1. Mutumwa Paulo wibamonanga byepi bankwasho?

 BANKWASHO bengila mwingilo wanema bingi mu bipwilo. Mutumwa Paulo wanemekele bingi bano banabalume ba kishinka. Kiji bino mambo byo anembejile nkalata kipwilo kya mu Filipai, waimwine bankwasho pamo na bakulumpe mu kipwilo.​—Fili. 1:1.

2. Mulongo Luis umvwa byepi ku muchima pa mwingilo wanji wa bunkwasho?

² Balongo bavula babatizhiwa banyike ne bakulumpe, bekala bingi na lusekelo kwingila mwingilo wa bunkwasho mu kipwilo. Devan wajinga na myaka18 byo bamutongwele kwikala nkwasho, pakuba Luis bamutongwele kwikala nkwasho saka aji na myaka 50. Luis umvwa byepi ku muchima pa kwingila mwingilo wa bunkwasho? Waambile’mba: “Nanemeka bingi mwingilo wa bunkwasho kabiji ñumvwa bulongo ku mwingila kikatakata inge nalanguluka pa butemwe bummwesha balongo ne banyenga mu kipwilo.”

3. Ñanyi mepuzho o tusakwisambapo?

³ Inge mwi mulongo wa batizhiwa pano bino kechi mwi nkwasho mu kipwilo ne, nanchi mwakonsha kwibikila kikonkwanyi kya kwingilako uno mwingilo nyi? Ñanyi kintu kyafwainwa kwimulengela kuba bino? Ñanyi bintu byo baambapo mu Baibolo byo mwafwainwa kufikizha pa kuba’mba mufikilemo kwingila uno mwingilo? Mu uno mutwe, tusakwisamba pa mikumbu ya ano mepuzho. Patanshi, twayai twisambe pa mingilo ingila bankwasho.

ÑANYI MINGILO INGILA BANKWASHO?

4. Ñanyi mingilo ingila bankwasho? (Monai ne kipikichala.)

⁴ Nkwasho ke mulongo wabatizhiwa utongolwa na mupashi wazhila kukwasha bakulumpe mu kipwilo kwingila mingilo yavula  ikebewa mu kipwilo. Bankwasho bamo bapa basapwishi nyaunda ya kwingijilamo ne mabuku a kwingijisha mu mwingilo. Bakwabo bakwasha kuwamisha ne kulama bulongo Nzubo ya Bufumu, kwingila buasha, kwingijila ku biñambañamba ne kutambisha mavidyo kimye kya kupwila. Mingilo yavula ingila bankwasho ilengela kupwila kwenda bingi bulongo. Pano bino kyakilamo kunema ke kya kuba’mba bankwasho bafwainwa kutemwa bingi Yehoba ne kwikela mwayila mizhilo yanji. Kabiji bafwainwa kutemwa balongo ne banyenga mu kipwilo. (Mat. 22:37-39) Mulongo wabatizhiwa wakonsha kukanamina byepi bunkwasho?

5. Ñanyi bintu byafwainwa kuba mulongo pa kuba’mba afikilemo kwikala nkwasho?

⁵ Baibolo walumbulula bingi bulongo bintu byafwainwa kufikizha boba bafwainwa kutongolwa kwikala bankwasho. (1 Timo. 3:8-10, 12, 13) Mwafwainwa kufikilamo kwingila uno mwingilo inge ke mufunde pa bino bintu bikebewa bya mu Baibolo kabiji mwafwainwa kwibikako kwibifikizha. Nangwa byonkabyo, mwafwainwa kuyuka ene mambo o mubena kukebela kwingilako uno mwingilo.

ÑANYI KINTU KYAFWAINWA KWIMULENGELA KUKEBA KWINGILAKO MWINGILO WA BUNKWASHO?

6. Ñanyi kintu kyafwainwa kwimulengela kwingila mingilo yonse yo bakonsha kwimupa ya kukwasha balongo ne banyenga? (Mateo 20:28; monai ne kipikichala.)

⁶ Yesu Kilishitu waingijile mingilo yonse yo bamupele na mambo a kutemwa Shanji ne bantu. Buno butemwe bo bwamulengelanga kwingila na ngovu ne kwingila mingilo yonse yo bamonanga bantu amba ya panshi. (Tangai Mateo 20:28; Yoa. 13:5, 14, 15) Inge butemwe bo bwimulengela kukeba kwingilako, yukai’mba Yehoba ukemupesha ne kwimukwasha kufikizha kikonkwanyi kyenu kya kufikilamo kwikala nkwasho.​—1 Ko. 16:14; 1 Pe. 5:5.

7. Mambo ka mulongo o afwainwa kuchinuzhukila kwikala na muchima wa kwilundumika?

⁷ Bantu bavula mu ino ntanda bengila mingilo pa kuba’mba bebatumbijikenga. Abino kechi byo byo kiji mu jibumba ja Yehoba ne. Mulongo ubena kukeba kwingila mingilo na mambo a butemwe, byonka byaubanga Yesu kechi wimona amba wanema kukila bakwabo nangwa kukeba kutumbijikwa ne. Muntu wa bulunji inge bamutongola kwikala nkwasho mu kipwilo,  wakonsha kukana kwingila mingilo imo imweka nobe ya panshi ya kukwasha mikooko ya Yehoba. Wakonsha kutendeka kulanguluka’mba ino mingilo kechi yamufwainwa ne. (Yoa. 10:12) Yehoba kechi upesha muntu wilundumika nangwa umona amba wanema kukila bakwabo ne.​—1 Ko. 10:24, 33; 13:4, 5.

8. Yesu wajimwineko byepi batumwa banji?

⁸ Pa bimye bimo, nangwatu balunda ba kwa Yesu bakebelenga kwibapa mingilo imo na mambo a kukeba kutumbalala. Langulukai pa byaubile Yakoba ne Yoano bajinga batumwa ba kwa Yesu. Balombele Yesu kuba’mba akebape bifulo byanema bingi mu Bufumu bwanji. Yesu wibambijile’mba kechi bafwainwe kuba bino ne. Pakuba walumbulwijile batumwa banji bonse 12 kuba’mba: “Yense ukeba kwikala mukulumpe wenu, wafwainwa kwikala wa mwingilo wenu, ne yense ukeba kwikala mutanshi mwi anweba wafwainwa kwikala muzha wa bonse.” (Mako 10:35-37, 43, 44) Balongo bakanamina mwingilo wa bunkwasho na mambo a butemwe ne kukeba kwingijila bakwabo, bakalengela kipwilo kumwenamo bingi.​—1 Tesa. 2:8.

ÑANYI KINTU KYAFWAINWA KWIMULENGELA KUKEBESHA KWINGILAKO MWINGILO WA BUNKWASHO?

9. Ñanyi kintu kyakonsha kwimulengela kwingilako mwingilo wa bunkwasho?

⁹ Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, mwatemwa Yehoba kabiji mukebesha kwingijila bakwenu. Nangwa byonkabyo, kampe kechi muji na muchima wa kukeba kwingila mingilo ikwabo ingilapo bankwasho ne. Ñanyi kintu kyakonsha kwimukwasha kwikala na kizaku kya kwingilako ino mingilo? Mwafwainwa kulanguluka pa lusekelo lufuma mu kwingijila balongo ne banyenga yenu. Yesu waambile’mba: “Mu kupana mufuma lusekelo lukatampe kukila mu kutambula.” (Byu. 20:35) Kulondelanga jino jifunde kwamulengelanga Yesu kwingijila bakwabo na lusekelo. Ne anweba mwakonsha kwikala na lusekelo inge mwauba bino.

10. Yesu wamwesheshe byepi kuba’mba wakebeshe kwingijila bakwabo? (Mako 6:31-34)

¹⁰ Akilangulukai pa kino kyamwekele kimwesha kuba’mba Yesu wajinga na lusekelo na mambo a kwingijila bakwabo. (Tangai Mako 6:31-34.) Pa kimye kimo, Yesu ne batumwa banji bakookele bingi. Onkao mambo, bayile ku mpunzha kwa bunke bwabo kuba’mba bakokoloke. Nangwa byonkabyo, bataaine jibumba jafika kala kuba’mba bebafunjishe kwi Yesu. Wafwainwe kukaana kwibafunjisha na mambo a kukooka. Kabiji aye ne balunda nanji “kechi bajingapo ne na kimye kya kuja ne.” Yesu inge wakebelenga inge wibafunjishetu bintu bicheche ne kwibambila’mba bayenga. Pano bino na mambo a kutemwa bantu, “watendekele kwibafunjisha bintu byavula.” Kabiji watwajijile kwibafunjisha kufikatu ne “pa kulemba juba.” (Mako 6:35) Waubile bino byonse mambo “wibobijile lusa.” Wakebelenga kwibafunjisha mambo wibatemenwe. Kwingijila bantu kwalengejile Yesu kwikala bingi na lusekelo.

11. Yesu wakwashishe byepi bantu? (Monai ne kipikichala.)

¹¹ Yesu kechi wafunjishetu jino jibumba ja bantu ne, bino waubile ne bintu bikwabo. Wibapele ne bintu bya ku mubiji byo bakebelenga. Wanengezhezhe kajo mu jishinda ja kukumya kabiji waambijile baana banji ba bwanga kwikabanya ku bantu. (Mako 6:41) Byo aubile bino, wafunjishe baana banji ba bwanga kwingijila bakwabo. Kabiji wamwesheshe kuba’mba mingilo ya uno mutundu nabiji yoya ingilapo ne bankwasho yanema bingi. Batumwa bajinga bingi na lusekelo pa kwingilako mwingilo wa kwabanya kajo kanengezhezhe Yesu mu jishinda ja kukumya. Kabiji basekejile bingi pa kumona bantu ‘bonse byo bajiile ne kwikuta.’ (Mako 6:42) Kino kechi kyo kyajinga kimye kitanshi Yesu kyo atele muchima bantu ne kwibobila byo bakebelenga  ne. Byo ajinga pano pa ntanda, Yesu waingijilanga bantu mu bwikalo bwanji bonse. (Mat. 4:23; 8:16) Yesu waikalanga bingi na lusekelo na mambo a kufunjisha bantu ne kwibapabyo bakajilwe. Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, ne anweba mukekala bingi na lusekelo inge ke mukanamine bunkwasho.

12. Mambo ka o twafwainwa kubujila kulanguluka’mba kechi bakonsha kwitwingijisha mu kipwilo ne?

¹² Inge mulanguluka amba kechi mwakonsha kwingilako bunkwasho ne, kange mulefulwe ne. Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, muji na byubilo byawama byakonsha kwimulengela kwimwingijisha mu kipwilo. Mwakonsha kumwenamo bingi inge mwatanga byambo byaambile Paulo biji pa 1 Kolinda 12:12-30. Byambo byaambile Paulo bimwesha patoka kuba’mba anweba ne bakalume bakwabo ba Yehoba, mwakonsha kwingila mingilo yanema bingi mu kipwilo. Pa kino kimye, inge kechi mwafikilamo kwingila mwingilo wa bunkwasho ne, kange mulefulwe ne. Pakuba mwafwainwa kutwajijila kwingila papelela bulume bwenu pa kuba’mba Yehoba emwingijishenga kukwasha balongo ne banyenga mu kipwilo. Shiinwai kuba’mba bakulumpe mu kipwilo bayuka byo mubena kwingila kabiji bakemupa mingilo yo mwakonsha kwingila.​—Loma 12:4-8.

13. Twakonsha kwambapo’mba ka pa byubilo byavula byafwainwa kwikala na banabalume pa kuba’mba batongolwe kwikala bankwasho?

¹³ Langulukai pa kintu kikwabo kyafwainwa kwimulengela kukanamina ne kufikilamo kwingila mwingilo wa bunkwasho. Byubilo byavula byafwainwa kwikala na muntu ne kumulengela kufikilamo kwikala nkwasho, byo byafwainwa kwikala na bena Kilishitu bonse. Bena Kilishitu bonse bafwainwa kufwenya kwipi ne Yehoba, kwikala bampanyi ne kwikala na byubilo byawama byafwainwa bena Kilishitu. Ñanyi bintu bine mulongo byo afwainwa kuba pa kuba’mba ekale nkwasho?

BYO MWAFWAINWA KUBA PA KUBA’MBA MUFIKILEMO KWIKALA NKWASHO

14. Kilumbulula ka kwikala “washiñama”? (1 Timoti 3:8-10, 12)

¹⁴ Pano twayai twisambe pa bintu bimo bikebewa byo baambapo pa 1 Timoti 3:8-10, 12. (Tangai.) Nkwasho wafwainwa kwikala ‘washiñama.’ Kino kyambo kyakonsha ne kulumbulula “kupewa mushingi” nangwa’mba “kunemekwa.” Kino kechi kibena kulumbulula’mba kimye kyonse muntu wafwainwa kwikalatu nzoo nangwa kubula kuseka ne. (Sapwi. 3:1, 4) Nangwa byonkabyo, mwafwainwa kuta muchima ku mingilo yenu. Inge ke mwingile bulongo  ne kuketekelwa, balongo ne banyenga mu kipwilo bakemunemeka bingi.

15. Byambo bya kuba’mba “kechi banjimi ibiji,” ne “ba lwiso lwa mali ne bintu” ne, bilumbulula ka?

¹⁵ Byambo bya kuba’mba “kechi banjimi ibiji ne,” bilumbulula kuba’mba mwafwainwa kwikala ba kishinka kabiji baketekelwa. Mwafwainwa kufikizha byo mulaya kabiji kechi mwifya ku bakwenu byo muji ne. Kechi mwafwainwa kwikala ba bujimbijimbi ne. (Maana 3:32) Byambo bya kuba’mba kechi bafwainwa kwikala “ba lwiso lwa mali ne bintu ne,” bilumbulula’mba mwafwainwa kwikala ba kishinka mu bya mali ne pa kwingila na bakwenu mu bya busulu. Kechi mwafwainwa kwingijisha bakwenu mu kipwilo mu jishinda ja bujimbijimbi pa kubatu’mba mwikale na mali ne.

16. (a) Byambo bya kuba’mba kechi “batoma binyu byavula ne” bilumbulula ka? (b) Kwikala “na jiwi ja mu muchima jatoka” kulumbulula ka?

¹⁶ Byambo bya kuba’mba kechi “batoma binyu byavula ne,” bilumbulula’mba kechi mwafwainwa kutoma malwa avula nangwa kuyukanyikwa ku bantu amba mutoma malwa avula ne. Kwikala “na jiwi ja mu muchima jatoka,” kulumbulula’mba mwafwainwa kulondela mizhilo ya Yehoba mu bwikalo bwenu. Nangwa kya kuba mwi bambulwakulumbuluka, mwafwainwa kwikala na bulunda bwawama ne Lesa ne kwikala na mutende.

17. Mulongo wakonsha kumwesha byepi amba waketekelwa kimye kyo babena ‘kumweseka patanshi’ ne kumona inge ujitu bulongo? (1 Timoti 3:10; Monai ne kipikichala.)

¹⁷ Byambo bya kuba’mba “bakibeseke patanshi ne kumona umvwe bajitu bulongo,” bilumbulula’mba mwamwesha bakulumpe mu kipwilo kuba’mba mwakonsha kwingila bulongo mwingilo ye bakonsha kwimupa. Onkao mambo, inge bakulumpe mu kipwilo bemupa mwingilo, mwafwainwa kulondela byo bemubuula ne kulondela mikambizho yanengezha jibumba ja Yehoba. Mwafwainwa kuyuka bulongo byavwangwa mu mwingilo ye bemupa ne kuyuka kimye kyo mwafwainwa kumupwisha. Inge ke mwingile bulongo mingilo yonse yo bemupa, balongo ne banyenga bakamona’mba mubena kuyilako palutwe ne kukanamina mingilo mu kipwilo. Anweba bakulumpe mu kipwilo, funjishainga balongo babatizhiwa mingilo. (Tangai 1 Timoti 3:10.) Nanchi mu kipwilo kyenu mujipo balongo babatizhiwa baji na myaka 14 kubwela panshi nyi? Nanchi bekala na lufunjisho lwa pa bunke ne kupwila kimye kyonse nyi? Abya bakumbulapo kimye kyonse pa kupwila ne kuya mu mwingilo wa kusapwila nyi? Inge byo byo kiji,  mwafwainwa kwibapapo mingilo yaesakana na jifumbi ne bulume bwabo. Inge mwauba bino, kino kikalumbulula’mba ‘mwibeseka patanshi’ ne kumona inge babena kwingila bulongo. Kabiji kimye kyo bakafikizhanga myaka 17 kuya ne peulu kampe bakonsha kutongolwa kwikala bankwasho.

18. Byambo bya kuba’mba kwikala “babula mambo” bilumbulula ka?

¹⁸ Byambo bya kuba’mba kwikala “babula mambo,” bilumbulula’mba kechi mwalengapo mambo akatampe akonsha kwimuletela kaneneno ne. Pa bimye bimo, bena Kilishitu bakonsha kwibabepela. Yesu naye bamubepelanga kabiji waambijile jimo kuba’mba baana banji ba bwanga nabo bakebabepelanga. (Yoa. 15:20) Nangwa byonkabyo, inge mwatwajijila kwikala na byubilo byawama byonka byaubile Yesu, balongo ne banyenga bakemunemeka bingi.​—Mat. 11:19.

19. Kilumbulula ka mwanamulume kwikala na mukazhi umo?

¹⁹ “Bekale banabalume baji na mukazhi umo.” Inge mwasongola, mwafwainwa kulondela mukambizho Yehoba ye abikileko waamba pa masongola, ko kuba’mba mwanamulume kwikala na mukazhi umo. (Mat. 19:3-9) Mwanamulume mwina Kilishitu kechi wafwainwa kuba bulalelale ne. (Hebe. 13:4) Kabiji kuji ne bikwabo byo mwafwainwa kuba. Mwafwainwa kwikala ba kishinka ku bakazhi benu, kabiji kechi mwafwainwa kwifwalama na mwanamukazhi wabula mwinakwenu ne.​—Yoba 31:1.

20. Mwanamulume wafwainwa ‘kutangijila byepi bulongo ba mu nzubo yanji?

²⁰ “Batangijila bulongo ba mu nzubo yabo.” Inge mwi mutwe wa kisemi, mwafwainwa kutako muchima ne kwingila bulongo mingilo ya mu kisemi. Ikalainga na kupopwela kwa kisemi kimye kyonse. Ingilainga mu mwingilo na bonse ba mu kisemi kyenu. Kwashai baana benu kwikala na bulunda bwakosa ne Yehoba. (Efi. 6:4) Mwanamulume ulama bulongo ba mu kisemi kyanji umwesha patoka kuba’mba wakonsha kulama ne kipwilo.​—Esakanyaiko 1 Timoti 3:5.

21. Inge kechi mwi bankwasho mu kipwilo pa kino kimye ne, ñanyi bintu byo mwafwainwa kuba?

²¹ Anweba balongo, inge kechi mwi bankwasho mu kipwilo pa kino kimye ne, tangai bishinka biji mu uno mutwe ne kulomba kwi Yehoba kuba’mba emukwashe. Yukai bintu bikebewa pa kuba’mba muntu afikilemo kwikala nkwasho ne kwibikako kwibifikizha. Langulukainga pa byo mwatemwa Yehoba ne balongo ne banyenga mu kipwilo. Ikalai na kizaku ne kwipana kwibengijila. (1 Pe. 4:8, 10) Mukekala bingi na lusekelo inge ke mwingijile balongo ne banyenga mu kipwilo. Mwane Yehoba emupeshe byo mubena kwibikako kukanamina bunkwasho mu kipwilo.​—Fili. 2:13.