1-2. Ñanyi bintu byawama byo tumwenamo na mambo a kwitulenga na muchima wawama wa bumpanyi kukila muchima wa kutambwila?

 YEHOBA byo etulengele, witulengele na muchima wa bumpanyi witulengela kwikala na lusekelo lukatampe kukila muchima wa kutambwila. (Byu. 20:35) Nanchi kino kibena kulumbulula’mba kechi twikala na lusekelo mu kutambwila nenyi? Ine. Atweba bonse twikala bingi na lusekelo inge twatambwila bupe. Pano bino, tukizhamo kwikala na lusekelo inge yetu twapana. Kabiji kyawama bingi kuba’mba Yehoba witulengele mu jino jishinda. Mambo ka?

² Yehoba byo etulengele mu jino jishinda, kino kitulengela atweba bene kutaana lusekelo. Twakonsha kwikala na lusekelo lukatampe inge ketumonepo mashinda akwabo a kupainamo bintu. Kyawama bingi kuba’mba Yehoba witulengele mu jino jishinda.​—Sala. 139:14

3. Mambo ka Yehoba o bamulumbulwila’mba “Lesa wa lusekelo”?

³ Baibolo witubuula’mba mu kupana mufuma bingi lusekelo, o ene mambo o aambila pe Yehoba amba ye “Lesa wa lusekelo.” (1 Timo. 1:11) Aye ye wajinga mutanshi kupana kabiji ye Mpanyi mukatampe. Mutumwa Paulo waambile’mba mambo aye “ye ulengela’mba twikale na bumi ne kwenda.” (Byu. 17:28) “Bya bupe byonse byawama ne byalumbuluka” bifuma kwi Yehoba.​—Yako. 1:17.

4. Ñanyi bintu biketukwasha kutwajijila kwikala na lusekelo?

⁴ Kyamweka, atweba bonse tukebesha kwikala na lusekelo lufuma mu kupana. Twakonsha kuba bino, inge twaikala bampanyi byonka biji Yehoba. (Efi. 5:1) Mu uno mutwe, tusakwisamba pa bintu byo twafwainwa kuba inge bantu bamwesha muchima  wa kubula kusanta pa bintu byo twibobila. Bino bintu biketukwasha kwikala na muchima wa bumpanyi uketulengela kutwajijila kwikala na lusekelo.

IKALAI BAMPANYI BYONKA BIJI YEHOBA

5. Ñanyi bintu byo tukajilwa Yehoba byo etupa?

⁵ Mu ñanyi mashinda Yehoba mo amweshesha bumpanyi? Akilangulukai pa bino bintu bimo. Yehoba witupa bintu byo tukajilwa. Nangwa kya kuba kechi twikala bwikalo bwa ntentente ne, bino atweba bavula Yehoba witukwasha kutaana bintu byo tukajilwa mu bwikalo bwetu. Witupa kajo, bya kuvwala ne mwa kwikala. (Sala. 4:8; Mat. 6:31-33; 1 Timo. 6:6-8) Nanchi Yehoba witupa bino bintu byo tukajilwa na mambo a kuba’mba ye mwingilo wanji nyi? Ine. Mambo ka Yehoba o etupela bino bintu?

6. Ñanyi bintu byo tufunjilako ku kinembelo kya Mateo 6:25, 26?

⁶ Yehoba witupa bino bintu byo tukajilwa mambo witutemwa. Akilangulukai pa byambo byaambile Yesu biji pa Mateo 6:25, 26. (Tangai.) Pa bino byepelo, Yesu waingijishe bilengwa. Yesu waambile pa bañonyi amba: “Kechi babyala nkunwa, kunowa nangwa kulonga mu matala ne.” Nangwa byonkabyo, wanungilepo’mba: “Shenu wa mwiulu wibajiisha.” Kepo aipwizhe’mba: “Nanchi anweba kechi mwanema kwibakila nenyi?” Ñanyi bintu byo tufunjilako? Yehoba umona’mba bapopweshi banji banema bingi kukila banyama. Byonka Yehoba byo ata muchima banyama, ne atweba twafwainwa kushiinwa’mba Yehoba uketupa bintu byo tukajilwa. Byonkatu nsemi wamulume byo amwena ba mu nzubo yanji, Yehoba umwena ba mu kisemi kyanji mambo wibatemwa.​—Sala. 145:16; Mat. 6:32.

7. Ñanyi jishinda jimo jo twafwainwa kwikelamo bampanyi byonka biji Yehoba? (Monai ne kipikichala.)

⁷ Byonka biji Yehoba, ne atweba twafwainwa kupa bakwetu bintu byo bakajilwa mambo twibatemwa. Nanchi mwayukapo mupopweshi mukwenu wakajilwa kajo nangwa bya kuvwala nyi? Yehoba wakonsha kwimwingijisha kumupa bintu byo akajilwa. Bantu ba Yehoba bayukanyikwa’mba bamwesha muchima wa bumpanyi inge kwamweka bya malwa. Baubile bino mu kimye kya mwalo wa COVID-19. Balongo ne banyenga bapeelengapo bakwabo bakajilwe kajo, bya kuvwala ne bintutu bikwabo. Bavula nabo bapainenga bupe bwa mwingilo wa ntanda yonse. Ano mali beengijishe kukwashishamo baponenwe na bya malwa mwaya ntanda. Balondejile byambo biji pa  Bahebelu 13:16 bya kuba’mba: “Kange muvulamenga kuba byawama ne kupapo bakwenu bintu byenu ne, mambo bitapisho bya uno mutundu bitokesha Lesa ku muchima.”

8. Yehoba witupa bulume bwa kuba ñanyi bintu? (Filipai 2:13)

⁸ Yehoba witupa bulume. Yehoba uji bingi na bulume kabiji upa bulume bapopweshi banji ba kishinka. (Tangai Filipai 2:13.) Nanchi mwakilombapo kwi Yehoba kuba’mba emupe bulume bwa kushinda meseko nangwa kuchinchika makatazho nyi? Kabiji kampe mwakilombapo kuba’mba Yehoba emupe bulume bwa kwingila na ngovu pa jojo juba. Inge Yehoba wakumbwile lulombelo lo mwalombele kuba’mba emupe bulume ko kuba’mba mwakonsha kwitabizha byambo byanembele mutumwa Paulo amba: “Mambo bintu byonse nji na ngovu ya kwibyuba na mambo a yewa umpa bulume.”​—Fili. 4:13.

9. Twakonsha kwingijisha byepi bulume bwetu byonka byuba Yehoba? (Monai ne kipikichala.)

⁹ Nangwa twi bambulwa kulumbuluka, twakonsha kwingijisha bulume bwetu kukwashishamo bakwetu byonka byuba Yehoba. Kechi twakonsha kupa bakwetu bulume bwa kuba bintu byonka byuba Yehoba ne. Pano bino, twakonsha kwingijisha bulume bwetu kwibakwasha, nabiji kukwasha bakulumpe nangwa boba bakolwakolwa kwingilako mingilo imo pa nzubo nangwa kwibasendelako bintu bimo byo bapota. Inge kyakonsheka, twakonsha kwipana kwingilako mingilo ya kuwamisha pa nzubo ya Bufumu. Kwingijisha bulume bwetu mu ano mashinda kukakwasha bapopweshi ba Yehoba.

10. Byambo byetu byakonsha kukosesha byepi bakwetu?

¹⁰ Kabiji twafwainwa kuvulukanga’mba byambo nabyo biji bingi na bulume. Nanchi mwayukapo muntu umo ye mukeba kusanchila pa bintu byawama byo oba nyi? Abya mwayukapo muntu umo ye mubena kukeba kutekenesha nyi? Inge byo byo kiji, mubuulai pa kuba’mba ayuke’mba mwamuta muchima. Mwakonsha kumufwakesha, kumutumina foni, kumunembela nkalata nangwa kumunembela tubyambo pa foni. Kechi mwafwainwa kwamba byambo byavula ne, byambo bichechetu bya kufuma panshi ya muchima byakonsha kukwasha mukwenu wa mu lwitabilo kutwajijila kwikala wa kishinka pa jojo juba nangwa kumulengela kuchinchika lukatazho lo abena kupitamo.​—Maana 12:25; Efi. 4:29.

11. Yehoba wingijisha byepi maana anji?

¹¹ Yehoba upana maana. Mwana wa bwanga aye Yakoba wanembele’mba: “Umvwe umo mwi anweba wakepelwa maana, alombenga kwi Lesa, mambo aye upana na muchima yense ku bonse kwa kubula kwibakebela mambo.”  (Yako. 1:5; tubyambo twa munshi.) Kino kibena kumwesha’mba Yehoba wakonsha kwitupa maana anji. Aye upana ku bonse. Yakoba waambile ne kuba’mba Yehoba inge wapana maana aye upana “kwa kubula kunenañana” nangwa’mba “kwa kubula kwibakebela mambo.” Aye kechi witulengela kumvwa kutama ku muchima na mambo a kuba’mba tumulomba maana ne lutangijilo lwanji ne. Pakuba aye witukambizha’mba tumulombenga maana.​—Maana 2:1-6.

12. Ñanyi mashinda amo o twakonsha kwingijisha pa kuba’mba tupepo bakwetu maana?

¹² Nga atweba twakonsha kuba byepi? Nanchi twakonsha kupana maana byonka byuba Yehoba nyi? (Sala. 32:8) Bantu ba Yehoba baji na mashinda avula o babuujilamo bakwabo bintu byo bafunda. Javula tufunjisha bantu bakatataka bya kwingila mwingilo wa kusapwila. Mu butekanye, bakulumpe mu kipwilo bakwasha ba nkwasho ne balongo babatizhiwa bya kwingila mingilo imo mu kipwilo. Kabiji aba bayuka mingilo ya buntungi ne ya kuwamisha bishimikwa, bafunjisha boba babula kuyuka ino mingilo pa kuba’mba nabo bengilengako ino mingilo ya kushimika bishimikwa bya Lesa.

13. Pa kufunjisha bakwetu twakonsha kulondela byepi byuba Yehoba?

¹³ Aba bafunjisha bakwabo bafwainwa kulondela byuba Yehoba pa kwibafunjisha. Vulukainga’mba Yehoba upana maana. Ne atweba tukeba kufunjisha bakwetu bintu byo twayuka. Kechi twafwainwa kulangulukanga’mba inge twafunjisha mukwetu, uketwangata kifulo kulutwe ne. Nangwa kwambanga’mba: ‘Amiwa kafwako muntu wamfunjishe ne. Aye mwine ukefunjisha.’ Bantu ba Yehoba kechi bafwainwa kulangulukanga bino ne. Pakuba “twipaine ne atweba bene” kufunjisha bakwetu byonse byo twayuka. (1 Tesa. 2:8) Tuketekela’mba inge twibakwasha, nabo “bakonsha kwibifunjisha ne ku bakwabo.” (2 Timo. 2:1, 2) Inge atweba bonse ketufunjisheko bakwetu bintu byo twayuka, tukengilanga bingi bulongo kabiji tukekala na lusekelo.

INGE BANTU BABULA KUSANTA PA BYO TWIBOBILA

14. Bantu bavula boba byepi inge twibobilapo bintu bimo byawama?

¹⁴ Inge twaikala bampanyi kikatakata ku balongo ne banyenga, javula betusanchila bingi. Bakonsha kwitunembela byambo bya kwitusanchila nangwa kwitusanchila mu jishindatu jikwabo. (Kolo. 3:15) Inge betusanchila tumvwa bingi bulongo.

15. Ñanyi bintu bimo byo twafwainwa kuvulukanga inge bantu bamo kechi betusanchila pa byo twibobila ne?

¹⁵ Nangwa byonkabyo, bantu bamo kechi bakonsha kwitusanchila pa byo twibobila ne. Pa bimye bimo bantu kechi bakonsha kwitusanchila pa kimye, ngovu ne mali o twaingijishe pa kwibakwasha ne. Inge kino kyamweka, twakonsha kuba byepi pa kuba’mba tubule kulefulwa nangwa kuzhingila? Vulukai byambo biji pa Byubilo 20:35 paimena uno mutwe. Lusekelo lwetu kechi lwaimena pa byuba bantu inge twibakwasha ne. Twakonsha kutwajijila kupana na lusekelo nangwa kya kuba bakwetu kechi betusanchila ne. Ñanyi kintu kyakonsha kwitukwasha? Twayai twisambe pa bino bintu bimo.

16. Ñanyi kintu kyo twafwainwa kuvulukanga pa kupana?

¹⁶ Vulukai’mba inge kemupane, mulondela byuba Yehoba. Aye upa bantu bintu byawama inge bamusanchila nangwa ne. (Mat. 5:43-48) Yehoba witulaya’mba ne atweba inge ketupane ‘kwa kubula kuketekela kwitubwezhezha kintu, mfweto yetu ikabaya bingi.’ (Luka 6:35) “Kintu” kyakonsha kulumbulula byambo bya kwitusanchila. Inge betusanchila nangwa ne, Yehoba ukatwajijila kwitufweta pa bintu byawama byo tubila bakwetu na mambo a ‘kupana na lusekelo.’​—Maana 19:17; 2 Ko. 9:7.

17. Ñanyi kintu kyo twafwainwa kuba pa kuba’mba tupanenga byonka byuba Yehoba? (Luka 14:12-14)

 ¹⁷ Kintu kikwabo kyo twafwainwa kuba pa kuba’mba tupanenga byonka byuba Yehoba ke kyaambilepo Yesu pa Luka 14:12-14. (Tangai.) Kechi kyatama kwitako bakwetu kuba’mba tujiile kajo pamo nangwa kwibobila bintu bikwabo byawama ne. Pano bino, kechi twafwainwa kubila bintu byawama bantu bonkatu bo twayuka’mba baketubila byawama ne. Pano nanchi twakonsha kuba byepi inge tubila bakwetu bintu byawama kuba’mba nabo baketubile bintu byawama kulutwe? Inge byo byo kiji, twafwainwa kulondela byaambile Yesu. Twakonsha kubila muntu byawama kwa kubula kuketekela’mba naye aketubile byawama. Kuba bino kuketulengela kwikala na lusekelo mambo tubena kulondela byuba Yehoba. Kabiji kuba bino kuketulengela kutwajijila kwikala na lusekelo nangwa kya kuba bantu bo twaubila byawama kechi betusanchila ne.

18. Ñanyi bintu byakonsha kwitukwasha kubula kulangulukilanga bakwetu byatama?

¹⁸ Kange mulangulukenga’mba bakwenu kechi basanta ne. (1 Ko. 13:7) Umvwe bakwetu babula kwitusanchila twakonsha kwiipuzha’mba: ‘Nanchi kine kechi basanta nenyi, inyi baji kulubakotu kusanta?’ Kampe kwajinga bintu bikwabo byaji kulengela kubula kwitusanchila. Bamo bakonsha kusanchila mu muchima. Pano bino, kyakonsha kwibakatazha kwamba. Bakonsha kumvwa bumvu kulomba bukwasho, kikatakata inge bo bakwashanga bakwabo kala. Pano bino, inge twatemwa kya kine balongo ne banyenga, kechi tukebalangulukilanga byatama ne, kabiji tukatwajijila kwibakwasha na lusekelo.​—Efi. 4:2.

19-20. Mambo ka kutekanya o kwawamina inge twakwasha bakwetu? (Monai ne kipikichala.)

¹⁹ Ikalai batekanya. Byo aambilenga pa kwikala mpanyi, mfumu wa maana aye Solomone wanembele’mba: “Tayai kajo kenu pa mema, mambo mukekataana jikwabo umvwe papita moba avula.” (Sapwi. 11:1) Bino byambo bimwesha’mba bantu bamo bakonsha kwitusanchila “umvwe papita moba avula.” Kino kyo kyamwekejile nyenga umo.

 ²⁰ Myaka yavula yapitapo, mukazhanji kalama wa mwanzo wanembejile nkalata nyenga wabatizhiwe katataka ya kumutundaika kuba’mba atwajijile kwikala wa kishinka. Panyuma ya kupitapo myaka itanu na isatu, wamubwezhejile nkalata mo aambile’mba: “Kechi mwayuka kino ne, pano bino, nakeba kwimubuulako kuba’mba mwankwashishe bingi pa myaka yonse ye, yapitapo.” Watwajijile kwamba’mba: “[Mwanembejile] byambo byawama bingi kabiji kechi nalubilemo kinembelo kyo mwalumbulwile mu nkalata ne.” a Walumbululwile makatazho amo o apichilengamo kabiji waambile’mba: “Pa bimye bimo nakebelenga kufuma ne bukine. Nangwa byonkabyo, navulukanga kinembelo kyo mwanembejile kabiji kyankosesha kutwajijila kwikala wa kishinka.” Wanungilepo’mba: “Pa iye yonse myaka itanu na isatu, kafwako kintu nangwa kimo kyankosesha nobe ino nkalata ne kinembelo kyo mwantumijile ne.” Fwanyikizhai lusekelo lwajinga na mukazhanji kalama wa mwanzo byo atambwijile ino nkalata panyuma ya kupitapo “moba avula.” Ne atweba bakonsha kwitusanchila ku muntu ye twaubijile kyawama panyuma ya kupitapo moba avula.

21. Mambo ka o mwafuukwilapo kutwajijila kwikala bampanyi byonka biji Yehoba?

²¹ Byonka byo twaambapo kala, Yehoba witulengele na muchima wa kubila bakwetu byawama. Nangwa kya kuba tumvwa bingi bulongo inge bakwetu betupa kintu, bino tukizhamo kwikala na lusekelo inge ketupe bakwetu. Tumvwa bingi bulongo kukwasha bena Kilishitu bakwetu. Kabiji tumvwa bingi bulongo inge betusanchila. Nangwa byonkabyo, muntu ye twaubila kyawama inge witusanchila nangwa ne, twafwainwa kusekela mambo twauba kintu kyawama. Vulukainga kuba’mba inge mwapana, “Yehoba wakonsha kwimupa bintu byavula.” (2 Moba 25:9) Yehoba ukemupa byavula kukila ne byo mwakonsha kupa bakwenu. Kafwako mfweto ikwabo yakila mfweto yakonsha kwitupa Yehoba ne. Twayai tutwajijile kulondela Shetu wa mwiulu mpanyi.