashinta.” (Tangai Isaya 25:4, 5.) Balwanyi betu kechi baketumanyikanga myaka ne myaka ne.—Isa. 65:17.

16 Yehoba witukwasha kumuketekela na muchima yense kupichila mu kwitulumbulwila bikamwekela ‘aba bonse betuzhingijila.’ (Tangai Isaya 41:11, 12.) Nangwa kya kuba balwanyi betu baketulwishepotu byepi, mukafumatu kintu kimo: Balwanyi bonse ba bantu ba Lesa “bakebonaunatu pelu.”

KUKOSESHA LUKETEKELO LWETU MWI YEHOBA

Umvwe ketutange Baibolo moba onse tukakosesha luketekelo lwetu mwi Yehoba (Monai mafuka 17-18) *

17-18. (a) Kutanga Baibolo kwakonsha kwimukwasha byepi kukosesha luketekelo lwenu mwi Lesa? Lumbululai. (b) Kulanguluka languluka pa kinembelo kya mwaka wa 2019 kuketukwasha byepi?

17 Kuyuka bulongo Yehoba kuketukwasha kukosesha luketekelo lwetu mwi aye. Kutanga Baibolo ne kulanguluka-langulukapo ke jishinda jimo jo twakonsha kumuyukilamo Lesa. Mu Baibolo muji mashimikila amwesha Yehoba byo azhikijilanga bantu banji mu kimye kya kala. Ano mashimikila etukwasha kuketekela’mba ne atweba uketuzhikijila.

18 Akilangulukai pa ñambilo yaingijishe Isaya kumwesha Yehoba byo etuzhikijila. Waesakenye Yehoba ku kafunga kabiji waesakenye bakalume ba Lesa ku baana ba mikooko. Isaya waambile pe Yehoba amba: “Ukapwizha pamo baana ba mikooko na kuboko kwanji, kabiji ukebasendela pa kyaji kyanji.” (Isa. 40:11) Umvwe twayuka’mba kuboko kwa Yehoba kuji pe atweba, kechi tukakilwa ne, mambo tuyuka’mba twazhikijilwa. Pa kuba’mba tubule kukakilwa na mambo a makatazho o tubena kupitamo, kalume wa kishinka kabiji wa maana wasala Isaya 41:10 kwikala kinembelo kya mwaka wa 2019, kyaamba’mba: “Kange wakamwe ne, mambo amiwa yami Lesa wobe.” Mulangulukenga pa uno mulaye wa Lesa. Ukemukosesha byo mukapitanga mu makatazho aji kulutwe.

LWIMBO 38 Lesa Ukemukosesha

^ jifu. 5 Kinembelo kya mwaka wa 2019 kyamwesha bishinka bisatu byakonsha kwitukwasha kubula kwakamwa nangwa kya kuba mu ino ntanda mubena kumweka bintu byatama nangwa tubena kupita mu makatazho mu bwikalo bwetu. Uno mutwe usakulumbulula bino bishinka ne kwitukwasha kukepeshako bijikila ne kuketekela mwi Yehoba na muchima yense. Langulukainga pa kino kinembelo kya mwaka. Kilabijilai inge mwakonsha. Kikemukwasha kuchinchika makatazho abena kwiya kulutwe.

^ jifu. 1 Monai Kyamba kya Usopa kya July 2016, ji. 18.

^ jifu. 3 KULUMBULULA BYAMBO: Milaye ya Yehoba ke byambo bimwesha’mba byo amba bifika. Ino milaye itukwasha kukepeshako bijikila inge ketupite mu makatazho mu bwikalo.

^ jifu. 4 Byambo bya kuba’mba “Kange uchine ne” byatongolwa bimye bibiji pa Isaya 41:10, 13, ne 14. Abino byepelo byaingijisha ne kyambo kya kuba’mba “amiwa” (kwamba pe Yehoba) bimye byavula. Mambo ka Yehoba o atangijile Isaya kwingijisha kyambo kya kuba’mba “amiwa” bimye byavula? Waubile bino kuba’mba amweshe kishinka kya kuba’mba inge twaketekela mwi Yehoba kechi tukakakilwa ne.

^ jifu. 52 KULUMBULULA BIPIKICHALA: Ba mu kisemi kimo babena kupita mu meseko apusana-pusana, ku nkito, kukolwa, mu mwingilo ne ku sukulu.

^ jifu. 54 KULUMBULULA BIPIKICHALA: Bakamonyi bebalukuka ku bakapokola kimye kyo babena kupwila mu nzubo, bino balongo ne banyenga kechi baakamwa ne.

^ jifu. 56 KULUMBULULA BIPIKICHALA: Kwikala na Kupopwela kwa Kisemi kimye kyonse kwitukwasha kuchinchika meseko.