Ba Jack ne ba Marie-Line baingila mwingilo wa kimye kyonse kutendeka mu mwaka wa 1988. Bapimpula bwikalo bwabo kwesakana na biji bintu ku mpunzha ko bebatuma kuya na kwingijila, kabiji baingila mingilo yapusana-pusana pa jikuji ja Guadeloupe ne kyalo kya French Guiana. Luno ofweshi wa musampi wa mu France ye utala pa bino byalo byonse bibiji. Twayai twipuzheko ba Jack ne ba Marie-Line mepuzho amo.

Ki ka kimulengejile kutendeka mwingilo wa kimye kyonse?

Ba Marie-Line: Byo najinga mwanyike mu Guadeloupe, bimye bimo twazhikishanga juba na kusapwila ne bamama, bajinga Bakamonyi basapwilanga na mukoyo. Natemwa bantu, onkao mambo, byo napwishishetu sukulu mu 1985, natendekele bupainiya.

Ba Jack: Byo nakijinga mwanyike, natanwanga bimye byavula na bantu bajinga mu mwingilo wa kimye kyonse. Naingilangako bupainiya bwa kukwasha inge twashinka sukulu. Ku mpelo ya mulungu, bimye bimo twayanga na sakya na kusapwila pamo na bapainiya mu nyaunda yo bebapele. Twasapwilanga juba jonse, kabiji inge twapwisha kusapwila, twayanga ku kitulu kya kalunga ka mema na kukookoloka. Twaikalanga bingi na lusekelo mu oa moba.

Byo papichiletu moba acheche kufuma kimye kyo nasongwele Marie-Line mu 1988, naambile mu muchima namba, ‘Twakasuluka, mambo ka a kubujila kwingilako pakatampe mwingilo wa kusapwila?’ Marie-Line wajinga painiya, onkao mambo, ne amiwa natendekele bupainiya. Mwaka walondejilepo byo twatainwe ku sukulu wa bapainiya, betutongwele kwikala bapainiya beikajila. Twaingijile mingilo yapusana-pusana pa jikuji ja Guadeloupe saka bakyangye kwitutuma kuya na kwingijila ku French Guiana.

Pa myaka yavula yapitapo, bemupelenga mingilo yapusana-pusana. Ki ka kimukwashishe kuyuka bya kuba inge mwingilo wapimpulwa?

Ba Marie-Line: Balongo ba mu kisemi kya Betele mu French Guiana bayukile’mba kinembelo kyo twatemwa ke Isaya 6:8. Onkao mambo, inge betutumina foni, baubanga bisela ne kwamba’mba, “Mubena kuvuluka kinembelo kyenu kyo mwatemwa nyi?” Inge twaumvwatu byobyo, twayukanga’mba bakeba kwitutuma kuya na kwingijila ku mpunzha ikwabo. Onkao mambo, twakumbulanga’mba, “Atweba bano! Tutumai!”

 Kechi twesakanya mwingilo wa katataka na mwingilo ye twaingilanga kala ne, mambo kuba bino kwakonsheshe kwitulengela kubula kwiyowa mwingilo wa katataka. Kabiji bukiji bukiji twibikako kuyuka balongo ne banyenga ku mpunzha ko betutuma.

Ba Jack: Kala, balunda netu bamo kechi bakebelenga’mba tuye ku mpunzha ingi ne, onkao mambo, baambilenga byambo bya kukeba kwitulengela’mba twikale. Bino byo twafumine mu Guadeloupe, mulongo umo wituvulwilemo byambo byaambile Yesu byanembwa pa Mateo 13:38 bya kuba’mba: “Bujimi po pano pa ntanda.” Onkao mambo, inge betutuma kuya na kwingijila ku mpunzha ikwabo, tuvuluka’mba tubena kwingijilatu mu bujimi bumo nangwa kya kuba twingijila ku mapunzha apusana-pusana. Kabiji kyakilamo kunema ke kukwasha bantu, kechi mpunzha ne.

Inge twafika ku mpunzha ikwabo ko betutuma kuya na kwingijila, tutaana kuba’mba bantu ba ku yoyo mpunzha bekala bwikalo bwa lusekelo. Onkao mambo, tweseka kwikala byonka byo bekala. Kajo kakonsha kupusana, bino tuja byonka byo baja ne kutoma bya kutoma byonka byo batoma, bino kechi tuja bintu byakonsha kwitulengela kukolwa ne. Twibikako kwamba byawama pa mwingilo yense ye betupa.

Ba Marie-Line: Kabiji tufunjilako byavula ku balongo ba ku mapunzha ko betutuma kuya na kwingijila. Mbena kuvuluka kimye kyo twafikile mu French Guiana. Kwanokelenga bingi mvula, onkao mambo, twalangulukilenga’mba tupembelele mvula achibike apa bino tuye na kusapwila. Nyenga ye twajinga nanji wañambijile’mba, “Twayai tuyenga.” Nakuminye, kabiji nakumbwile’mba, “Tusakwenda byepi?” Wankumbwile’mba, “Sendai sumbulenyi wenu, kabiji tusakuya na makinga etu.” Onkao mambo, nafunjile bya kukyofwa nkinga saka nakwata sumbulenyi. Inge kya kuba kechi nafunjile ku bino ne, inge kechi nasapwijilepo kimye kya mayoo ne.

Mwavilukile bimye 15. Kujipo byo mwakonsha kwamba byakonsha kukwasha bakwenu pa kuviluka nyi?

Ba Marie-Line: Kuviluka kechi kwapeela ne. Pano bino, kyanema bingi kukeba mpunzha po mwafwainwa kukasuluka kukookolokela inge mwafuma mu mwingilo.

Ba Jack: Javula mpentulula mukachi ka nzubo yetu. Na mambo a kuba’mba balongo pa musampi bayukile’mba kechi tukabandako ku mpunzha imo ne, bañambilanga’mba, “Ba Jack, kwikatazha kupenta nzubo luno ne.”

Ba Marie-Line bayuka bingi kulonga bipe. Babika bipe byonse mu bibokoshi ne kunembapo kwesakana na ko tukebingijishanga, nabiji, “kyowelo,” “ku mwanya,” “mu kibamba mwa kutekela,” ne bikwabotu.  Onkao mambo, inge twafika mu nzubo, tubika bino bibokoshi ku bibamba ko byafwainwa kwikala. Kabiji banemba mutanchi wa bipe biji mu kibokoshi kyonse pa kuba’mba kiketupelele kutola kyo tubena kukeba.

Ba Marie-Line: Na mambo a kuba’mba twafunda bya kulonga bipe bulongo, kechi tutaya kimye kutendeka kwingila mwingilo wetu ne.

Mwabanya byepi kimye pa kuba’mba ‘mwingilenga bulongo mwingilo wenu’?—2 Timo. 4:5.

Ba Marie-Line: Pa Kimo, tukookoloka ne kunengezha kupwila. Kutendeka pa Kibiji tuya mu mwingilo.

Ba Jack: Nangwa kya kuba twafwainwa kufikizha maola akebewa pa ñondo pa ñondo, bino kechi kyo kintu kyo tutapo muchima ne. Kintu kyo twanemeka bingi mu bwikalo bwetu ke mwingilo wa kusapwila. Inge twafumatu pa nzubo twesekesha na ngovu kusapwila bantu bo tutaana kufikatu ne kimye kyo tubwela.

Ba Marie-Line: Inge twaya ku mapunzha kukayila bantu, javula nsenda matalakiti. Bantu bamo betusolomoka ne kwitulomba mabuku nangwa kya kuba kechi twibabuula’mba twi Bakamonyi ba kwa Yehoba ne. Na mambo a kino, tuvwala bivwalo bya mushingi ne kumwesha byubilo byawama. Bantu bamona bino bintu.

Ba Jack: Kabiji tusapwila kupichila mu kubila bantu bo twikala nabo kipikipi bintu byawama. Ntolaula bipepala, kusenda biswaswa ne kuya na kwibitaya, ne kupyanga mabula mu mapunzha mukookolokela bantu. Bantu bo twikala nabo kipikipi bamona bino kabiji bimye bimo betwambila’mba, “Mbena kulombako Baibolo.”

Javula mwaingijilanga mwingilo wa kusapwila mu mapunzha aji kwalepa bingi. Kujipo bintu byo muvuluka byamwekele kimye kyo mwayanga ku ano mapunzha nyi?

Ba Jack: Mu Guiana muji mapunzha amo akatazha kufikako. Javula twaendanga miseke yalepa makilomita 600 mu mikwakwa yatama. Lwendo lo tuvuluka bingi ke kimye kyo twayile ku St. Élie, mu jivunda ja Amazon. Papichile kimye kyabaya bingi pa kuba’mba tukafike ku ino mpunzha na motoka wazandama ne na bwato. Bantu bavula baikalanga ku ino mpunzha bapoyanga mabwe a ngolode. Pa kumwesha lusanchilo pa mabuku o twibapele, bamo betupele tumabwe twa ngolode kuba’mba bo bupe bo bapaine ku mabuku o batambwile. Mabanga, twibatambisheko vidyo. Kwataainwe bantu bavula bingi.

Ba Marie-Line: Katatakatu papo, ba Jack bebalombele kuba’mba bakaye na kwamba jashi ja Kivuluko mu muzhi wa Camopi. Pa kuba’mba tufike ku uno muzhi, twaendele maola ana na bwato mu mukola wa Oyapock. Luno lwendo lwawamine bingi.

Ba Jack: Mapunzha amo mu uno mukola atama bingi, kikatakata apa paji bingi mukuku. Pano bino, kyawamine bingi pa kumona mema byo apichilenga na mukuku mukatampe. Muntu wendesha bwato wafwainwa kuyuka bulongo bya kuvuwa bwato pa kupita pa mpunzha paji mukuku. Bino twiyowele bingi pa luno lwendo. Nangwa kya kuba kwajingatu Bakamonyi 6, bino ku Kivuluko kwataainwe bantu 50, kubikapo ne bantu batanshi kwikala mu America.

Ba Marie-Line: Abino byo bintu bikeyowa banyike bakeba kwingijila Yehoba pakatampe. Mwafwainwa kuketekela mwi Yehoba mu bimye bya uno mutundu, kabiji lwitabilo lwenu lukakoselako. Atweba twimwena Yehoba byo etukwasha.

Mwafunda milaka yavula. Nanchi muji na kya bupe kya kufunda milaka nyi?

Ba Jack: Ine. Nafunjile ino milaka mambo nakebelenga kusapwila ne kufunjisha mu kipwilo. Natendekele kutangijila Lufunjisho lwa Kyamba kya Usopa mu mulaka wa Sranantongo * saka nkyangye ne kwambapo jashi ja kutanga Baibolo. Byo twapwishishe kupwila, naipwizhe mulongo kuba’mba ambuuleko inge natangijile bulongo. Wakumbwile’mba, “Bimye bimo kechi twajikumvwanga byambo byo mwajikwambanga ne, bino mwakutangijila bulongo.” Baana bankwashishe bingi. Inge nalubankanya, bambuulanga, bino bakulumpe kechi bambuulangapo ne. Nafunjile byavula ku banyike.

Ba Marie-Line: Mu nyaunda imo, nafunjishanga bantu mu Kifulenchi, Kipotogizi, ne mu mulaka wa Sranantongo. Nyenga umo wambuujile’mba nafwainwa kutendekelapo mulaka wakatazha apa bino napezhako na mulaka ye nayukile bulongo. Kechi pabanjile ne, namwene buneme bwa kino kyo ambuujile.

Juba jimo, najinga na bantu babiji ba kufunjisha Baibolo. Mutanshi namufunjishenga mu mulaka wa  Sranantongo, bino wa bubiji namufunjishenga mu Kipotogizi. Byo natendekele kufunjisha muntu wa bubiji, nyenga ye najinga nanji wañambijile’mba, “Marie-Line, namona paji byalubankana!” Kepo navulukile’mba nesambilenga na mwina Brazil mu mulaka wa Sranantongo saka nafwainwe kumufunjisha mu Kipotogizi.

Bemutemwa bingi ku bantu bo mwakwashishenga. Ki ka kimukwashishe kwikala na bulunda bwawama na balongo?

Ba Jack: Pa Byambo bya Maana 11:25 paamba’mba: “Muntu uji na muchima wa bumpanyi ukamona byawama.” Tumonapo kimye kya kwikala pamo na bakwetu ne kwibobila bintu byawama. Bamo bañambilanga pa kuwamisha Nzubo ya Bufumu amba: “Lekelai basapwishi bengilenga yeo mwingilo.” Bino nebakumbulanga’mba: “Ne amiwa nemusapwishi. Onkao mambo, inge kuji mwingilo wafwainwa kwingila basapwishi, nafwainwa kutanwako.” Nangwa kya kuba atweba bonse tukeba kimye kya kwikalako bunke, bino javula twivululangamo kuba’mba kechi tukeba kuleka kubila bakwetu byawama na mambo a kuba’mba twafwainwa kwikalako bunke ne.

Ba Marie-Line: Twibikako kumwesha kuba’mba twata muchima balongo ne banyenga. Kuba bino kwitukwasha kuyuka bakebewa kwibakwashako kulama baana nangwa kwibatwala ku sukulu na motoka. Tunengezha bulongo mutanchi wetu pa kuba’mba twibakwashe. Na mambo kino, tukosesha bulunda na bakwetu ne kwibakwasha inge bakajilwa.

Ñanyi bintu byawama byo mwamwenamo mu kwingijila kwakepa basapwishi?

Ba Jack: Mwingilo wa kimye kyonse witulengela kwikala na lusekelo mu bwikalo bwetu. Twikala na kimye kya kumona bilengwa bya Yehoba. Nangwa kya kuba tupita mu makatazho, bino tuji na mutende wa mu milanguluko mambo twayuka’mba konse ko twakonsha kuya tukataanako bantu ba Lesa bakonsha kwitukwasha.

Byo najinga nsongwalume, bankashilepo mu French Guiana na mambo a kukana kutwela bushilikale. Kechi nalangulukangapo’mba juba jimo nkabwela mu kino kyalo saka nji mishonale ne kunswisha kupempula bakaili na kwibasapwila mambo awama ne. Kinetu, Yehoba wampesha bingi.

Ba Marie-Line: Kintu kindetela bingi lusekelo ke kwipana amiwa mwine kukwasha bantu. Tuji bingi na lusekelo pa kwingila mwingilo wa Yehoba. Kabiji uno mwingilo wakosesha bingi masongola etu. Bimye bimo, ba Jack bangipuzha inge kya kuba twakonsha kwitako ba mulume ne mukazhi baji na makatazho kwiya ku nzubo yetu kuba’mba tujiile nabo pamo kajo. Javula nkumbula’mba, “Ne amiwa byo byo najikulangulukanga.” Abino byo bimweka javula.

Ba Jack: Katataka papo bantaaine na kikola kya kansa wa kunshiyanda. Nangwa kya kuba ba Marie-Line kechi bakeba’mba nebabuulenga bino ne, bino nebabuula’mba: “Mbai, inge nafwa kesha, kechi nkafwa na ‘myaka yavula ne.’ Bino nkafwa saka natondwa amba naingijisha bumi bwami mu mwingilo wanema bingi, ko kuba’mba kwingijila Yehoba, kabiji kino kindetela bingi lusekelo.”—Nte. 25:8.

Ba Marie-Line: Yehoba witupa mingilo yo twabujilenga ne kuketekela, kabiji witukwasha kwingila bintu byo twabujilenga kulangulukapo. Twiyowa bintu byavula bingi byawama. Na mambo a kuba’mba twaketekela mwi Lesa, konse konse jibumba jetu ko jiketutuma, twipana kuya.