1. Ñanyi kintu kilengela bantu ba Yehoba kutwajijila kumupopwela nangwa kya kuba bapita mu makatazho?

 BAIBOLO walumbulula ano moba o tubena kwikalamo amba ke “bimye byakatazha.” (2 Timo. 3:1) Kununga pa makatazho apitamo bantu bonse mu ino ntanda yatama, bantu ba Yehoba bebamanyika na mambo a kumwingijila. Ñanyi kintu kitukwasha kutwajijila kupopwela Yehoba nangwa kya kuba tupita mu ano makatazho? Kintu kine kitulengela ke kuyuka kuba’mba Yehoba ye “Lesa mumi.”​—Yele. 10:10; 2 Timo. 1:12.

2. Mu ñanyi jishinda Yehoba mo aikela Lesa mumi?

² Yehoba umona makatazho onse o tupitamo kabiji kimye kyonse umonapo mashinda mwa kwitukwashisha. (2 Moba 16:9; Sala. 23:4) Kumumona’mba aye ye Lesa mumi kwakonsha kwitukwasha kuchinchika meseko onse o twakonsha kupitamo. Abino byo byo kyajinga ne kwi Mfumu Davida.

3. Davida watazhizhe mwepi byo aambile’mba “Yehoba mumi”?

³ Davida wayukile bulongo Yehoba kabiji waketekejile mwi Aye. Balwanyi banji kuvwangakotu ne Mfumu Saulo byo bakebelenga kumwipaya, Davida walombele kwi Yehoba kuba’mba amukwashe. (Sala. 18:6) Lesa byo akumbwile lulombelo lwanji ne kumupokolola, Davida waambile’mba: “Yehoba mumi!” (Sala. 18:46) Byo aambile bino byambo, Davida kechi walumbulwilengatu’mba Lesa ko aji ne. Buku umo waamba’mba Davida wamwesheshenga’mba waketekejile mwi Yehoba kuba’mba “ye Lesa mumi utwajijila kukwasha bantu banji.” Na mambo a byamumwekejile, Davida wayukile’mba Lesa mumi kabiji kino kyamutundaikile kutwajijila kwingijila Yehoba ne kumutota.​—Sala. 18:28, 29, 49.

4. Tumwenamo byepi inge ketumone’mba Yehoba ye Lesa mumi?

⁴ Inge twashiinwa kuba’mba Yehoba ye Lesa mumi, kino kiketukwasha kumwingijila na mukoyo. Tukekala na bulume bwa kuchinchika meseko ne kwikala na kizaku kya kutwajijila kwingila  na mukoyo mu mwingilo wa Lesa. Kabiji tukatwajijila kufwenya kwipi ne Yehoba.

LESA MUMI UKEMUKOSESHA

5. Ñanyi bintu bitulengela kushiinwa’mba Yehoba uketukwasha inge ketupite mu meseko? (Filipai 4:13)

⁵ Tukachinchikanga meseko onse, akatampe ne acheche inge twayuka kuba’mba Yehoba ye Lesa mumi kabiji amba uketukwashanga. Lesa wakonsha kwitukwasha mu meseko onse o twakonsha kupitamo mambo kafwako kyakatazha kwi aye ne. Aye ye Lesa wa Bulume Bonse kabiji wakonsha kwitupa bulume bwa kuchinchika. (Tangai Filipai 4:13.) Onkao mambo, kino kitulengela kushiinwa’mba Yehoba uketukwasha mu meseko onse o tukapitangamo. Yehoba inge ubena kwitukwasha mu meseko acheche o tubena kupitamo, kino kitulengela kushiinwa’mba uketukwasha ne mu meseko akatampe o twakonsha kupitamo.

6. Ñanyi bintu byamwekejile Davida byo ajinga mwanyike byamulengejile kutwajijila kuketekela mwi Yehoba?

⁶ Akilangulukai pa bintu bibiji byamwekejile Davida byamulengejile kuketekela mwi Yehoba. Byo ajinga kafunga saka akiji mwanyike, mbeyala ne bokwe bakwachile mikooko ya bashanji. Pa bino bimye byonse bibiji, Davida wachinchikile ne kupangisha bano banyama kuba’mba apulushe mikooko. Davida kechi waambile’mba wapokolwele ino mikooko mu bulume bwanji ne. Wayukile’mba Yehoba ye wamukwashishe. (1 Sam. 17:34-37) Davida kechi walubilemo bino bintu byamumwekejile ne. Kulanguluka langulukapo kwamulengejile kuketekela’mba Lesa mumi ukamukosesha ne mu kimye kya kulutwe.

7. Ñanyi kintu Davida kyo ateshepo muchima, kabiji mambo ka kino o kyamukwashishe kulwa ne Goliata?

⁷ Palutwe kacheche, Davida byo ajinga mwanyike wayile ku kampu ya nzhita ya bena Isalela. Bashilikale bo ataaine baumvwine bingi moyo na mambo a kiyangala mwina Filishitiya aye Goliata ‘wakosamikilenga nzhita ya bena Isalela.’ (1 Sam. 17:10, 11) Bashilikale baumvwine moyo mambo batele muchima pa bukiyangala bwanji ne byambo byatama byo ebambijilenga. (1 Sam. 17:24, 25) Pano bino, Davida aye watele muchima pa kintu kikwabo kyapusanako. Davida wayukile’mba byambo byatama Goliata byo aambijilenga nzhita ya bena Isalela byamwesheshenga’mba Goliata waubilenga mwenga “nzhita ya Lesa.” (1 Sam. 17:26) Davida walangulukilenga pe Yehoba. Davida wayukile’mba Lesa wamukwashishe byo ajinga kafunga, usakumukwasha ne mu lukatazho lo apichilengamo pa kikye kimye. Na bukwasho bwa Lesa, Davida walwile ne Goliata kabiji wamushinjile.​—1 Sam. 17:45-51.

8. Ñanyi bintu byakonsha kwitukwasha kuketekela’mba Yehoba uketukwasha inge ketupite mu meseko? (Monai ne kipikichala.)

⁸ Ne atweba twakonsha kushinda meseko inge ketuvuluke kuba’mba Lesa mumi winengezha kwitukwasha. (Sala. 118:6) Twakonsha kuketekela’mba wakonsha kwitukwasha inge ketulanguluke pa bintu byo etubila mu bwikalo bwetu. Tangainga mashimikila a mu Baibolo akonsha kwimukwasha kuyuka Yehoba byo apokolwele bapopweshi banji. (Isa. 37:17, 33-37) Kabiji mwakonsha kutanga masawakya aji pa keyala wetu wa jw.org aamba pe Yehoba byo abena kukwasha balongo ne banyenga mu ano moba. Kabiji vulukainga bimye Yehoba byo emukwasha mu bwikalo bwenu. Kechi mwafwainwa kulefulwa inge mwamona’mba kechi mwakipitapo kala mu lukatazho lukatampe, Yehoba lo emukwashishe nabiji lwa kulwa na mbeyala nangwa bokwe ne. Mambo ka? Ke na mambo a kuba’mba Yehoba wimukwasha mu bintu byavula mu bwikalo bwenu. Yehoba wimukoka kwikala mulunda nanji. (Yoa. 6:44) Nangwatu luno, mwafwainwa kumusanchila mambo wimukwasha kutwajijila kwikala  mu bukine. Mwakonsha kulomba kwi aye kwimukwasha kuvuluka bimye byo akumbwile milombelo yenu, byo emukwashishe pa kimye kyafwainwa nangwa kimye kyo emukwashishe byo mwapichilenga mu lukatazho lukatampe. Kulanguluka pa bino bintu byonse, kukemulengela kushiinwa’mba Yehoba ukatwajijila kwimukwasha mu bwikalo bwenu.

9. Twafwainwa kumonanga byepi meseko o tupitamo? (Byambo bya Maana 27:11)

⁹ Inge ketumone Yehoba kuba’mba ye Lesa mumi, kino kiketukwasha kuyuka bya kuba na meseko. Mu ñanyi jishinda? Tukatatula kumona meseko o tupitamo kuba’mba ke mambo akatampe avwangamo Yehoba ne Satana. Diabola wamba’mba inge ketupite mu makatazho tukaleka kwingijila Yehoba. (Yoba 1:10, 11; tangai Byambo bya Maana 27:11.) Nangwa byonkabyo, inge twatwajijila kwikala ba kishinka kwi Yehoba kimye kyo tubena kupita mu makatazho, tumwesha’mba twatemwa Yehoba ne kuba’mba Diabola wa bubela. Nanchi kafulumende ubena kumanyika bantu ba Yehoba mu kyalo mo mwikala nyi, nangwa abya mubena kupita mu makatazho na mambo a kubula mali, bantu kukana kwibasapwila nangwa mesekotu akwabo nyi? Inge byo byo kiji, vulukainga kuba’mba inge mwachinchika mu ano meseko, mukasangajika muchima wa Yehoba. Vulukainga kuba’mba Yehoba kechi ukemuleka’mba mwesekwe lweseko lwakila pa bulume bwenu ne. (1 Ko. 10:13) Aye ukemupa bulume bwa kuchinchika.

LESA MUMI UKEMUFWETA

10. Ñanyi bintu Lesa mumi byo akobila bantu bamupopwela?

¹⁰ Yehoba kimye kyonse Ufweta bantu bamupopwela. (Hebe. 11:6) Witupa kabiji uketupa bumi bwa myaka ne myaka kulutwe. Twafwainwa kuketekela mwi Yehoba ne kushiinwa kuba’mba ukebesha kwitufweta kabiji uji na bulume bwa kuba bino. Kushiinwa mu jino jishinda kwitulengela kupopwela Yehoba na mukoyo byonka byaubanga bantu ba kishinka ba Lesa ba kala. Abino byo byaubile ne Timoti wajingako mu myaka kitota kitanshi.​—Hebe. 6:10-12.

11. Mambo ka Timoti o aingijilanga na mukoyo mu kipwilo? (1 Timoti 4:10)

 ¹¹ Tangai 1 Timoti 4:10. Timoti waketekejile mwi Lesa mumi. O ene mambo o aingijilanga na mukoyo ne kukwasha bakwabo. Ñanyi bintu byo aubile? Mutumwa Paulo wamutundaikile kwikala mufunjishi ufunjisha bulongo mu mwingilo ne mu kipwilo. Kabiji Timoti wafwainwe kwikala wa kumwenako wawama ku bena Kilishitu bakwabo, bakulumpe ne banyike. Kabiji bamupele ne mingilo ikwabo yakatazha yavwangilemo kufundako bakwabo kyakosa babujilenga kuba bulongo. Kabiji wafwainwe kuba bino na butemwe. (1 Timo. 4:11-16; 2 Timo. 4:1-5) Timoti wayukile kuba’mba nangwa kya kuba pa bimye bimo bakwabo kechi bamonanga mingilo yo aingilanga nangwa kumusanchila ne, bino wayukile’mba Yehoba ukamufweta.​—Loma 2:6, 7.

12. Mambo ka bakulumpe mu kipwilo o bengijila na mukoyo mu kipwilo? (Monai ne kipikichala.)

¹² Ne lelo jino, bakulumpe mu kipwilo bafwainwa kuyuka’mba Yehoba umona mingilo yabo yawama yo bengila kabiji wiinemeka bingi. Kununga pa mwingilo wabo wa bukafunga, kufunjisha ne kusapwila, bakulumpe bavula mu kipwilo bengilako ne mingilo ikwabo ya buntungi ne kukwasha baponenwa na bya malwa. Bakwabo bengijila mu Jibumba Jipempula Bakolwa nangwa mu Kavoto Kesamba na Badokotala mu Kipatela. Bakulumpe mu kipwilo bepana kwingila ino mingilo, beimona’mba ke lunengezho lwa Yehoba, kechi lwa bantu ne. Kino kibalengela kwingila na muchima yense ne kuketekela’mba Lesa ukebafweta pa mingilo yo bengila.​—Kolo. 3:23, 24.

13. Yehoba umvwa byepi pa byo mwibikako kumwingijila papelela bulume bwenu?

¹³ Kechi bonse bakonsha kwikala bakulumpe mu kipwilo ne. Nangwa byonkabyo, atweba bonse kuji bintu byo twakonsha kupa Yehoba. Lesa umvwa bingi bulongo inge ketumwingijile kwesakana na papelela bulume bwetu. Wayuka bupe bwetu bo tupana butundaika mwingilo  wa ntanda yonse, nangwa kya kuba bukepepotu byepi. Umvwa bingi bulongo byo twibikako kusuntula kuboko kwa kubula bumvu pa kuba’mba tukumbulepo pa kupwila kabiji tumusangajika bingi inge ketulekeleko bakwetu mambo ne kuvulamako bintu byo betulubankanya. Inge kemulanguluke’mba kechi mubena kwingijila Yehoba pakatampe ne, yukai kuba’mba Yehoba wanemeka bingi byo muba. Wimutemwa pa byo mwibikako kumwingila kabiji ukemufweta.​—Luka 21:1-4.

TWAJIJILAI KUFWENYA KWIPI NE LESA MUMI

14. Kufwenya kwipi ne Yehoba kwitukwasha byepi kutwajijila kwikala ba kishinka? (Monai ne kipikichala.)

¹⁴ Inge twaikala na bulunda bwakosa ne Yehoba, kiketupelela kwikala ba kishinka kwi aye. Abino byo byo kyajinga ne kwi Yosefwa. Wakanyishetu nsalansala kulenga mambo, mambo wajinga na bulunda bwakosa ne Lesa kabiji kechi wakebelenga kumufichisha ku muchima ne. (Nte. 39:9) Twafwainwa kulombanga kwi aye ne kufunda Mambo anji. Kuba bino, kukakosesha bulunda bwetu ne aye. Inge twakosesha bulunda bwetu ne Yehoba byonka byaubile Yosefwa, kechi tukoba kintu kiji kyonse kyakonsha kumufichisha ku muchima ne.​—Yako. 4:8.

15. Ñanyi kintu kyo twafwainwa kufunjilako ku byamwekejile bena Isalela byo bajinga mu kiselebwa? (Bahebelu 3:12)

¹⁵ Aba baleka kuketekela kuba’mba Yehoba ye Lesa mumi, kibakatazha kutwajijila kwikala ba kishinka kwi aye. Akilangulukai pa byamwekejile bena Isalela byo bajinga mu kiselebwa. Bayukile kuba’mba Yehoba kine ko aji. Pano bino, batendekele kuzhinauka kuba’mba kechi ukebapa bintu byo bakeba mu bwikalo bwabo ne. Baipwizhe ne kuba’mba: “Nanchi Yehoba uji mukachi ketu nyi, inyi ufwamo?” (Lupu. 17:2, 7) Onkao mambo, basatukijile Lesa. Kechi twafwainwa kulondela bintu byatama byo baubile ne.​—Tangai Bahebelu 3:12.

16. Ñanyi kintu kyakonsha kweseka lwitabilo lwetu?

¹⁶ Kyakonsha kwitukatazha bingi kutwajijila kwikala ba kishinka kwi Yehoba na mambo a bintu biji mu ino ntanda. Bantu bavula bakana’mba Lesa ko aji. Javula bantu babula kulondela  bikeba Yehoba bekala bingi bulongo mu bwikalo bwabo. Inge twamona bintu bya uno mutundu, lwitabilo lwetu lwakonsha kwesekwa. Nangwa kya kuba twaketekela kuba’mba Lesa ko aji, twakonsha kutendeka kuzhinauka inge wakonsha kwitukwasha. Nembi wa Salamo 73 naye byo byo alangulukile pa kimye kimo. Wamwene bantu bajingako pa kyokya kimye babulanga kukookela mizhilo ya Lesa byo baikelenga bulongo. Onkao mambo, watendekele kuzhinauka inge kyajingatu bulongo kwingijila Lesa.​—Sala. 73:11-13.

17. Ñanyi bintu biketukwasha kutwajijila kwikala ba kishinka kwi Yehoba?

¹⁷ Ñanyi bintu byakwashishe nyimbi wa salamo kupimpula ndangulukilo yanji? Walangulukile langulukilenga pa bintu bikamwekela boba baleka kuketekela mwi Yehoba. (Sala. 73:18, 19, 27) Kabiji walangulukilenga pa bintu byawama bimwenamo bantu bengijila Lesa. (Sala. 73:24) Ne atweba twafwainwa kulangulukanga pa bintu byawama bitubila Yehoba. Kabiji twakonsha kufwanyikizha pa byakonsha kwikala bwikalo bwetu inge kechi twaingijilanga Yehoba ne. Kuba bino kwakonsha kwitukwasha kutwajijila kwikala ba kishinka ne kwamba byonka byaambile nyimbi wa salamo amba: “Amiwa, kyangwamina kufwenya kwipi ne Lesa.”​—Sala. 73:28.

18. Mambo ka o twafwainwa kubujila kwikala na moyo na mambo a bintu bikamweka kulutwe?

¹⁸ Twakonsha kupita mu meseko apusana pusana mu ano moba a kupelako mambo “twingijila Lesa mumi kabiji wa kine.” (1 Tesa. 1:9) Lesa wetu wituta bingi muchima kabiji ukatwajijila kwitukwasha. Watwajijile kukwasha bantu banji mu moba a kala kabiji watwajijila kwitukwasha ne atweba lelo jino. Katatakatu tukapite mu malwa akatampe akyangye kumwekapo kala pano pa ntanda. Pano bino, kechi tukekala bunke ne, tukekala ne Yehoba. (Isa. 41:10) Twayai atweba bonse “tukose ne kwamba’mba: “Yehoba ye nkwasho wami; kechi nakonsha kuchina ne.’”​—Hebe. 13:5, 6.