1. Ñanyi bintu byapichilemo bena Kilishitu batanshi?

PAKACHI ka myaka 62 ne 64 C.E., mutumwa Petelo wanembejile nkalata baikalanga ‘bwenyi bapalañejile mu Pontusa, mu Ngalatiya, mu Kapadokya, mu Asha ne mu Bitinya.’ (1 Pe. 1:1) Mu bino bipwilo mwajinga bantu bafumine mu bisho byapusana pusana byakebewenga lutundaiko ne lutangijilo. Bebamanyikilenga ne kwibambila mwenga. Bapichilenga mu meseko “aji nobe mujilo.” Kabiji baikelenga mu kimye kyakatazha. Petelo wanembele’mba: “Mpelo ya bintu byonse yafwenya kala pepi.” Kine, mpelo ya mu oa moba yafikile kimye muzhi wa Yelusalema kyo bamonawine, saka pa kyangye ne kupita myaka 10 saka kufuma panembejile Petelo bino byambo. Ñanyi kintu kyafwainwe kukwasha bena Kilishitu kuchinchika pa kyokya kimye kyakatezhe?—1 Pe. 4:4, 7, 12.

2, 3. Mambo ka Petelo o atundaikijile bena Kilishitu kwitambwilanga bene na bene? (Monai kipikichala kitanshi.)

² Kununga pa bintu bikwabo byo abuujile balongo, Petelo wibatundaikile ne kuba’mba: “Saka mwitambwila anwe bene na bene.” (1 Pe. 4:9) Mu mulaka mwine wa Kingiliki, byambo bya kuba’mba “kutambwila benyi” bilumbulula “kumwesha butemwe, nangwa kubila lusa bantu bo twabula kuyuka bulongo.” Nangwa byonkabyo, Petelo watundaikile balongo  ne banyenga bena Kilishitu kwitambwilanga “bene na bene,” ko kuba’mba kutambwila bantu bo bayukile kabiji bo bapwanañananga nabo. Kwitambwila bene na bene kwakonsheshe kwibakwasha byepi?

³ Kwakonsheshe kwibakwasha kwitemwa bene na bene. Langulukai pa byo mwapitamo. Nanchi bakimwitapo kala ku nzubo ya muntu nyi? Nanchi kechi mwaumvwine bulongo nenyi? Kimye kyo mwaichile bamo mu kipwilo kwiya ku nzubo yenu, nanchi bulunda bwenu kechi bwakosejileko nenyi? Kwitambwila atweba bene na bene kwitukwasha kuyuka bulongo balongo ne banyenga. Bena Kilishitu mu kimye kyajingako Petelo bafwainwe kwitundaikanga bene na bene mambo bintu byayilengatu na kutaminako. Ne bena Kilishitu mu ano “moba a kupelako” byo byo bafwainwa kubanga.—2 Timo. 3:1.

4. Ñanyi mepuzho o tusakwisambapo mu uno mutwe?

⁴ Ñanyi bimye byo twafwainwa kwitambwilanga atwe “bene na bene”? Twakonsha kushinda byepi mikiika yakonsha kwitulengela kubula kutambwila benyi? Ñanyi kintu kyakonsha kwitukwasha kwikala benyi bawama?

5. Twakonsha kumwesha byepi muchima wa kutambwila benyi kimye kya kupwila?

⁵ Pa kupwila: Tutambwila bonse beya ku kupwila kwetu kwa bwina Kilishitu, mambo abo ne atweba bonse twi benyi bo baita ku kajo ka ku mupashi. Yehoba ne jibumba janji bo betwita ku kano kajo. (Loma 15:7) Inge ba katataka baiya, kikalatu nobe tubena kwingijila pamo ne Yehoba ne jibumba janji kwibatambwila na lusekelo. Nanchi kechi twafwainwa kutambwilanga bano ba katataka nangwa kya kuba mvwajilo yabo ne mwekelo kechi yawama nenyi? (Yako. 2:1-4) Inge mwenyi waiya kafwako bamutambwila ne, nanchi mwakonsha kumwita kuba’mba mwikale nanji nyi? Wakonsha kumvwa bingi bulongo inge mwamukwasha kukwatakanya mutanchi wa kupwila ne kumukwashako bya kutaana binembelo. Jino jakonsha kwikala jishinda ja kumwesheshamo kuba’mba tuji “na muchima wa kutambwila benyi.”—Loma 12:13.

6. Bañanyi kikatakata bo twafwainwa kwitangako ku mazubo etu?

⁶ Kajo: Mu kimye kyanembejilwengamo Baibolo, kutambwila benyi kwavwangilemo kunengezha kajo. (Nte. 18:1-8; Mito. 13:15; Luka 24:28-30) Inge muntu waitako mukwabo ku kijiilo, kyamweshanga’mba ukeba bulunda ne mutende kwikala pakachi kabo. Pano bañanyi bo twafwainwa kwitako? Bantu bo tupwanañana nabo kimye kyonse, ko kuba’mba balongo ne banyenga mu kipwilo. Inge bya malwa byamweka, nanchi kechi tukekwashanga nenyi? Twafwainwa kulenga bulunda bwawama na balongo ne banyenga ne kwikala nabo mu mutende. Mu mwaka wa 2011, Jibumba Jitangijila japimpwileko kimye ba mu kisemi kya Betele mu United States kyo baikelangapo na Lufunjisho lwa Kyamba kya Usopa kufuma pa 18:45 kubwela pa 18:15. Mambo ka? Babijikile kuba’mba kino kikakwasha ba mu kisemi kya pa Betele kwikala na kimye kya kwisamba na bakwabo inge kupwila kwapwa. Maofweshi akwabo a misampi nao alondejile luno lupimpu. Aluno lunengezho lwalengela ba mu kisemi kya pa Betele kukwatankana bingi.

7, 8. Twakonsha kumwesha byepi muchima wa kutambwila balongo beya na kwamba majashi mu kipwilo kyetu?

⁷ Twafwainwa kumwesha muchima wa kutambwila benyi kupichila mu kwitako bañambi benyi beya na kwamba majashi mu kipwilo, bakalama ba mwanzo, ne bemenako ofweshi wa musampi ku mazubo etu. (Tangai 3 Yoano 5-8.) Kwibanengezhezha bya kuja ke jishinda jimo jawama ja kubilamo bino. Nanchi mwakonsha kuba byobyo nyi?

⁸ Nyenga umo mu United States uvuluka’mba: “Pa myaka yavula amiwa ne bamwatawami twaikalangapo na bimye bya kutambwila balongo beya na kwamba majashi mu kipwilo kyetu ne bakazhi babo. Kimye kyonse inge twatambwila bano benyi, twikala bingi na lusekelo, kabiji lwitabilo lwetu lukoselako. Kechi twilangulushapo ne.”

9, 10. (a) Bañanyi bakebewa kwibanengezhezha pa kufikila? (b) Nanchi ne boba bajitu na mazubo acheche bakonsha kutambwila benyi nyi? Lumbululai.

 ⁹ Benyi beya na kwikala moba avula: Mu kimye kya kala, kutambwila benyi kwavwangilemo kwibanengezhezha pa kulaala. (Yoba 31:32; File. 22) Ne lelo jino kuji benyi bo twafwainwa kukebela pa kufikila. Bakalama ba myanzo bakeba kwa kufikila inge bafwakesha bipwilo. Balongo ne banyenga bataanwa ku masukulu a mu jibumba ja Lesa ne bengila mwingilo wa buntungi nabo bakebewa kwibanengezhezha pa kufikila. Kabiji na mambo a bya malwa biponakotu nabiji bitentanshi, bamo bashalatu kwa kubula pa kwikala ne kulaala, kufikatu ne byo bebakwasha kushimukulula mazubo abo. Kechi twafwainwa kulangulukanga’mba kanatu boba baji na mazubo awama bo bafwainwa kukwashañana ne; kampe bauba bino pa bimye byavula. Nanchi mwakonsha kulamako bano balongo nangwa kya kuba nzubo yenu yakepa nyi?

¹⁰ Mulongo umo mu South Korea uvuluka bintu byawama byo atambwijile balongo ne banyenga bataanwa ku masukulu a mu jibumba ja Lesa. Wanembele’mba: “Kimye kitanshi, nazhinaukilenga mambo popo twatweleletu mu masongola kabiji twaikalangatu mu kazubo kacheche. Bino kwikala na baana ba sukulu kwituletelanga bingi lusekelo. Na mambo a kuba popo twatweleletu mu masongola, twimwenejile ba mulume ne mukazhi byo bakonsha kwikala na lusekelo inge ke bengijile Yehoba ne kwibikila bikonkwanyi mu mwingilo wa Lesa.”

11. Mambo ka aba baiya katataka mu kipwilo kyenu o bakebewa kwibatambwila bulongo?

¹¹ Balongo ne banyenga bavilukila mu kipwilo kyenu: Balongo ne banyenga nangwa bisemi bakonsha kuvilukila mu nyaunda ya kipwilo kyenu. Bakonsha kwiya na kwingijila kubena kukebewa basapwishi ba Bufumu bavula. Bapainiya bakonsha kwibatuma kwiya na kukwasha kipwilo kyenu. Javula inge po po bafikatu, bintu byonse bikala ke bipya kwi abo; bafwainwa kufunda mwa kwikela ku yoyo mpunzha, kampe ne kufunda mulaka nangwa kisho. Kwibetako ku nzubo yetu kuba’mba tujiile nabo pamo kajo, nangwa kuya nabo na kufwakasha kwakonsha kwibakwasha kutaana balunda ne kuyuka bya kwikala ku yoyo nyaunda.

12. Ñanyi kintu kyamwekele kimwesha’mba kutambwila benyi kechi kulumbulula kunengezha bintu byavula ne?

¹² Kutambwila benyi kechi kulumbulula kunengezha bintu byavula ne. (Tangai Luka 10:41, 42.) Mulongo umo uvuluka kintu kyamwekele kimye kitanshi kyo atendekele mwingilo wa bumishonale. Waambile’mba: “Twakijinga banyike, kechi twayukile bintu byavula ne, kabiji twavulukanga bingi ku nzubo. Juba jimo bufuku mwinakwami wavulukile bingi ku nzubo, kabiji naesekele kumutekenesha bino napulwijilemotu mabula. Kepo byo kyafikilenga ku ma 19:30, twaumvwine muntu wakonkonsha ku kinzhilo. Wakonkonsheshenga wajinga muntu wafundanga Baibolo wituletejile bipangwa bisatu. Uno mwanamukazhi waishile na kwitutambwila. Twamwambijle kutwela mu nzubo kabiji twamupele ne mema a kutoma. Kepo twatekelepo makabekabe ne kumupa tukajo twatobala. Kechi twayukile kwamba Kiswahili ne, kabiji ne aye kechi wayukile kwamba Kizungu ne. Bino kino kyamwekele kyo kitulengejile kulenga bulunda na balongo bakonkakwa.”

13. Ñanyi bintu byawama bifuma mu kutambwila benyi?

¹³ Nanchi mukankazhama kutambwila benyi nyi? Inge ibyo, ko kuba’mba mushalapo pa bintu byawama bifuma mu kupwanañana na benyi ne kulenga bulunda bwa myaka. Kutambwila benyi kwitukwasha kubula kwikala na mukose. Bino mwakonsha kwiipuzha’mba, ‘Mambo ka bamo o bakankazhamina kutambwila benyi?’ Kwakonsha kwikala bintu bimo bilengela.

14. Ñanyi kintu kyo twafwainwa kuba pa kuba’mba twikalengako na kimye kya kutambwila benyi?

¹⁴ Kimye ne ngovu: Bakalume ba Yehoba bapayankana bingi, mambo baji na bya kuba byavula. Bamo bakonsha kulanguluka’mba kechi baji na kimye nangwa bulume bwa kutambwila benyi ne. Inge ne anweba byo byo mulanguluka, kyakonsha  kuwama kupitulukamo jikwabo mu mutanchi wenu wa bintu byo muba. Nanchi mwakonsha kupimpulako mumo mumo pa kuba’mba mwikalengako na kimye ne bulume bukebewa pa kuba’mba mutambwilenga benyi nyi? Binembelo bitundaika bena Kilishitu kwikala na muchima wa kutambwila benyi. (Hebe. 13:2) Kechi kyatama kwikalapo na kimye kya kutambwila benyi ne; kutambwila benyi ke kintu kyawama bingi kyo mwafwainwa kuba. Pano bino, kikebewa kulekapo kuba bintu bimo pa kuba’mba mwikalengako na kimye kya kutambwila benyi.

15. Ñanyi bijikila byakonsha kwikala na bantu bamo pa kutambwila benyi?

¹⁵ Kwilengulula: Nanchi mwakikebapo kala kutambwila benyi bino mwalanguluka’mba kechi mwafikilamo nenyi? Bamo bomvwa bumvu ne kwakamwa’mba baluba kwisamba kimye kyabaya na benyi, nangwa’mba kechi bayuka bya kusangajika benyi ne. Bamo baji na mali acheche bakonsha kulanguluka’mba kechi bakonsha kuba bintu byuba boba baji na mali avula mu kipwilo ne. Vulukainga kuba’mba, kwikala na nzubo ikatampe kechi ko kukebewa pa kutambwila benyi ne, bino kikebewatu ke nzubo ya butooto.

16, 17. Ñanyi kintu kyakonsha kwitulengela kukepeshako bijikila pa kutambwila benyi?

¹⁶ Inge mwakamwa pa kutambwila benyi, yukai’mba kechi yenu bonkatu ne. Mukulumpe mu kipwilo umo ku Britain waambile’mba: “Twakamwa bingi inge tubena kwinengezha kutambwila benyi. Bino mu bintu byonse byo tuba pa kwingijila Yehoba, tumwenamo byavula bingi kukila pa bijikila byo twikala nabyo. Neyowa bingi kwikala pamo na benyi ne kwisamba nabo saka tubena kutoma makabekabe.” Vulukainga’mba mu kuta muchima benyi mufuma bintu byawama bingi. (Fili. 2:4) Bantu bavula batemwa bingi kushimikizha bintu byo bapitamo mu bwikalo. Inge mwatambwila benyi ne kwisamba nabo, kyo kimye kya kwibepuzha bintu byo bapitamo mu bwikalo bwabo. Mukulumpe mu kipwilo mukwabo naye wanembele’mba: “Kwitako balunda netu ba mu kipwilo kwiya ku nzubo yetu kwankwasha kwibayuka bulongo kabiji po po nebepuzha byo bafunjile bukine.” Inge mwata muchima benyi baiya ku nzubo yenu, bakakasuluka kabiji bakeyowa bingi.

¹⁷ Nyenga umo utambwila balongo ne banyenga beya ku masukulu apusana pusana mu jibumba ja Lesa waambile’mba: “Patanshi kechi nakasulukile ne, mambo mu nzubo yami kechi mwajinga bintu byavula ne, kabiji mwajingatu mipando ne matebulu a kala. Nyenga wasongolwa ku mufunjishi umo wa ano masukulu wandengejile kukasuluka. Waambile’mba aye ne bamwatawanji pa kwingila mwingilo wabo wa kwenda, beyowa bingi kufikila ku mazubo a balongo ne banyenga bajitu na bintu bicheche, bino bata muchima pa kwingijila Yehoba ne kwikala bwikalo bwapeela byonka byo bauba abo. Kino kyamvulwilemo byambo bitubuulanga bamama ku bwanyike amba: ‘Kyawama kuja bishu saka mwitemwa.’” (Maana 15:17) Kechi twafwainwa kwakamwa ne, mambo kumwesha’mba twatemwa benyi betu kyo kintu kyanema bingi.

18, 19. Kwitako bakwetu ku mazubo etu kwakonsha kwitukwasha byepi kwibatemwa?

¹⁸ Byo mulanguluka pa bakwenu: Nanchi kujipo muntu umo mu kipwilo wimuzhingijishe nyi? Mwakonsha kutendeka kumutala bibi kabiji inge mwabula kwingijilapo, luno lukatazho lwakonsha kutwajijila. Kyakonsha kwimukatazha kwitako muntu ku nzubo kwenu inge ujipo na byubilo bimo byo mwabula kutemwa, nangwa wimufichishe ku muchima kala kabiji kimukatazha kulubako kyo emubile.

¹⁹ Pa kuba’mba mukoseshe bulunda bwenu na bakwenu, nangwatu na balwanyi benu, Baibolo waamba’mba mwafwainwa kwikala na muchima wa kutambwila benyi. (Tangai Byambo bya Maana 25:21, 22.) Kwitako muntu ku nzubo kwenu kwakonsha kwimukwasha kushinda miteeto yatama ne kupwana. Kwakonsha kwimukwasha kuyuka byubilo byawama biji na yewo muntu ye mwaita, byubilo Yehoba byo amwene byamulengejile kumuleta mu bukine. (Yoa. 6:44) Inge mwaita mukwenu ku nzubo kwenu na mambo a kumutemwa, kikemukwasha kukosesha bulunda bwenu ne aye.  Mwakonsha kumwesha byepi amba mwatemwa balongo kya kine? Jishinda jimo ke kulondela lutundaiko luji pa Filipai 2:3 lwa kuba’mba: “Na muchima wa kwipelula saka mulanguluka’mba bakwenu bemukila.” Kumonapo bintu bimo balongo nangwa banyenga mo betukila, kampe mu lwitabilo, kuchinchika, kubula moyo nangwa byubilotu bikwabo bya bwina Kilishitu, kuketutundaika kwibatemwa na muchima yense ne kwibetako ku mazubo etu.

20. Inge twaswile lwito, twakonsha kumwesha byepi amba twilunemeka, kabiji mambo ka?

²⁰ Nyimbi wa masalamo aye Davida waipwizhe’mba: “Anweba Yehoba, ñanyi wakonsha kwikala mwenyi mu tente wenu?” (Sala. 15:1) Kepo alumbulwile byubilo Lesa byo akeba mu bantu bafwainwa kwikala benyi mu tente wanji. Kyubilo kimo ke kufikizha byo tulaya. Waambile’mba: “Ufikizha byo alaya, nangwa kya kuba byakonsha kumuletela lukatazho.” (Sala. 15:4) Inge twaswile lwito lo betwichile ku mukwetu, kechi twafwainwa kubula kuyako kwa kubula ne ene mambo ne. Kampe muntu witwichile waingijile na ngovu kunengezha bintu. Onkao mambo, inge twabula kuyako, ko kuba’mba ngovu yanji yayatu mu mema. (Mat. 5:37) Bamo basalapo kubula kuya ko bebechile kala pa kuba’mba baye ko bebeta katataka ko bamona’mba kwawama. Abya kuba bino kumwesha’mba twatemwa bakwetu ne kwibanemeka nyi? Inge betwitako ku nzubo imo twafwainwa kunemeka lolo lwito ne kusanta pa byonse byo bakonsha kwitunengezhezha. (Luka 10:7) Kabiji inge kwaikala bintu bimo byakonsha kwitulengela kubula kuyako, kyakonsha kuwama kubuula witwichile bukiji bukiji.

21. Kunemeka bisho kwakonsha kwitukwasha byepi kwikala benyi bawama?

²¹ Kabiji kyanema bingi kunemeka bisho. Mu bisho bimo, mwenyi wakonsha kufwakasha kwa kubula ne kubulañena jimo amba ubena kwiya, bino mu bisho bikwabo ne. Mu mapunzha amo, mwina nzubo unengezhezha benyi banji kajo kawamisha kukila kabena kujapo bonse ba mu kisemi, pakuba ku mapunzha akwabo benyi ne ba pa nzubo bonsetu bajatu kajo kamo. Mu bisho bikwabo, benyi basenda kajo kuba’mba bavwange pamo na byanengezha mwine wibeta, bino mu bisho bikwabo, waita bakwabo ye unengezha byonse mambo kyo kimwesha’mba uji na muchima wa kutambwila benyi. Kabiji mu bisho bimo, baketekela benyi kukanako jimo nangwa bimye bibiji, pakuba mu bisho bikwabo kukana kumwesha’mba kechi usanta ne. Onkao mambo, twafwainwa kwibikako kutokesha bakwetu ku muchima inge betwitako ku mazubo abo.

22. Mambo ka o kyanemena ‘kwitambwilanga atwe bene na bene’?

²² Ano moba o tujimo, “mpelo ya bintu byonse yafwenya kala pepi.” (1 Pe. 4:7) Tukapita mu malwa akatampe akyangye kumwekapo kala. Bintu byo bibena kuyatu na kutaminako, atweba bonse balongo ne banyenga twafwainwa kwitemwa kufuma panshi ya muchima. Twafwainwa kukookela lutundaiko lwa kwa Petelo lo atundaikile bena Kilishitu amba: “Saka mwitambwila anwe bene na bene.” (1 Pe. 4:9) Kya kine, tukatwajijila kwitambwila atweba bene na bene myaka ne myaka.