ATWEBA bonse tukeba bantu kwituyuka’mba twibantu bawama. Pano bino, kyakatazha bingi kumwesha buwame mu ntanda lelo jino. Bantu bavula kechi ‘batemwa kyawama’ ne. (2 Timo. 3:3) Befuukwilapo abo bene kyawama ne kyatama ne kukana mizhilo ya Yehoba, kabiji “batela byawama amba byatama, ne byatama amba byawama.” (Isa. 5:20) Kabiji atweba bonse kitukatazha kumwesha buwame na mambo a nkomeno yetu ne bumbulwa kulumbuluka. Onkao mambo, tumvwatu byonka byumvwa ba Anne. * Nangwa kya kuba baingijila Yehoba pa myaka yavula, baambile’mba: “Kinkatazha bingi kwikala muntu wawama.”

Kyawamakotu ke kya kuba’mba atweba bonse twakonsha kwikala na kyubilo kya buwame. Buwame ke kipangwa kya mupashi wazhila wa Lesa, kabiji mupashi wa Lesa uji bingi na bulume kukila bumbulwa kulumbuluka bwetu ne bantu ba mu ino ntanda. Twayai twisambe pa kyubilo kya buwame byo kiji ne byo twakonsha kwikimwesha.

Buwame ke kuba bintu byawama. Kyavwangamo kwikala na byubilo byawama ne kubula bubi. Muntu wawama umonapo mashinda a kukwashishamo bakwabo ne kwibobila byawama.

Kampe mumona kuba’mba bantu bamo bobila ba mu kisemi kyabo ne balunda nabo bintu byawama, bino kino kechi kilumbulula’mba baji na buwame ne. Ibyo kuba’mba kafwako muntu nangwa umo umwesha buwame kimye kyonse ne, mambo Baibolo waamba’mba “kafwako muntu nangwa umo pano pa ntanda ubatu byawama kimye kyonse kwa kubula kulengapo mambo ne.” (Sapwi. 7:20) Mutumwa Paulo waswile’mba: “Nayuka namba mwi amiwa, ko kuba’mba mu mubiji wami kafwamo kintu kyawama ne.” (Loma 7:18) Onkao mambo, kyamwekeshatu patoka kuba’mba twafwainwa kufunjila ku Mwine mwina kino kyubilo pa kuba’mba twikale nakyo.

Yehoba Lesa ye ye twafwainwa kufunjilako kumwesha buwame. Baibolo waamba pe aye amba: “Anweba mwawama ne mingilo yenu yawama. Mfunjishai malamuna enu.” (Sala. 119:68) Twayai twisambe pa mashinda abiji atongolwa mu kino kyepelo Yehoba mo amweshesha buwame.

Yehoba wawama. Yehoba wawama bingi kya kuba kechi wakonsha kukankalwa kuba byawama ne. Akimonai kyamwekele kimye Yehoba kyo abuujile Mosesa amba: “Nkapisha buwame bwami bonse ku meso obe.” Lukumo lwa Yehoba ne buwame bwanji byo byapichile ku meso a Mosesa, Mosesa waumvwine bino byambo bya kuba’mba: “Yehoba, Yehoba, Lesa wa lusa ne kifyele, ubanda kuzhingila, wavula butemwe bubula kwaluka ne bukine, umwesha butemwe bubula kwaluka ku biumbi bya bantu, ulekela mambo bantu balubankanya, mizhilulwila ne bundengamambo bwabo, bino kechi ukabula kukabisha muntu uji na mambo ne.” (Lupu. 33:19; 34:6, 7) Kino kimweshatu patoka’mba Yehoba wawama mu mashinda onse. Nangwa kya kuba Yesu wamweshanga buwame byo  ajinga muntu pano pa ntanda, bino waambile’mba: “Kafwako muntu wawama ne, kanatu Lesa kwapwa.”—Luka 18:19.

Mingilo ya Yehoba yawama. Buwame bwa Lesa bumwekela mu bintu byonse byo oba. “Yehoba ye wawama ku bonse, ne lusa lwanji lwamwekela mu mingilo yanji yonse.” (Sala. 145:9) Yehoba kechi uba misalululo pa kumwesha buwame bwanji ne, ukwasha bantu ne kwibapa bikebewa pa kuba’mba batwajijile kwikala na bumi. (Byu. 14:17) Kabiji umwesha buwame bwanji kupichila mu kwitulekelako mambo. Nyimbi wa masalamo wanembele’mba: “Anweba Yehoba mwawama kabiji mwaswila jimo kulekela mambo.” (Sala. 86:5) Twafwainwa kushiinwa’mba “Yehoba kechi ukebatana bintu byawama aba benda mu bulumbuluke ne.”—Sala. 84:11.

Twalengwa mu kipasha kya Lesa, onkao mambo, twakonsha kwikala na kyubilo kya buwame ne kuba bintu byawama. (Nte. 1:27) Nangwa byonkabyo, Mambo a Lesa atundaika bakalume banji amba: “Fundai kuba bintu byawama.” (Isa. 1:17) Pano twakonsha kufunda byepi kuba byawama? Twayai tumone mashinda asatu mo twakonsha kubila bino.

Jishinda jitanshi, kulomba mupashi wazhila, kabiji uno mupashi wakonsha kukwasha bena Kilishitu kwikala na kyubilo kya buwame. (Nga. 5:22) Kya kine, mupashi wa Lesa wakonsha kwitukwasha kutemwa byawama ne kushikwa byatama. (Loma 12:9) Baibolo umwesha kuba’mba Yehoba wakonsha “kwimukosesha mu mingilo yonse yawama ne mu byambo byonse byawama.”—2 Tesa. 2:16, 17.

Jishinda ja bubiji, twafwainwa kutanganga Mambo a Lesa. Inge ketutange Mambo a Lesa, Yehoba uketufunjisha “mashinda onse a bintu byawama” ne kwitukwasha “kwingila mingilo yonse yawama.” (Maana 2:9; 2 Timo. 3:17) Inge ketutange ne kulangulukapo tukayuzha bintu byawama bya Lesa mu muchima wetu ne kuba kyaswa muchima wanji. Onkao mambo, mu muchima wetu mukekala bintu byawama byo twakonsha kwingijisha kulutwe.—Luka 6:45; Efi. 5:9.

Jishinda ja busatu, twibikako ‘kulondela bintu byawama.’ (3 Yoa. 11) Mu Baibolo mwanembwa bantu bo twakonsha kulondela mu ngayo yabo. Pano bino, bene bo twafwainwa kulondela ke Yehoba ne Yesu. Bino kuji ne bakwabo baubanga byawama bo twakonsha kulondela. Babiji bo twakonsha kulangulukapo ke Tabita ne Banabasa. (Byu. 9:36; 11:22-24) Mwakonsha kumwenamo bingi inge mwalanguluka pa byaambapo Baibolo pe abo ne kumona byo baubile pa kuba’mba bakwashe bakwabo. Langulukainga pa byo mwakonsha kuba pa kuba’mba mukwashe wa mu kisemi kyenu nangwa wa mu kipwilo. Kabiji langulukai pa bano bantu babiji byo bamwenejilemo na mambo a kwikala na byubilo byawama. Ne anweba mwakonsha kumwenamo byawama inge mwalondela byubilo byabo byawama.

 Kabiji twafwainwa kulanguluka ne pa bakalume ba Lesa ba mu ano moba bobila bakwabo byawama. Mwakonsha kulanguluka pa bakulumpe mu kipwilo bengila na ngovu kabiji ‘batemwa byawama.’ Kabiji kechi twafwainwa kulubako banyenga ba kishinka bamwesha mu byubilo ne mu byambo kuba’mba “bafunjishi ba byawama” ne. (Titu. 1:8; 2:3) Nyenga wa jizhina ja Roslyn washimikizhe’mba: “Mulunda nami wibikako bingi kukwasha ne kutundaika bakwabo mu kipwilo. Ulangulukapo bingi pa bintu byo bapitamo kabiji javula wibapapo bintu bimo nangwa kwibakwasha mu mashinda akwabo. Mmona kuba’mba ke nyenga wawama bingi.”

Yehoba utundaika bantu banji ‘kukeba byawama.’ (Amo. 5:14) Kuba bino kuketukwasha kutemwa bintu Yehoba byo amba’mba byawama ne kwitutundaika kubila bakwetu byawama.

Kuba byawama kechi kulumbulula kubila bakwetu bintu bikatampe nangwa kwibapa bupe bwa mali avula ne. Fwanyikizhai kino: Nanchi mulanguluka’mba sendwe ulenga bipikichala kwingijishatu kinembesho kimo nangwa bibiji nyi? Ine, wingijisha byavula pa kuba’mba alenge kipikichala kyawama. Kyo kimotu ne atweba, inge ketubile bakwetu tubintu tucheche twavula, tumwesha’mba tuji na buwame.

Baibolo witutundaika “kwinengezhezha jimo” kwingila mingilo yonse yawama. (2 Timo. 2:21; Titu. 3:1) Inge saka tuta muchima ku bibena kupitamo bakwetu, twakonsha kumonapo mashinda a kubilamo bakwetu “byawama bya kwibakomesha.” (Loma 15:2) Kino kyakonsha kuvwangamo kwibapapo bintu byo tuji nabyo. (Maana 3:27) Twakonsha kwitako mukwetu kuba’mba tujiile nanji pamo kajo nangwa kwikala na misambo ya kwitundaika. Umvwe twaumvwa kuba’mba mukwetu wakolwa, twakonsha kumutumina nkalata, kumupempula nangwa kumutumina foni. Twakonsha kumonapo mashinda avula a kwambilamo byambo “byawama byonka bikomesha bantu bibafwainwa pa kyonkakyo kimye kuba’mba bikwashe aba babena kwibyumvwa.”—Efi. 4:29.

Byonka biji Yehoba, twibikako kubila bantu bonse byawama. Onkao mambo, kechi tuba misalululo ne. Jishinda jimo jo tumwesheshamo amba kechi tuji na misalululo ne, ke kusapwila mambo awama a Bufumu. Byonka byakambizhe Yesu, tubila bantu bonse byawama, kubikapotu ne boba betushikwa. (Luka 6:27) Kechi kyatama kwikala na lusa ne kubila bakwetu byawama ne, mambo ku “bintu bya uno mutundu kechi kuji muzhilo ne.” (Nga. 5:22, 23) Inge twatwajijila kumwesha byubilo byawama nangwa kya kuba babena kwitumanyika nangwa tubena kupita mu meseko, twakonsha kulengela bantu kwiya mu bukine ne kutumbijika Lesa.—1 Pe. 3:16, 17.

“Muntu wawama ukamwenamo byawama mu bintu byo oba.” (Maana 14:14) Ñanyi bintu bimo byo tumwenamo? Inge ketubile bakwetu byawama, ne abo nabo baketubilanga byawama. (Maana 14:22) Nangwatu inge bakwetu kechi betubila byawama ne, inge twatwajijila kuba byawama twakonsha kwibalengela nabo kutendeka kubila bakwabo byawama.—Loma 12:20, tubyambo twa munshi.

Inge twaleka kuba byatama ne kutendeka kuba byawama, tumwenamo. Balongo ne banyenga bavula bamba kuba’mba bamwenamo bingi mu kuba bino. Akilangulukai pa byapichilemo ba Nancy. Baambile’mba: “Kufumatu ku bwanyike naikalanga bwikalo buncha, naubanga bulalelale kabiji kechi najinga na mushingi ne. Nangwa byonkabyo, byo nafunjile mizhilo ya Lesa ne kwiingijisha, natendekele kwikala na lusekelo. Luno nanemekwa bingi ne amiwa mwine neshingika.”

Kishinka kikatampe kitulengela kuba byawama ke kya kuba’mba tusangajika muchima wa Yehoba. Nangwa kya kuba bantu bavula kechi bamona byo tuba ne, bino Yehoba umona. Umona kimye kyonse inge twaubila bakwetu byawama ne milanguluko yawama yo twikala nayo. (Efi. 6:7, 8) Ñanyi kintu kifumamo? “Yehoba ubila bibusa muntu wawama.” (Maana 12:2) Onkao mambo, twayai tutwajijile kubila bakwetu byawama. Yehoba walaya kuba’mba “yense uba byawama ukekala na lukumo, munema ne mutende.”—Loma 2:10.