Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

“Kuta Muchima ku Bintu bya Mupashi Kuleta Bumi ne Mutende”

“Kuta Muchima ku Bintu bya Mupashi Kuleta Bumi ne Mutende”

“Aba benda mu mupashi bata muchima ku bintu bya mupashi.”—LOMA 8:5.

NYIMBO: 57, 52

1, 2. Mambo ka bena Kilishitu bashingwa o banemekela kinembelo kya Loma kitango 8?

NANCHI mwakitangapo kinembelo kya Loma 8:15-17 mu kimye kya kuvuluka lufu lwa kwa Yesu nyi? Kino kinembelo kyalumbulula bena Kilishitu byo bayuka’mba bashingwa, ko kuba’mba mupashi wazhila ushimuna pamo na mupashi wabo. Kyepelo kitanshi mu kino kitango kyaamba pa boba “baji mwi Kilishitu Yesu.” Bino nanchi kinembelo kya Loma kitango 8 bekishinkamikatu pa bashingwa bonkatu nyi? Inyi kyaamba ne pa bena Kilishitu baji nu luketekelo lwa kwikala pano pa ntanda?

2 Kino kitango kyaamba kikatakata pa bena Kilishitu bashingwa. Batambula “mupashi” kabiji ‘batengela kwibatongola kwikala baana, ne kwibakasulula ku mibiji yabo ya bumuntu.’ (Loma 8:23) Bakekala baana ba Lesa mwiulu. Yehoba wibalekejileko mambo na mambo a bukuzhi kabiji wibatela’mba baoloka, pa kuba’mba bekale baana banji ba ku mupashi.—Loma 3:23-26; 4:25; 8:30.

3. Mambo ka o twashiinwa kuba’mba kinembelo kya Loma kitango 8 kyakonsha kukwasha ne boba baji na luketekelo lwa kwikala pano pa ntanda?

3 Pano bino, bena Kilishitu baji na luketekelo lwa kwikala pano pa ntanda nabo bafwainwa kufunjilako byavula ku kinembelo kya Loma kitango 8, mambo Lesa wibamona’mba baoloka. Twayuka bino na mambo a byambo bitanshi byanembele Paulo mu ino nkalata yanji. Mu kitango 4, waambile pe Abalahama. Abalahama ke muntu wa kishinka wajingako kala Yehoba saka akyangye kupa bena Isalela Mizhilo, ne Yesu saka akyangye kwitufwila na mambo a bundengamambo bwetu. Nangwa byonkabyo, Yehoba wamwene lwitabilo lukatampe lwa kwa Abalahama ne kumutela’mba waoloka. (Tangai Loma 4:20-22.) Mu jishinda jimotu, Yehoba wakonsha kutela bena Kilishitu ba kishinka ba mu ano moba baji na luketekelo lwa kwikala pa ntanda amba baoloka. Onkao mambo, nabo bakonsha kumwenamo mu lujimuno lo banembela baoloka luji pa kinembelo kya Loma kitango 8.

4. Kinembelo kya Loma 8:21 kyafwainwa kwitutundaika kulanguluka pa ñanyi bwipuzho?

4 Pa Loma 8:21 paji kishiino kya kuba’mba ntanda ipya kine ikekalako. Kino kyepelo kyalaya’mba: ‘Bilengwa bikapokololwa ku buzha bwa bubole ne kwikala na bwana bwa bene bwa lukumo lwa baana ba Lesa.’ Bwipuzho ke bwa kuba’mba: Nanchi tukekalako ne kutambula ino mfweto nyi? Kinembelo kya Loma kitango 8 kyaamba pa byo mwakonsha kuba pa kuba’mba mukatambule ino mfweto.

“KUTA MUCHIMA KU BINTU BYA BUNTUNSHI”

5. Ñanyi lupusano Paulo lo aambilengapo pa kinembelo kya Loma 8:4-13?

5 Tangai Loma 8:4-13. Kinembelo kya Loma kitango 8 kyalumbulula lupusano luji pa boba benda “mu buntunshi” ne boba benda “mu mupashi.” Bamo bakonsha kulanguluka’mba luno ke lupusano luji pa boba bayuka bukine ne boba babula kwibuyuka, nangwa pa bena Kilishitu ne boba babula bena Kilishitu. Pano bino, Paulo wanembejile boba “baji mu Loma Lesa bo atemwa, batelwa’mba bazhijikwa.” (Loma 1:7) Onkao mambo, Paulo waambilenga pa lupusano luji pa bena Kilishitu baendelenga mu buntunshi ne bena Kilishitu baendelenga mu mupashi. Ñanyi lupusano lonkalo?

6, 7. Pa Loma 8:4-13 Paulo waingijishe byepi kyambo kya “buntunshi”?

6 Patanshi, akilangulukai pa kyambo kya kuba’mba “buntunshi” kyaingijishe Paulo. Kyambo kine kya Kingiliki kyatuntululwa mu kino kyepelo amba buntunshi, mu byepelo bikwabo kyatuntululwa’mba “bisakasaka mubiji”; kabiji kyakonsha kulumbulula mubiji wa nyama ne mashi, kabiji bekingijisha ne pa kwamba pa muntu ye wasemwa nanji.—Loma 2:28; 1 Ko. 15:39, 50; Loma 1:3; 9:3.

7 Byanembele Paulo mu kitango 7 bitukwasha kuyuka “bintu bya buntunshi” byaambiwapo pa Loma 8:4-13. Waambile’mba ‘byo bakijinga mu buntunshi, bya kusakasaka byabo bya bundengamambo byaingijilenga mu mibiji yabo.’ (Loma 7:5) Kino kitukwasha kumvwisha mwatala byambo byaambile Paulo bya kuba’mba: “Aba benda mu buntunshi bata muchima ku bintu bya buntunshi.” Waambilenga pa bantu batatu muchima pa bisakasaka mibiji yabo ya bumbulwa kulumbuluka. Bano ke bantu bakookela bya kusakasaka bya ku mubiji byapusana pusana.

8. Mambo ka o kyanemejile kujimunako ne bena Kilishitu bashingwa pa “kuta muchima ku bintu bya buntunshi”?

8 Pano bino, mwakonsha kulanguluka pa ene mambo Paulo o ajimwijileko bena Kilishitu bashingwa kubula “kwenda mu buntunshi.” Abya bena Kilishitu lelo jino Lesa bo aitabizha kwikala balunda nanji kabiji bo amona’mba baoloka, bakonsha kwikala mu kino kizumba nyi? Kya bulandatu ke kya kuba’mba mwina Kilishitu yense wakonsha kutendeka kwenda mu buntunshi. Paulo wanembele’mba balongo bamo mu Loma baikele bazha “ba bisakasaka mibiji,” kampe bya bulalelale nangwa kajo, bya kutoma, nangwa bintutu bikwabo. Kabiji bamo ‘baongwelenga boba babujile kujimuka.’ (Loma 16:17, 18; Fili. 3:18, 19; Yuda 4, 8, 12) Vulukai ne kuba’mba mulongo umo mu Kolinda waikelenga “na ba muka bashanji.” (1 Ko. 5:1) O ene mambo Lesa o aingijishe Paulo kujimunako bena Kilishitu pa “kuta muchima ku bintu bya buntunshi.”—Loma 8:5, 6.

9. Nanchi lujimuno lwa kwa Paulo luji pa Loma 8:6 lulumbulula’mba bintu byonse bya mu bwikalo byatama nyi?

9 Luno lujimuno lwanema bingi ne lelo jino. Panyuma ya kwingijila Lesa pa myaka yavula, mwina Kilishitu wakonsha kutendeka kuta muchima ku bintu bya buntunshi. Pano bino, kino kechi kibena kwamba pa mwina Kilishitu ulanguluka pa kajo, nkito, bya kisangajimbwe nangwa pa kwifwalama na mwinakwanji ne, mambo bino byo bintu byuba bakalume ba Lesa bonse. Yesu naye wakebanga kajo, kabiji wajiishanga ne bakwabo. Wayukile’mba kukokoloka kwanema. Kabiji Paulo wanembele’mba kijitu bulongo baji mu basongola kusambakana.

Nanchi misambo yenu imwesha’mba mwata muchima ku bintu bya buntunshi nyi, inyi bya mupashi? (Monai mafuka 10, 11)

10. Byambo biji pa Loma 8:5, 6 bya kuba’mba “kuta muchima ku bintu” byatala mwepi?

10 Bino nanchi Paulo walumbulwilenga ka pa kwamba’mba “kuta muchima ku bintu bya buntunshi”? Kyambo kya Kingiliki kyanembele Paulo kilumbulula “kuta muchima pa kintu, kwikala na kimye kyabaya kya kulangulukapo, ne kukebesha kuba kyokyo kintu.” Bantu bata muchima pa bintu bya buntunshi banonkwa buzha ku bundengamambo mu bwikalo bwabo. Nembi umo waambile’mba byambo biji pa Loma 8:5 bilumbulula’mba: “Bata bingi muchima pa bintu bya buntunshi, kukebesha kwibyuba, kwambapo kimye kyonse, ne kwibitakaika.”

11. Ñanyi bintu byo twakonsha kutapo bingi muchima?

11 Bena Kilishitu bajinga mu Loma bafwainwe kulangulukapo bulongo pa bintu byo batelepo muchima mu bwikalo bwabo. Nanchi batele muchima ku “bintu bya buntunshi” nyi? Kyanema bingi ne atweba kulangulukapo pa buno bwipuzho. Ñanyi bintu byo twanemekesha mu bwikalo bwetu ne byo twatemwa kwambapo kimye kyonse? Ñanyi bintu byo tuba pa juba pa juba? Bantu bamo batatu muchima pa kutoma maalwa, kukeba kwikala mu nzubo yawama, kuvwala mafwashonyi a katataka, kwikala na mali avula, kuya na kufwakasha ne bintutu bikwabo. Abino bintu kechi byatama ne, byo bikeba bantu bonse mu bwikalo. Vulukai kuba’mba Yesu waalwile mema ke binyu, kabiji Paulo naye wabuujile Timoti amba atomepo “tubinyu tucheche.” (1 Timo. 5:23; Yoa. 2:3-11) Bino nanchi Yesu ne Paulo baambangatu pa maalwa kimye kyonse ne kwiatakaika nyi? Ine. Nga atweba? Ñanyi bintu byo twatapo muchima mu bwikalo?

12, 13. Mambo ka o twafwainwa kulangulukishapo pa bintu byo twatapo muchima?

12 Kyanema bingi kulangulukapo pa byo twatapo muchima. Mambo ka? Paulo wanembele’mba: “Kuta muchima ku bintu bya buntunshi kuleta lufu.” (Loma 8:6) Ko kuba’mba twakonsha konauna bulunda bwetu na Lesa ne kubula kwikala na bumi bwa myaka ne myaka. Bino Paulo kechi waambilenga’mba muntu inge watendekatu “kuta muchima ku bintu bya buntunshi” ko kuba’mba kyapwa ukafwa ne. Wakonsha kupimpula byubilo byanji. Langulukai pa mwanamulume waikalanga mu Kolinda watele muchima ku “bintu bya buntunshi.” Bamupangile mu kipwilo. Pano bino, walapijile ne kupimpula byubilo byanji. Walekele kwenda mu buntunshi, kabiji wabwelele mu jishinda ja bololoke.—2 Ko. 2:6-8.

13 Umvwe uno mwanamulume wakonsheshe kupimpula byubilo byanji, ko kuba’mba ne mwina Kilishitu lelo jino wakonsha kupimpula, kikatakata inge byubilo byajinga kechi byatama byonka byatamine bya yewa mwanamulume wa mu Kolinda ne. Kine, bena Kilishitu inge balanguluka pa lujimuno lwa kwa Paulo lwa bintu byatama bifumamo mu “kuta muchima ku bintu bya buntunshi,” kyafwainwa kwibalengela kupimpula byubilo byabo.

“KUTA MUCHIMA KU BINTU BYA MUPASHI”

14, 15. (a) Paulo witutundaikile’mba tutenga muchima pa ka? (b) “Kuta muchima ku bintu bya mupashi” kechi kulumbulula ka ne?

14 Panyuma ya kwitujimunako pa “kuta muchima ku bintu bya buntunshi,” mutumwa Paulo wapaine luno lutundaiko lwawama, amba: “Kuta muchima ku bintu bya mupashi kuleta bumi ne mutende.” Bumi ne mutende ke mapesho awama afumamo. Twakosha kuba byepi pa kuba’mba tukatambule ano mapesho?

15 “Kuta muchima ku bintu bya mupashi” kechi kulumbulula’mba muntu wafwainwa kukizhamo koloka ne. Kechi kyalumbulula’mba kimye kyonse ulangulukatu ne kwamba pa bya mu Baibolo, byo atemwa Lesa ne pa bumi bwa myaka ne myaka ne. Vulukai kuba’mba Paulo ne bena Kilishitu bakwabo bajingako mu moba anji baikalanga bwikalo bwaikalangapo ne bantu bonse. Bajanga kajo ne kutompapo binyu. Bavula basongwele ne kwikala na bisemi, kabiji baingilanga nkito ya kwikwashishamo.—Mako 6:3; 1 Tesa. 2:9.

16. Nangwa kya kuba Paulo waikalanga bwikalo bwaikalangapo bantu bonse, ñanyi bintu byo atelepo muchima?

16 Pano bino, bakalume ba Lesa kechi bakizhizhemo kunemeka bino bintu bya mu bwikalo ne. Panyuma ya kwamba’mba Paulo waingilanga mwingilo wa kulenga matente, Baibolo witubuula kine kintu kyo atelepo muchima: Watele muchima ku mwingilo wa bwina Kilishitu wa kusapwila ne kufunjisha. (Tangai Byubilo 18:2-4; 20:20, 21, 34, 35.) Kabiji ino yo mingilo yo atundaikile balongo ne banyenga bajinga mu Loma kwingilanga. Kyamwekatu patoka’mba Paulo watele muchima ku bintu bya mupashi. Bena Kilishitu mu Loma bafwainwe kulondela byo aubanga, kabiji ne atweba byo byo twafwainwa kulondelanga.—Loma 15:15, 16.

17. Inge ‘twata muchima ku bintu bya mupashi,’ tukekala bwikalo bwa mutundu ka?

17 Ñanyi bintu bikafumamo inge twatwajijila kuba bino? Pa Loma 8:6 paamba’mba: “Kuta muchima ku bintu bya mupashi kuleta bumi ne mutende.” Kino kyalumbulula’mba twafwainwa kuswisha mupashi wazhila kwitutangijilanga kimye kyonse, kuba bintu bikeba Lesa ne kumwena bintu mo ebimwena. Kwa kubula ne kuzhinaukatu ne, inge twata muchima pa “bintu bya mupashi,” tukekala na lusekelo mu bwikalo. Kabiji kulutwe na lwendo, tukekala myaka ne myaka, mwiulu nangwa pano pa ntanda.

18. Mu ñanyi jishinda mo twakonsha kwikela na mutende inge ‘twata muchima ku bintu bya mupashi’?

18 Twayai tulanguluke pa mulaye wa kuba’mba: “Kuta muchima ku bintu bya mupashi kuleta . . . mutende.” Bantu bavula kechi baji na mutende ne. Bebikako bingi kwikala na mutende wa mu muchima, bino bakankalwa. Pakuba atweba tuji nanji. Kintu kimo kitukwasha kwikala na uno mutende ke kwibikako kwikala mu mutende na ba mu kisemi ne balongo ne banyenga mu kipwilo. Twayuka kuba’mba atweba bonse, kubikapotu ne balongo ne banyenga twibambulwa kulumbuluka. Onkao mambo, bimye bimo twifichisha ku muchima atwe bene na bene. Inge kino kyamweka, twafwainwa kulondela lujimuno lwa kwa Yesu lwa kuba’mba: “Kapwane na mulongo wobe.” (Mat. 5:24) Kitukwasha kuba bino ke kuvuluka kuba’mba uno mulongo wetu nangwa nyenga yetu naye wingijila “Lesa upana mutende.”—Loma 15:33; 16:20.

19. Kwesakana na bintu byo tutapo muchima, mutende wa mutundu ka ye twakonsha kwiyowa?

19 Kuji mutende mukwabo wakilamo kunema. Inge ‘twata muchima ku bintu bya mupashi,’ tukeyowa mutende na Mulenga wetu. Isaya wanembele byambo byafikile mu moba anji, kabiji bibena kufika lelo jino, bya kuba’mba: “[Anweba Yehoba] mukapokolola boba bemuketekela; mukebapa mutende wa myaka ne myaka, mambo baketekela mwi anweba.”—Isa. 26:3; Tangai Loma 5:1.

20. Mambo ka o musanchila pa lujimuno luji mu Loma kitango 8?

20 Onkao mambo, umvwe twi bashingwa nangwa tuji na luketekelo lwa kwikala mu paladisa pano pa ntanda myaka ne myaka, twakonsha kumwenamo mu lujimuno luji mu Loma kitango 8. Tusanta bingi pa lujimuno lwa kuba’mba kange tutenga muchima ku “bintu bya buntunshi” mu bwikalo bwetu ne. Kabiji twayuka mapesho akafumamo mu kukookela byambo bya kuba’mba: “Kuta muchima ku bintu bya mupashi kuleta bumi ne mutende.” Mukafuma mapesho a myaka ne myaka. Paulo wanembele’mba: “Mfweto ya bundengamambo lo lufu, pa kuba bupe bo apana Lesa ke bumi bwa myaka ne myaka kupichila mwi Kilishitu Yesu Nkambo yetu.”—Loma 6:23.