Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

MUTWE WA KUFUNDA 2

Bintu byo Tufunjilako ku “Mwana wa Bwanga ye Atemenwe Yesu”

Bintu byo Tufunjilako ku “Mwana wa Bwanga ye Atemenwe Yesu”

“Twitemwenga atwe bene na bene, mambo butemwe bwafuma kwi Lesa.”—1 YOA. 4:7.

LWIMBO 105 “Lesa Butemwe”

BIJI MU UNO MUTWE *

1. Butemwe bwa Lesa bwitulengela kumvwa byepi?

MUTUMWA Yoano wanembele’mba “Lesa butemwe.” (1 Yoa. 4:8) Abino byambo bichechetu bituvululamo kishinka kyanema bingi kya kuba’mba: Lesa ye Nsulo ya bumi, kabiji ye Nsulo ya butemwe. Yehoba witutemwa. Kabiji butemwe bwanji bwitulengela kuyuka’mba twazhikijilwa, bwituletela lusekelo, ne kuyuka’mba kafwako kyo twabula ne.

2. Kwesakana na byaamba Mateo 22:37-40, ñanyi mikambizho ibiji ikatampe, kabiji mambo o kyakonsha kwitukatezha kukookela mukambizho wa bubiji?

2 Ku bena Kilishitu, kumwesha butemwe kechi kintu kya kwifuukwilapotu muntu mwine ne. Betukambizha kumwesha butemwe. (Tangai Mateo 22:37-40.) Umvwe twamuyuka bulongo Yehoba, kiketupelela kukookela mukambizho mutanshi. Kiji bino na mambo a kuba’mba Yehoba waoloka, witulangulukilako, kabiji witubila kifyele. Bino kyakonsha kwitukatazha kukookela mukambizho wa bubiji. Mambo ka? Mambo balongo ne banyenga yetu bambulwa kulumbuluka. Bimye bimo bakonsha kwamba nangwa kuba bintu byakonsha kwitukozha ku muchima. Yehoba wayukile’mba tukapitanga mu luno lukatazho, onkao mambo, watangijile bannembi ba Baibolo bamo kwitufunjisha ene mambo o twafwainwa kumwesheshanga butemwe ne jishinda ja kubilamo bino. Nnembi umo waambile pa kino ke Yoano.—1 Yoa. 3:11, 12.

3. Yoano waambilepo’mba ka pa butemwe?

3 Mu byambo byo anembele, Yoano wakoseshe kishinka kya kuba’mba bena Kilishitu bafwainwa kwitemwa bene na bene. Mu jishimikila ja bwikalo bwa kwa Yesu jo anembele, Yoano waingijishe kyambo kya “butemwe” bimye byavula kukila byanembele bannembi bakwabo ba Mambo Awama basatu inge twibivwanga pamo. Yoano wajinga na myaka 100 kimye kyo anembele jishimikila ja Mambo Awama ne makalata asatu. Byambo byo anembele bimwesha’mba byonse byuba mwina Kilishitu byafwainwa kwimena pa butemwe. (1 Yoa. 4:10, 11) Pano bino, papichile kimye pa kuba’mba Yoano afunde kino kishinka kyanema.

4. Nanchi Yoano wamweshanga butemwe ku bakwabo kimye kyonse nyi?

4 Yoano byo ajinga mwanyike kechi wamweshanga butemwe kimye kyonse ne. Pa kimye kimo, Yesu ne baana banji ba bwanga baendejile pamo kuya ku Yelusalema kukafika ne ku Samaliya. Bantu mu muzhi umo wa mu Samaliya bakaine kwibatambwila. Yoano waubile byepi? Waipwizhe Yesu kuba’mba aye ne mulongo wanji Yakoba bete mujilo kufuma mwiulu ne kusoka bangikazhi bonse ba mu uno muzhi. (Luka 9:52-56) Kabiji pa kimye kikwabo, Yoano wakankelwe kumwesha butemwe ku batumwa bakwabo. Aye ne mulongo wanji Yakoba kyamweka bakanjikizhe inabo kuba’mba epuzhe Yesu kuba’mba akebape bifulo bikatampe mu Bufumu. Batumwa bakwabo byo baumvwine kyaubile Yakoba ne Yoano, bazhingijile bingi. (Mat. 20:20, 21, 24) Bino nangwa kya kuba Yoano walubankenye mu ano mashinda, Yesu watwajijile kumutemwa.—Yoa. 21:7.

5. Tusakwisamba pa ka mu uno mutwe?

5 Mu uno mutwe, tusakwisamba pe Yoano ne bintu bimo byo anembele pa butemwe. Tusakufunda byo twakonsha kumwesha butemwe ku balongo ne banyenga. Kabiji tusakufunda pa jishinda janema mutwe wa kisemi mo akonsha kumweshesha’mba watemwa kisemi kyanji.

BYA KUMWESHA BUTEMWE

Yehoba wamwesheshe byo etutemwa kupichila mu kutuma Mwananji pano pa ntanda kwiya na kwitufwila (Monai mafuka 6-7)

6. Yehoba wamwesha byepi butemwe bwanji kwi atweba?

6 Twakonsha kulanguluka’mba butemwe bumwekela mu kwamba byambo byawama. Bino butemwe bwa kine bwafwainwa kumwekela mu byubilo. (Esakanyaiko Yakoba 2:17, 26.) Yehoba witutemwa. (1 Yoa. 4:19) Kabiji umwesha butemwe bwanji kupichila mu byambo byanji byawama byanembwa mu Baibolo. (Sala. 25:10; Loma. 8:38, 39) Bino twayuka’mba witutemwa kupichila mu byambo byanji ne mu bintu byo etubila. Yoano wanembele’mba: “Monka muno mo mwamwekela butemwe bwa Lesa kwi atweba, kuba’mba Lesa watumine Mwananji yenkawa umotu pano pa ntanda pa kuba’mba tukekale na bumi kupichila mwi aye.” (1 Yoa. 4:9) Yehoba waswishishe Mwananji ye atemwisha kumanama ne kufwa na mambo a atweba. (Yoa. 3:16) Onkao mambo, twashiinwa kuba’mba Yehoba kine witutemwa.

7. Yesu waubile byepi pa kuba’mba amweshe’mba witutemwa?

7 Yesu wabuujile baana banji ba bwanga amba wibatemenwe. (Yoa. 13:1; 15:15) Wamwesheshe butemwe bwanji kupichila mu byo aambanga ne byo aubanga. Yesu waambile’mba: “Kafwako uji na butemwe bwakila buno bwa kuba’mba muntu apaine balunda nanji bumi bwanji ne.” (Yoa. 15:13) Kulanguluka pa bintu bitubila Yehoba ne Yesu, kwafwainwa kwitulengela kuba byepi?

8. Kinembelo kya 1 Yoano 3:18 kyaamba’mba twafwainwa kuba byepi?

8 Tumwesha’mba twatemwa Yehoba ne Yesu kupichila mu kwibakookela. (Yoa. 14:15; 1 Yoa. 5:3) Kabiji Yesu witukambizha kwitemwa atweba bene na bene. (Yoa. 13:34, 35) Twafwainwa kumweshanga’mba twatemwa balongo ne banyenga kupichila mu byo twamba ne byo tuba. (Tangai 1 Yoano 3:18.) Ñanyi bintu bimo byo twakonsha kuba pa kuba’mba tumweshe’mba twibatemwa?

TEMWAI BALONGO NE BANYENGA YENU

9. Butemwe bwalengejile Yoano kuba byepi?

9 Yoano wakonsheshe kutwajijila kwikala ne bashanji ne kulenga mali mu busulu bwa kisemi bwa kukwata masabi. Bino aye waingijishe bumi bwanji bonse kukwasha bantu kufunda pe Yehoba ne Yesu. Bwikalo bwasajilepo Yoano kechi bwapelele ne. Bamumanyikilenga, kabiji ku mpelo ya myaka kitota kitanshi saka akota bamukashile pa kaleya. (Byu. 3:1; 4:1-3; 5:18; Lum. 1:9) Nangwatu kimye kyo bamukashile mu kaleya na mambo a kusapwila pe Yesu, Yoano wamwesheshe’mba watemenwe bakwabo. Kimye kyo ajinga pa jikuji ja Patamosa, wanembele buku wa Lumwekesho ne kumutuma ku bipwilo pa kuba’mba bayuke “bintu bikamweka palutwe kacheche.” (Lum. 1:1) Kabiji kyamweka byo bamukasulwile mu kaleya pa jikuji ja Patamosa, Yoano wanembele buku wa Mambo Awama waamba pa bwikalo ne mwingilo waingijile Yesu. Kabiji wanembele ne makalata asatu a kutundaika ne kukosesha balongo ne banyenga. Mwakonsha kumwesha byepi muchima wa kwipana wajingapo ne Yoano?

10. Mwakonsha kumwesha byepi amba mwatemwa bantu?

10 Mwakonsha kumwesha’mba mwatemwa bantu kupichila mu bintu byo musalapo kuba mu bwikalo bwenu. Ntanda ya kwa Satana ikeba’mba mulangulukengatu pa bintu bimuwamina ne kukeba mali avula nangwa kutumbalala. Pakuba bena Kilishitu baji na muchima wa kwipana mwaya ntanda bengijisha kimye kyabaya mu mwingilo wa kusapwila mambo awama ne kukwasha bantu kufwenya kwipi ne Yehoba. Bamo bengila mwingilo wa kimye kyonse wa kusapwila ne kufunjisha.

Tumwesha’mba twatemwa bakwetu kupichila mu byo tubila balongo ne banyenga yetu ne bisemi byetu (Monai mafuka 11, 17) *

11. Basapwishi ba kishinka bavula bamwesha byepi amba batemwa Yehoba ne balongo ne banyenga?

11 Bena Kilishitu bavula bengila makito a ku mubiji pa kuba’mba bekale na mwa kukwashisha bisemi byabo. Nangwa byonkabyo, bano basapwishi ba kishinka batundaika jibumba ja Lesa papelela bulume bwabo. Bamo bengilako mwingilo wa kukwasha baponenwa na bya malwa, bakwabo bengilako mwingilo wa buntungi, kabiji atweba bonse twakonsha kupanako mali a kukwasha mwingilo wa ntanda yonse. Boba bino bintu mambo batemwa Lesa ne bantu. Pa mulungu pa mulungu, tumwesha’mba twatemwa balongo ne banyenga yetu kupichila mu kutaanwa ku kupwila kwa kipwilo konse ne kukumbulapo. Bimye bimo tukooka, bino kechi tushala ku kupwila ne. Nangwa kya kuba tumvwa moyo, bino tukumbulapo. Kabiji nangwa kya kuba tubena kupita mu makatazho, tutundaika bakwetu kupwila saka kukyangye kutendeka nangwa pa kupwisha kupwila. (Hebe. 10:24, 25) Tusanchila bingi balongo ne banyenga pa mingilo yo bengila.

12. Ñanyi jishinda jikwabo Yoano mo amwesheshe’mba watemenwe balongo ne banyenga yanji?

12 Yoano wamweshanga byo atemenwe balongo ne banyenga yanji kupichila mu kwibatakaika ne kwibafundako. Mu makalata anji, Yoano watakaikile balongo ne banyenga pa lwitabilo lwabo ne pa mingilo yabo yawama. Bino wibajimwineko ne pa bundengamambo bwabo. (1 Yoa. 1:8–2:1, 13, 14) Ne atweba twafwainwa kutakaikanga balongo ne banyenga pa bintu byawama byo boba. Bino inge umo watendeka kumwesha muteeto watama nangwa kuba kintu kyakonsha konauna bulunda bwanji ne Yehoba, twakonsha kumwesha butemwe kupichila mu kumujimunako. Kikebewa kuchinchika pa kuba’mba ujimuneko mulunda nobe, bino Baibolo waamba’mba balunda bakine benona, nangwa’mba beololako.—Maana 27:17.

13. Ñanyi kintu kyo twafwainwa kubula kuba?

13 Bimye bimo, tumwesha’mba twatemwa balongo ne banyenga yetu kupichila mu bintu byo tubula kuba, nabiji kubula kuzhingila bukiji pa bintu byo bamba. Langulukai pa kyamwekele ku mpelo ya bwikalo bwa kwa Yesu pano pa ntanda. Wabuujile baana banji ba bwanga amba bafwainwe kuja mubiji wanji ne kutoma mashi anji pa kuba’mba bakekale na bumi. (Yoa. 6:53-57) Abino byambo byakankamikile baana banji ba bwanga kya kuba bavula bamushile. Bino balunda nanji ba kine kechi bamushile ne, kubikapotu ne Yoano. Batwajijile kulondela Yesu. Kechi bayukile mwatazhizhe Yesu pa kwamba bino ne, kabiji kyamweka nabo bakuminye. Nangwa byonkabyo, bano balunda ba kwa Yesu ba kine kechi balangulukile’mba kyo aambile kyatamine ne kuzhingila ne. Pakuba bamuketekejile, mambo bayukile’mba washimwinenga bukine. (Yoa. 6:60, 66-69) Onkao mambo, kyanema bingi kubula kuzhingila bukiji na mambo a bintu byamba balunda netu. Bino twafwainwa kwibapa kimye kya kulumbulula mo batazha.—Maana 18:13; Sapwi. 7:9.

14. Mambo ka o twafwainwa kubujila kushikwa balongo ne banyenga?

14 Yoano naye witutundaika kubula kushikwa balongo nangwa banyenga yetu. Inge twabula kukookela luno lujimuno, Satana wakonsha kwitwingijisha. (1 Yoa. 2:11; 3:15) Kino kyo kyamwekejile bamo ku mpelo ya myaka kitota kitanshi C.E. Pa kyo kya kimye, Satana waingijile na ngovu kulengela bakalume ba Lesa kwishikwa bene na bene ne kuleta mabano. Kimye Yoano kyo anembelenga makalata anji, banabalume balondejilenga byubilo bya kwa Satana batwelele mu kipwilo. Muntu umo wajinga na bino byubilo ke Diotelefesa. Uno mwanamulume waletelenga mabano mu kipwilo. (3 Yoa. 9, 10) Uno muntu kechi wanemekele bakulumpe mu kipwilo bo batumanga ku jibumba jitangijila kuya na kufwakesha bipwilo ne. Wakebelenga ne kupanga mu kipwilo boba batambwijilenga bantu bo ashikilwe. Kine, uno muntu witotele bingi. Ne ano moba, Satana ubena kwesekesha papelela bulume bwanji kuleta mabano pa bantu ba Lesa. Kange tuswishe Satana kwitulengela kwishikwa atwe bene na bene ne kwitwabanya ne.

TEMWAI KISEMI KYENU

Yesu walombele Yoano kulama bainanji ne kwibakwasha kutwajijila kwingijila Yehoba. Mitwe ya bisemi lelo jino yafwainwa kukebela bisemi byabo bintu bya mu bwikalo ne kwibakwasha kwingijila Yehoba (Monai mafuka 15-16)

15. Mutwe wa kisemi wafwainwa kuvulukanga ñanyi kishinka?

15 Jishinda jimo mutwe wa kisemi mo amweshesha’mba watemwa kisemi kyanji ke kwibakebela bya mu bwikalo. (1 Timo. 5:8) Pano bino, wafwainwa kuvuluka’mba bintu bya ku mubiji kechi byakonsha kukwasha kisemi kyanji kwikala na bulunda bwakosa ne Yehoba ne. (Mat. 5:3) Mitwe ya bisemi yafwainwa kulondela byaubile Yesu. Buku wa Mambo Awama wanembele Yoano witubuula’mba, Yesu byo afwilenga pa kichi kya lumanamo, watwajijile kulanguluka pa kisemi kyanji. Yoano waimene kwajinga inanji Yesu aye Maliya ku mpunzha ko baipayijilenga Yesu. Nangwa kya kuba Yesu wajinga mu misongo ikatampe, bino walombele Yoano kulama Maliya. (Yoa. 19:26, 27) Yesu wajinga na bankasanji babalume ne babakazhi bakonsheshe kukebela Maliya bya mu bwikalo. Bino kyamweka pa kyo kya kimye kafwapo nangwa umo pe abo waikele mwananji wa bwanga ne. Onkao mambo, Yesu wakebele muntu wakonsheshe kukebela Maliya bya mu bwikalo ne kumukwasha kutwajijila kwingijila Lesa.

16. Yoano wajinga na ñanyi mingilo?

16 Yoano wajinga na mingilo yavula bingi. Na mambo a kuba’mba wajinga mutumwa, waingilanga mwingilo wa kusapwila na mukoyo. Kabiji kyamweka wajinga na mukazhi. Onkao mambo, wakebelanga kisemi kyanji bya mu bwikalo ne kwibakwasha kwikala na bulunda bwakosa ne Lesa. (1 Ko. 9:5) Mitwe ya bisemi lelo jino yakonsha kufunjilako ka kwi Yoano?

17. Mambo ka o kyanemena mutwe wa kisemi kukwasha kisemi kyanji kwikala na bulunda bwakosa ne Lesa?

17 Mulongo uji na kisemi, wakonsha kwikala na mingilo yavula bingi yanema. Wafwainwa kwingila na ngovu ku nkito pa kuba’mba aletelenga Yehoba munema. (Efi. 6:5, 6; Titu. 2:9, 10) Kabiji wakonsha kwikala ne na mingilo mu kipwilo, nabiji mwingilo wa bukafunga ne kutangijila mwingilo wa kusapwila. Kabiji wafwainwa kufundanga Baibolo kimye kyonse na mukazhanji ne baana banji. Basanta bingi pa byonse byo oba pa kuba’mba batwajijile kwikala na butuntulu bwa mubiji bwawama ne lusekelo. Kabiji bamusanchila pa kwibakwasha kutwajijila kwingijila Yehoba.—Efi. 5:28, 29; 6:4.

‘IKALAI MU BUTEMWE BWAMI’

18. Yoano washiinwe’mba ka?

18 Yoano waikele myaka yavula bingi pa ntanda kabiji wapichile mu bintu byavula. Kabiji wapichile mu makatazho avula bingi akonsheshe kukookesha lwitabilo lwanji. Bino watwajijile kukookela mikambizho ya kwa Yesu, kubikapo ne mukambizho wa kutemwa balongo ne banyenga. Na mambo a kino, Yoano washiinwe kuba’mba Yehoba ne Yesu bamutemenwe kabiji bamupelenga bulume bwa kuchinchika meseko. (Yoa. 14:15-17; 15:10; 1 Yoa. 4:16) Satana ne ntanda yanji kechi wakonsheshe kulengela Yoano kuleka kutemwa balongo ne banyenga yanji ne. Wamweshanga butemwe bwanji mu byo aambanga ne byo aubanga.

19. Kinembelo kya 1 Yoano 4:7 kitutundaika kuba byepi, kabiji mambo ka?

19 Byonkatu byajinga Yoano, ne atweba tubena kwikala mu ntanda iji mu maboko a kwa Satana, lesa wakanama wa buno bwikalo. (1 Yoa. 3:1, 10) Nangwa kya kuba ukeba kwitulengela kuleka kutemwa balongo ne banyenga yetu, bino kechi uketukonsha ne, kanatu atweba bene twamuswisha. Twayai tutwajijile kutemwa balongo ne banyenga yetu. Kabiji twafwainwa kumweshanga buno butemwe mu byo twamba ne mu byo tuba. Umvwe ke tube bino, tukasekela bingi pa kwikala mu kisemi kya Yehoba, kabiji tukekalanga bwikalo bwa lusekelo.—Tangai 1 Yoano 4:7.

LWIMBO 88 Mbuulai Mashinda Enu

^ jifu. 5 Kyamweka mutumwa Yoano ye ye baambapo mu Baibolo amba “mwana wa bwanga ye atemenwe Yesu.” (Yoa. 21:7) Onkao mambo, nangwa kya kuba wajinga mwanyike kimye kyo ajinga ne Yesu, Yoano wafwainwa wajinga na byubilo byawama. Byo akomene, Yehoba wamwingijishe bingi kunemba pa butemwe. Uno mutwe waamba pa bintu bimo byanembele Yoano kabiji tusakwisamba ne byo twakonsha kufunjilako kwi aye.

^ jifu. 59 KULUMBULULA KIPIKICHALA: Mutwe wa kisemi wapayankana ubena kwingila mwingilo wa kukwasha baponenwa na bya malwa, wapanako bupe bwa kukwasha mwingilo wa ntanda yonse, kabiji waitako bakwabo ku kupopwela kwa kisemi kyanji.