1, 2. (a) Ñanyi kilambu bantu ba Lesa kyo babena kutengela? (b) Ki ka kitukwasha kuzanza meso pa kilambu? (Monai kipikichala kitanshi.)

BYONKA byo kyajinga kwi Paulo, bena Kilishitu bashingwa lelo jino babena kutengela kutambula “kilambu kya lwito lwa mwiulu lufuma kwi Lesa.” (Fili. 3:14) Babena kutengela kimye kyo bakengijila pamo ne Yesu Kilishitu mu Bufumu bwa mwiulu ne kukwasha bantu kwikala balumbuluka jibiji. (Lum. 20:6) Kino ke kilambu kyawama bingi Lesa kyo ebatujila. Ba mu mikooko ikwabo baji na kilambu kyapusanako. Abo babena kutengela kwikala bumi bwa myaka ne myaka pano pa ntanda, kabiji kino nakyo ke kilambu kyawama bingi.—2 Pe. 3:13.

² Pa kuba’mba akwashe bena Kilishitu bakwabo bashingwa kwikala ba kishinka ne kutambula kilambu, Paulo wibakambizhe’mba: “Teshai muchima ku bintu biji mwiulu.” (Kolo. 3:2) Bafwainwe kutesha muchima pa luketekelo lwabo lwa kukatambula kilambu mwiulu. (Kolo. 1:4, 5) Kine, kulanguluka pa mapesho a Yehoba a kulutwe kukwasha bakalume ba Lesa kuzanzatu meso pa kilambu,  kya mwiulu nangwa kya pano pa ntanda.—1 Ko. 9:24.

3. Ñanyi bintu Paulo byo ajimwineko bena Kilishitu?

³ Paulo wajimwineko bena Kilishitu pa bintu byakonsha kwibalengela kubula kutambula kilambu. Kimye kimo, wanembejile balongo mu Kolose kuba’mba bajimuke na bena Kilishitu ba bubela bafunjishenga’mba bakonsha kwikala balunda na Lesa kupichila mu kulondela Mizhilo kukila kwikala na lwitabilo mwi Kilishitu. (Kolo. 2:16-18) Paulo wibajimwineko ne pa bintu bimo byakonsha kwitulengela kubula kutambula kilambu lelo jino. Wibajimwineko pa kukana milanguluko ya bulalelale, kupwisha makatazho na balongo, ne bya kuba na makatazho a mu kisemi. Ne atweba lelo jino twakonsha kufunjilako ku luno lujimuno. Onkao mambo, twayai twisambe pa lujimuno luji mu nkalata Paulo yo anembejile bena Kolose.

4. Kwikala na milanguluko ya kuba bulalelale kwakonsha kwitulengela byepi kubula kutambula kilambu?

⁴ Paulo byo avulwilemo balongo pa kilambu kyabo, wibanembejile’mba: “Onkao mambo, ipayai binungwa bya mibiji yenu bya pano pa ntanda, na mambo a bulalelale, bubipisho, milanguluko yatama ibindankanya muchima, kusakasaka kubi, ne lunkumbwa.” (Kolo. 3:5) Bulalelale buji bingi na bulume bwa kongola muchima kya kuba bwakonsha kwitulengela konauna bulunda bwetu ne Lesa. Mulongo umo wanonkelwe buzha ku milanguluko ya bulalelale bamupangile mu kipwilo, bino byo bamubwezhezhe, waambile’mba, “Milanguluko yatama iji bingi na bulume. Yankumpwile kya kuba nakankelwe kuleka, kufikatu ne byo bampangile mu kipwilo.”

5. Twakonsha kuchinuzhuka byepi kuba bulalelale inge twataanwa mu lweseko?

⁵ Twafwainwa kwikala balaba, kikatakata inge twataanwa mu lweseko lwakonsha kwitulengela kulala mizhilo ya Yehoba. Konkatu ku ntendekelo, aba beipanguzha bafwainwa kwisambila jimo pa kupelela mu byubilo nabiji kwikwataula, kwifyompa, ne kutaanwa kwa bunke. (Maana 22:3) Kikwabo kyakonsha kwikala kitewa ku mwina Kilishitu ke kuya na kwingijila ku mpunzha kwalepa pa moba avula, nangwa kwingila nkito pamo na mwanamukazhi, nangwa mwanamukazhi kwingila na mwanamulume. (Maana 2:10-12, 16) Inge kino kimumwekela, mwafwainwa kwisolola bukiji amba mwi Bakamonyi ba kwa Yehoba, ne kwikala na byubilo bya mushingi, saka muvuluka’mba kusengula kubi kuleta bintu byatama. Kabiji inge twapopomenwa nangwa tuji na bijikila, kyakonsha kupeela bingi kulenga mambo. Inge twapopomenwa, twakonsha kukeba bingi muntu wa kwitusangajika. Na mambo a kukebesha muntu wa kwitusangajika ne kwituta muchima, twakonsha kuswatu muntu yense waiya. Inge kino kimumwekela, mwafwainwa kunyemena kwi Yehoba ne ku balongo pa kuba’mba bemukwashe mubule kuleka kintu nangwa kino kwimulengela kubula kutambula kilambu.—Tangai Salamo 34:18; Byambo bya Maana 13:20.

6. Ñanyi bintu byo twafwainwa kuvulukanga pa mambo a bya kisangajimbwe?

⁶ Pa kuba’mba tushinde milanguluko ya kukeba kuba bulalelale, twafwainwa kukana bya kisangajimbwe muji bulalelale. Bya kisangajimbwe byavula bijiko lelo jino bipasha bingi na byaubilenga bena Sodoma ne Gomola. (Yuda 7) Aba balenga mafilimu babikamo bya bulalelale ne kwibimwesha nobe ke bintu byawama bibula kuleta makatazho. Kechi twafwainwa kukooka ne kutendeka kutamba byonse byo batambisha ne. Twafwainwa kuchinuzhuka bya kisangajimbwe biketulengela kubula kutambula kilambu. —Maana 4:23.

7. Ñanyi makatazho o twakonsha kwikala nao mu kipwilo kya bwina Kilishitu?

⁷ Bonse twayuka’mba kwikala mu kipwilo kya  bwina Kilishitu ke mapesho akatampe bingi. Kufunda Mambo a Lesa pa kupwila ne kwiubila lusa ne kwimwesha butemwe atwe bene na bene kwitukwasha kuta muchima pa kilambu. Pano bino, bimye bimo twikala na makatazho ne kupusenamo na balongo mu kipwilo. Inge twabula kupwisha ano makatazho, twakonsha kutendeka kwikala na kizhingijisha.—Tangai 1 Petelo 3:8, 9.

8, 9. (a) Ñanyi byubilo biketukwasha kutambula kilambu? (b) Twakonsha kulama byepi mutende inge mwina Kilishitu mukwetu witufichisha ku muchima?

⁸ Twakonsha kuba byepi pa kuba’mba kizhingijisha kikabule kwitulengela kubula kutambula kilambu? Paulo wakambizhe bena Kolose amba: “Byo muji basalwa ba Lesa, bazhila kabiji batemwe, vwalai muchima wa kifyele, wa lusa, wa kwipelula, wakooka ne wa butekanye. Itekenyainga anwe bene na bene ne kwilekelako mambo umvwe umo uji na mambo na mukwabo. Byonkatu Yehoba byo emulekejileko mambo, ne anweba byo byo mwafwainwa kubanga. Bino kyakila pa bino byonse, vwalai butemwe, mambo butemwe bukwatankanya bantu bulongo.”—Kolo. 3:12-14.

⁹ Kutemwa bakwetu ne kwibobila lusa kwitukwasha kwilekelako mambo atwe bene na bene. Twakonsha kuba byepi inge mwina Kilishitu mukwetu witwambila byambo byatama? Twakonsha kuvulukapo kimye kyo twaambijile mukwetu byambo byatama nangwa kumuba kyatama. Nanchi kechi tusanchila balongo ne banyenga pa byo betulekelako mambo nangwa kulubako ku bintu byo tutamisha nenyi? (Tangai Musapwishi 7:21, 22.) Kyakila pa bino byonse, tusanchila Kilishitu pa kwitukonkanya bonse mu bupopweshi bwa kine. (Kolo. 3:15) Bonse twatemwa Lesa umotu, tusapwila mambo awama amotu, kabiji tupita mu makatazho epasha na apitamo balongo bonse. Inge ketwilekeleko mambo mu butemwe ne kwiubila lusa, tukwatankana na bakwetu bena Kilishitu ne kuzanza meso pa kilambu kya bumi bwa myaka ne myaka.

10, 11. (a) Mambo ka o kyatamina kuba kichima? (b) Twakonsha kushinda byepi kichima pa kuba’mba kikabule kwitulengela kubula kutambula kilambu?

¹⁰ Mu Baibolo muji mashimikila etuvululamo kuba’mba kichima kyakonsha kwitulengela kubula kutambula kilambu. Jishimikila jimo ke ja kwa Kaina, waubijile nkasanji Abela kichima ne kumwipaya. Kola, Datanyi, ne Abilama baubijile Mosesa kichima ne kumusatukila. Kabiji Mfumu Saulo waubijile Davida kichima ne kukeba kumwipaya. O ene mambo Baibolo o aambila’mba: “Kichima ne lutobo byendela pamo na kiwowo ne bintu byonse byatama.”—Yako. 3:16.

¹¹ Inge twibikako kwikala na butemwe ne lusa, kechi tukobilanga bakwetu kichima ne. Mambo a Lesa aamba’mba: “Butemwe butekanya ne kuba lusa. Butemwe kechi buba kichima ne.” (1 Ko. 13:4) Pa kuba’mba tubule kwikala na kichima, twafwainwa kwesekanga kumona bintu byonka Lesa byo ebimona, amba atweba ne balongo bonse twi binungwa bya mubiji umo mwi Kilishitu. Kino kitukwasha kwiubila lusa, monka mwaambila kinembelo, amba: “Umvwe kinungwa kimo kyatumbijikwa, binungwa bikwabo bisekela nakyo pamo.” (1 Ko. 12:16-18, 26) Onkao mambo, inge bakwetu bebapa mingilo, tukasangalela pamo nabo, kechi kwibobila kichima ne. Akilangulukai pa byaubile Yonafwanyi, mwana wa Mfumu Saulo. Davida byo bamutongwele kuswana pa bufumu, Yonafwanyi kechi wamubijile kichima ne. Pakuba, watundaikile Davida. (1 Sam. 23:16-18) Nanchi ne atweba twakonsha kuba byonka byaubile Yonafwanyi nyi?

12. Ñanyi lujimuno lwa mu Binembelo lwakonsha kwitukwasha kutambula kilambu pamo na kisemi kyetu?

¹² Kulondela mafunde a mu Baibolo kwakonsha kuleta mutende ne lusekelo mu kisemi  ne kukwasha ba mu kisemi kutambula kilambu. Ñanyi lujimuno lwanembele Paulo lwa kukwasha bisemi bya bena Kilishitu mu Kolose? Wanembele’mba: “Anweba banabakazhi, nekenenainga bamwatawenu, mambo kyo kyafwainwa mwi Nkambo. Anweba banabalume, saka mutemwa bakazhi benu kabiji kange mwibashintaukilenga ne. Anweba baana, saka mukookela bansemi benu mu bintu byonse, mambo kino kitokesha Nkambo ku muchima. Anweba bashabo, kange muzhingijishenga baana benu ne, pa kuba’mba babule kupopomenwa.” (Kolo. 3:18-21) Kwa kubula ne kuzhinaukatu ne, kulondela lujimuno lwa kwa Paulo ne lelo jino kukwasha bisemi.

13. Nyenga mwina Kilishitu wakonsha kukwasha byepi bamwatawanji kufunda bukine?

¹³ Mwakonsha kuba byepi inge kya kuba’mba mwasongolwa bino mwamona’mba bamwatawenu babula kwitabila kechi babena kwimulama bulongo ne? Nanchi kyakonsha kwimukwasha inge kemwipachike nabo nyi? Nangwatu inge mwibakanjikizha kuba byo mukeba, nanchi mwakonsha kwibakwasha kufunda bukine mu jino jishinda nyi? Ine. Bino inge kemupe bamwatawenu mushingi, mukaleta mutende mu kisemi ne kutumbijika Yehoba, kabiji mu jino jishinda mwakonsha ne kukwasha bamwatawenu kufunda bukine pa kuba’mba mukatambwile pamo kilambu.—Tangai 1 Petelo 3:1, 2.

14. Mwanamulume mwina Kilishitu wakonsha kuba byepi inge mukazhanji wabula kwitabila kechi umupa mushingi ne?

 ¹⁴ Mwakonsha kuba byepi inge mwasongola bino mwamona’mba bakazhi benu babula kwitabila kechi bemupa mushingi ne? Inge kemwibapachile ne kwibamwesha’mba yenu mutwe wa kisemi, nanchi kino kyakonsha kwibalengela kwimupa mushingi nyi? Kwalepeshatu! Lesa ukeba’mba mwikale mutwe wa kisemi wawama, byonka biji Yesu. (Efi. 5:23) Yesu byo aji mutwe wa kipwilo, wikitangijila na butemwe ne kutekanya. (Luka 9:46-48) Inge mwanamulume walondela Yesu, wakonsha kulengela mukazhanji kukookela ne kufunda bukine.

15. Mwanamulume mwina Kilishitu umwesha byepi butemwe ku mukazhanji?

¹⁵ Banabalume bebakambizha’mba: “Saka mutemwa bakazhi benu kabiji kange mwibashintaukilenga ne.” (Kolo. 3:19) Mwanamulume watemwa mukazhanji umunemeka kupichila mu kuteleka ku byo abena kwamba ne kubula kulengulula milanguluko yanji. (1 Pe. 3:7) Nangwa mwanamulume kechi ukobangatu byonse byaamba mukazhanji ne, bino inge wateleka ku byo abena kwamba, kikamukwasha kufuukula bulongo bya kuba. (Maana 15:22) Mwanamulume watemwa mukazhanji kechi umukanjikizha’mba amupenga mushingi ne, bino byubilo byanji bilengela mukazhanji kumupa mushingi. Mwanamulume watemwa mukazhanji ne baana banji ukakwasha kisemi kyanji kwingijila Yehoba na lusekelo ne kutambula kilambu kya bumi.

16, 17. Anweba banyike mwafwainwa kuba byepi pa kuba’mba mubulenga kuzhingijila bansemi benu?

¹⁶ Mwakonsha kuba byepi inge mwi banyike bino mumona’mba bansemi benu bena Kilishitu bemukanya kuba bintu byo mwatemwa kabiji kechi bayuka bintu byo mupitamo ne? Kampe mwakonsha kuzhingila ne kutendeka kulanguluka’mba kwingijila Yehoba kechi kuleta lusekelo ne. Bino inge mwalefulwa ne kuleka kwingijila Yehoba, mu kimye kichechetu, mukemwena kuba’mba kafwako muntu wakonsha kwimuta muchima kukila bansemi bo emupa Lesa ne balongo mu kipwilo ne.

¹⁷ Umvwe bansemi kebemutaletu inge mwalubankanya, nanchi kechi mwakonsha kutendeka kulanguluka’mba kampe kechi bemuta muchima nenyi? (Hebe. 12:8) Kampe kechi mwatemwa jishinda jo bemukajipilamo bansemi benu ne. Mu kifulo kya kwijizhañanya pa jishinda jo bemukajipilamo, esekai kulanguluka pa kine kintu kyalengela’mba bemukajipile. Ikalai nzoo ne kubula kukumbula na bukaji. Mambo a Lesa aamba’mba: “Muntu wa maana kechi wambaambatu ne, ne muntu wa milangwe utekanya.” (Maana 17:27) Ibikaiko kwikala muntu wakoma mu maana ubula kuzhingila inge bamufundako, kabiji ufunjilako ku byo bamubuula kwa kubula kuta muchima pa jishinda jo baji kumufunjilamo. (Maana 1:8) Kwikala na bansemi batemwa Yehoba ke mapesho. Bakemukwasha kutambula kilambu kya bumi.

18. Mambo ka o mwafuukwilapo kuta muchima pa kilambu?

¹⁸ Atweba bonse tubena kutengela kutambula kilambu kyawama bingi, bamo kya kuya mwiulu ne bakwabo kya kwikala mu Paladisa pano pa ntanda myaka ne myaka. Kino kikafika, mambo ke mulaye witulaya Mulenga wetu. Pa mambo a Paladisa ukekala pano pa ntanda, Lesa waamba’mba: “Pano pa ntanda pakakumbana maana a kuyuka Yehoba.” (Isa. 11:9) Bonse bakekalanga pano pa ntanda bakebafunjisha kwi Lesa. Kino ke kilambu kyawama kyo twafwainwa kwibikako kutambula. Onkao mambo, tai muchima pa mulaye wa Yehoba, kabiji kange muleke kintu nangwa kimo kimulengele kukabula kutambula kilambu ne.