1. Kwesekana na byaamba Mateo 11:28-30, ñanyi mulaye walayile Yesu?

YESU walayile jibumba ja mutelekenga mulaye wawama bingi. Waambile’mba: “Iyai ko nji, . . . ne amiwa nkemukokolosha.” (Tangai Mateo 11:28-30.) Uno kechi wajinga mulaye wa bubela ne, wajinga wa kine. Akilangulukai pa byo aubile na mwanamukazhi wakolelwe kikola kyatama.

2. Ñanyi kintu Yesu kyo aubijile mwanamukazhi wakolelwe?

² Uno mwanamukazhi wakebelenga mashinda apusana-pusana a kubukilwamo. Wayile ku badokotala bavula ne kuketekela’mba basakumubuka. Bino wamanamine pa myaka 12 kwa kubula kumubuka. Kwesakana na Mizhilo ya Mosesa, umo mwanamukazhi wajinga wa muzhilo. (Levi 15:25) Kepo aumvwine’mba Yesu wabukilenga bakolwa, onkao mambo, wayile na kukeba ko ajinga. Byo amutaaine, wakwachile ku nsenkebele ya kivwalo kyanji kya peulu, kabiji ponkapotu wabukilwe. Yesu kechi wamubukiletu ne. Na mambo a jishinda jo amukwashishemo, uno mwanamukazhi wamwene’mba bamutemenwe kabiji bamunemekele. Yesu wamwesheshe kino byo amutelele’mba “Mwanami.” Byaambile Yesu kine byatekeneshe bingi uno mwanamukazhi ne kumukosesha.—Luka 8:43-48.

3. Ñanyi mepuzho o tusakukumbula?

³ Yukai’mba uno mwanamukazhi ye wayile kwi Yesu. Nangwa kya kuba wakolelwe, wibikileko kuya kwi Yesu. Byo byo kiji ne mu ano moba, twafwainwa kwibikako papelela bulume bwetu ‘kuya’ kwi Yesu. Lelo jino, Yesu kechi wakonsha kubuka ‘baya’ ko aji mu jishinda ja kukumya ne. Bino ne luno ubena kwitwita’mba: “Iyai ko  nji, . . . ne amiwa nkemukokolosha.” Mu uno mutwe, tusakukumbula mepuzho atanu: Twakonsha ‘kuya’ byepi kwi Yesu? Yesu watazhizhe mwepi byo aambile’mba: “Sendai kikonkoji kyami”? Twakonsha kufunjilako ka kwi Yesu? Mwingilo ye etupa witukokolosha byepi? Kabiji twakonsha kutwajijila byepi kukokoloka saka twasenda kikonkoji kya kwa Yesu?

4-5. Ñanyi mashinda amo o twakonsha ‘kuyilamo’ kwi Yesu?

⁴ Jishinda jimo jo twakonsha kuyilamo kwi Yesu ke kupichila mu kufunda bintu byavula byo aambile ne byo aubile. (Luka 1:1-4) Kafwako muntu wakonsha kwitubilako bino bintu ne, atweba bene yetu twafwainwa kufunda mashimikila a mu Baibolo aamba pe Yesu. Kabiji ‘tuya’ kwi Yesu kupichila mufuukulapo kubatizhiwa ne kwikala baana ba bwanga ba kwa Kilishitu.

⁵ Jishinda jikwabo jo twakonsha ‘kuyilamo’ kwi Yesu ke kupichila mu kuya ku bakulumpe mu kipwilo inge tukeba bukwasho. Yesu wingijisha bano banabalume kukwasha mikooko yanji. (Efi. 4:7, 8, 11; Yoa. 21:16; 1 Pe. 5:1-3) Twafwainwa kwitendekelako atweba bene kuya ku bakulumpe mu kipwilo na kulomba bukwasho. Kechi twafwainwa kuketekela bakulumpe mu kipwilo kuyuka byo tubena kulanguluka ne byo tubena kukeba ne. Akilangulukai pa byaambile mulongo wa jizhina ja Julian amba: “Nafumine pa Betele na mambo a kukolwa, kabiji mulunda nami wambujile’mba mbuleko bakulumpe mu kipwilo kuba’mba beye na kuntundaika. Kimye kitanshi, nalangulukilenga’mba kechi nakebewenga bukwasho ne. Bino palutwe kacheche, nabuujile bakulumpe mu kipwilo kuba’mba beye nakunkwasha. Byo baishile na kumfwakesha, namwenejilemo bingi mu bukwasho bo bampele.” Bakulumpe ba kishinka, baji nobe bakulumpe babiji bafwakashijile ba Julian, bakonsha kwitukwasha kuyuka “muchima wa Kilishitu,” ko kuba’mba kuyuka ne kulondela milanguluko ne byubilo byanji. (1 Ko. 2:16; 1 Pe. 2:21) Kwitukwasha mu jino jishinda ke kintu kikatampe bingi kwi atweba.

6. Yesu watazhizhe mwepi byo aambile’mba: “Sendai kikonkoji kyami”?

⁶ Yesu byo aambile’mba: “Sendai kikonkoji kyami,” kyamweka walumbulwilenga’mba “Kokelainga buntangi bwami.” Kabiji wafwainwa walumbulwilenga’mba “Nsendeshaipo kikonkoji, kabiji anweba ne amiwa tukengijilanga Yehoba.” Aino milanguluko yonse ibiji ilumbulula’mba twafwainwa kwingila na ngovu.

7. Kwesakana na byaamba Mateo 28:18-20, ñanyi mwingilo ye betupa, kabiji twaketekela ka?

⁷ Tuswa lwito lwa kwa Yesu kimye kyo twipana kwi Yehoba ne kubatizhiwa. Yesu ubena kwitatu bonse kuya kwi aye, kabiji kechi ukakanapo muntu nangwa umo ukeba kwingijila Lesa mu bukishinka ne. (Yoa. 6:37, 38) Baana ba bwanga ba kwa Kilishitu bonse bebapa mwingilo wanema bingi yenka ye bapa Yesu kwi Yehoba. Twaketekela’mba Yesu ukatwajijila kwikala ne atweba ne kwitukwasha kwingila uno mwingilo.—Tangai Mateo 28:18-20.

8-9. Mambo ka bantu bepelwile o baishilanga kwi Yesu, kabiji ñanyi mepuzho o twakonsha kwishikisha?

⁸ Bantu bepelwile bo bayanga kwi Yesu. (Mat. 19:13, 14; Luka 7:37, 38) Mambo ka? Langulukai pa lupusano luji pe Yesu ne Bafaliseo. Bano bantangi kechi bajinga na butemwe ne, kabiji bajinga bingi na bwitote. (Mat. 12:9-14) Yesu wajinga na butemwe kabiji wipelwile. Bafaliseo bakebanga bingi kutumbalala kabiji betotanga na mambo a bifulo byo bajingapo. Yesu waambile’mba kechi kyawama kukeba kutumbalala ne, kabiji wafunjishe baana banji ba bwanga kwikala bepelula ne kwingijila bakwabo. (Mat. 23:2, 6-11) Bafaliseo batangijilanga bakwabo mu jishinda jatama mambo bantu bachinanga kyakonsheshe kwibamwekela  inge babula kwibakookela. (Yoa. 9:13, 22) Yesu wakokoloshanga bakwabo na mambo a byubilo byanji ne byambo byanji byawama.

⁹ Nanchi mwafunjilako kwi Yesu nyi? Ishikishai anweba bene amba: ‘Nanchi bakwetu bammona’mba nakooka muchima kabiji nepelula nyi? Nanchi nepana kwingila mingilo ya panshi ya kukwasha bakwetu nyi? Abya ngubila bakwetu lusa nyi?’

12-14. Mambo ka mwingilo witupa Yesu o etukokolwesha?

¹² Mambo ka o kitukokolosha inge ke twingile mwingilo witupa Yesu? Kuji bishinka byavula bilengela, pano bino, tusakwisambakotu bicheche.

¹³ Tuji na bakalama bawama bingi. Yehoba Kalama wetu Mukatampe kechi kalama wakanama ubula kusanta ne. Witusanchila pa mwingilo ye twingila. (Hebe. 6:10) Kabiji witupa bulume bwa kwingila mwingilo ye etupa. (2 Ko. 4:7; Nga. 6:5, tubyambo twa munshi.) Yesu Mfumu wetu ye ye tufunjilako. (Yoa. 13:15) Kabiji bakulumpe mu kipwilo bebikako kulondela Yesu, “kafunga mukatampe.” (Hebe. 13:20; 1 Pe. 5:2) Bebikako kwitubila lusa, kwitutundaika, kwitufunjisha ne kwituzhikijila.

¹⁴ Tuji na balunda bawama. Kafwako bantu bakwabo baji na balunda bawama ne mingilo ileta lusekelo kukila atweba ne. Akilangulukaipotu: Twingila na balongo ne banyenga baji na byubilo byawama kabiji banemeka bakwabo. Baji na bya bupe byavula, bino kechi betota ne kulanguluka’mba bakila bakwabo ne. Kechi betumonatu’mba bakwabo mo bengijila ne, bino betumona ne kuba’mba twibalunda nabo. Buno butemwe bo betutemwa bwabaya kya kuba bepana ne kwitufwila.

15. Twafwainwa kumvwa byepi pa mwingilo ye tubena kwingila?

¹⁵ Tuji na mwingilo wakilamo kuwama. Tufunjisha bantu bukine pe Yehoba ne kusolola patoka bubela bwa kwa Diabola. (Yoa. 8:44) Satana utwika bantu bisendwa byo bafwainwa kukankalwa kusenda. Ukeba’mba twitabile’mba Yehoba kechi uketulekelako mambo ne, kabiji amba kechi witutemwa ne. Kwambatu kine, kino ke kisendwa kyanema bingi kabiji bubela bufita. Inge ‘twaya’ kwi Kilishitu, mambo etu alekelwa. Kabiji kishinka ke kya kuba’mba Yehoba witutemwa bingi atweba bonse. (Loma 8:32, 38, 39) Kituletela bingi lusekelo pa kukwasha bantu kuketekela mwi Yehoba ne kumona kufunda pe Lesa byo kupimpula bwikalo bwabo.

16. Kisendwa kitupa Yesu kusenda kyapusana byepi na bisendwa bikwabo byo twafwainwa kusenda?

¹⁶ Kisendwa kitupa Yesu kusenda kyapusana  na bisendwa bikwabo byo twafwainwa kusenda. Akilangulukai pa kino: Inge twakotoka ku nkito ya ku ntanda mabanga, tukooka bingi kabiji kechi twikala na lusekelo ne. Pano inge twaingijisha kimye kyetu mu mwingilo wa Yehoba ne Kilishitu, twikala bingi na lusekelo. Bimye bimo tukooka inge twafuma ku nkito kabiji twikanjikizhatu kuya na kupwila mukachi ka mulungu. Bino javula pa kufuma ku kipwilo tukokoloka ne bulume bubwelamo. Kyo kimotu ne na mwingilo wa kusapwila ne kwikala na lufunjisho lwa Baibolo lwa bunke. Inge twapwisha kuba bino bintu tukokoloka ne bulume bubwelamo.

17. Twafwainwa kuyuka ñanyi kishinka, kabiji twafwainwa kujimuka byepi?

¹⁷ Twafwainwa kuyuka’mba atweba bonse pa muntu pa muntu tuji na bulume bwapusana-pusana. Onkao mambo, twafwainwa kulangulukapo bulongo pa bintu byo tuba. Kimo kimye twakonsha kwikookesha na kukeba bya bunonshi. Akimonai Yesu byo akumbwile nsongwalume wamwipwizhe’mba: “Ñanyi kintu kyo nafwainwa kuba pa kuba’mba nkekale na bumi bwa myaka ne myaka?” Uno nsongwalume wakookelanga Mizhilo. Kyamweka wajinga muntu wawama mambo jishimikila jiji mu Mambo Awama anembele Mako jalumbulula’mba “Yesu wamutajile na butemwe.” Yesu waambijile uno nsongwalume wajinga kalama amba: “Yanga ukapoteshe bintu byo uji nabyo . . . apa bino wiye undondelenga.” Uno muntu wakebelenga kulondela Yesu, bino kyamweka kechi wakebelenga kusha “bintu byavula” byo ajinga nabyo ne. (Mako 10:17-22) Na mambo a kino, uno muntu wakaine kikonkoji kyo bakebelenga kumupa kwi Yesu kabiji watwajijile “kwingijila . . . Nsabo.” (Mat. 6:24) Inge anweba, inge mwaubile byepi?

18. Twafwainwa kubanga byepi pa bimye bimo, kabiji mambo ka?

¹⁸ Kyanema bingi bimye bimo kwipimapima ne kumona bintu byo twanemeka mu bwikalo bwetu. Mambo ka? Mambo tukeba kwingijisha bulongo bulume bwetu. Langulukai pa byambo byaambile nsongwalume wa jizhina ja Mark bya kuba’mba: “Pa myaka yavula, nalangulukanga’mba ngikala bwikalo bwapeela. Naingilanga bupainiya, bino bimye byavula nalangulukangatu pa mali ne bya kuwamishako bwikalo bwami. Natendekele kukeba kuyuka kyalengejile kuba’mba bwikalo bwami bwikale nobe kisendwa kyanema. Kepo namwene kuba’mba natangizheko bintu byami apa bino mwingilo wa Yehoba walondela panyuma.” Mark wapimpwile milanguluko ne bwikalo bwanji kabiji wipaine kwingilako pakatampe mwingilo wa Yehoba. Mark waambile’mba: “Bimye bimo ngikala na bijikila bya mali, bino na bukwasho bwa Yehoba ne Yesu, nshinda bino bijikila.”

19. Mambo ka o kyanemena kumwena bintu mu jishinda jawama?

¹⁹ Tukatwajijila kukokoloka mu kikonkoji kya kwa Yesu inge twauba bino bintu bisatu. Kitanshi, kumwena bintu mu jishinda jawama. Tubena kwingila mwingilo wa Yehoba, onkao mambo, twafwainwa kumwingila monka mukebela Yehoba. Atweba twibamingilo, Yehoba ye mwina mwingilo. (Luka 17:10) Inge ketwingile mwingilo wa Lesa mo tukebela, kiketukatazha bingi kusenda kikonkoji kya kwa Yesu. Nangwatu ñombe uji na bulume wakonsha kwikozha ne kwikookesha inge kimye kyonse saka akebatu kuya ko abena kukeba mwine ne kukeba kufuma mu kikonkoji kyamubikamo nkambo yanji. Pano bino, twakonsha kwingila mingilo ikatampe ne kushinda mikiika yonsetu inge kya kuba ke tulondele lutangijilo lwa Yehoba. Vulukainga kuba’mba kafwako ukalengela kyaswa muchima wa Lesa kubula kubiwa ne.—Loma 8:31; 1 Yoa. 4:4.

20. Ñanyi kintu kyafwainwa kwitutundaika kwikala na milanguluko yawama pa kusenda kikonkoji kya kwa Yesu?

²⁰ Kya bubiji, twafwainwa kwikala na milanguluko yawama pa kwingila uno mwingilo. Kikonkwanyi kyetu ke kuleta lukumo kwi Shetu wa butemwe, Yehoba. Yesu byo ajinga pano pa ntanda, bantu baingilanga mingilo na mambo a kukeba’mba bamwenemo, kechi papichile ne kimye  kyabaya ne, lusekelo lwapwile kabiji bafuminemo mu kikonkoji kyanji. (Yoa. 6:25-27, 51, 60, 66; Fili. 3:18, 19) Pakuba aba baingijilenga mwingilo wa Lesa na mambo a kutemwa Lesa ne bantu, batwajijile kusenda kikonkoji kya kwa Yesu na lusekelo mu bwikalo bwabo bonse pano pa ntanda, kabiji bajinga na luketekelo lwa kukengijilanga pamo ne Kilishitu mwiulu. Byonka byaubile bano, ne atweba twayai tutwajijile kwikala na lusekelo kupichila mu kusenda kikonkoji kya kwa Yesu na milanguluko yawama.

21. Kwesakana na byaamba Mateo 6:31-33, twakonsha kuketekela Yehoba kuba ka?

²¹ Kya busatu, kuketekelanga bintu byakilamo ne. Twasalapo bwikalo bwa kwipana ne kwingila na ngovu. Yesu witujimwineko’mba baketumanyikanga. Bino twakonsha kuketekela kuba’mba Yehoba uketupa bulume bwa kuchinchika. Kuchinchika kwitulengela kukosa. (Yako. 1:2-4) Kabiji twakonsha kuketekela kuba’mba Yehoba uketupa bintu bikebewa mu bwikalo, ne kuba’mba Yesu byo aji kafunga wetu ukatwajijila kwitutangijila, kabiji balongo ne banyenga bakatwajijila kwitutundaika. (Tangai Mateo 6:31-33; Yoa. 10:14; 1 Tesa. 5:11) Onkao mambo, tuji na byonse bikebewa pa kuba’mba tuchinchike makatazho onse o twakonsha kupitamo.

22. Tusanta pa ñanyi kintu?

²² Mwanamukazhi ye babukile kwi Yesu bamukookolweshe pa jonkaja juba jo abukilwe. Bino ukatwajijila kukokoloka myaka ne myaka inge kya kuba wakonsheshe kutwajijila kwikala mwana wa bwanga wa kishinka wa kwa Kilishitu. Mwalanguluka’mba waubile byepi? Akilangulukai pa mfweto yo akekala nayo inge kya kuba wasajilepo kusenda kikonkoji kya kwa Yesu. Ukekala pamo ne Yesu mwiulu. Kabiji byonse byo ashile pa kuba’mba alondele Kilishitu kechi byaesakana pamo na mfweto yo akatambula ne. Onkao mambo, kana tuji na luketekelo lwa kwikala myaka ne myaka mwiulu nangwa pano pa ntanda, tusanta bingi pa kuswa lwito lwa kwa Yesu lwa kuba’mba: “Iyai ko nji.”