1. Banyike bafwainwa kufuukulapo byepi byo bakekala kulutwe, kabiji mambo ka o bafwainwa kubujila kukizhamo kwakamwa? (Monai kipikichala kitanshi.)

ANWEBA banyike mwakonsha kuswa kishinka kya kuba’mba saka ukyangye kwimana lwendo, wafwainwa kufuukwila jimo ku mpunzha ko ukaya. Bwikalo buji nobe lwendo. Onkao mambo, mwafwainwa kufuukwila jimo byo mukekala saka mukiji banyike. Pano bino, kechi kyapeela kufuukwila jimo bya kuba ne. Nsongwakazhi wa jizhina ja Heather waambile’mba: “Kwikala kwakamwa bingi pa kufuukula bya kuba mu bwikalo.” Bino kechi mwafwainwa kwakamwa ne. Yehoba wabuula bantu banji amba: “Kange wakamwe ne, mambo amiwa yami Lesa wobe. Amiwa nkakukosesha ne kukukwasha.”—Isa. 41:10.

2. Mwayuka byepi amba Yehoba ukeba’mba mufuukule bintu bikemuletela lusekelo kulutwe?

² Yehoba wimutundaika anweba banyike kufuukwila jimo bintu byo mukoba kulutwe. (Sapwi. 12:1; Mat. 6:20) Ukeba anweba kwikala na lusekelo. Kino kimwekela mu bintu byo alenga byo mumona, byo mumvwa, ne kajo kawama ko etupa. Akilangulukai pe Lesa byo etuta muchima ne kwitufunjisha byo twafwainwa kwikala bwikalo bwawama. Yehoba wambila aba bakana lujimuno lwanji amba: “Mwasajilepo kuba bintu bimfichisha ku muchima. . . . Bakalume bami bakasangalalanga, pakuba anweba kikemulenga bumvu. Umvwai! Bakalume bami bakabijikanga na lusekelo na  mambo a kusangalala.” (Isa. 65:12-14) Yehoba utumbijikwa inge bantu banji bafuukulapo bintu byawama.—Maana 27:11.

3. Ñanyi bintu Yehoba byo akeba’mba mufuukulepo kuba?

³ Ñanyi bintu Yehoba byo akeba’mba mufuukulepo kuba? Lesa walengele bantu kuba’mba bekalenga na lusekelo inge bamuyuka ne kumwingijila mu bukishinka. (Sala. 128:1; Mat. 5:3) Bantu bapusanako na banyama, mambo banyama bayukatu kuja, kutoma mema ne kusema baana kwapwa. Lesa ukeba’mba mufuukulenga bintu bikemulengela kwikala na lusekelo kukila pa byobya bisangajika banyama. Mulenga wenu ke “Lesa wa butemwe,” “Lesa wa lusekelo,” kabiji walengele bantu “mu kipasha kyanji.” (2 Ko. 13:11; 1 Timo. 1:11; Nte. 1:27) Mukekala bingi na lusekelo inge mwaikala nobe Lesa wetu wa butemwe. Nanchi mwimwena bukishinka bwa byambo biji pa kinembelo kyaamba’mba: “Mu kupana mufuma lusekelo lukatampe kukila mu kutambula” nyi? (Byu. 20:35) Abino byo byafwainwa kwikala bantu. Onkao mambo, Yehoba ukeba’mba bintu byo mufuukula bimweshenga’mba mwatemwa Lesa ne bakwenu.—Tangai Mateo 22:36-39.

4, 5. Ñanyi bintu byalengejile Yesu kwikala na lusekelo?

⁴ Anweba banyike mwafwainwa kulondela byaubile Yesu Kilishitu. Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, Yesu byo ajinga mwanyike wakayanga na bakwabo ne kusangalala. Mambo a Lesa aamba’mba kuji “kimye kya kuseka . . . ne kimye kya kuzha.” (Sapwi. 3:4) Yesu wakoseshanga bulunda bwanji ne Yehoba kupichila mu kufunda Binembelo. Byo ajinga na myaka 12, bafunjishi pa nzubo ya Lesa bakuminye bingi pa “maana anji ne mikumbu yanji.”—Luka 2:42, 46, 47.

⁵ Yesu byo akomene waikele bingi na lusekelo. Ñanyi bintu byamulengejile kwikala na lusekelo? Wayukile’mba Lesa wamutumine kwiya na ‘kusapwila mambo awama ku bayanji ne kulabisha meso a bampofu.’ (Luka 4:18) Kwingila mwingilo Lesa ye amutumijile pano pa ntanda kwaletelanga Yesu lusekelo. Salamo 40:8 walumbulula byajinga mu muchima wanji amba: “Nsekela bingi kuba kyaswa muchima wenu, anweba Lesa wami.” Yesu waikalanga na lusekelo pa kufunjisha bantu kuyuka Shanji wa mwiulu. (Tangai Luka 10:21.) Juba jimo byo apwishishe kwisamba na mwanamukazhi pa bupopweshi bwa kine, Yesu waambijile baana banji ba bwanga amba: “Kajo kami ke kuba kyaswa muchima wa yewa wantumine ne kupwisha mwingilo wanji.” (Yoa. 4:31-34) Kabiji kutemwa Lesa ne bantu kwamuletelanga bingi lusekelo. Ne anweba kwakonsha kwimuletela lusekelo.

6. Mambo ka o kyawamina kwisamba na bena Kilishitu bakoma mu lwitabilo pa bintu byo mukeba kuba?

⁶ Bena Kilishitu bavula bajinga bingi na lusekelo mu moba a bwanyike bwabo na mambo a kwingila bupainiya. Nanchi mwakonsha kwisambapo na bamo pa bintu byo mukeba kuba nyi? Baibolo waamba’mba: “Kwa kubula kwisamba, bintu byo balangulukila jimo bivulañana, bino paji babulañana maana bavula, bintu bilumbuluka.” (Maana 15:22) Bano balongo ne banyenga bakoma mu lwitabilo bakonsha kwimubuula kuba’mba mwingilo wa kimye kyonse ukemufunjisha bintu bikemulengela kwikala bulongo. Yesu bamufunjishe bintu byavula bingi kwi Bashanji mwiulu, kabiji watwajijile kufunda kimye kyo aingijilenga mwingilo wanji pano pa ntanda. Waikelenga bingi na lusekelo na mambo a kufika bantu pa muchima pa kwibafunjisha mambo awama, kabiji wajinga na lusekelo na mambo a kutwajijila kwikala wa kishinka mu kimye kya meseko. (Tangai Isaya 50:4; Hebe. 5:8; 12:2) Twayai twisambe pa mbaji yapusana pusana ya mwingilo wa kimye kyonse yakonsha kwimuletela lusekelo.

7. Mambo ka banyike bavula o bomvwina bulongo kwingila mwingilo wa kufunjisha bantu kwikala baana ba bwanga?

⁷ Yesu waambile’mba: “Yainga na kufunjisha bantu . . . kwikala ke baana bami ba bwanga.” (Mat. 28:19, 20) Umvwe mwasalapo kwingila mwingilo wa  kufunjisha bantu kwikala baana ba bwanga, ko kuba’mba mwasalapo mwingilo wawama bingi utumbijika Lesa. Byonkatu byo kikala na nkito yonse yo mwakonsha kwingila, pakebewa kimye pa kuba’mba mwikale na busendwe bwa kufunjisha. Mulongo Timothy watendekele bupainiya saka akijitu mwanyike waambile’mba: “Natemwa bingi kwingijila Yehoba mu mwingilo wa kimye kyonse, mambo jo jishinda jo mmwesheshamo byo namutemwa. Patanshi, nakankalwanga kukeba bantu ba kufunjisha Baibolo, bino byo navilukijile ku mpunzha ikwabo, saka nkyangye kupwishako ñondo umo, naikele na bantu bavula bo nafunjishanga Baibolo. Umo ye nafunjishanga watendekele ne kwiya na kupwila ku Nzubo ya Bufumu. Byo napwishishe Sukulu wa Baibolo wa Balongo Bakatanda, * bantumine kuya na kwingijila ku mpunzha ikwabo kabiji natendekele kufunjisha bantu bana Baibolo. Natemwa kufunjisha bantu, mambo nemwena mupashi wazhila byo abena kupimpula bwikalo bwabo.” —1 Tesa. 2:19.

8. Banyike bena Kilishitu bamo babena kwingila byepi mwingilo wa kufunjisha bantu kwikala baana ba bwanga?

⁸ Banyike bena Kilishitu bamo bafunda mulaka mukwabo. Jacob wafumine ku North America wanembele’mba: “Byo najinga na myaka itanu na ibiji, bakwetu mo twafunjilanga sukulu bajinga bena Vietnam. Nakebelenga kwibafunjisha pe Yehoba, onkao mambo, byo papichile kimye, nafuukwilepo kufunda mulaka wabo. Javula nafundanga kupichila mu kwesakanya byambo byajinga mu Kyamba kya Usopa kya Kizungu ne kya mulaka wa ku Vietnam. Kabiji napwanañananga na bakwetu bapwilanga mu kipwilo kyaingijishanga mulaka wa ku Vietnam. Byo nafikizhe myaka 18, natendekele bupainiya. Mu kuya kwa kimye, nataainwe ku Sukulu wa Baibolo wa Balongo Bakatanda. Kino kyankwasha kwingila bulongo mwingilo wami wa bupainiya ku mpunzha ikwabo, kabiji yami yenka mukulumpe mu jibumba jingijisha mulaka wa ku Vietnam. Bantu bavula bafuma ku Vietnam bakumya bingi pa kumona’mba nafunda mulaka wabo. Bantambwila mu mazubo abo, kabiji javula nebafunjisha Baibolo. Bamo babatizhiwa.”—Esakanyaiko Byubilo 2:7, 8.

9. Mwingilo wa kufunjisha bantu kwikala baana ba bwanga witufunjisha byepi ne atweba?

⁹ Mwingilo wa kufunjisha bantu kwikala baana ba bwanga witufunjisha bya kwingila bulongo mingilo, bya kwisamba na bantu, kubula moyo, ne kujimuka pa kwamba. (Maana 21:5; 2 Timo. 2:24; tubyambo twa munshi.) Bino mwingilo wa kufunjisha bantu kwikala baana ba bwanga uleta bingi lusekelo mambo wimukwasha kuyuka Binembelo paimena lwitabilo lwenu. Kabiji uno mwingilo wimulengela kwingijila pamo ne Yehoba.—1 Ko. 3:9.

10. Mwakonsha kutaana byepi lusekelo mu mwingilo wa kufunjisha bantu nangwa kya kuba mwingijila mu nyaunda yakatazha?

¹⁰ Mwakonsha kwikala na lusekelo pa kwingila mwingilo wa kufunjisha bantu kwikala baana ba bwanga nangwa kya kuba mu nyaunda mo mwingijila mujitu bantu bacheche batambwila mambo awama. Uno mwingilo kechi tumwingila bunke ne. Kipwilo kyonse kiya na kukeba bantu bakeba kufunda bukine. Nangwa kya kuba mulongo umotu nangwa nyenga umo ye wakonsha kutaana muntu wafwainwa kuswa kufunda bukine ne kwikala mwana wa bwanga, bino atweba bonse twingila mwingilo wa kukeba bantu kabiji twikala na lusekelo. Akilangulukai pe ba Brandon baingijile bupainiya pa myaka 9 mu nyaunda muji bantu babula kutambwila bukine. Baambile’mba: “Natemwa kusapwila mambo awama, mambo Yehoba byo byo etukambizha kuba. Natendekele bupainiya byo napwishishetu sukulu. Natemwa bingi kutundaika balongo banyike mu kipwilo kyetu kabiji ñumvwa bingi bulongo pa kumona byo babena kuyilako palutwe mu mwingilo wa Lesa. Kimye kyo napwishishe Sukulu wa Baibolo wa Balongo Bakatanda, bantumine kuya na kwingijila ku mpunzha ikwabo. Ibyo kuba’mba kechi nataainepo muntu wafunjile bukine kufika ne ku lubatizhilo ne, bino bakwetu bafunjishepo bamo. Nji bingi na lusekelo mambo nafuukwilepo kwingila mwingilo wa kimye kyonse wa kufunjisha bantu kwikala baana ba bwanga.”—Sapwi. 11:6.

11. Ñanyi mwingilo wazhila ubena kwingilako banyike bavula?

¹¹ Kuji mingilo yavula bingi ya kwingijila Yehoba. Banyike bavula bepana kwingila mwingilo wa kushimika. Kubena kukebewa Mazubo a Bufumu avula bingi. Kushimika ano mazubo ke mwingilo wazhila utumbijika Lesa kabiji wakonsha kwimuletela lusekelo. Byonka byo kikala ku mingilo ikwabo yazhila, kwingijila pamo na balongo ne banyenga mu mwingilo wa buntungi kuleta bingi lusekelo. Mwingilo wa kushimika naye witufunjisha bya kwizhikijila ku mapuso, kwingila na ngovu, ne kukookela betutangijila.

12. Mwingilo wa bupainiya wakonsha kushinkula byepi kibelo kya mingilo ikwabo?

¹² Mulongo wa jizhina ja Kevin waambile’mba: “Byo nakijinga kalombwana, nebikijile kikonkwanyi kya kwingijila Yehoba mu mwingilo wa kimye kyonse. Byo nafikizhe myaka 19, natendekele bupainiya. Pa kuba’mba mmone mwa kwikela naingijilanga pamo na mulongo wayukile bya kushimika. Nafunjile kupopa misemi, kubika mawindo, ne kulenga binzhilo. Mu kuya kwa kimye, nayile na kwingijila pamo na jibumba jakwashishenga bantu baponejilwe na kinkunkwila, kushimukulula Mazubo a Bufumu ne mazubo a balongo. Byo naumvwine’mba ku South Africa kubena kukebewa bantu bayuka buntungi, natumijileko nkalata, kabiji bangichile. Kuno ku Africa mbena kwingila mwingilo wa kushimika Mazubo a Bufumu. Balongo bo ñingila nabo bajitu nobe kisemi. Twikalatu pamo, kufunjila pamo Baibolo ne kwingijila pamo. Ñumvwa bingi bulongo kwingijila pamo na balongo ba kuno mu mwingilo wa kusapwila pa mulungu pa mulungu. Bintu byo nafuukwilepo saka nkijitu kalombwana, byandengela kwikala na lusekelo lukatampe.”

13. Ñanyi kintu kilengela banyike bengijila pa Betele kwikala na lusekelo?

¹³ Bamo bafuukwilepo kwingijila Yehoba mu mwingilo wa kimye kyonse luno babena kwingijila pa Betele. Mwingilo wa pa Betele wakonsha kwimuletela  bingi lusekelo mambo mingilo yonse yo bengila ya Yehoba. Kisemi kya Betele kikwashako mwingilo wa kunengezha kajo ka ku mupashi. Umo wingijila pa Betele aye Dustin waambile’mba: “Nebikijile kikonkwanyi kya kwingila mwingilo wa kimye kyonse saka njitu na myaka 9, kabiji natatwile bupainiya byo napwishishetu sukulu. Byo naingijileko bupainiya pa mwaka umo ne kichika, bangichile ku Betele, kabiji nafunjile bya kwingijisha munkinyi upulinta mabuku kabiji mu kuya kwa kimye nafunjile bya kulenga mitanchi ya pa kompyuta. Pa Betele, neyowa kumvwa masawakya a bibena kwenda mwingilo wa kufunjisha bantu kwikala baana ba bwanga mwaya ntanda. Natemwa bingi kwingijila pa Betele, mambo tukwasha bantu kufwenya kwipi ne Yehoba.”

14. Mwakonsha kufuukula byepi pa kuba’mba mutwele mu mwingilo wa kimye kyonse?

¹⁴ Mwakonsha kwinengezha byepi pa kuba’mba mutwele mu mwingilo wa kimye kyonse? Kyakila pa byonse, byubilo byawama bikemulengela kwingijila Yehoba bulongo. Onkao mambo, tangainga Mambo a Lesa na mukoyo, kulanguluka langulukapo, ne kumwesha lwitabilo lwenu patoka kupichila mu kukumbulapo kimye kya kupwila. Kimye kyo muji ku sukulu, mwakonsha kufunda bya kusapwila bulongo mambo awama. Fundai kuta bantu muchima kupichila mu kwipuzha mepuzho awama ne kutelekesha inge babena kukumbula. Kabiji mwakonsha kwipana kwingilako mingilo imo mu kipwilo, nabiji kuwamisha Nzubo ya Bufumu ne kwiilama bulongo. Yehoba watemwa bingi kwingijisha bantu bepelula, baji na muchima wa kwipana. (Tangai Salamo 110:3; Byu. 6:1-3) Mutumwa Paulo waichile Timoti kuba’mba bengijilenga pamo mwingilo wa bumishonale mambo Timoti “bamutakaikanga bingi . . . ku balongo.”—Byu. 16:1-5.

15. Mwakonsha kuba byepi pa kuba’mba mumone mwa kwikwashisha?

¹⁵ Baji mu mwingilo wa kimye kyonse nabo bakeba mwa kumwena bya mu bwikalo. (Byu. 18:2, 3) Kampe bakonsha kufundako mingilo imo pa bañondo bacheche pa kuba’mba bengilengako nkito ya pa kimye kicheche kwesakana na biji bintu ku yoyo mpunzha. Pa kufuukula bya kuba, mwakonsha kwipuzhako kalama wa mwanzo ne bapainiya baji mu mwanzo wenu. Mwafwainwa kwibepuzha nkito yakonsha kwingila bapainiya. Kabiji Baibolo waamba’mba: “Pana kwi Yehoba bintu byonse byo uba, ne bintu byo ufuukula kuba bikalumbuluka.”—Maana 16:3; 20:18.

16. Kwingijila Yehoba mu mwingilo wa kimye kyonse saka mukiji banyike kukemukwasha byepi kwingila mingilo ikwabo kulutwe?

¹⁶ Yehoba ukeba’mba ‘mukwachishe’ ku bwikalo bwawama bwa kulutwe. (Tangai 1 Timoti 6:18, 19.) Mwingilo wa kimye kyonse ukemulengela kukwatankana na bakwenu baji mu mwingilo wa kimye kyonse kabiji bakemukwasha kukoma mu lwitabilo. Bavula bataana kuba’mba kwingijila Yehoba mu mwingilo wa kimye kyonse saka bakiji banyike kwibakwasha kwikala bulongo mu masongola inge bakoma. Javula aba baingijilenga bupainiya saka bakyangye kutwela mu masongola, batwajijila kwingijila pamo uno mwingilo na benakwabo.—Loma 16:3, 4.

17, 18. Mambo ka o kikebewa kulangulukishapo pa kufuukula bya kuba?

¹⁷ Kikebewa kulangulukapo bingi pa kufuukula bya kuba. Salamo 20:4 waamba pe Yehoba amba: “Akupe bintu bikeba muchima wobe kabiji akukwashe kufikizha bintu byonse byo wafuukula.” Onkao mambo, langulukaipo pa byo mukeba kuba mu bwikalo bwenu. Kabiji langulukainga pa bintu bibena kuba Yehoba kino kimye ne byo mwakonsha kwingilako pakatampe mu mwingilo wanji. Apa bino mufuukulepo kuba bintu bitokesha Lesa ku muchima.

¹⁸ Kwingijila Yehoba mu mwingilo wa kimye kyonse kukemuletela bingi lusekelo mambo bo bwikalo bunemeka Lesa. Kya kine, ‘sangalelainga mwi Yehoba, ne aye ukemupa bintu bikeba muchima wenu.’—Sala. 37:4.