Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

‘Bino Bintu Wibipane ku Bantu ba Kishinka’

‘Bino Bintu Wibipane ku Bantu ba Kishinka’

“Wibipane ku bantu ba kishinka bonka bakonsha kwibifunjisha ne ku bakwabo.”—2 TIMO. 2:2.

NYIMBO: 123, 53

1, 2. Bantu bavula bamona byepi mingilo yabo?

BANTU javula bebayukila ku mingilo yo bengila. Bavula balanguluka’mba banema nangwa’mba kechi banema ne, na mambo a kifulo kyo bajipo nangwa nkito yo bengila. Mu bisho bimo, kimye kitanshi kyo mwamonañana na muntu mwafwainwa kumwipuzha’mba, “Mwingila ñanyi nkito?”

2 Baibolo bimye bimo ulumbulula bantu kwesakana na nkito yo baingilanga. Waamba pe “Mateo musonkeshi”; “Shimona sendwe wa biseba”; ne “Luka mutemwe shayuka wa michi.” (Mat. 10:3; Byu. 10:6; Kolo. 4:14) Bantu bamo bayukanyikilwa ku mingilo yo bengila. Baibolo waamba pe Mfumu Davida, ngauzhi Elaija, ne mutumwa Paulo. Bano banabalume banemekele bingi mingilo yabo ibapele Lesa. Ne atweba twafwainwa kunemeka mingilo yo twingila mu kipwilo.

3. Mambo ka bakulumpe o bafwainwa kufunjishanga banyike mingilo? (Monai kipikichala kitanshi.)

3 Atweba bavula twatemwa bingi mingilo yo twingila mu mwingilo wa Lesa kabiji kechi tukeba kuleka ne. Pano bino, kufumatu mu moba a kwa Adama, bantu bakoma kabiji batendeka kukankalwa kwingila mingilo yo baingilanga saka bakiji banyike. Onkao mambo, bakwabo batendeka kwingila ino mingilo. (Sapwi. 1:4) Kino kiletako makatazho amo ku bena Kilishitu ba kine. Mwingilo wa bantu ba Yehoba ubena kuyatu na kubayilako. Na mambo a kuba bintu bibena kupimpulwa, ne mashinda a kwingijilamo mwingilo wa kusapwila abena kupimpulwa, kabiji kino kyavwangamo kwingijisha biñambañamba bya katataka. Bakulumpe bamo babena kukankalwa kwingijisha bino biñambañamba. (Luka 5:39) Kabiji bakulumpe bulume bwa kwingila mingilo bukepa, bino banyike abo baji na bulume bwa kwingila mingilo. (Maana 20:29) Onkao mambo, kyanema bakulumpe kufunjisha banyike bya kwingila mingilo ikatampe mu jibumba ja Lesa.—Tangai Salamo 71:18.

4. Mambo ka o kikatezha bamo kupako bakwabo mingilo imo yo bengila? (Monai kakitenguluzha ka kuba’mba “ Ene Mambo Bamo o Babujila Kupako Bakwabo Mingilo.”)

4 Kimo kimye, aba babena kutangijila kyakonsha kwibakatazha kupako banyike mingilo imo yo bengila. Bamo bachina’mba bakebangata mwingilo ye bengila ye batemwa bingi. Bakwabo bakamwa’mba banyike kechi bakonsha kwingila bulongo yoyo mingilo byonka byo bengila abo ne. Kabiji bakwabo balanguluka’mba kechi baji na kimye kya kufunjisha bakwabo ne. Pano bino, banyike nabo bafwainwa kutekanya inge kya kuba kechi bebapapo mingilo ya kwingila mu kipwilo ne.

5. Ñanyi mepuzho o tusakukumbula mu uno mutwe?

5 Nga bakulumpe bakonsha kukwasha byepi banyike kufikilamo kwingila mingilo ikatampe mu kipwilo, kabiji mambo ka o kyanemena? (2 Timo. 2:2) Kya bubiji, mambo ka banyike o bafwainwa kwipelula ne kufunjilako ku balongo bakikulumpe bo bengila nabo? Patanshi, twayai tumone Mfumu Davida byo akwashishe mwananji kufikilamo kwingila mwingilo mukatampe.

DAVIDA WAFUNJISHE SOLOMONE NE KUMUNENGEZHEZHA BINTU

6. Mfumu Davida wakebelenga kuba ka, bino Yehoba wamubuujile’mba ka?

6 Pa myaka yavula Davida wanyemenenga kuchina amba bakamwipaya. Bino byo aswaine pa bufumu, waikelenga mu nzubo yawama. Byo amwene’mba kechi kwajingapo “nzubo” ya kwa Yehoba ne, wafuukwilepo kumushimikila nzubo. Waambijile ngauzhi Natana amba: “Amiwa mbena kwikala mu nzubo ya bichi bya sida pakuba jikwachi ja lulayañano lwa Yehoba jaikala mu tente.” Natana wamukumbwile Davida amba: “Ubai kyonse kyasaka kuba muchima wenu, mambo Lesa wa kine uji nenu.” Bino Yehoba wamubuujile kyapusanako. Waambijile Natana kuya na kubuula Davida amba: “Obewa kechi yobe ukanshimikila nzubo ya kwikalamo ne.” Nangwa kya kuba Yehoba walayile Davida amba ukatwajijila kumubila bibusa, bino waambile’mba Solomone mwana wa kwa Davida ye ukamushimikila nzubo. Nga Davida waubilepo byepi?—1 Moba 17:1-4, 8, 11, 12; 29:1.

7. Davida waubilepo byepi pa byamwambijile Yehoba?

7 Nangwa kya kuba Davida wayukile’mba kechi ye bakatela’mba ye washimikile nzubo ya Lesa ne, kechi wakaine kutundaika uno mwingilo ne. Byo bapwishishe kushimika ino nzubo, beitelele’mba nzubo ya kwa Solomone, kechi amba ya kwa Davida ne. Davida watundaikile uno mwingilo wa kushimika nangwa kya kuba kechi ye wamwingijile ne. Wakebele bamingilo, kapotwe, mukuba, siliva, Ngolode ne bichi bya sida. Kabiji watundaikile Solomone amba: “Pano mwanami, Yehoba ekale nobe, kabiji umonenga byawama ne kushimika nzubo ya Yehoba Lesa wobe, byonkatu byo aambile na mambo a obewa.”—1 Moba 22:11, 14-16.

8. Ki ka kyakonsheshe kulengela Davida kulanguluka’mba Solomone kechi wafikijilemo kwingila mwingilo ye bamupele ne, kabiji Davida waubile byepi?

8 Tangai 1 Byambo bya Moba 22:5. Davida wakonsheshe kulanguluka’mba Solomone kechi wafikilamo kutangijila uno mwingilo mukatampe ne. Mambo nzubo ya Lesa ‘yabayile bingi’ kabiji Solomone wajinga ‘mwanyike kabiji kechi wayukile bintu byavula ne.’ Bino Davida wayukile’mba Yehoba ukamukwasha kwingila mwingilo ye amupele. Onkao mambo, Davida watele muchima pa kunengezha bya kwingijisha.

MWENAINGA LUSEKELO MU KUFUNJISHA BAKWENU

Kituletela bingi lusekelo kumona banyike na kwingila mingilo ikatampe ya Lesa (Monai jifuka 9)

9. Kupako balongo banyike mingilo imo ya mu kipwilo kwakonsha kuletela byepi balongo bakikulumpe lusekelo? Lumbululai.

9 Balongo bakikulumpe kechi bafwainwa kumvwa kutama kupako balongo banyike mingilo imo mu kipwilo ne. Ke kintu kyawama bingi kufunjisha banyike kuba’mba bafikilemo kwingila mingilo mu kipwilo. Bakulumpe mu kipwilo bafwainwa kumvwanga bulongo inge bamona balongo banyike bo bafunjishenga byo babena kwingila bulongo mingilo. Akilangulukai pa nsemi wamulume byo afunjisha mwananji wamulume kwendesha motoka. Mwananji byo akijinga kalombwana, watalangatu bashanji byo baendeshanga motoka. Bino byo akomako, bashanji batendeka kumufunjisha bya kwendesha motoka. Mu kuya kwa kimye uno mwana watambula kitupa kya kwendesheshapo motoka. Nangwa byonkabyo, bashanji batwajijila na kumulumbulwila bya kwendesha motoka bulongo, kabiji bimye bimo bamupako waendesha. Bino bashanji byo bakota, mwana watendeka kwibendesha kimye kyonse. Uno nsemi umvwa bulongo pa kumona mwananji saka endesha motoka byonka byo aendeshanga aye. Bakulumpe mu kipwilo nabo bomvwa bingi bulongo inge bafunjisha balongo banyike bya kwingila mingilo mu jibumba ja Lesa.

10. Mosesa waumvwanga byepi pa munema ne luusa lo bamupele?

10 Balongo bakikulumpe kechi bafwainwa kubanga kichima pa kufunjisha bakwabo mingilo ne. Akimonai byaubile Mosesa kimye bena Isalela bamo bajinga mu kampu kyo batatwile kuba nobe bangauzhi. (Tangai Kubala 11:24-29.) Yoshua wakebelenga kwibakanya. Kyamweka waakaminwe’mba bano bantu basakutumbalala ne kwangata luusa lwa kwa Mosesa. Bino Mosesa waambile’mba: “Nanchi ubena kungubilako kichima nyi? Nakonsha kutemwa bingi umvwe bantu ba Yehoba bonse bajinga bangauzhi ne Yehoba wibapa mupashi wanji!” Mosesa wayukile’mba Yehoba ye walengejile bano bantu kuba bino. Kino kibena kumwesha’mba Mosesa wakebelenga bakalume ba Yehoba bonse kwikala na mingilo ya kwingila mu jibumba ja Lesa. Nanchi tumvwa bulongo umvwe bakwetu bebapa mingilo mu jibumba ja Yehoba byonka byaubile Mosesa nyi?

11. Mulongo umo waambilepo’mba ka pa kupana mingilo ku bakwabo?

11 Lelo jino, kuji balongo baingijila Lesa pa myaka yavula kabiji bafunjisha ne bakwabo kufikilamo kwingila mingilo mu jibumba ja Lesa. Mulongo wa jizhina ja Peter waingila mwingilo wa kimye kyonse pa myaka 74. Waingila myaka 35 pa ofweshi wa musampi umo wa mu Europe. Ye watangijilanga Dipatimenti Utala pa Bibena Kwenda Mwingilo pa myaka yavula. Pano luno, mulongo mwanyike aye Paul wamukwashangako mingilo, ye ubena kutangijila uno dipatimenti. Kimye kyo bashikishe mulongo Peter byo omvwa pa luno lupimpu, waambile’mba: “Ñumvwa bingi bulongo pa kumona banyike bo bafunjisha mingilo ikatampe mu jibumba ja Lesa byo bengila bulongo ino mingilo.”

NEMEKAINGA BAKIKULUMPE BAJI MU JIBUMBA JETU

12. Ñanyi kintu kyo tufunjilako ku jishimikila ja kwa Lehoboma janembwa mu Baibolo?

12 Solomone byo afwile, mwananji aye Lehoboma ye waswaine pa bufumu. Lehoboma byo akebelenga kuyuka bya kwingila bulongo mwingilo, patanshi waipwizhe bakulumpe. Bino walengulwile byambo bya maana byamubuujile bakulumpe. Walondejile byamubuujile bansongwalume balunda nanji mo bakomenanga kabiji bo baikele ba mingilo banji. Mwafumine byatama bingi. (2 Moba 10:6-11, 19) Tufunjilako ka? Kyawama kwipuzha maana ku bakikulumpe baingijila Lesa mu bukishinka pa myaka yavula. Kino kechi kyalumbulula’mba banyike bakalondelangatu mashinda a kala a kubilamo bintu ne. Pano bino, kechi bafwainwa kulengulula bibabuulako bakikulumpe ne.

13. Balongo banyike bafwainwa kwingijilanga byepi pamo na bakikulumpe?

13 Balongo bamo banyike babena kukwatankanya mingilo imo yo bengijila pamo na balongo bakikulumpe. Nangwa kya kuba bano banyike baji na mwingilo mukatampe, bakonsha kufunjilako byavula ku balongo bakikulumpe kimye kyo babena kufuukula bya kuba. Mulongo Paul ye twaji kwambapo kala, kabiji ye bapele mwingilo waingilanga ba Peter wa kutangijila dipatimenti wa pa Betele waambile’mba: “Naipuzhanga ba Peter kumbuulako bya kuba, kabiji natundaikanga ne bakwetu bonse mu dipatimenti amba nabo bebepuzhenga.”

14. Tufunjilako ka kwi Paulo ne Timoti byo bakwatankene mu mwingilo wabo?

14 Nsongwalume Timoti waingijile pamo na mutumwa Paulo pa myaka yavula bingi. (Tangai Filipai 2:20-22.) Paulo wanembejile bena Kolinda amba: “Mbena kwimutumina Timoti, mwanami ye natemwa kabiji wa kishinka mwi Nkambo. Aye ukemuvululamo mashinda ami a kubilamo bintu mu mwingilo wa Kilishitu Yesu byonkatu byo mfunjisha konse konse mu bipwilo byonse.” (1 Ko. 4:17) Abino byambo bichechetu bibena kumwesha’mba Paulo ne Timoti bakwatankene mu mwingilo wabo. Paulo wafunjishe Timoti “mashinda [anji] a kubilamo bintu mu mwingilo wa Kilishitu.” Timoti wateleko muchima kufunda, onkao mambo Paulo wamutemenwe bingi kabiji washiinwe’mba Timoti ukakwasha balongo mu Kolinda kwingijila Lesa. Bakulumpe mu kipwilo bafwainwa kufunjilako ku byaubile Paulo pa kufunjisha balongo bya kwingila mingilo mu kipwilo.

ATWEBA BONSE TUJI NA LUBAJI MU UNO MWINGILO

15. Byambo Paulo byo anembejile bena Kilishitu mu Loma byakonsha kwitukwasha byepi inge kwaikala lupimpu?

15 Ano moba o tubena kwikalamo ke moba a mingilo yavula. Lubaji lwa pano pa ntanda lwa jibumba ja Yehoba lubena kukomenako, kabiji kuno kukomenako kubena kuleta lupimpu lwapusana pusana. Onkao mambo, inge mwingilo wetu wapimpulwa, twafwainwa kwipelula ne kutangizhako kyaswa muchima wa Yehoba kukila bintu byetu. Kuba bino kuleta mutende. Paulo wanembejile bena Kilishitu bajinga mu Loma amba: “Mbena kwambila yense uji mwi anweba namba, kange alangulukenga kukila po afwainwa kwilangulukila ne, poso kwikala na milanguluko yawama, monka mwayila lwitabilo Lesa lo amupa. Mambo byonkatu mubiji byo aji na binungwa byavula, bino binungwa kechi bingila mwingilo umo ne, ne atweba nangwa twavula, twi mubiji umo mwi Kilishitu, bino pa muntu pa muntu, twi binungwa byakwatankana.”—Loma 12:3-5.

16. Balongo bakikulumpe, banyike, ne bakazhi babo bakonsha kutundaika byepi mutende ne lukwatankano mu jibumba ja Yehoba?

16 Mu bintu byonse byo tubena kupitamo, twayai tutangizhengako Bufumu bwa Yehoba. Anweba bakikulumpe, funjishai banyike kuba’mba bafikilemo kwingila mingilo yo mwingila. Anweba balongo banyike, swainga mingilo, kabiji ipelulainga ne kunemeka bakulumpe. Ne anweba banabakazhi basongolwa, londelainga Pilisila, waingijilanga pamo na mwatawanji aye Akwila ne kumutundaika, nangwatu bintu byo byaalukile.—Byu. 18:2.

17. Yesu waketekejile’mba baana banji ba bwanga bakoba ka, kabiji ñanyi mwingilo ye ebafunjishe kwingila?

17 Yesu wafunjishanga bingi bantu kwingila mingilo ikatampe. Ne atweba byo byo twafwainwa kubanga. Wayukile’mba mwingilo wanji pano pa ntanda ukapwa, kabiji bakwabo bo bakatwajijila kwingila uno mwingilo. Nangwa kya kuba baana banji ba bwanga bajinga bambulwa kulumbuluka, wibaketekejile kabiji wibambijile’mba bakengila mingilo yakila pa mingilo yo aingijile aye mwine. (Yoa. 14:12) Wibafunjishe bulongo, kabiji basapwijile mambo awama mu byalo byonse byayukanyikilwe mu oa moba.—Kolo. 1:23.

18. Ñanyi bintu bibena kwiya kulutwe, kabiji twafwainwa kubanga ka pa kino kimye?

18 Yesu byo afwile ne kusangulwa, wayile mwiulu mo bamupele mwingilo mukatampe ne luusa “kukila makafulumende onse, luusa lonse, bulume bonse, [ne] bunkambo bonse.” (Efi. 1:19-21) Inge twafwa ba kishinka Amagedonyi saka ikyangye kwiya, tukasangulwa ne kwikala mu ntanda ipya ya bololoke, mo tukengilanga mingilo yavula iketuletelanga lusekelo. Bino pa kino kimye, atweba bonse tuji na mwingilo wanema wa kusapwila mambo awama ne kukwasha bantu kwikala baana ba bwanga ba kwa Kilishitu. Umvwe twi banyike nangwa bakikulumpe, twayai atweba bonse twikale “na bya kuba byavula mu mwingilo wa Nkambo.”—1 Ko. 15:58.