BAKULUMPE mu bipwilo mwaya ntanda, banemeka bingi mingilo yo bengila ya kukwasha bantu ba Lesa. Betukwasha bingi atweba bonse. Bino katatakatu papo, kwaubiwe lupimpu. Bakulumpe mu kipwilo bakoma bebambijile kupana mingilo yabaya yo baingilanga ku bakulumpe mu kipwilo banyike. Mambo ka?

Lunengezho lwa katataka ke lwa kuba’mba bakalama ba myanzo ne bafunjisha masukulu a mwingilo wa Lesa bafwainwa kuleka ino mingilo yabo inge bafikizha myaka ya kusemwa 70. Kabiji bakulumpe mu kipwilo baji na myaka 80 bafwainwa kupa bakulumpe mu kipwilo bakipeela mingilo yapusana-pusana, nabiji mwingilo wa kukwatankanya Kavoto ka Musampi nangwa kukwatankanya mingilo ya jibumba ja bakulumpe. Bano balongo bakoma baumvwine byepi pa luno lupimpu? Bamwesha bukishinka kwi Yehoba ne ku jibumba janji.

Ba Ken baingijile mwingilo wa kukwatankanya Kavoto ka Musampi pa myaka 49 baambile’mba: “Naswile luno lupimpu. Kabiji lukelo pa jonkaja juba jo naumvwine luno lupimpu, nalombelepo kwi Yehoba kuba’mba kubena kukebewa mulongo mwanyike kuba’mba ekale ukwatankanya.” Byaubile ba Ken, byo byuba ne balongo bavula  bakoma ba kishinka mwaya ntanda. Ibyo kuba’mba na mambo a kuba batemenwe kwingijila balongo, kimye kitanshi kechi baumvwine bulongo ne.

Ba Esperandio baingijile mwingilo wa kukwatankanya mingilo ya jibumba ja bakulumpe mu kipwilo baambile’mba: “Naumvwineko bulanda pacheche. Pano bino, nakebewenga kimye kyabaya kya kumona mwa kwilamina mambo kechi najinga na butuntulu bwa mubiji bwawama ne.” Ba Esperandio batwajijila kwingijila Yehoba mu bukishinka kabiji babena kukwasha bingi kipwilo.

Kiji byepi ku bakalama benda baingila uno mwingilo pa myaka yavula, bino baleka uno mwingilo wabo ne kutendeka kwingilako mingilo ikwabo? Ba Allan baingila mwingilo wa kwenda pa myaka 38 baambile’mba: “Byo naumvwine bino nakankamenetu.” Pano bino, bayukile buneme bwa kufunjisha balongo banyike mingilo, kabiji batwajijila kwingijila Lesa mu bukishinka.

Ba Russell baingijile mwingilo wa kwenda kabiji bafunjishanga ne masukulu a mu mwingilo wa Lesa pa myaka 40 baambile’mba pa kimye kitanshi abo ne benakwabo kechi baumvwine bulongo ne. Baambile’mba: “Twatemenwe bingi mwingilo ye twaingilanga kabiji twamwene’mba twakijinga na bulume bwa kutwajijila kwingila.” Ba Russell ne benakwabo babena kwingijisha bintu byo bafunjile mu kipwilo kyo bajimo, kabiji basapwishi bo bengila nabo babena kufunjilako byavula.

Inge kechi mwaumvwapo kala byaumvwinenga balongo bo twaambapo ne, bino jishimikila jiji pa 2 Samwela jakonsha kwimukwasha kuyuka byaumvwinenga balongo bo twaambapo.

Vulukai kyamwekele kimye mwana wa Mfumu Davida aye Abisalomo kyo akebelenga kwangata bufumu. Davida wanyemene kufuma mu Yelusalema kuya ku Mahanaimu, ku musela wa Mukola wa Yodano. Kuno ko anyemejile, Davida ne bantu bo ajinga nabo bakajilwe bintu bimo bya mu bwikalo. Mubena kuvuluka kyamwekele nyi?

Banabalume basatu ba ku ino mpunzha bapele Davida ne bantu bo ajinga nabo pa kulaala, kajo ne bingijisho byapusana pusana. Umo pa bano banabalume wajinga Bazilai. (2 Sam. 17:27-29) Abisalomo byo bamushinjile, Davida wabwelele ku Yelusalema, kabiji Bazilai wamushinjikinyeko kufika ku Yodano. Davida waambijile Bazilai kuba’mba baye bonse ku Yelusalema. Mfumu wamulayile’mba ukamupanga kajo, nangwa kya kuba Bazilai “wajinga na bunonshi bwavula bingi” kabiji kechi wakebewenga kumupa kajo ne. (2 Sam. 19:31-33) Bino kyamweka Davida watemenwe bingi byubilo byajinga ne Bazilai kabiji wakebelenga’mba akamufundengako maana. Kwambatu kine, kyajinga kintu kyanema bingi kwikala ne kwingijila mu kipango kya mfumu.

Na mambo a kuba’mba wipelwile ne kwiyuka bulongo byo ajinga, Bazilai waambile’mba wajinga na myaka 80. Kepo anungilepo’mba: “Nanchi nakonsha kuyuka kyawama ne kyatama nyi?” Watazhizhe mwepi pa kwamba bino? Bazilai wafwainwa wafunjile bintu byavula bingi mu  bwikalo bwanji. Wakonsheshe kwikala wa kufundako mfumu wawama bingi byonkatu banabalume “bakulumpe” byo bafunjileko maana Mfumu Lehoboma kulutwe na lwendo. (1 Mfu. 12:6, 7; Sala. 92:12-14; Maana 16:31) Onkao mambo, byambo byaambile Bazilai bya kuyuka kyawama ne kyatama byafwainwa byamwesheshenga kuba’mba kechi wajinga na bulume bwa kuba byobyo ne, mambo a kukoma. Wayukile kuba’mba bukote bwamulengejilenga kubula kwikala na bulume bwa kutompa kajo ne kumvwa. (Sapwi. 12:4, 5) Onkao mambo, Bazilai watundaikile Davida kusenda nsongwalume ku Yelusalema aye Kimuhamu, kabiji kyamweka uno nsongwalume wajinga mwana wa kwa Bazilai.—2 Sam. 19:35-40.

Bazilai wakaine mwingilo ye bamupele na mambo a kukoma, kabiji kino kyamwesheshe’mba wiyukile bulongo byo ajinga. Ne lupimpu lwatongolwa ku ntendekelo ya kino kibaaba lwipasha bingi na muchima wamwesheshe Bazilai. Pano bino, kino kimye bintu byo batajilepo byalengejile kuba’mba kwikale luno lupimpu byavula kechi bulumetu bwa muntu umo byonka byo kyajinga kwi Bazilai ne. Balangulukile pa bintu byafwainwa kukwasha bakulumpe mu bipwilo ba kishinka mwaya ntanda yonse.

Bano banabalume bakoma bamwene’mba jibumba ja Yehoba jakonsha kutwajijila kukosa ne kuyilako palutwe inge mingilo yo baingila pa kimye kyabaya kebeingile ku balongo banyike. Javula balongo bakoma bo bafunjisha banyike mingilo byonkatu Bazilai byo afunjishe mwananji ne mutumwa Paulo byo afunjishe Timoti. (1 Ko. 4:17; Fili. 2:20-22) Bano balongo banyike bamweshatu patoka kuba’mba pano ke “bya bupe” ku bantu kabiji babena kukwasha “kukomesha mubiji wa Kilishitu.”—Efi. 4:8-12; Esakanyaiko Kubala 11:16, 17, 29.

Balongo bavula mu kipwilo kya Lesa mwaya ntanda baleka kwingila mingilo yo baingilanga kala luno babena kwingilako mingilo ikwabo, nangwa kwingilako pakatampe mwingilo wa Yehoba.

Ba Marco baingijile mwingilo wa kwenda pa myaka 19 baambile’mba: “Luno na mambo a kubula bya kuba byavula, mbena kukwasha banabalume babula kwitabila basongola banyenga mu kipwilo kyetu.”

Ba Geraldo baingijile mwingilo wa kwenda pa myaka 28 baambile’mba: “Mwingilo wetu wa katataka wavwangamo kukwasha bakooka ne kufunjisha Baibolo bantu bavula.” Baambile’mba, abo ne benakwabo baji na bantu 15 bo bafunjisha Baibolo kabiji basapwishi bavula bakookele batendeka kupwila.

Ba Allan bo twaambapo kala baambile’mba: “Luno tuji na kimye kyabaya kwa kwingila mbaji yapusana pusana ya mwingilo wa kusapwila. Tubena kwiyowa busapwishi bwa ku mvula bantu, kwingijila mu nyaunda ya busulu, ne kusapwila ku bantu bo twikala nabo kipi kipi, kabiji babiji batendeka ne kwiya na kupwila ku Nzubo ya Bufumu.”

Inge mwi balongo ba kishinka baleka kwingila mingilo imo mu kipwilo, kuji mingilo ikwabo yo mwakonsha kwingilako. Mwakonsha kutundaika mwingilo wa Yehoba kupichila mu kubuulako balongo banyike mu kipwilo bintu byo mwayuka. Ba Russell bo twaambapo kala baambile’mba: “Yehoba ubena kufunjisha banyike baji na bya bupe byapusana pusana. Balongo babena kumwenamo bingi mu mfunjishisho yabo na kizaku ne mwingilo wa bukafunga.”—Monai kakitenguluzha ka kuba’mba “ Kwashainga Balongo Banyike Kufikilamo Kwingila Mingilo mu Kipwilo.”

Inge mwatendeka mwingilo mukwabo, twajijilai kwikala na lusekelo. Mambo mwakwasha bantu bavula na mambo a kwipana kwenu, kabiji mwakonsha kutwajijila kuba bino. Bantu bemutemwa kabiji bakatwajijilatu na kwimutemwa.

Kyakilamo kunema, mingilo yo mwaingijile ikatwajijila kusangajika muchima wa Yehoba. Aye “kechi wakonsha kuvulama mingilo yenu ne  butemwe bo mwamwesha jizhina janji ne, byo mwibengijilenga bazhijikwa ne byo mwatwajijila na kwibengijila.” (Hebe. 6:10) Kino kyepelo kibena kumwesha kuba’mba Lesa kechi ukalubako mingilo yonse yo twamwingijile kala ne. Mwanema bingi kwi Yehoba kabiji kechi ukalubako mingilo yo mwaingijile kala ne byo mwatwajijila kwibikako kumutokesha ku muchima ne.

Inge kya kuba kechi muji pa balongo baleka kwingila mingilo na mambo a lupimpu lo twaambapo ne, kiji byepi? Ne anweba luno lupimpu lwimukunza. Mu ñanyi jishinda?

Inge kya kuba mupwanañana na mulongo wa kishinka wakoma mwakonsha kufunjilako byavula ku bintu byo ayuka. Mwakonsha kumwipuzha’mba emubuuleko bya kwingila mingilo imo. Kabiji monainga byo abena kwingila mingilo yanji luno ne kufunjilako.

Inge mwi balongo bakoma baleka kwingila mingilo imo, nangwa mwi balongo nangwa banyenga babena kufunjilako ku balongo bakoma, vulukainga kuba’mba Yehoba wanemeka bingi bukishinka bwa boba bamwingijila pa myaka yavula kabiji batwajijila na kumwingijila.