Ngayusa Byo Akwashishe Balongo Banji
NGAYUSA ne bena Kilishitu bakwabo bajingako ku mpelo ya myaka kitota kitanshi bapichilenga mu makatazho. Bantu bamo bafunjishenga bya bubela bakookeshenga lwitabilo lwa bakwabo ne kuleta mabano mu kipwilo. (1 Yoa. 2:18, 19; 2 Yoa. 7) Mwanamulume wa jizhina ja Diotelefesa waambilenga “bintu byatama” pa mutumwa Yoano ne bakwabo ne kukana kutambwila bena Kilishitu bafwakeshanga kipwilo, kabiji wakebelenga kongola bakwabo amba bekale na byubilo byo ajinga nabyo. (3 Yoa. 9, 10) O ene mambo Yoano o anembejile Ngayusa nkalata. Ino nkalata ya mutumwa yanembelwe mu mwaka wa 98 C.E., beitela mu Binembelo bya Kingiliki bya Bwina Kilishitu amba “Nkalata ya Busatu ya kwa Yoano.”
Nangwa kya kuba wapichilenga mu makatazho, Ngayusa watwajijile kwingijila Yehoba mu bukishinka. Wamwesheshe byepi bukishinka bwanji? Ñanyi byubilo byanji byo twafwainwa kwikala nabyo? Nkalata ya kwa Yoano yakonsha kwitukwasha byepi kuba bino?
NKALATA YO ANEMBEJILE MULUNDA NANJI YE ATEMENWE
Mwanamulume wanembele Nkalata ya Busatu ya kwa Yoano witelele’mba, “Amiwa mukulumpe.” Wayukile’mba nangwa eteletu na bino byambo bicheche, mwananji wa mu lwitabilo aye Ngayusa usakuyuka’mba wanemba ino nkalata ke mutumwa Yoano. Yoano wamutelele’mba: “Mutemwe wami aye Ngayusa ye natemwa bingi.” Kepo Yoano aimwine Ngayusa ne kulomba kuba’mba ekale na bubile ne butuntulu bwa mubiji. Bino byajinga byambo byawama bingi.—3 Yoa. 1, 2, 4.
Kyamweka Ngayusa wajinga mukulumpe mu kipwilo, bino nkalata kechi yashinkamika ne. Yoano watakaikile Ngayusa pa kutambwila balongo nangwa kya kuba kechi wibayukile ne. Kwi Yoano, kino kyamwesheshe kuba’mba Ngayusa wajinga wa kishinka, mambo bakalume ba Lesa ba kishinka kufumatu ne kala bekala na muchima wa kutambwila benyi.—Nte. 18:1-8; 1 Timo. 3:2; 3 Yoa. 5.
Yoano byo asanchijile Ngayusa pa kutambwila benyi, kimwesha kuba’mba bimye byavula bena Kilishitu bafumanga ku mpunzha kwajinga Yoano ne kuya na kufwakesha bipwilo, kabiji kyamweka bano bo balongo babuujile Yoano bintu byo bataaine mu kipwilo. Kampe jo jishinda Yoano jo ayukilangamo bintu byamwekelenga mu bipwilo.
Bena Kilishitu byo bayanga pa lwendo, bafwainwa bafikilanga mu mazubo a bena Kilishitu bakwabo. Mazubo mwa kukookolokela
atamine bingi kabiji bantu baubilangamo bulalelale. Onkao mambo, kyamweka bena Kilishitu bafikilanga mu mazubo a bena Kilishitu bakwabo.“BAYILE NA KUSAPWILA NA MAMBO A JIZHINA JANJI”
Yoano watundaikile Ngayusa kutambwila benyi, mambo mutumwa wamubuujile’mba: “Ukebakwashe [bakañenda] monka mo kyafwainwa kwi Lesa.” Kino kyalumbulwilenga kwibapa byonse byakebewenga pa lwendo lwabo, kufikatu ne byo bakafika ku mpunzha ko bayilenga. Kyamweka Ngayusa wafuminetu na kukwasha benyi bakwabo, mambo bano benyi babuujile Yoano pa butemwe bwa kwa Ngayusa ne lwitabilo lwanji.—3 Yoa. 3, 6.
Kampe bano benyi bajinga bamishonale, balongo baimenejilengako Yoano, nangwa bakalama benda. Nangwa kechi kyayukanyikwa bulongo ne, bino bano balongo baendejile mambo awama. Yoano waambile’mba: “Bayile na kusapwila na mambo a jizhina janji.” (3 Yoa. 7) Mu kyepelo 6, Yoano watongwele Lesa. Onkao mambo, byambo bya kuba’mba “na mambo a jizhina janji” kyamweka byaambilenga pa jizhina ja Yehoba. Bano balongo bajinga mu kipwilo kya bena Kilishitu, kabiji bafwainwe kwibatambwila. Monka mwanembejile Yoano, amba: “Tuji na mwingilo wa kutambwila bulongo bantu ba uno mutundu, kuba’mba twingijilenga pamo nabo mu kutundaika bukine.”—3 Yoa. 8.
WAMUKWASHISHE KUPWISHA LUKATAZHO LUKATAMPE
Yoano kechi wanembele ino nkalata kuba’mba asanchiletu Ngayusa kwapwa ne. Wakebelenga ne kukwasha Ngayusa kuyuka bya kuba na lukatazho lukatampe. Mwina Kilishitu umo aye Diotelefesa kechi wajinga na muchima wa kutambwila bena Kilishitu bajinga mu mwingilo wa kwenda. Kabiji wakanyanga ne bakwabo kutambwila benyi.—3 Yoa. 9, 10.
Kyamwekatu patoka bena Kilishitu ba kishinka kechi bakonsheshe kutemwa kwikala ne Diotelefesa ne. Wakebanga kwikala mutanshi mu kipwilo, kechi wanemekanga byaambanga Yoano ne, kabiji waambanga byatama pa batumwa ne bakwabo. Nangwa kya kuba Yoano kechi watelele Diotelefesa amba mufunjishi wa bubela ne, bino Diotelefesa walengulwilenga buntangi ba kwa Yoano. Kyamwekatu patoka’mba Diotelefesa kechi wajinga wa kishinka ne, mambo wilundumikile bingi kabiji wajinga na muchima watama. Byubilo bya kwa Diotelefesa bimwesha kuba’mba bantu bakebesha bifulo ne kwilundumika baleta mabano mu kipwilo. Yoano wabuujile Ngayusa ne atwebatu lelo jino, amba: “Kange ulondelenga bintu byatama ne.”—3 Yoa. 11.
ENE MAMBO O TWAFWAINWA KUBILA BYAWAMA
Mwina Kilishitu wa jizhina ja Demeteliusa wapusene bingi na Diotelefesa, kabiji Yoano waambile’mba uji na byubilo byawama. Waambile’mba: “Demeteliusa bamushimuna bulongo . . . Ne atweba tubena kumushimuna ne obewa wayuka’mba kushimuna kwetu kwa kine.” (3 Yoa. 12) Kampe Yoano watundaikilenga Ngayusa kukwasha Demeteliusa, kabiji Nkalata ya Busatu ya kwa Yoano yajinga nobe ya kuyukanyikisha Demeteliusa kwi Ngayusa. Kyamweka Demeteliusa ye watwajile ino nkalata kwi Ngayusa. Na mambo a kuba Demeteliusa waimenejilengako Yoano, nangwa kampe wajinga kalama wenda, wafwainwa watundaikile Ngayusa kulondela byambo byanembele Yoano.
Mambo ka Yoano o atundaikijile Ngayusa kutwajijila kutambwila benyi saka ebatambwilanga ne kala? Nanchi Yoano wakebelenga kutundaika Ngayusa kuchinchika nyi? Nanchi mutumwa Yoano waakaminwe’mba kampe Ngayusa usakuchiina kumupanga mu kipwilo kwi Diotelefesa na mambo a kutambwila benyi nyi? Kechi twayuka ne. Bino Yoano watundaikile Ngayusa amba: “Awa uba byawama ye wa kwa Lesa.” (3 Yoa. 11) O ene mambo o kyawamina kutwajijila kuba byawama.
Nanchi nkalata ya kwa Yoano yatundaikile Ngayusa kutwajijila kutambwila benyi nyi? Kyamweka
yamutundaikile, mambo ino Nkalata ya Busatu ya kwa Yoano yanungilweko ku mabuku a mu Baibolo kabiji yatwajijila kutundaika ne bakwabotu ‘kulondelanga bintu byawama.’MAFUNJISHO AJI MU NKALATA YA BUSATU YA KWA YOANO
Kechi twayuka byavula pa mulongo wajingako kala aye Ngayusa ne. Pano bino, tufunjilako byavula ku bintu bicheche byo twayuka pe aye.
Kitanshi, atweba bavula twafunjile bukine na mambo a kuba kwajinga bakalume ba Lesa ba kishinka bepaine kwenda miseke yalepa kwiya na kwitufunjisha. Kya kine kuba’mba kechi bonse bena Kilishitu lelo jino benda miseke yalepa kuya na kusapwila mambo awama ne. Nangwa byonkabyo, twakonsha kukwasha ne kutundaika boba benda, nabiji bakalama ba mwanzo ne benakwabo, byonka byaubanga Ngayusa. Nangwa twakonsha kukwashako balongo ne banyenga baya na kwingijila ku mapunzha kwakepa basapwishi ba Bufumu mu kyalo kyetu nangwa ku kyalo kingi. Onkao mambo, twayai twikale na “muchima wa kutambwila benyi.”—Loma 12:13; 1 Timo. 5:9, 10.
Kya bubiji, kechi twafwainwa kukumya inge bamo batendeka kulengulula bakulumpe mu kipwilo ne. Twafwainwa kuvuluka’mba byo byo kyajinga kwi Yoano ne ku mutumwa Paulo. (2 Ko. 10:7-12; 12:11-13) Pano twafwainwa kuba byepi inge bamo mu kipwilo kebalengulule mwingilo wetu wa bukulumpe? Paulo wabuujile Timoti amba: “Kalume wa Nkambo kechi wafwainwa kutoboka ne, kana kwikala wa lusa ku bonse, wayuka kufunjisha ne kwikanya umvwe bamulenga mambo, saka afunjisha na kukooka muchima aba balengulula.” Inge twakooka muchima nangwatu inge betuzhingijisha, bantu bamo betulengulula bakonsha kupimpula ndangulukilo yabo. Kabiji kampe Yehoba wakonsha ‘kwibalengela kulapila kuba’mba bayukishe bulongo bukine.’—2 Timo. 2:24, 25.
Kya busatu, bena Kilishitu bakwetu batwajijila kwingijila Yehoba mu bukishinka nangwatu inge babena kupita mu makatazho twafwainwa kwibasanchila. Mutumwa Yoano watundaikile Ngayusa ne kumubuula’mba waubilenga kintu kyawama. Ne bakulumpe mu kipwilo lelo jino bafwainwa kulondela byaubile Yoano ne kutundaika balongo ne banyenga pa kuba’mba babule ‘kukooka.’—Isa. 40:31; 1 Tesa. 5:11.
Mu mulaka mwine wa Kingiliki, Nkalata ya Busatu ya kwa Yoano yo anembejile Ngayusa ijitu na byambo 219, kabiji ye buku wakepesha pa onse mu Baibolo. Pano bino, yanema bingi ku bena Kilishitu lelo jino.