Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

MUTWE WA KUFUNDA 10

Mwakonsha ‘Kuvuula Bumuntu bwa Kala’

Mwakonsha ‘Kuvuula Bumuntu bwa Kala’

“Vuulai bumuntu bwa kala ne byubilo byabo.”—KOLO. 3:9.

LWIMBO 29 Twanemeka Jizhina Jenu

BIJI MU UNO MUTWE *

1. Bwikalo bwenu bwajinga byepi saka mukyangye kutendeka kufunda Baibolo?

 BWIKALO bwenu bwajinga byepi saka mukyangye kutendeka kufunda Baibolo na Bakamonyi ba kwa Yehoba? Atweba bavula kechi tukeba ne kuvuluka byajinga bwikalo bwetu ne. Mwaikalanga bwikalo bwa bantu ba mu ino ntanda. Onkao mambo, “kechi mwajinga na luketekelo ne, kabiji kechi mwamuyukile Lesa pano pa ntanda ne.” (Efi. 2:12) Bino byo mwatendekele kufunda Baibolo, bwikalo bwetu bwapimpwilwe.

2. Ñanyi bintu byo mwafunjile byo mwatendekele kufunda Baibolo?

2 Byo mwatendekele kufunda Baibolo, mwafunjile kuba’mba muji na Shenu wa mwiulu wimutemwa bingi. Mwafunjile kuba’mba inge mukeba kutokesha Yehoba ku muchima ne kwikala mu kisemi kya bapopweshi banji, mwafwainwa kupimpula bwikalo bwenu ne ndangulukilo yenu. Mwafunjile kuba bintu Yehoba byo aamba’mba byo byawama ne kuchinuzhuka byo aamba’mba byatama.—Efi. 5:3-5.

3. Kwesakana na byaamba Kolose 3:9, 10, Yehoba ukeba’mba tube byepi, kabiji ñanyi bintu byo tusakufunda mu uno mutwe?

3 Mulenga wetu kabiji Shetu wa mwiulu, Yehoba, uji na luusa lwa kubuula bantu ba mu kisemi kyanji byo bafwainwa kwikala. Kabiji ukeba’mba tubatizhiwe ne kwibikako ‘kuvuula bumuntu bwa kala ne byubilo byabo.’ * (Tangai Kolose 3:9, 10.) Uno mutwe usakukwasha boba bakeba kubatizhiwa kukumbula mepuzho asatu: (1) “Bumuntu bwa kala” bo buka? (2) Mambo ka Yehoba o etukambizhizha kuvuula bumuntu bwa kala? (3) Twakonsha kuvuula byepi bumuntu bwa kala? Atweba twabatizhiwa kala, luno lufunjisho lusakwitukwasha kubula kubwela ku bumuntu bwa kala.

“BUMUNTU BWA KALA” BO BUKA?

4. Muntu uba byepi inge uji na “bumuntu bwa kala”?

4 Muntu utangijilwa na “bumuntu bwa kala” javula ulangulukatu pa kuba bintu bya buntunshi. Wakonsha kwitemwatu aye mwine, kechi usanta ne, kabiji wikala na bwitote. Wakonsha kutemwa kutamba bya mulekese ne mafilimu a bulalelale nangwa a bukapondo. Bino wakonsha kwikala ne na byubilo byawama, kabiji wakonsha ne kwizhachisha pa bintu byatama byo amba nangwa byo oba. Pano bino, kechi wibikako kupimpula milanguluko ne byubilo byanji ne.—Nga. 5:19-21; 2 Timo. 3:2-5.

Inge twavuula “bumuntu bwa kala,” tukashinda miteeto ne byubilo bya buntunshi (Monai jifuka 5) *

5. Nanchi kyakonsheka kubula kumweshapo byubilo bya bumuntu bwa kala nyi? Lumbululai. (Byubilo 3:19)

5 Twibambulwa kulumbuluka, onkao mambo, kafwako wakonsha kufumya milanguluko yonse yatama mu muchima ne. Bimye bimo, twakonsha kuba kintu nangwa kwamba kintu kyo twakonsha kwilangulushapo. (Yele. 17:9; Yako. 3:2) Bino inge twavuula bumuntu bwa kala, tukashinda miteeto ne byubilo bya buntunshi. Tukapimpula bwikalo bwetu.—Isa. 55:7; tangai Byubilo 3:19.

6. Mambo ka Yehoba o etutundaikila kuleka ndangulukilo ne miteeto yatama ya bumuntu bwa kala?

6 Yehoba witutundaika kuleka ndangulukilo ne miteeto yatama mambo witutemwa kabiji ukeba’mba twiyowenga bwikalo. (Isa. 48:17, 18) Wayuka kuba’mba aba babula kwibikako kuleka milanguluko incha bebika bene mu makatazho ne bantu bebatemwa. Kimukola bingi ku muchima inge wamona byo twiletela makatazho atweba bene ne kuletelela bakwetu.

7. Kwesakana na byaamba Loma 12:1, 2, twafwainwa kusalapo kuba ka?

7 Balunda netu bamo ne balongo betu bamo bakonsha kwitwendelekanga na mambo a kuba’mba tubena kupimpula byubilo byetu. (1 Pe. 4:3, 4) Bakonsha kwamba’mba tuji na luusa lwa kwifuukwila kuba kintu kyonse kyo tukeba ne kuba’mba kechi twafwainwa kulondela byamba bakwetu ne. Bino aba bakana kulondela mikambizho ya Yehoba kechi beubila bintu abo bene ne. Balondela milanguluko iji na bantu batangijilwa ne Satana. (Tangai Loma 12:1, 2.) Atweba bonse twafwainwa kusalapo: Kana kutwajijila na bumuntu bwetu bwa kala bwa bundengamambo butangijilwa na ntanda ya kwa Satana, nangwa kuswisha Yehoba kwitwalula kwikala muntu wawama.—Isa. 64:8.

MWAKONSHA ‘KUVUULA’BYEPI BUMUNTU BWA KALA?

8. Ñanyi bintu biketukwasha kuchinuzhuka ndangulukilo ne miteeto yatama?

8 Yehoba wayuka’mba twafwainwa kwingila na ngovu pa kuba’mba tuleke ndangulukilo ne miteeto yatama, kabiji papita kimye kyabaya. (Sala. 103:13, 14) Nangwa byonkabyo, kupichila mu Mambo anji, mupashi wazhila, ne mu jibumba janji, Yehoba witupa maana, bulume, ne kwitukwasha pa kuba’mba tupimpule bumuntu bwetu. Kwa kubula ne kuzhinaukatu ne, Lesa ubena kwimukwasha. Pano twayai twisambe pa bintu bimo byo mwakonsha kuba pa kuba’mba muvuule bumuntu bwa kala ne kufikilamo kubatizhiwa.

9. Mambo a Lesa akonsha kwimukwasha kuba byepi?

9 Ingijishainga Baibolo pa kwipesapesa anweba bene. Mambo a Lesa aji nobe kimbonyi; akonsha kwitukwasha kupesapesa milanguluko yetu, ñambilo, ne byubilo byetu. (Yako. 1:22-25) Musapwishi wimufunjisha Baibolo ne bena Kilishitu bakwabo bakoma mu lwitabilo bakonsha kwimubuulako bya kuba. Bakonsha kwingijisha Binembelo kwimukwasha kuyuka bintu byo muba bulongo ne byo mubula kuba bulongo. Bakonsha kwimufunjisha bya kutaana mafunde a mu Baibolo akonsha kwimukwasha kuyuka bya kushinda miteeto yatama. Kabiji Yehoba kimye kyonse winengezha kwimukwasha. Ye wayuka bulongo bya kwimukwasha mambo wayuka biji mu muchima wenu. (Maana 14:10; 15:11) Onkao mambo, ikalai na muteeto wa kulomba kwi aye ne kufunda Mambo anji pa juba pa juba.

10. Mwafunjilako ka ku jishimikila ja kwa Elie?

10 Shiinwai kuba’mba malamuna a Yehoba awama. Twakonsha kumwenamo mu bintu byonse Yehoba byo etukambizha kuba. Aba balondela malamuna a Yehoba banemekwa, bayuka ene mambo o baikelako, kabiji bekala na lusekelo lwa kine. (Sala. 19:7-11) Pakuba aba balengulula malamuna a Yehoba bapita mu bintu byatama bingi bifuma mu mingilo ya buntunshi. Monai byaambilepo mwanamulume wa jizhina ja Elie pa kulengulula malamuna a Lesa. Bansemi banji batemenwe bingi Yehoba. Bino Elie byo akomenenga, wasajile balunda batama. Watendekele kwingijisha bizhima, kuba bulalelale, ne kwiba. Elie waambile’mba waikele bingi na bukaji ne kulwa na bantu. Washimikizhe’mba: “Bintu byonse byo bamfunjisheshe kuba’mba mwina Kilishitu kechi wafwainwa kwibyuba ne, byo bintu byo naubanga.” Nangwa byonkabyo, Elie kechi walubilemo bintu byo afunjile ku bwanyike ne. Mu kuya kwa kimye, watendekele kufunda Baibolo jibiji. Waingijile na ngovu kuleka miteeto yatama kabiji wabatizhiwe mu mwaka wa 2000. Wamwenamo byepi mu kukookela malamuna a Yehoba? Waambile’mba: “Luno nji na mutende wa mu milanguluko ne jiwi ja mu muchima jatoka.” * Jino jishimikila jamwesha kuba’mba aba bakana kukookela malamuna a Yehoba bebikatu mu makatazho abo bene. Nangwa byonkabyo, Yehoba wakonsha kwibakwasha kupimpula byubilo byabo.

11. Ñanyi bintu Yehoba byo ashikwa?

11 Fundai kushikwa bintu byashikwa Yehoba. (Sala. 97:10) Baibolo witubuula kuba’mba Yehoba washikwa “meso a bwitote, lujimi wamba bya bubela, ne maboko echila mashi a bantu babula mambo.” (Maana 6:16, 17) Kabiji “washikwa bambanzhi ne bajimbijimbi.” (Sala. 5:6) Yehoba washikwa bino byubilo ne miteeto kya kuba waonawine babi bonse mu moba a Nowa mambo bayuzhizhe bukapondo pa ntanda. (Nte. 6:13) Langulukai pa kikwabo kyamwekele. Kupichila mwi ngauzhi Malakai, Yehoba waambile’mba washikwa boba bafutukamo bakazhi babo ne kwibakana kwa kubula mambo. Lesa kechi utambwila mpopwelo yabo ne, kabiji ukebatotolwesha pa byubilo byabo.—Mala. 2:13-16; Hebe. 13:4.

Twafwainwa kumonanga bintu Yehoba byo aamba’mba byatama byonkatu byo tumona kajo kabola (Monai mafuka 11-12)

12. ‘Kushikwa kintu kyatama’ kulumbulula ka?

12 Yehoba ukeba’mba ‘tushikwe kintu kyatama.’ (Loma 12:9) Kyambo kya “kushikwa” kilumbulula kubula kukeba kyo kyo kintu, kubula kwikitala bulongo. Fwanyikizhai byo mwakonsha kumvwa inge bemupa kajo kabola amba muje. Kumonatu kuba’mba bemupa kajo kabola kwakonsha ne kwimulengela kukolwa. Byo byo twafwainwa kumonanga ne bintu Yehoba byo aamba’mba byatama.

13. Mambo ka o twafwainwa kuzhikijilanga milanguluko yetu?

13 Zhikijilainga milanguluko yenu. Milanguluko yo itulengela kuba bintu byo tuba. O ene mambo Yesu o etufunjishe kukana milanguluko yatama yakonsha kwitulengela kulenga mambo akatampe. (Mat. 5:21, 22, 28, 29) Tukeba kusangajika muchima wa Shetu wa mwiulu. Onkao mambo, kyanema bingi kuleka bukiji bukiji milanguluko yatama yakonsha kwiya mu muchima wetu.

14. Ñambilo yetu isololapo ka pe atweba, kabiji ñanyi mepuzho o twafwainwa kukumbula?

14 Lamai lujimi wenu. Yesu waambile’mba: “Bintu byonse bilupuka pa kanwa, bifuma mu muchima.” (Mat. 15:18) Kya kine, ñambilo yetu isolola byo tuji. Onkao mambo, iipuzhai anweba bene ano mepuzho: ‘Nanchi nkana kubepa bubela nangwa kya kuba kwamba kine kwakonsha kumbika mu lukatazho nyi? Inge nasongola nangwa kusongolwa, abya nchinuzhuka kusengula na banabakazhi nangwa banabalume bakwabo nyi? Nanchi nchinuzhuka ñambilo itundaika byubilo bya bulalelale nyi? Abya ntekanya pa kukumbula umvwe mukwetu wanzhingijisha nyi?’ Kulanguluka pa ano mepuzho kukemukwasha bingi. Ñambilo yenu iji nobe popa po banungila bisapi bya kivwalo. Inge mwaingila na ngovu kuleka mwenga, bubela, ne misambo incha, kikemupeelela kuvuula bumuntu bwa kala.

15. Kupopa bumuntu bwetu bwa kala “pa kichi” kulumbulula ka?

15 Mwafwainwa kwingijilapo bukiji. Mutumwa Paulo waingijishe kimwesho kyawama bingi pa kwitufunjisha ene mambo o kyanemena kupimpula bwikalo bwetu. Wanembele’mba twafwainwa kupopa bumuntu bwetu bwa kala “pa kichi.” (Loma 6:6) Ko kuba’mba, twafwainwa kulondela mu ngayo ya kwa Kilishitu. Twafwainwa kwipaya miteeto ne byubilo byashikwa Yehoba. Posotu twauba bino bintu, po po tukekala na jiwi ja mu muchima jatoka ne kwikala na luketekelo lwa bumi bwa myaka ne myaka. (Yoa. 17:3; 1 Pe. 3:21) Yukai kuba’mba Yehoba kechi ukapimpula malamuna pa kuba’mba etusangajike ne. Atweba yetu twafwainwa kupimpula bwikalo bwetu ne kukookela malamuna anji.—Isa. 1:16-18; 55:9.

16. Mambo ka o mwafwainwa kutwajijila kukana bya kusakasaka byatama?

16 Twajijilai kukana bya kusakasaka byatama. Nangwatu inge mwabatizhiwa, mwafwainwa kutwajijila kukana bya kusakasaka byatama. Langulukai pa byapichilemo mwanamulume wa jizhina ja Maurício. Byo ajinga mwanyike, watendekele kwifwalama na banabalume bakwabo. Mu kuya kwa kimye, wamonañene na bantu ba Yehoba kabiji watendekele kufunda Baibolo. Byo apimpwile bwikalo bwanji, wabatizhiwe mu mwaka wa 2002. Nangwa kya kuba waingijila Yehoba pa myaka yavula, Maurício waambile’mba: “Bimye bimo milanguluko yatama iya mu muchima.” Pano bino, kechi uswisha kino kumubwezha panyuma ne. Bino waambile’mba: “Kintekenesha ke kya kuba’mba nangwa kya kuba bya kusakasaka byatama biya mu muchima, bino kechi nebyuba ne, kabiji nsangajika muchima wa Yehoba.” *

17. Ñanyi kintu kimutundaika pa jishimikila ja kwa Nabiha?

17 Lombainga bukwasho bwa Yehoba, ne kuketekela mu mupashi wanji, kechi mu bulume bwenu ne. (Nga. 5:22; Fili. 4:6) Twafwainwa kwingila na ngovu pa kuba’mba tuvuule bumuntu bwa kala ne kubula kwibubwelela. Langulukai pa byapichilemo mwanamukazhi wa jizhina ja Nabiha. Bashanji bamushile saka ajitu na myaka itanu na umo. Waambile’mba: “Kyankolele bingi ku muchima.” Byo akomene, waikele bingi na kizhingijisha. Watendekele kupotesha bizhima, kabiji bamukwachile ne kumukasa. Bakamonyi bayile na kusapwila mu kaleya batendekele kumufunjisha Baibolo. Nabiha watendekele kupimpula bwikalo bwanji. Waambile’mba: “Miteeto imo kechi kyakatezhe kwiileka ne. Bino kyankatezhe bingi kuleka kupeepa fwanka.” Waubile byepi pa kuba’mba ashinde kino kyubilo? Waambile’mba: “Kyakila pa byonse, kulomba kwi Yehoba kimye kyonse ko kwankwashishe kwikileka.” Watundaikile bakwabo kuba’mba: “Nashiinwa kuba’mba inge kya kuba amiwa nakonsheshe kupimpula byubilo byami pa kuba’mba nsangajikenga muchima wa Yehoba, ne anweba mwakonsha.” *

MWAKONSHA KUFIKILAMO KUBATIZHIWA!

18. Kwesakana na byaamba 1 Kolinda 6:9-11, ñanyi kintu kyauba bakalume ba Lesa bavula?

18 Mu kimye kya bena Kilishitu batanshi, bantu bamo Yehoba bo asajile ba kuya na kalama pamo ne Kilishitu baubanga bintu bimo byatama bingi kala. Bamo bajinga bankende, bakwabo balaalanga na banabalume bakwabo nangwa na banabakazhi bakwabo, kabiji bakwabo bajinga bangivi. Nangwa byonkabyo, na bukwasho bwa mupashi wazhila wa Lesa, bapimpwile byubilo byabo. (Tangai 1 Kolinda 6:9-11.) Ne lelo jino, Baibolo wakwasha bantu bavula bingi kupimpula bwikalo bwabo. * Baleka miteeto yatama bingi yajimbile mizhazhi mu michima yabo. Kino kimwesha kuba’mba ne anweba mwakonsha kupimpula byubilo byenu ne kuleka miteeto yatama pa kuba’mba mufikilemo kubatizhiwa.

19. Tukesamba pa ka mu mutwe walondelapo?

19 Kununga pa kuvuula bumuntu bwa kala, aba bakeba kubatizhiwa bafwainwa kwibikako kuvwala bumuntu bupya. Mutwe walondelapo ukamba pa byo twakonsha kuba bino ne bakwetu byo bakonsha kwitukwasha.

LWIMBO 41 Mwane Umvwai Lulombelo Lwami

^ Pa kuba’mba tufikilemo kubatizhiwa, twafwainwa kuswa kupimpula byubilo byetu. Uno mutwe usakwitukwasha kuyuka miteeto ya bumuntu bwa kala, ene mambo o twafwainwa kulekela ino miteeto, ne byo twakonsha kuba byobyo. Mutwe walondelapo ukamba pa byo twakonsha kutwajijila kuvwala bumuntu bupya nangwatu inge twabatizhiwa.

^ KULUMBULULA BYAMBO: ‘Kuvuula bumuntu bwa kala’ kulumbulula kuleka byubilo ne miteeto ifichisha Yehoba ku muchima. Twafwainwa kutendeka kuba kino saka tukyangye kubatizhiwa.—Efi. 4:22.

^ Pa kuba’mba muyukilepo byavula, monai kibaaba kya kuba’mba “Baibolo Upimpula Bwikalo Bwa Bantu—‘Nakebeshe Bingi Kubwela kwi Yehoba,’” mu Kyamba kya Usopa kya April 1, 2012.

^ Pa kuba’mba muyukilepo byavula, monai kibaaba kya kuba’mba “The Bible Changes Lives‘They Were Very Kind to Me,’ mu Kyamba kya Usopa kya Kizungu kya May 1, 2012.

^ Pa kuba’mba muyukilepo byavula, monai kibaaba kya kuba’mba The Bible Changes Lives‘I Became an Angry, Aggressive Young Woman,’ mu Kyamba kya Usopa kya Kizungu kya October 1, 2012.

^ Monai kakitenguluzha ka kuba’mba “ Baibolo Upimpula Bwikalo bwa Bantu.

^ KULUMBULULA KIPIKICHALA: Kusankilapo byubilo ne miteeto yatama kujitu nobe kuvuula kivwalo kya kala.