Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

MUTWE WA KUFUNDA 12

Butemwe Bwitukwasha Kuchinchika Inge Bantu Betushikwa

Butemwe Bwitukwasha Kuchinchika Inge Bantu Betushikwa

“Nemukambizha bino bintu kuba’mba mwitemwe anwe bene na bene. Umvwe ba pano pa ntanda bemushikwa, yukai’mba banshikilwe amiwa patanshi.”—YOA. 15:17, 18.

LWIMBO 129 Tutwajijiletu Kuchinchika

BIJI MU UNO MUTWE *

1. Kwesakana na byaamba Mateo 24:9, mambo ka o twafwainwa kubujila kukumya inge bantu ba mu ino ntanda betushikwa?

YEHOBA witulengele kuba’mba tukatemwenga bakwetu, kabiji nabo baketutemwenga. Onkao mambo, kitukola bingi ku muchima inge muntu witushikwa kabiji tumvwa ne moyo. Nyenga wikala ku Europe wa jizhina ja Georgina, waambile’mba: “Byo najinga na myaka 14, bamama banshikilwe na mambo a kwingijila Yehoba. Kino kyandengejile kwikala na bulanda, kabiji nalangulukilenga’mba kampe byubilo byami kechi byawama ne.” * Mulongo wa jizhina ja Danylo wanembele’mba: “Kimye bashilikale kyo bampuminenga ne kuñambila byambo byatama, ne kunzakamisha amba basakunguba byatama na mambo a kwikala Kamonyi wa Yehoba, naakaminwe bingi.” Kikola bingi ku muchima inge bantu betushikwa mu jino jishinda, pano bino, kechi tukumya ne. Mambo Yesu waambijile jimo kuba’mba baketushikwa.—Tangai Mateo 24:9.

2-3. Mambo ka baana ba bwanga ba kwa Yesu o bebashikilwa?

2 Bantu ba mu ino ntanda bashikwa baana ba bwanga ba kwa Yesu. Mambo ka? Mambo a kubula “kwikala ba pano pa ntanda” byonka byajinga Yesu. (Yoa. 15:17-19) Onkao mambo, nangwa kya kuba tukookela makafulumende a bantu, bino kechi twibapopwela nobe Lesa nangwa kulambila bipashañano bimenako ano makafulumende ne. Atweba tupopwelatu Yehoba bunke kwapwa. Tutundaika bukalama bwa Lesa, bino Satana ne bantu banji bakana’mba Lesa kechi uji na luusa lwa kulama ne. (Nte. 3:1-5, 15) Tusapwila kuba’mba Bufumu bwa Lesa bo bonkatu bukapwisha makatazho a bantu kabiji amba katatakatu bukafumyepo bonse bakana bukalama bwa Lesa. (Da. 2:44; Lum. 19:19-21) Abino ke byambo byawama ku bakimote, pakuba ku babi ke byambo byatama.—Sala. 37:10, 11.

3 Kabiji bantu betushikwa mambo tulondela mizhilo ya Lesa yaoloka. Bitubuula Lesa amba byo byawama ne byatama, byapusana bingi na bimona bantu ba mu ino ntanda amba byo byawama ne byatama. Lelo jino, bantu bavula balanguluka’mba kijitu bulongo kuba byubilo bya bulalelale byonka byalengejile Lesa konauna muzhi wa Sodoma ne Gomola. (Yuda 7) Na mambo a kuba’mba tukookela mizhilo iji mu Baibolo yakanya bino byubilo, bantu bavula betwambila byambo byatama ne kwitumona’mba twashajilamo.—1 Pe. 4:3, 4.

4. Ñanyi byubilo bitukosesha inge bantu betushikwa?

4 Ki ka kyakonsha kwitukwasha kuchinchika inge bantu betushikwa ne kwitwambila mwenga? Twafwainwa kwikala na lwitabilo lwakosa lwa kuba’mba Yehoba uketukwasha. Byonkatu bingila jikebo, ne lwitabilo lwetu ke kintu kya “kuleyelamo miketo yonse ya mujilo ya kwa aye mubi.” (Efi. 6:16) Pano bino, kechi twafwainwa kwikalatu na lwitabilo lonka ne. Twafwainwa kwikala ne na butemwe. Mambo ka? Mambo butemwe “kechi buzhingila ne.” Buvweta pa bintu byonse kabiji buchinchika bintu byonse byatama. (1 Ko. 13:4-7, 13) Pano twayai tumone kutemwa Yehoba, balongo ne banyenga, ne balwanyi betu byo kwakonsha kwitukwasha kuchinchika lupato.

KUTEMWA YEHOBA KWITUKWASHA KUCHINCHIKA INGE BANTU BETUSHIKWA

5. Kutemwa Shanji kwakwashishe byepi Yesu?

5 Bufuku bwapeleleko pano pa ntanda balwanyi banji saka bakyangye kumwipaya, Yesu wabuujile baana banji ba bwanga ba kishinka amba: “Natemwa Batata, [onkao mambo] mbena kuba byonka byankambizhe Batata.” (Yoa. 14:31) Kutemwa Yehoba ko kwakwashishe Yesu kuchinchika meseko akatampe o apichilemo. Ne atweba inge twatemwa Yehoba tukakonsha kuchinchika.

6. Kwesakana na byaamba Loma 5:3-5, bakalume ba Yehoba bamona byepi kuchinchika inge babena kwibamanyika ku bantu ba mu ino ntanda?

6 Kutemwa Lesa kukwasha bakalume ba Yehoba kuchinchika lumanamo. Kimye batumwa kyo bebakambizhe ku kije kikatampe kya Bayudea kuleka kusapwila, kutemwa Lesa kwibalengejile kwamba’mba, “Lesa ye kalama ye twafwainwa kukookela kechi bantu ne.” (Byu. 5:29; 1 Yoa. 5:3) Kutemwa Lesa mu jino jishinda kukwasha ne balongo lelo jino kuchinchika inge babena kwibamanyika ku makafulumende akatazha kabiji aji bingi na bulume. Umvwe bantu ba mu ino ntanda betushikwa kechi twikala na bulanda ne, bino tusekela.—Byu. 5:41; tangai Loma 5:3-5.

7. Twakonsha kuba byepi inge balongo betu ke betukanye kwingijila Lesa?

7 Kyakatazha bingi kuchinchika inge balongo betu babena kwitukanya kufunda bukine. Balongo betu bamo inge bamona’mba tukeba kufunda bukine, bakonsha kulanguluka’mba twaya mungi. Bakwabo nabo bakonsha kulanguluka’mba twavulañana. (Esakanyaiko Mako 3:21.) Kabiji bakonsha kwitumanyika ne kwitwambila byambo byatama. Pano bino, kechi twafwainwa kukumya pa bino ne. Yesu waambile’mba: “Balwanyi ba muntu bakekala bonka ba mu nzubo yanji.” (Mat. 10:36) Nangwa kya kuba balongo betu betushikwa na mambo a kufunda bukine, kechi twafwainwa kwibamonanga’mba balwanyi betu ne. Butemwe bo twatemwa Yehoba inge bwabaya, ne butemwe bo twatemwa bantu nabo bukabaya. (Mat. 22:37-39) Nangwa byonkabyo, kechi tukaleka kukookela mizhilo ne mafunde aji mu Baibolo pa kuba’mba tusangajike bantu ku muchima ne.

Bimye bimo twakonsha kumanama, pano bino, Yehoba witutekenesha ne kwitukosesha (Monai mafuka 8-10)

8-9. Ñanyi kintu kyakwashishe nyenga umo kutwajijila kuchinchika kimye kyo bamukainyenga kwingijila Lesa?

8 Nyenga Georgina ye twaambapo kala, wachinchikile kimye bainanji kyo bamukainyenga kwingijila Lesa. Walumbulwile’mba: “Amiwa ne bamama twatendekele kufunda Baibolo na Bakamonyi ba kwa Yehoba. Bino byo papichile bañondo batanu na umo, nakebelenga kutendeka kupwila, bino bamama bangalukijilemo kya kuba batendekele kunkanya. Naishile kuyuka kuba’mba bapwanañenenga na bansatuki, kabiji pa kwisamba ne amiwa baingijishenga bintu bibabuujilenga bano bansatuki. Kabiji bantukanga, kukeba kungyokola nsuki, kufina pa nshingo, ne kutaya mabuku ami. Byo nafikizhe myaka ya kusemwa 15, nabatizhiwe. Bamama baingijile papelela bulume bwabo kuba’mba bankanye kwingijila Yehoba. Bafuukwilepo kuntwala na kwikala mu nzubo mo balamina banyike baji na byubilo byatama, nabiji boba bengijisha bizhima ne bumbanzhi pa kuba’mba bebakwashe kupimpula byubilo byabo. Kyakatazha kuchinchika lukatazho lwa uno mutundu kikatakata inge lubena kufuma ku muntu wafwainwa kukutemwa ne kukuzhikijila.”

9 Ñanyi kintu kyakwashishe Georgina kuchinchika? Waambile’mba: “Juba bamama jo bangalukijilemo, jo juba jo napwishishe kutanga Baibolo yense. Nashiinwe kuba’mba nataaine bukine, kabiji bulunda bwami ne Yehoba bwakosejileko. Nalombanga kimye kyonse kwi Lesa kabiji wakumbulanga milombelo yami. Byo naikelenga mu yoya nzubo, nyenga umo wangichile ku nzubo yanji, kabiji twafunjijile pamo Baibolo. Kabiji byo nayanga na kupwila ku Nzubo ya Bufumu, balongo ne banyenga bantundaikanga ne kunkosesha. Bandengejile kumvwa’mba najinga lubaji lwa bisemi byabo. Kyamwekeletu patoka kuba’mba Yehoba uji na bulume kukila boba betukanya kumwingijila, nangwatu balongo betu.”

10. Twakonsha kushiinwa’mba Yehoba Lesa wetu uketubila ñanyi kintu?

10 Mutumwa Paulo wanembele’mba kafwako kintu kyakonsha “kwitwabanya na butemwe bwa Lesa buji mwi Kilishitu Yesu Nkambo yetu ne.” (Loma 8:38, 39) Nangwa kya kuba bimye bimo bantu bakonsha kwitumanyika, Yehoba kimye kyonse wikala ne atweba ne kwitutekenesha ne kwitukosesha. Kabiji byonkatu Yehoba byo akwashishe Georgina, ne atweba uketukwasha kupichila mu balongo ne banyenga.

KUTEMWA BALONGO NE BANYENGA KWITUKWASHA KUCHINCHIKA INGE BANTU BETUSHIKWA

11. Butemwe bwaambilepo Yesu bwanembwa pa Yoano 15:12, 13 bukwasha byepi baana banji ba bwanga? Ambai kyamwekele.

11 Bufuku bwapeleleko saka bakyangye kumwipaya, Yesu wavulwilemo baana banji ba bwanga kwitemwa bene na bene. (Tangai Yoano 15:12, 13.) Wayukile’mba kwikala na butemwe bwa kwipana kukebakwasha kutwajijila kuchinchika inge bantu ba mu ino ntanda bebashikwa. Langulukai pa makatazho apichilemo kipwilo kya mu Tesalonika. Kufumatu kimye kyo kyalengelwe, balongo ne banyenga bebamanyikilenga. Nangwa byonkabyo, balongo ne banyenga batwajijile kuchinchika mu bukishinka ne kwitemwa. (1 Tesa. 1:3, 6, 7) Paulo wibatundaikile kutwajijila kwimwesha butemwe, ne ‘kukijishamotu kuba kino.’ (1 Tesa. 4:9, 10) Butemwe bwibakwashishe kutekenesha bapopomejilwe ne kukosesha babujile kukosa. (1 Tesa. 5:14) Balondejile mikambizho yafumine kwi Paulo, mambo mu nkalata yanji ya bubiji yo anembele mu mwaka walondejilepo, wibambijile’mba: “Butemwe bo mwitemwa anwe bene na bene bubena kubayilako.” (2 Tesa. 1:3-5) Butemwe bwabo bwibakwashishe kuchinchika kimye bintu kyo byakatezhe ne kimye kyo bebamanyikilenga.

Butemwe bwa bena Kilishitu bwakonsha kwitukwasha kuchinchika inge bantu betushikwa (Monai jifuka 12) *

12. Kimye kyo kwajinga nkondo, balongo ne banyenga bajinga mu kyalo kimo bamwesheshe byepi butemwe ku balongo ne banyenga?

12 Akilangulukai pa byapichilemo ba Danylo bo twaambapo kala ne bakazhi babo. Mu muzhi mo baikelenga byo mwabukile nkondo, batwajijile kupwila, kusapwila, ne kupapo balongo ne banyenga kajo ko bajinga nako. Kepo juba jimo bashilikale balukukile ba Danylo. Ba Danylo aambile’mba: “Bashilikale bankambizhe’mba ndeke kwikala Kamonyi. Byo nakaine, bampumine ne kuba nobe bakeba kundoza na buta bino babwela baloza mwiulu nsaase yapita peulu ya mutwe wami. Kabiji saka bakyangye kuya, bañambijile’mba bakabwela ne jikwabo na kulaala na mukazhami. Bino balongo bukiji bukiji betukanjizhe mu shitima kunyemena ku muzhi mukwabo. Kechi nkalubamo butemwe bwitumwesheshe boba balongo ne banyenga ne. Kabiji byo twafikile mu muzhi mo twanyemejile, balongo ne banyenga betupeele kajo, kwitukwasha kutaana nkito ne nzubo mwa kwikala. Onkao mambo, mu kuya kwa kimye, twatambwijile balongo ne banyenga mu nzubo yetu banyemenenga nkondo.” Bino byapichilemo bano balongo bimwesha’mba kwimwesha butemwe bwa bena Kilishitu kwakonsha kwitukwasha kuchinchika inge bantu betushikwa.

KUTEMWA BALWANYI BETU KWITUKWASHA KUCHINCHIKA INGE BANTU BETUSHIKWA

13. Mupashi wazhila witukwasha byepi kuchinchika inge bantu betushikwa na mambo a kwingila mwingilo wa Yehoba?

13 Yesu wakambizhe baana banji ba bwanga kutemwa balwanyi babo. (Mat. 5:44, 45) Nanchi kuba bino kwapeela nyi? Ine. Bino na bukwasho bwa mupashi wa Lesa kyakonsheka. Pa bipangwa bya mupashi wa Lesa paji butemwe, kutekanya, kukooka muchima ne kwikanya. (Nga. 5:22, 23) Bino bipangwa bya mupashi bitukwasha kuchinchika inge bantu betushikwa. Bantu bavula betukanyanga kwingijila Lesa bekileka na mambo a kuba’mba bamwata wabo, bakazhi babo, baana babo nangwa bakinkalankulo baitabila bebamwesha bino byubilo bya Lesa. Bantu bavula betwimenanga ku ntunwa luno ke balongo ne banyenga. Onkao mambo, umvwe kimukatazha kutemwa boba betushikwa na mambo a kwingijila Yehoba, lombai bukwasho bwa mupashi wazhila. (Luka 11:13) Kabiji shiinwai kuba’mba kukookela Lesa kyo kintu kyawama kuba.—Maana 3:5-7.

14-15. Kinembelo kya Loma 12:17-21 kyakwashishe byepi ba Yasmeen kumwesha butemwe bamwatawabo nangwa kya kuba bebakanyanga kwingijila Lesa?

14 Monai byapichilemo ba Yasmeen. Byo baikele Bakamonyi ba kwa Yehoba, bamwatawabo balangulukilenga amba bakazhi babo bebatwala mungi. Onkao mambo, baesekele kwibalekesha kwingijila Lesa. Bebatukilenga kabiji batundaikile balongo babo ne ntangi wa chechi ne mulozhi kuba’mba bebachinyishe amba bakeboba kyatama ne kwibapamo mambo a kuleta mabano mu kisemi kyabo. Kabiji bamwatawabo bayile ne na kutuka balongo kimye kyo bapwijilenga. Ba Yasmeen bimye bavula baendangatu na kujila na mambo a bino byatama byo bebobanga.

15 Ba Yasmeen bebatekeneshanga ne kwibakosesha ku balongo ne banyenga inge baya ku Nzubo ya Bufumu. Bakulumpe mu kipwilo bebatundaikile kulondela byambo biji pa Loma 12:17-21. (Tangai.) Ba Yasmeen baambile’mba: “Patanshi kyankatezhe, bino nalombele Yehoba kunkwasha, kabiji nebikangako kwingijisha byaamba Baibolo. Onkao mambo, umvwe bamwatawami bataya ndochi mu kibamba kya kutekelamo na mambo a bukaji, nawamishangatu kishinshi. Umvwe bantuka, nebakumbulanga na jiwi jakooka. Kabiji inge bakolwa, nebalamanga bulongo.”

Umvwe ketumweshe butemwe bantu betumanyika twakonsha kwibalengela kupimpula byubilo byabo (Monai mafuka 16-17) *

16-17. Tubena kufunjilako ka ku byapichilemo ba Yasmeen?

16 Ba Yasmeen bamwenejilemo byawama mu kumwesha bamwatawabo butemwe. Baambile’mba: “Bamwatawami batendekele kunketekela mambo bayukile’mba kimye kyonse nebabuulanga bya kine. Batatwile kuteleka na mushingi inge tubena kwisamba pa bya bupopweshi, kabiji baswile kubwezha mutende pa nzubo. Luno bantundaika kuya na kupwila. Kabiji luno tumvwañana bingi bulongo na bamwatawami kabiji tubena kwikala mu mutende pa nzubo. Nji na luketekelo lwa kuba’mba juba jimo bamwatawami bakaswa kufunda bukine ne kukwatankena pamo ne amiwa mu kwingijila Yehoba.”

17 Byapichilemo ba Yasmeen bimwesha’mba butemwe “buvweta pa bintu byonse, . . . buketekela bintu byonse, buchinchika bintu byonse.” (1 Ko. 13:4, 7) Lupato lwatama bingi kabiji lukozha ku muchima, pano bino, butemwe buji bingi na bulume. Bwakonsha kulengela bantu kuleka kwitukanya kwingijila Lesa. Kabiji inge twatwajijila kumwesha butemwe, tusangajika bingi muchima wa Yehoba. Nangwa kya kuba balwanyi betu batwajijila kwitushikwa, twakonsha kwikala na lusekelo. Mu ñanyi jishinda?

SEKELAI INGE BEMUSHIKWA

18. Mambo ka o twafwainwa kusekela inge betushikwa ku bantu?

18 Yesu waambile’mba: “Mwi ba lusekelo anweba umvwe bantu bemushikwa.” (Luka 6:22) Kechi kukeba kwetu kuba’mba bantu betushikwe ne. Kechi tumvwa bulongo kwitumanyika na mambo a lwitabilo lwetu ne. Pano mambo ka o twafwainwa kwikela na lusekelo inge bantu betushikwa? Monai bishinka bisatu bilengela. Kitanshi, umvwe twachinchika, tusangajika muchima wa Lesa. (1 Pe. 4:13, 14) Kya bubiji, lwitabilo lukoselako. (1 Pe. 1:7) Ne kya busatu, tukatambula mfweto ikatampe, ko kuba’mba bumi bwa myaka ne myaka.—Loma 2:6, 7.

19. Mambo ka batumwa o basekejile kimye kyo bebazhipawile?

19 Kechi pabanjile kufuma kimye Yesu kyo bamusangwijile ne, batumwa baikele na lusekelo byonka byo ebalayile. Kimye kyo bebazhipawile ne kwibakambizha’mba bekileke kusapwila, batumwa basekejile. Mambo ka? “Mambo Lesa wibanemekele byo bebanenene na mambo a jizhina ja Yesu.” (Byu. 5:40-42) Butemwe bo batemenwe Nkambo yabo bwibakwashishe kubula kuchiina balwanyi babo. Kabiji bamwesheshe buno butemwe kupichila mu kusapwila mambo awama “kwa kubula kuleka.” Ne lelo jino, balongo ne banyenga bavula batwajijila kwingijila Lesa mu bukishinka nangwa kya kuba babena kupita mu makatazho. Bayuka’mba Yehoba kechi ukavulama mingilo yabo ne butemwe bo bamwesha jizhina janji ne.—Hebe. 6:10.

20. Tukesamba pa ka mu mutwe walondelapo?

20 Byo tubena kupembelela mpelo ya buno bwikalo, bantu baji mu ino ntanda bakatwajijila kwitushikwa. (Yoa. 15:19) Pano bino, kechi twafwainwa kuchiina ne. Byonkatu byaamba mutwe walondelapo, Yehoba ‘ukakosesha ne kuzhikijila’ bantu banji ba kishinka. (2 Tesa. 3:3) Onkao mambo, twayai tutwajijile kutemwa Yehoba, kutemwa balongo ne banyenga, ne kutemwa balwanyi betu. Umvwe twaumvwina uno mukambizho, tukatwajijila kukwatankana ne lwitabilo lwetu lukakosa bingi, kabiji tukapananga munema kwi Yehoba. Kabiji tukamwesha kuba’mba butemwe buji bingi na bulume kukila lupato.

LWIMBO 106 Ikalai na Butemwe bwa Lesa

^ jifu. 5 Mu uno mutwe, tusakufunda pa butemwe bwa kutemwa Yehoba, balongo ne banyenga, ne balwanyi betu byo bwitukwasha kuchinchika inge bantu ba mu ino ntanda betushikwa. Kabiji tusakufunda ene mambo Yesu o aambijile’mba twakonsha kwikala na lusekelo inge bantu betushikwa.

^ jifu. 1 Mazhina apimpulwa.

^ jifu. 58 KULUMBULULA BIPIKICHALA: Bashilekale byo bakebelenga kuba byatama ba Danylo ne benakwabo, balongo ne banyenga bebakwashishe kunyemena mu muzhi mukwabo. Kabiji balongo ba mu yewa muzhi bebatambwijile bingi bulongo.

^ jifu. 60 KULUMBULULA BIPIKICHALA: Bamwatawabo ba Yasmeen bebakainyenga kwingijila Lesa, bino bakulumpe mu kipwilo bebakwashishe. Batwajijile kumwesha byubilo byawama kabiji balamanga bulongo bamwatawabo inge bakolwa.