Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

Nanchi Mwayuka Kimye byo Kiji Nyi?

Nanchi Mwayuka Kimye byo Kiji Nyi?

INGE mubena kukeba kuyuka kimye byo kiji, muba byepi? Mutala pa nkoloko. Inge mulunda nenu wimwipuzha kimye, mwakonsha kukumbula’mba ka? Kuji mashinda apusana-pusana a kutelelamo kimye. Mambo ka o kyaikela bino?

Twambe’mba kimye kiji jiola jimo ne maminiti 30 kufuma pa chaile. Mwakonsha kukumbula amba kimye kyafika 1:30. Kwesakana na ko mwikala ne kisho kyenu mwakonsha kutela kino kimye amba 13:30. Byo twamba kimye byaimena pa kubala maola 24 a pa juba. Ku mapunzha amo bakonsha kutela kino kimye kintutu kimo amba “kwashala kichika kufika 2 koloko,” kulumbulula’mba kwashala maminiti 30 kufika 2 koloko.

Byo mutanga Baibolo, kampe mwakilangulukapo kala bantu banembwa mu Baibolo byo batelanga kimye. Kwajinga mashinda apusana-pusana o batelelangamo kimye. Binembelo bya Kihebelu byaamba pa “lukelo,” “mute,” “kushinkamana juba” ne “mabanga.” (Nte. 8:11; 19:27; 43:16; Mpitu. 28:29; 1 Mfu. 18:26) Nangwa byonkabyo, pa bimye bimo, bashinkamikanga pa kutongola kimye.

Pa myaka yavula bingi Yesu saka akyangye kusemwa, bena Isalela baabenye bufuku mu bipungu bisatu bitelwa’mba bilo. (Sala. 63:6) Pa Mitonyi 7:19 paamba pa “kilo kya pakachi ka bufuku.” Kimye Yesu kyo ajinga pano pa ntanda, Bayudea baingijishanga jishinda jaingijishanga Bangiliki ne bena Loma pa kwabanya bilo bina bya bufuku.

Mambo Awama aamba pa bino bilo bimye byavula bingi. Kinembelo kimo kyaamba’mba byo kyafikilenga “pa kilo kya buna bufuku” Yesu waendele pa mema kuya kwajinga baana banji ba bwanga mu bwato. (Mat. 14:25) Mu kishimpi kimo, Yesu waambile’mba: “Umvwe mwina nzubo wayukile kilo kyaishijilepo ngivi, inge walabilenga ne kukenkenta kabiji inge kechi walekele ngivi watwela mu nzubo ne.”—Mat. 24:43.

Yesu waambile pa bilo byonse bina kimye kyo abuujile baana banji ba bwanga amba: “Onkao mambo, labainga ne kukenkenta, mambo kechi mwayuka juba nkambo mwina nzubo jo akeshilamo ne, kana mabanga nangwa pakachi ka bufuku nangwa ku makya nangwa lukelokelo.” (Mako 13:35; tubyambo twa munshi.) Kilo kitanshi kya “mabanga” kyatendekanga inge juba jazhika kufika pa 9 koloko wa bufuku. Kilo kya bubiji, ko kuba’mba “pakachi ka bufuku,” kyatendekanga nobe 9 koloko wa bufuku kufika pakachi ka bufuku. Kilo kya busatu, kitelwa’mba “ku makya,” nangwa’mba “kimye kikokwelapo shikombwe,” kyatendekanga pakachi ka bufuku kufika ku 3 koloko wa lukelo. Kyamweka pa kyonkakye kimye shikombwe popo akokwejile bufuku bo bakwachile Yesu. (Mako 14:72) Kipungu kya buna kya bufuku ke kilo kya “lukelokelo,” kyatendekanga 3 koloko kufika paselela juba.

Nangwa kya kuba pa kimye kyanembejilwengamo Baibolo bantu kechi bajinga na makoloko ne, bino bajinga na mashinda o batelelangamo bimye bya mute nangwa bufuku.