1. Mambo ka bapopweshi ba Yehoba o baikela na lusekelo? (Monai kipikichala kitanshi.)

BAKAMONYI BA KWA YEHOBA baji na lusekelo. Pa kupwila kwa kipwilo, pa kubuñana, nangwa pa bijiilo bya mitentamo bekala na misambo yawama ne kusangalala. Mambo ka o bekela na lusekelo? Ene mambo ke a kuba’mba bayuka Yehoba, “Lesa wa lusekelo.” Ye ye bengijila kabiji bebikako kwikala na byubilo byanji. (1 Timo. 1:11; Sala. 16:11) Lesa byo aji Nsulo ya lusekelo, ukeba’mba twikalenga ba lusekelo, kabiji witupa bintu byavula bitulengela kwikala na lusekelo.—Mpitu. 12:7; Sapwi. 3:12, 13.

2, 3. (a) Kwikala na lusekelo kulumbulula ka? (b) Ñanyi bintu byakonsha kwitulengela kubula kwikala na lusekelo?

² Nga anweba kiji byepi? Muji na lusekelo nyi? Nanchi mwakonsha kubayishako lusekelo lo muji nalo luno nyi? Lusekelo lwakonsha kulumbululwa’mba “kusangalala na mambo a kusekelamo ne kumvwa bulongo, kabiji ke lumwengemwenge lwa mu muchima na mambo a kutondwa ne kwiyowa bumi ne kukeba kutwajijila kwikala na bumi.” Baibolo umwesha kuba’mba lusekelo lwa kine lwiya na mambo a mapesho a Yehoba. Lelo jino,  kyakatazha bingi kwikala na lusekelo. Mambo ka?

³ Makatazho nabiji kufwisha mulongo wetu nangwa inge mulongo wetu bamupanga mu kipwilo nangwa masongola kupwa nangwa nkito kupwa, bino byonse byakonsha kwitupwishisha lusekelo. Kyakonsha kukatazha bingi kwikala na lusekelo inge pa nzubo kechi paji mutende ne, na mambo a malwañano. Kwitwendeleka ku bo twingila nabo nkito, bo tufunda nabo sukulu, kwitumanyika na mambo a byo twaitabilamo, nangwa kwitukasa, byakonsha kwitulengela kubula kwikala na lusekelo. Nangwa twakonsha kwikala na kikola kibula kupwa nangwa binyenge bikatampe. Pano bino, Yesu Kilishitu, “Nkambo wa bulume kabiji wa lusekelo,” ukebesha bingi kutekenesha bantu ne kwibalengela kwikala na lusekelo. (1 Timo. 6:15; Mat. 11:28-30) Mu Jashi ja pa Mutumba, Yesu waambile pa byubilo byakonsha kwitulengela kwikala na lusekelo nangwa kya kuba tubena kupita mu meseko aji mu ntanda ya kwa Satana.

4, 5. Twakonsha kutwajijila byepi kwikala na lusekelo?

⁴ Kintu kitanshi kyanema kyaambilepo Yesu ke kya kuba’mba: “Bo ba lusekelo aba baji na muchima wa kukeba kuyuka Lesa, mambo Bufumu bwa mwiulu bo bwabo.” (Mat. 5:3) Tumwesha byepi amba tuji na muchima wa kukeba kuyuka Lesa? Twakonsha kuba bino umvwe ketufunde Mambo a Lesa, kukookela mikambizho yanji ne kuta muchima pa kupopwela Lesa wa lusekelo. Umvwe ke tube bino tukekala bingi na lusekelo. Tukakosesha lwitabilo lwetu mu milaye ya Lesa. Kabiji tukatundaikwa na “luketekelo lwa lusekelo” lo tutaana mu Mambo a Lesa etukwasha kuchinchika inge ketupite mu makatazho.—Titu. 2:13.

⁵ Inge tukeba Kwikala na lusekelo lwa myaka ne myaka twafwainwa kutwajijila kukosesha bulunda bwetu ne Yehoba. Mutumwa Paulo wanembele’mba: “Sekelainga mwi Nkambo [Yehoba] kimye kyonse. Nemwambila jibiji namba, Sekelainga!” (Fili. 4:4) Pa kuba’mba twikale na bulunda bwakosa na Lesa, twafwainwa kwikala na maana a kuyuka Lesa. Mambo a Lesa aamba’mba: “Ye mwine wa lusekelo muntu utaana maana ne muntu utambula milangwe. Maana aikala ke kichi kya bumi ku boba bealama, kabiji aba bealama bakekala ba lusekelo.”—Maana 3:13, 18.

6. Ñanyi kintu kikwabo kyo twafwainwa kuba pa kuba’mba twikale na lusekelo lwa myaka?

⁶ Nangwa byonkabyo, pa kuba’mba twikale na lusekelo lwa myaka, twafwainwa kutanganga Mambo a Lesa ne kwingijisha byo tutanga. Pa kukosesha kishinka kya kuba’mba twafwainwa kwingijishanga bintu byo tufunda, Yesu waambile’mba: “Umvwe anweba mwibiyuka bino bintu, mwatokwa umvwe mwibyuba.” (Yoa. 13:17; tangai Yakoba 1:25.) Kuba bino kuketukwasha kutwajijila kwikala na muchima wa kukeba kuyuka Lesa ne kwikala na lusekelo lwa myaka. Pano twakonsha kwikala byepi na lusekelo saka kuji bintu byavula byakonsha kwitulengela kubula kwikala na lusekelo? Twayai twisambe pa bintu bikwabo byaambilepo Yesu mu Jashi ja pa Mutumba.

7. Aba bajila bakonsha kwikala byepi na lusekelo?

⁷ “Bo ba lusekelo aba bajila, mambo bakebatekenesha.” (Mat. 5:4) Bamo bakonsha kwipuzha’mba, ‘Muntu ubena kujila wakonsha kwikala byepi na lusekelo?’ Yesu kechi waambilenga pa bantu bonsetu bajila ne. Nangwatu babi bajila na mambo a makatazho o babena kupitamo mu bino “bimye byakatazha.” (2 Timo. 3:1) Pano bino, kujila kwabo na mambo a kutatu muchima pa bintu byo bakeba  kechi kwibafwenyesha pepi ne Yehoba ne; onkao mambo, kechi bekala na lusekelo ne. Kyamweka Yesu waambilenga pa bantu baji na muchima wa kukeba kuyuka Lesa. Onkao mambo, bajila na mambo a kuvula kwa bubi. Bayuka’mba bandengamambo kabiji kibakola bingi ku muchima pa kumona bintu byatama byaiyako na mambo a bubi bwa bantu. Yehoba umona bano bantu bajila na mambo a bino bintu; wibatekenesha kupichila mu Mambo anji, kabiji wibakwasha kwikala na lusekelo ne luketekelo lwa bumi bwa myaka ne myaka.—Tangai Ezikyo 5:11; 9:4.

8. Lumbululai kwikala bakooka muchima byo kuleta lusekelo.

⁸ “Bo ba lusekelo aba bakooka michima, mambo bakaswana ntanda.” (Mat. 5:5) Kukooka muchima kwakonsha kwitukwasha byepi kwikala na lusekelo? Bantu bavula bakanama bingi, ba lutobo kabiji bashinta. Abino byubilo bileta bingi makatazho. Pana bino, inge bafunda bukine, bapimpula byubilo byabo, kabiji bavwala “bumuntu bupya” ne kumwesha “muchima wa kifyele, wa lusa, wa kwipelula, wakooka ne wa butekanye.” (Kolo. 3:9-12) Kifumamo, bekala mu mutende, batemwa bakwabo, kabiji bekala na lusekelo. Kabiji Mambo a Lesa alaya bano bantu kuba’mba “bakaswana ntanda.”—Sala. 37:8-10, 29.

9. (a) Bantu bakooka michima “bakaswana” byepi ntanda? (b) Mambo ka bantu “baji na nzala ne kilaka kya kukeba bololoke” o baikela na lusekelo?

⁹ Yesu watazhizhe mwepi byo aambile’mba bakooka michima “bakaswana ntanda”? Baana ba bwanga ba kwa Yesu bashingwa bakaswana ntanda kimye kyo bakalamanga ino ntanda byo bakekala bamfumu ne bañanga ba Lesa. (Lum. 20:6) Bantu bavula babula luketekelo lwa kuya mwiulu, bakaswana ntanda ne kwikalamo myaka ne myaka. Bakekala balumbuluka kabiji bakekalanga mu mutende ne lusekelo. Bonka bano bantu bo boba Yesu bo aambilepo’mba baji na lusekelo mambo “baji na nzala ne kilaka kya kukeba bololoke.” (Mat. 5:6) Nzala yabo ne kilaka kya kukeba bololoke ikapwa mu ntanda ipya. (2 Pe. 3:13) Lesa byo akafumyapo bubi bonse, bantu balumbuluka bakekala na lusekelo kabiji bubi kechi bukebalengela kwikala na bulanda jikwabo ne.—Sala. 37:17.

10. Kwikala na lusa kulumbulula ka?

¹⁰ “Bo ba lusekelo aba baji na lusa, mambo nabo bakebobila lusa.” (Mat. 5:7) Kyambo kya Kihebelu kyatuntululwa’mba lusa kilumbulula kukasuluka, kifyele, kuwama muchima, ko kuba’mba kukwasha bantu babena kuyanda. Kyo kimotu ne mu Kingiliki, kino kyambo kilumbulula kubila muntu kifyele. Nangwa byonkabyo, lusa lwakila pa kulangulukilako muntu. Mu Baibolo, lusa lwavwangamo kukwasha bakwetu baji mu lukatazho.

11. Twakonsha kufunjilako ka ku kishimpi kya mwina Samaliya wawama muchima pa bya kumwesha lusa?

¹¹ Tangai Luka 10:30-37. Kishimpi kya kwa Yesu kya mwina Samaliya wawama muchima kimwesha byo kilumbulula kubila lusa bantu. Lusa lwalengejile mwina Samaliya kukwasha yewa muntu ye bapumine. Byo apwishishe kwamba kino kishimpi, Yesu wanungilepo’mba: “Yanga ukobenga byonkabyo.” Onkao mambo, twakonsha kwishikisha’mba: ‘Nanchi ne amiwa byo byo nguba nyi? Nanchi ngubila bantu lusa byonka byaubile mwina Samaliya nyi? Abya nakonsha kubila lusa ne kukwasha boba babena kuyanda nyi? Nanchi nakonsha kukwasha balongo bakoma mu kipwilo, bafwilwa nangwa baana baji na bansemi babula kwitabila nyi? Nanchi nakonsha kutekenesha “bantu bapopomenwa” nyi?’—1 Tesa. 5:14; Yako. 1:27.

12. Kubila bantu lusa kwitulengela byepi kwikala na lusekelo?

 ¹² Kwikala na lusa kwakonsha kwituletela byepi lusekelo? Umvwe twaubila lusa bantu, twikala na lusekelo lufuma mu kupana. Kintu kyanema ke kya kuba’mba tutokesha Yehoba ku muchima. (Byu. 20:35; tangai Bahebelu 13:16.) Mfumu Davida waambile pa muntu ubila bakwabo lusa amba: “Ye mwine wa lusekelo awa ukwasha muyanji; Yehoba ukamupokolola mu juba ja bya malwa.” (Sala. 41:1, 2) Umvwe ketubile bantu lusa ne kifyele, Yehoba uketubila lusa kabiji tukekala na lusekelo lwa myaka ne myaka.—Yako. 2:13.

13, 14. Mambo ka baji na michima yatoka o bekela na lusekelo?

¹³ Yesu waambile’mba: “Bo ba lusekelo aba baji na michima yatoka, mambo bakamona Lesa.” (Mat. 5:8) Pa kuba’mba twikale na muchima watoka, twafwainwa kulangulukanga pa bintu byawama. Kuba bino kwanema bingi umvwe tukeba’mba mpopwelo yetu itabilwe kwi Yehoba.—Tangai 2 Kolinda 4:2; 1 Timo. 1:5.

¹⁴ Bantu baji na michima yatoka baji na lusekelo kabiji bekala na bulunda bwawama ne Yehoba, yenka waambile’mba: “Bo ba lusekelo aba bachapa bivwalo byabo.” (Lum. 22:14) Bachapa byepi “bivwalo byabo”? Bena Kilishitu bashingwa “bachapa bivwalo byabo,” ko kuba’mba batoka ku meso a Yehoba kabiji bakebapa bumi ne lusekelo lwa myaka ne myaka mwiulu. Ba mu jibumba jikatampe baji na luketekelo lwa kwikala pano pa ntanda bakeyowa bololoke ne kwikala balunda na Lesa. Bano nabo babena ‘kuchapa minkukumba yabo ne kwiitokesha mu mashi a Mwana Mukooko.’—Lum. 7:9, 13, 14.

15, 16. Baji na michima yatoka bakonsha kumumona byepi Lesa?

¹⁵ Mu ñanyi jishinda bantu baji na michima yatoka mo ‘bamwena Lesa’ byo kiji kuba’mba “kafwako muntu wakonsha kumona kilungi [kya Lesa] ne kwikala na bumi ne”? (Lupu. 33:20) Kyambo kya Kingiliki kyatuntululwa’mba “kumona” kilumbulula “kufwanyikizha, kumvwa, ne kuyuka.” Bantu bamona Lesa na ‘meso a mu muchima’ ke boba bamuyuka bulongo ne kutemwa byubilo byanji. (Efi. 1:18) Yesu wamwesheshe byubilo bya Lesa, o ene mambo o aambijile’mba: “Awa wammona, wamona ne Batata.”—Yoa. 14:7-9.

¹⁶ Kunungapo, ‘tumona Lesa’ kupichila mu kumona bintu byo etubila. (Yoba 42:5) Kabiji tumona na ‘meso a mu muchima’ bintu byawama byo etulaya kwitubila atweba bonse twibikako kwikala na michima yatoka ne kumwingijila mu bukishinka. Pano bino, bashingwa bakasangulwa bakamumona Yehoba inge batambula mfweto yabo mwiulu.—1 Yoa. 3:2.

17. Mutende witukwasha byepi kwikala na lusekelo?

¹⁷ Kabiji Yesu waambile’mba: “Bo ba lusekelo aba bakeba mutende.” (Mat. 5:9) Aba bebikako kwikala mu mutende na bakwabo bakonsha kwikala na lusekelo. Mutumwa Yakoba wanembele’mba: “Bantu bakeba mutende babyala bipangwa bya bololoke mu kimye kya mutende.” (Yako. 3:18) Umvwe mwakankalwa kumvwañana na mulongo mu kipwilo nangwa mu kisemi kyenu, lombai Lesa kuba’mba emukwashe kupwana. Kepo mupashi wazhila wa Yehoba ukemukwasha kumwesha byubilo byawama kabiji mukekala na lusekelo. Yesu waambile pa buneme bwa kubapo bimo pa kuba’mba mupwane na mukwenu, byo aambile’mba: “Umvwe ke ulete mulambo wobe ku kya kusokelapo bitapisho kabiji wavuluka’mba uji na mambo na mulongo wobe, sha konka mulambo wobe. Patanshi kapwane na mulongo wobe apa bino ubwele ulambule mulambo wobe.”—Mat. 5:23, 24.

18, 19. Mambo ka bena Kilishitu o bekela na lusekelo nangwatu inge babena kwibamanyika?

¹⁸ “Mwi ba lusekelo umvwe bantu bemwambila mwenga, kwimumanyika ne kwimubepela mu misango yonse ya bubi na mambo a amiwa.” Yesu watazhizhe mwepi byo aambile bino byambo? Watwajijile kwamba’mba: “Sekelai ne kusangalala, mambo mfweto yenu ya mwiulu yabaya, mambo byo byo bamanyikilenga ne bangauzhi bajingako anweba saka mukyangye kusemwa.” (Mat. 5:11, 12) Batumwa byo bebapumine ne kwibakanya kusapwila, “bafumine mu kije kya Saniedilini saka basekela.” Pano bino, kechi basekejile na mambo a kwibapuma ne. Basekejile “mambo Lesa wibanemekele byo bebanenene na mambo a jizhina ja Yesu.”—Byu. 5:41.

¹⁹ Lelo jino, bantu ba Yehoba bachinchika na lusekelo umvwe kebebamanyike na mambo a jizhina ja Yesu nangwa inge kebapite mu meseko. (Tangai Yakoba 1:2-4.) Byonkatu byo kyajinga ku batumwa, ne atweba kechi tusekela na mambo a kwitumanyika ne. Bino inge twatwajijila kwikala ba kishinka kwi Lesa kimye kya meseko, Yehoba witukwasha kuchinchika. Akilangulukai kyamwekejile ba Henryk Dornik ne bakolojabo babalume. Mu August 1944, bebatwajile mu kampu wa lumanamo. Balwanyi babo baambile’mba: “Kechi bakonsha kuswa kuba kintu kyo babula kukeba ne. Kumanama ne kufwa na mambo a lwitabilo lwabo kwibaletela lusekelo.” Mulongo Dornik walumbulwile’mba: “Nangwa kya kuba kechi nakebelenga kumanama ne kufwa na mambo a lwitabilo lwami ne, bino kuchinchika ne kutwajijila kwikala wa kishinka kwi Yehoba kwandetejile lusekelo. . . . Milombelo yami ya misashijilo yandengejile kufwenya kwipi ne Yehoba, kabiji wankwashishe bingi.”

20. Mambo ka o twikela na lusekelo pa kwingijila “Lesa wa lusekelo”?

²⁰ Kuyuka kuba’mba tusangajika muchima wa “Lesa wa lusekelo,” kwitulengela kwikala na lusekelo nangwa kya kuba babena kwitumanyika na mambo byo twaitabilamo, kwitukanya kwingijila Lesa ku ba mu kisemi, bikola nangwa bukote. (1 Timo. 1:11) Kabiji twikala na lusekelo mambo twashiinwa kuba’mba milaye yawama itulaya Lesa wetu “ubula kubepa” ikafika. (Titu. 1:2) Milaye ya Yehoba inge yafika, makatazho ne meseko onse o tubena kupitamo luno akapwa. Bwikalo mu Paladisa bukawama bingi kimye Yehoba kyo akafikizha milaye yanji yonse kabiji tukekala na lusekelo lukatampe. Kechi tukavulukanga ne makatazho o tubena kupitamo luno ne. Kine, tukasangalelanga “mu kuvula kwa mutende.”—Sala. 37:11.