PA BAKAMONYI babena kwingila na mukoyo ku mapunzha kwakepa basapwishi ba Bufumu paji ne banyenga bazhike bavula. Bamo baingijila mu byalo bingi pa myaka yavula. Ñanyi kintu kibalengejile kufuukulapo kuya na kwingijila mu byalo bingi? Ñanyi bintu byo bafunjilako mu kwingijila ku byalo bingi? Nga bwikalo bwabo bwapimpulwa byepi? Twisambileko na banyenga bavula baingijilapo kwakepa basapwishi. Umvwe mwi banyenga bazhike kabiji mukeba kwingilako pakatampe, musakufunjilako ku mashimikila a baingijilapo kwakepa basapwishi. Bino bakalume ba Lesa bonsetu bakonsha kufunjilako ku byapichilemo banyenga baingijilapo kwakepa basapwishi.

Nanchi mwizhinauka inge kya kuba mwakonsha kwingila bulongo bupainiya mu kyalo kingi saka mwabula kusongolwa nyi? Ba Anita, baji na myaka ya kusemwa 75, bezhinaukanga bingi. Bakomejile mu England, kabiji ko ko batendekejile bupainiya saka baji na myaka 18. Baambile’mba: “Natemenwe bingi kufunjisha bantu pe Yehoba, pano bino kechi nalangulukangapo’mba nakonsha kwingijilapo mu kyalo kingi ne. Kechi nafunjilepo mulaka wa mu kyalo kingi ne, kabiji napwishishe mu muchima wami namba kechi nakonsha kufunda mulaka mukwabo ne. Onkao mambo, kimye kyo natambwijile nkalata ya kungita kuya na kutaanwa ku Sukulu wa Gileada, nakuminye bingi. Nakuminye mambo kechi nalangulukangapo’mba bakonsha kungita kuya na kutaanwa ku uno sukulu ne. Bino nalangulukile’mba, ‘Inge Yehoba wammona’mba nakonsha kwingila uno mwingilo, nsakweseka.’ Papita ne myaka 50 kufuma kimye pamwekejile bino bintu. Kufumatu kyokya kimye, natwajijila kwingila mwingilo wa bumishonale mu Japan.” Kabiji banungilepo’mba: “Bimye bimo ñumvwa bingi bulongo kutundaika banyenga bakitwala amba, ‘Twelai mu mwingilo wa kimye kyonse wawama bingi ye mbena kwingilapo.’ Kabiji nji bingi na lusekelo mambo bavula batendeka kwingila uno mwingilo.”

Banyenga bavula baingijilapo mu byalo bingi patanshi bakankazhaminenga. Pano baubile byepi pa kuba’mba baleke kukankazhama?

Ba Maureen baji na myaka 64 bashimikizha’mba byo bakijinga banyike bakebeshanga bingi kukwasha bantu. Byo bafikizhe myaka ya kusemwa 20, bavilukijile ku Quebec mu Canada, kwakebewenga bapainiya bavula. Baambile’mba: “Mu kuya kwa kimye, bangichile kuya na kutaanwa ku Sukulu wa Gileada, bino naakaminwe bingi pa kulanguluka kuya ku mpunzha ingi yo nabula kuyuka kwabula balunda nami. Kabiji kechi nakebelenga kusha bamama bunke na kulama batata  bakolelwenga ne. Nakishangatu na kujila ne kulomba kwi Yehoba kuba’mba ankwashe. Byo nabuujile bansemi bami bino bintu byo nalangulukilengapo, bantundaikile kuya na kutaanwa ku sukulu. Kabiji namwene ne kipwilo byo kyakwashishenga bansemi bami. Kumona Yehoba byo ebakwashishenga kwandengejile kuketekela’mba ne amiwa ukankwasha. Abino byonse byandengejile kufuukulapo kuya ku sukulu!” Kufuma mu mwaka wa 1979, ba Maureen baingijile bumishonale ku West Africa pa myaka kukila 30. Lelo jino, ba Maureen batwajijila kwingila bupainiya bwiikajila nangwa kya kuba babena kulama bainabo mu Canada. Inge balanguluka pa myaka yo bakengijilenga ku kyalo kingi, baambile’mba: “Yehoba wampanga byonse byo nakajilwanga.”

Ba Wendy, baji na myaka 65, batendekele bupainiya mu Australia saka bakijitu banyike. Bavuluka’mba: “Najinga bingi na bumvu kabiji kyankatazhanga bingi kwisamba na bantu bo nabula kuyuka. Bino bupainiya bwamfunjishe bya kwisamba na bantu bapusana pusana. Onkao mambo, nalekele kuchina. Mu kuya kwa kimye nataaine kuba’mba moyo wa kuchina bantu wapwa. Mwingilo wa bupainiya wamfunjishe kuketekela mwi Yehoba, kabiji moyo wa kuchina kuya na kwingijila ku kyalo kingi watendekele kukepa. Kikwabo, nyenga umo wajinga muzhike waingijijile bumishonale ku Japan myaka kukila pa 30 wañambijile’mba nkaye nanji na kwingijilapo ku Japan pa bañondo basatu. Kwingijila pamo na uno nyenga kwandengejile kukebesha kuya na kwingijilapo mu kyalo kingi.” Mu mwaka wa 1986, ba Wendy bavilukijile ku jikuji ja Vanuatu, jaikela palepa makilomita 1,770 ku musela wa kyalo kya Australia.

Ne luno, ba Wendy bakiji ku Vanuatu, kabiji babena kwingijila pa ofweshi wa bantuntuluzhi. Baambile’mba: “Kumona mabumba ne bipwilo byo bibena kulengwa mu mapunzha aji kwalepa bingi, kundetela bingi lusekelo. Kwingilako lubaji lucheche mu mwingilo wa Yehoba pa makuji ke kintu kyanema bingi.”

Ba Kumiko baji na myaka 65, baingijilenga bupainiya mu Japan kabiji painiya mukwabo mo baingijilanga wibambijile’mba bavilukile ku Nepal. Ba Kumiko baambile’mba: “Uno mukwetu watwajijiletu na kuñambila’mba tukaye, bino amiwa natwajijiletu na kukana. Naakaminwe’mba kechi nakonsha kufunda mulaka ungi ne kwikala bwikalo bo nabula kuyuka ne. Kabiji kechi kyapelele kumona mali akebewenga pa kuba’mba tuvilukile ku kyalo kingi ne. Bino byo nakilangulukilenga pa bino bintu, nataainwe mu mapuso na kapulututu ko naendeshanga kabiji bantwajile ku kipatela. Byo najinga mu kipatela, nalangulukilenga’mba: ‘Kechi nayuka kikammwekela kulutwe ne. Kampe nkakolwa kikola kikatampe kikandengela kubula kuya na kwingijila mu kyalo kingi. Nanchi kechi nakonsha kuya na kwingijilapo ku kyalo kingi nangwatu pa mwaka umo nenyi?’ Namusashijile Yehoba kuba’mba ankwashe.” Byo bafumine mu kipatela, ba Kumiko bayile na kufwakesha kyalo kya Nepal, kabiji mu kuya kwa kimye, abo ne nyenga mukwabo mo baingijilanga bupainiya bavilukijile ku kino kyalo.

 Inge balanguluka pa myaka jikumi yo baingijile mu kyalo kya Nepal, ba Kumiko baambile’mba: “Bijikila byo najinga nabyo pa kuya na kwingijila ku kyalo kingi byapalañenetu byonse, nobe mema byo aabene kuku ne kuku pa Kalunga Kachila. Natemwa bingi na mambo a kuba’mba nayile na kwingijila kwakebewenga basapwishi ba Bufumu bavula. Javula, inge kya kuba mbena kwisamba na muntu umo byambo bya mu Baibolo pa muzhi, bakwabo bo batentakana nabo beya na kuteleka. Ne baana ba bacheche nabo beya na kulomba matalakiti aamba pa Baibolo. Nji bingi na lusekelo pa kwingijila mu nyaunda muji bantu bakeba kumvwa mambo awama.”

Pano bino, banyenga bazhike bo twisambile nabo kuji makatazho o bapichilengamo. Pano baubile byepi pa kuba’mba bapwishe oo makatazho?

Ba Diane, bafumine ku Canada baambile’mba: “Kimye kitanshi kyankatezhe bingi kwikala kwalepa na balongo bami.” Ba Diane luno baji na myaka 62, kabiji baingijile bumishonale myaka 20 mu kyalo kya Ivory Coast (kitelwa luno amba Côte d’Ivoire). Banungilepo amba: “Nalombele kwi Yehoba kuba’mba ankwashe kutemwa bantu ba mu kyalo mo naingijilenga. Mufunjishi wetu wa ku Gileada, Mulongo Jack Redford, witulumbulwijile’mba kimye kitanshi mukakumya bingi pa kwingila uno mwingilo, kikatakata inge mwamona bantu byo bayanda. Bino waambile’mba: ‘Kuta muchima pa buyanji ne. Mwafwainwa kuta muchima bantu, kwibatala pa meso ne kumona byo bakobanga pa kumvwa bukine bwa mu Baibolo.’ Abino byo byo naubile, kabiji mwafuma byawama bingi. Pa kutekenesha bantu na mambo a Bufumu, namonanga bantu byo baikalanga na lusekelo!” Ñanyi bintu bikwabo byakwashishe ba Diane kwingila bulongo mwingilo wabo mu kyalo kingi? Baambile’mba: “Natemenwe bantu bo nafunjishanga Baibolo kabiji naikalanga bingi na lusekelo pa kumona byo bepainenga kwikala bakalume ba Yehoba ba kishinka. Kyalo ko nayile na kwingijila kyaikeletu nobe ko kwetu. Naikela na bamama ne batata, bakolojami ne bankasami babalume ne babakazhi, byonkatu byalayile Yesu.”—Mako 10:29, 30.

Ba Anne, baji na myaka 46, bengijila mu Asia mu kyalo mo bakanya mwingilo wetu. Baambile’mba: “Pa myaka yonse yo naingila mu mapunzha apusana pusana mu kyalo kingi, naikalanga na banyenga bafuma mu bisho byapusana pusana kabiji baji na byubilo byapusana na byami. Bimye bimo, kino kitulengelanga kupusenamo ne kwizhingijisha. Inge kino kyamweka, naipuzhanga bakwetu mo twaikelanga kuba’mba bambuuleko byo bekala mu kisho kyabo. Kabiji nebikangako bingi kwibamwesha butemwe ne kwibalangulukilako. Nji bingi na lusekelo na mambo a kuba’mba kuno kwibikako kwami kwandengela kwikala na balunda bavula bawama bankwasha kutwajijila kuchinchika mu mwingilo wami.”

 Ba Ute ba ku Germany, baji na myaka 53, bebatumine kuya na kwingijila bumishonale ku Madagascar mu 1993. Baambile’mba: “Kimye kitanshi, kyankatezhe bingi kufunda mulaka wamba bantu kuno, kuyuka bya kwikala mu kino kyalo kyatwa bingi kyuya, muji bingi kikola kya malelya, misundu, ne tulongolo tukwabo tutaanwa mu mema tuleta bikola bya ku bongo. Bino bantu bankwashishe bingi. Banyenga mu kipwilo, baana babo, ne bantu bo nafunjishanga Baibolo bankwashishe bingi kufunda mulaka. Mukwetu mo twaingijilanga bumishonale wankwashanga bingi inge nakolwa. Kyakila pa byonse, Yehoba wankwashanga. Nalombanga kwi aye kimye kyonse. Kabiji napembelelanga kuba’mba akumbule milombelo yami, kimo kimye papitangatu moba acheche, bimye bimo papitanga bañondo. Yehoba wankwashishenga kupwisha makatazho onsetu.” Ba Ute baingijila mu kyalo kya Madagascar pa myaka 23.

Byonka byamba bavula bakingijilapo kala kwakepa basapwishi, banyenga bazhike baya na kwingijila mu byalo bingi bamba’mba kuya na kwingijila ku byalo bikwabo kwibaletela bingi lusekelo. Ñanyi bintu byawama byo bamwenamo?

Ba Heidi, bafumine ku Germany, luno baji na myaka 73, baingijila mu kyalo kya Ivory Coast (kitelwa luno amba Côte d’Ivoire) kufuma mu mwaka wa 1968. Baambile’mba: “Ngikala bingi na lusekelo pa kumona bantu bo mfunjisha Baibolo ‘byo batwajijila kwenda mu bukine.’ Bamo bo nafunjishanga Baibolo luno ke bapainiya, kabiji bakwabo ke bakulumpe mu kipwilo. Bavula bangita amba Mama nangwa’mba Nkambo. Mukulumpe mu kipwilo umo ne mukazhanji ne baana bammonatu amba ne mulongo wabo. Onkao mambo, Yehoba wampa mwana wamulume, muko, ne bankana basatu.”—3 Yoa. 4.

Ba Karen bafumine ku Canada baji na myaka 72, baingijila mu West Africa kukila pa myaka 20. Baambile’mba: “Mwingilo wa bumishonale wamfunjisha kwipana, kutemwa bantu ne kutekanya. Kabiji kwingila na bantu bafuma mu byalo byapusana pusana kwankwasha kuyuka bya kwingila na bantu bulongo. Nafunjile kuba’mba kuji mashinda apusana pusana a kubilamo bintu. Kabiji kindetela bingi lusekelo pa kwikala na balunda mu byalo byapusana pusana. Nangwa kya kuba bwikalo bwetu ne mingilo byapimpulwa, bulunda bwetu bwatwajijila.”

Ba Margaret, bafumine ku England, luno baji na myaka 79, baingijile bumishonale mu kyalo kya Laos. Bashimikizhe’mba: “Kuya na kwingijila ku kyalo kingi kwandengela kwimwena Yehoba byo aleta bantu mu jibumba janji bafuma mu bisho ne nkomeno yapusana. Kwimwena bino bintu kwakosesha bingi lwitabilo lwami. Kabiji kwandengela kushiinwa kuba’mba Yehoba ubena kutangijila jibumba janji ne kuba’mba kyaswa muchima wanji kikobiwa.”

Kya kine, banyenga bazhike bengijila mu byalo bingi bengila bingi bulongo mwingilo wabo wa bwina Kilishitu. Twafwainwa kwibatakaika. (Mito. 11:40) Ne kyakilamo kuwama, banyenga babena kuya na kwingijila mu byalo bingi babena kuvujilako bingi. (Sala. 68:11) Nanchi mwakonsha kupimpulako bwikalo bwenu ne kufuukulapo kulondela bano banyenga bengila na mukoyo bo twisambile nabo banembwa mu kino kibaaba nyi? Inge mwauba bino, ko kuba’mba ‘mukamutompa Yehoba ne kumona byo awama.’—Sala. 34:8.