Mutumwa Paulo wayukile bubela bwingijisha Satana, bino bena Kilishitu bavula kechi bayukile buno bubela ne. Bena Kilishitu bamo bajinga mu Kolinda beketekejile bingi kabiji balangulukanga’mba bakosa mu bukine kechi bakonsha kupona ne. (1 Ko. 10:12) O ene mambo Paulo o apanyijile luno lujimuno amba: “Naakamwa kuba’mba, byonkatu muloolo byo ajimbaikile Evwa mu bujimuku bwanji, milanguluko yenu yakeya konaika kufuma ku bukishinka ne ku kwilama bulongo byafwainwa Kilishitu.”—2 Ko. 11:3.

Byambo bya kwa Paulo bimwesha’mba kechi kyawama kwiketekela ne. Pa kuba’mba mukane byambo bya bubela, mwafwainwa kuyuka bulemo bujimo ne kwizhikijila.

Mu uno mutwe kyambo kyo twaingijisha kya bubela kibena kulumbulula byambo byabula bya kine byakonsha kutwala bantu mungi ne kupimpula ndangulukilo yabo. Buku wa kuba’mba Propaganda and Persuasion, waesakanya bubela ku “bujimbijimbi ne kupimpula milanguluko ya muntu.”

Byambo bya bubela byakonsha kulengela bantu kuba byepi? Byambo bya bubela biji nobe mwela wa bulembe kabiji bitwela mwi atweba kwa kubula kuyuka. Shayuka wa byubilo bya bantu aye Vance Packard waambile’mba: “Atweba bavula kechi tuyuka ne kuba’mba babena kwitutwala mungi ne.” Shayuka mukwabo waambile’mba banabalume ne banabakazhi babena kwibajimbaika kya kuba “babena kwibalengela kwikala na byubilo byatama bingi,” nabiji ‘kwipaya bantu, kulwa nkondo, misalululo ya bikoba, kushikwa bupopweshi bumo ne byubilotu bikwabo byatama.’—Easily Led—A History of Propaganda.

 Inge kya kuba bantu betujimbaika na bubela bwabo, nga Satana kyakonsha kupela pi? Satana wafunda byubilo bya bantu kufumatu ku ntendekelo. “Pano pa ntanda ponse paji mu bulume” bwanji. Wakonsha kwingijisha kintu kyonse kiji pano pa ntanda kusampenyamo bubela. (1 Yoa. 5:19; Yoa. 8:44) Satana waingila na ngovu ‘kupofula michima ya bantu’ kya kuba luno “ubena kujimbaika bantu ba pano pa ntanda ponse.” (2 Ko. 4:4; Lum. 12:9) Mwakonsha kukana byepi bubela bwa kwa Satana?

Yesu wapaine uno muzhilo wawama wakonsha kwitukwasha kukana byambo bya bubela. Waambile’mba: “Mukayuka bukine, ne bukine bukemukasulula.” (Yoa. 8:31, 32) Kimye kya nkondo, bashilikale bafwainwa kuyuka ko bakonsha kutambula byambo bya kine, mambo balwanyi basampanya byambo bya bubela kuba’mba bebajimbaike. Onkao mambo, byonka byuba bashilikale inge nkondo yakosa, ne anweba mwafwainwa kwikala na nsulo ya byambo bya kine, yaketekelwa yakonsha kwimukwasha kubula kujimbaikwa ku balwanyi benu. Yehoba ye nsulo ya bukine. Mu Baibolo, mwakonsha kutaanamo bilwilo byakonsha kwimukwasha kushinda bubela bwa kwa Satana.—2 Timo. 3:16, 17.

Pano bino, mwine mwina bubela aye Satana, wayuka kino kishinka. Onkao mambo, wingijisha bintu biji mu ntanda yanji kwitulengela kuleka kutanga ne kufunda Baibolo. Kechi mwafwainwa kuswisha milanguluko yanji yatama ne! (Efi. 6:11, tubyambo twa munshi.) Mwafwainwa “kukwatakanya bulongo” bukine. (Efi. 3:18) Kabiji mwafwainwa kwibikako pa kuba’mba mube bino. Mwafwainwa kuvulukanga kino kishinka kyaambile nembi wa mabuku aye Noam Chomsky amba: “Kafwako uketulwila byambo bya kine mu mutwe wenu ne. Mwafwainwa kwibikako pa kuba’mba muyuke byambo bya kine.” Onkao mambo, pa kuba’mba “muyuke bukine” mwafwainwa kuteshako muchima “kubalaula bulongo Binembelo moba onse.”—Byu. 17:11.

Yukai amba Satana kechi ukeba’mba mulangulukenga bulongo pa bintu ne. Mambo ka? Mambo buku umo waamba’mba “bantu bajimbaikwa bukiji inge . . . bebalengela kuleka kulanguluka bulongo pa bintu.” (Media and Society in the Twentieth Century) Onkao mambo, kechi mwafwainwa kwikala ba kitabilambijinga ne. (Maana 14:15) Ingijishainga maana a kupima bintu ne bulume bwenu bwa  kulanguluka bwimupa Lesa pa kuba’mba muyukishe bukine.—Maana 2:10-15; Loma 12:1, 2.

Bashilikale babena kulwa nkondo bakonsha kwingijisha byambo bya bubela pa kuba’mba belengele balwanyi babo kukankalwa kutwajijila na kulwa nkondo. Bakonsha kulengela balwanyi babo kutendeka kulwa mulwabo ne kwabenamo, nangwa kwibajimbaika kuba’mba bekileke kulwa. Mukulumpe wa bashilikale wa ku Germany washimikizhe’mba, kumvwina byambo bya bubela kwalengejile kyalo kya Germany kwikishinda mu Nkondo Itanshi ya Ntanda Yonse. Bantu “baikeletu nobe mpuku ye basuma ku muloolo.” Ne Satana wingijisha bujimbijimbi pa kuba’mba alete mabano mu kipwilo kupichila mu kubuusha lutobo pakachi ka balongo ne banyenga nangwa kwibalengela kwipaatula ku jibumba ja Yehoba na mambo a kulanguluka’mba beboba nshiji nangwa’mba bebashikwa.

Kange mujimbaikwe ne! Londelainga lutangijilo lwa Mambo a Lesa. Pa kuba’mba tutwajijile kukwatankana na balongo ne banyenga, Baibolo witutundaika kutwajijila “kwilekelako mambo” ne kupwisha makatazho bukiji. (Kolo. 3:13, 14; Mat. 5:23, 24) Kabiji Baibolo witujimunako kuba’mba kechi twafwainwa kwipaatula ku kipwilo ne. (Maana 18:1) Monai kuba’mba mwinengezha kukana bubela bwa kwa Satana. Ishikishai anweba bene amba: ‘Kimye kyo najinga na lukatazho, abya nalondejile lutangijilo lwa mupashi wa Lesa pa kwilupwisha nyi, inyi nalondejile lutangijilo lwa mupashi wa ino ntanda?’—Nga. 5:16-26; Efi. 2:2, 3.

Mushilikale wabula kwikala wa kishinka ku mukulumpe wa bashilikale kechi ulwa bulongo nkondo ne. Bantu ba bubela bakonsha kulengela mushilikale kuleka kuketekela mukulumpe wanji. Bakonsha kwingijisha byambo bya bubela nabiji bya kuba’mba: “Kuketekela bakulumpe benu ne!” ne kuba’mba “Bakemwipayisha!” Pa kuba’mba bamweshe’mba byo babena kwamba bya kine, bakonsha kusolola bintu bitamisha bano bakulumpe. Ne Satana naye byo byo oba. Watwajijila na kwamba byatama pa batangijila jibumba ja Yehoba pa kuba’mba emulengele kuleka kwibaketekela.

 Mwakonsha kwizhikijila byepi? Twajijilai kukakachila ku jibumba ja Yehoba ne kutundaika boba bo apa mwingilo wa kwitutangijila nangwa kya kuba bambulwa kulumbuluka. (1 Tesa. 5:12, 13) “Kange mupelawizhe kuzhinauka” jibumba ja Lesa na mambo a bintu byatama byamba bansatuki nangwa bantu batemwa kujimbaika bakwabo ne. Nangwa kya kuba byambo byabo byakonsha kumvwanyika nobe bya kine kechi mwafwainwa kwibyumvwina ne. (2 Tesa. 2:2; Titu. 1:10) Londelainga mukambizho ye bapele nsongwalume Timoti. Twajijilai kulondela bintu byo mwafunjile ne kuvuluka bemufunjishe bino bintu. (2 Timo. 3:14, 15) Kya kine, kuji bishiino byavula bingi byafwainwa kwitulengela kuketekela kalume wa kishinka Yehoba ye apa mwingilo wa kwitutangijila mu jishinda ja bukine.—Mat. 24:45-47; Hebe. 13:7, 17.

Yukai kuba’mba bimye bimo Satana witulukukatu luntunanwa. Bimye bimo wakonsha kwimulengela kumvwa moyo, kabiji “jo jishinda jaingijisha bantu pa kujimbaika ne kushinda balwanyi babo pa myaka yavula bingi.” (Easily Led—A History of Propaganda) Shayuka wa bintu bya mwekele kala mwina Britain aye Philip M. Taylor waambile’mba bena Asilya baingijishanga bubela ne kuchinyisha balwanyi babo. Ne Satana naye wingijisha moyo wa kuchina bantu, kuchina lumanamo, kuchina lufu, nangwa kintu kyonsetu kyakonsha kwimulengela kwikala na moyo ne kwimulengela kukankalwa kwingijila Yehoba.—Isa. 8:12; Yele. 42:11; Hebe. 2:15.

Kange muswishe Satana kwingijisha moyo kwimulengela kuleka kwikala ba kishinka ne. Yesu waambile’mba: “Kange muchine aba bepaya mubiji ne, kabiji inge bauba kino kafwako kintu kikwabo kyo boba ne.” (Luka 12:4) Ketekelai na muchima yense mulaye wa Yehoba wa kuba’mba ukemulama, kwimupa “bulume bwakila bwa bantu,” ne kwimukwasha kubula kuchina.—2 Ko. 4:7-9; 1 Pe. 3:14.

Pano bino, mwakonsha kupita mu bintu bilengesha moyo byakonsha kwimukookesha. Bino vulukainga byambo bya Yehoba bya lutundaiko byo atundaikile Yoshua amba: “Chinchika ne kukosa. Kange ube moyo nangwa kukakilwa ne, mambo Yehoba Lesa wobe uji ne obewa konse konse ko ukaya.” (Yosh. 1:9) Inge mwaikala na bijikila, mwafwainwa kulomba kwi Yehoba bukiji bukiji. Mwakonsha kuketekela’mba “mutende wa Lesa . . . ukalama michima ne milanguluko yenu” pa kuba’mba mwikale na bulume bwa kukana bubela bwa kwa Satana.—Fili. 4:6, 7, 13.

Abya mwavuluka bubela bwaingijishe muluwe wa bena Asilya aye Labashake kubepa bantu ba Lesa nyi? Waambilenga’mba, ‘Kafwako ukemuzhikijila ku bena Asilya ne. Nangwatu Lesa wenu, Yehoba kafwako kyo akonsha kuba ne.’ Wanungilepo amba: ‘Yehoba mwine ye witubuujile’mba twikyonaune kino kyalo.’ Pano nga Yehoba wakumbwile’mba ka? Waambile’mba: “Kange mube moyo na mambo a byambo byo mwaumvwa, byambo bya kunnena ku ba mingilo ba mfumu wa Asilya ne.” (2 Mfu. 18:22-25; 19:6) Kepo atumine malaika wakepayile bena Asilya 185,000 mu bufuku bumotu.—2 Mfu. 19:35.

Nanchi mwakitambapo kala filimu ne kumona kuba’mba muntu kechi wayuka’mba babena kumubepa ne kumujimbaika nenyi? Nanchi mwalangulukilenga mu muchima ne kukeba kwamba’mba: ‘Babena kukubepatu! Kechi bya kine ne!’ Pano fwanyikizhai kuba’mba bamalaika babena kwimubuula’mba: “Kange mujimbaikwe na bubela bwa kwa Satana ne!”

Kange mutelekenga ku bubela bwa kwa Satana ne. (Maana 26:24, 25) Umvwinainga Yehoba ne kumuketekela mu byonse byo muba. (Maana 3:5-7) Wimutemwa kabiji ubena kwimwambila’mba: “Mwanami, wikale wa maana ne kusangajika muchima wami.” (Maana 27:11) Umvwe mwauba bino, mukezhikijila ku milanguluko yatama.