1. Yehoba walengele byepi bantu mu jishinda ja kukumya?

YEHOBA walengele bantu mu jishinda ja kukumya. Witupa maana a kupima bintu, kuyuka bya kupwisha makatazho ne kulangulukila jimo byo tukoba kulutwe. (Maana 2:11) Kabiji witupa bulume bwa kufikizha milanguluko yetu ne kwitukwasha kufikizha bikonkwanyi byetu. (Fili. 2:13) Witupa ne jiwi ja mu muchima jitukwasha kuyuka kyawama ne kyatama, kabiji jitukwasha kuchinuzhuka kuba byatama ne kwingijilapo inge twalubankanya.—Loma 2:15.

2. Yehoba ukeba’mba twingijishenga byepi bya bupe byo etupa?

² Yehoba ukeba’mba twingijishenga bulongo bino bya bupe byo etupa. Mambo ka? Mambo witutemwa, kabiji wayuka’mba twikala na lusekelo inge twaingijisha bulongo bino bya bupe. Yehoba witutundaika bimye byavula mu Mambo anji amba twingijishenga bulongo bya bupe byo tuji nabyo. Mu Binembelo bya Kihebelu muji byambo bya kuba’mba: “Bintu bifuukula muntu wingila na ngovu bikalumbuluka”; kabiji “bintu byonse byo mukeba kuba mu bwikalo bwenu,  byubai na bulume bwenu bonse.” (Maana 21:5; Sapwi. 9:10) Kabiji mu Binembelo bya Kingiliki bya Bwina Kilishitu namo betubuula’mba: “Umvwe twashukilwapo kimye, twibobilenga bonse byawama”; kabiji “monka muntu yense mo atambwijile kya bupe, ekingijishenga kukwashishamo bakwabo.” (Nga. 6:10; 1 Pe. 4:10) Kyamwekeshatu patoka’mba Yehoba ukeba’mba tubenga bintu byakonsha kwitulengela kumwenamo atweba bene ne bakwetu.

3. Ñanyi bintu bimo bikankalwa kuba bantu?

³ Kabiji Yehoba wayuka’mba kuji bintu bimo byo tukankalwa kuba. Kechi twakonsha kufumyapo bumbulwa kulumbuluka, bundengamambo ne lufu ne; kabiji kechi tubuula bakwetu bya kuba ne, mambo bonse tuji na luusa lwa kwifuukwila bintu. (1 Mfu. 8:46) Nangwatu tuyuke bintu byavula byepi, kwi Yehoba tujitu nobe baana.—Isa. 55:9.

4. Bañanyi bo tusakwisambapo mu uno mutwe?

⁴ Mu mbaji yapusana pusana ya bwikalo, twafwainwa kulombanga Yehoba kwitutangijila, kwitukwasha ne kwitubila bintu byo tukankalwa kwiubila atweba bene. Pano bino, ne atweba bene twafwainwa kwibikako kupwisha makatazho ne kukwasha bakwetu. (Tangai Salamo 37:3.) Ko kuba’mba twafwainwa kuba bintu bibiji, ‘kuketekela mwi Yehoba ne kuba bintu byawama’; kabiji twafwainwa “kubila bintu mu bukishinka.” Onkao mambo, twayai twisambe byo twakonsha kufunjilako kwi Nowa, Davida, ne bakalume ba Lesa bakwabo ba kishinka baketekejile mwi Yehoba ne kubapo bimo pa kuba’mba bapwishe makatazho abo. Byonka byo tusakumona, kuba bino kwavwangilemo kuyuka bintu byo bakonsheshe kuba ne byo bakonsheshe kubula kuba.

5. Lumbululai bintu byo byajinga mu moba a kwa Nowa.

⁵ Nowa waikalanga mu ntanda ‘mwayujiletu bukapondo’ ne bulalelale. (Nte. 6:4, 9-13) Wayukile’mba Yehoba ukafumyapo bubi bonse bwajinga pano pa ntanda. Nangwa byonkabyo, kyamweka Nowa kyamukolelenga bingi ku muchima pa kumona byubilo byatama byaubilenga bantu. Bino Nowa wayukile’mba kwajinga bintu byo akonsheshe kuba ne kubula kuba.

6, 7. (a) Ñanyi bintu Nowa byo akonsheshe kubula kuba? (b) Kimye kyo tujimo kipasha byepi na kimye kyajingako Nowa?

⁶ Bintu Nowa byo akonsheshe kubula kuba: Nangwa  kya kuba Nowa wasapwijilenga byambo bya Yehoba bya lujimuno, kechi wakonsheshe kukanjikizha bantu kupimpula byubilo byabo ne kuswa byambo byo asapwijilenga ne, kabiji kechi wakonsheshe kulengela Muyulo kwiya bukiji ne. Nowa waketekejile kuba’mba Yehoba ukafikizha mulaye wanji wa kufumyapo bubi, kabiji waketekejile’mba Lesa ukoba kino pa kimye kyafwainwa.—Nte. 6:17.

⁷ Ne atweba tubena kwikala mu ntanda mwavula bubi, kabiji twayuka’mba Yehoba walaya’mba ukeyonauna. (1 Yoa. 2:17) Pano bino, kechi twakonsha kukanjikizha bantu kuswa “mambo awama a Bufumu” ne. Kabiji kechi twakonsha kulengela “malwa akatampe” kutendeka bukiji ne. (Mat. 24:14, 21) Byonka byaubile Nowa, ne atweba twafwainwa kwikala na lwitabilo lwakosa ne kuketekela’mba katatakatu Lesa engijilepo. (Sala. 37:10, 11) Twashiinwa’mba Yehoba kechi ukaleka ino ntanda yatama kutwajijila kupitaila pa juba jo atongola ne.—Ha. 2:3.

8. Nowa watele byepi muchima pa bintu byo akonsheshe kuba? (Monai kipikichala kitanshi.)

⁸ Bintu Nowa byo akonsheshe kuba: Nowa kechi watele muchima pa bintu byo akonsheshe kubula kuba ne, aye watele muchima pa byo akonsheshe kuba. Byo ajinga “musapwishi wasapwilanga bololoke,” Nowa wasapwijilenga byambo bya lujimuno byo bamubuujile. (2 Pe. 2:5) Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, kuba bino kwakoseshe lwitabilo lwa kwa Nowa. Kabiji waingijishe ne bulume bwanji ne maana kwingila mwingilo wamupele Lesa wa kufiika bwato.—Tangai Bahebelu 11:7.

9. Twakonsha kufunjilako ka kwi Nowa?

⁹ Byonka byaubile Nowa, ne atweba twibikako kwikala “na bya kuba byavula mu mwingilo wa Nkambo.” (1 Ko. 15:58) Uno mwingilo wavwangamo kushimika ne kuwamisha mazubo a Bufumu, kwipana kukwashako mingilo pa kubuñana ne kushonkena, nangwa kwingilako mingilo pa ofweshi wa musampi nangwa pa ofweshi wa bantuntuluzhi. Kabiji kyakilapo kunema, ke kupayankana mu mwingilo wa kusapwila, mambo twayuka’mba uno mwingilo ukosesha luketekelo lwetu mu milaye ya kulutwe. Nyenga umo waambile’mba: “Umvwe wisamba na bantu pa mapesho akaleta Bufumu bwa Lesa, uyuka’mba bantu bo abena kwisamba nabo kechi baji na luketekelo ne, kabiji balanguluka’mba makatazho abo kechi akapwa ne.” Kya kine, mwingilo wa kusapwila ukosesha luketekelo lwetu kabiji  witukwasha kutwajijila mu kapela ka ku bumi.—1 Ko. 9:24.

10. Lumbululai bintu byapichilemo Davida.

¹⁰ Yehoba waambile pe Mfumu Davida amba “muntu [wamutokela] ku muchima.” (Byu. 13:22) Davida wajinga wa kishinka kwi Lesa. Nangwa byonkabyo, kimye kimo walengele mambo akatampe. Waubile bukende ne Batesheba. Kyakijilemo kutama, wakebelenga kufya ano mambo kupichila ku kunengezha kuba’mba mwatawanji, Uliya, bakamwipayile mu nkondo. Kabiji Davida wapele nkalata mwine Uliya ya kulumbulula kuba’mba bakamwipayile mu nkondo. (2 Sam. 11:1-21) Pano bino, mambo a kwa Davida asolokele. (Mako 4:22) Ano mambo byo asolokele, Davida waubile byepi?

11, 12. (a) Davida byo alengele mambo, ñanyi bintu byo abujile bulume bwa kwalula? (b) Inge kya kuba twalenga mambo kabiji twalapila, twakonsha kuketekela’mba Yehoba uketubila ka?

¹¹ Bintu Davida byo akonsheshe kubula kuba: Davida kechi wakonsheshe kwalula bintu byo aubile ne. Kabiji kechi wakonsheshe kunyema byatama byafuminemo mu byubilo byanji ne. Kabiji bimo byafuminemo byatwajijile kwikala ne aye mu bumi bwanji bonsetu. (2 Sam. 12:10-12, 14) Onkao mambo, wakebewenga kwikala na lwitabilo. Waketekejile kuba’mba inge walapila kya kine, Yehoba ukamulekelako mambo ne kumukwasha kuchinchika bya malwa byafumine mu byubilo byanji.

¹² Na mambo a kuba’mba twi bambulwa kulumbuluka, atweba bonse tulenga mambo. Mambo amo abaya kukila akwabo. Bimye bimo kechi twakonsha kupimpula bintu byo twalubankenye ne. Tukatwajijilatu kuchinchika byatama bifumamo. (Nga. 6:7) Bino twaketekela mulaye wa Lesa wa kuba’mba umvwe twalapila, Yehoba uketukwasha nangwa kya kuba atweba bene yetu twiletelejile.—Tangai Isaya 1:18, 19; Byubilo 3:19.

13. Davida waubile byepi pa kuba’mba awamishe bulunda bwanji na Lesa?

¹³ Bintu Davida byo akonsheshe kuba: Davida waswile bukwasho bwa Yehoba pa kuba’mba akoseshe bulunda bwanji ne aye. Jishinda jimo jo aubijilemo bino ke kukookela muntu Yehoba ye atumine kuya na kumukwasha, aye ngauzhi Natana. (2 Sam. 12:13) Kabiji Davida walombele kwi Yehoba, kusolola mambo anji ne kumwesha’mba wakebeshe bingi amba Yehoba amubile bibusa jibiji. (Sala. 51:1-17) Davida kechi watwajijile kwizhachisha ne, bino wafunjijileko ku bilubo byanji. Kya kine, kechi wabwezhezhepo ano mambo akatampe ne. Pa kupitapo myaka wafwile, kabiji Yehoba watwajijila kuvuluka bwikalo bwanji bwa bukishinka.—Hebe. 11:32-34.

14. Twakonsha kufunjilako ka ku byaubile Davida?

¹⁴ Twakonsha kufunjilako ka ku byaubile Davida? Inge twalenga mambo akatampe, twafwainwa kulapila kya kine ne kulomba Yehoba kwitulekelako mambo. Twafwainwa kusolola mambo etu kwi aye. (1 Yoa. 1:9) Kabiji twafwainwa kuya na kubuula bakulumpe mu kipwilo pa kuba’mba betukwashe kuwamisha bulunda bwetu na Lesa. (Tangai Yakoba 5:14-16.) Inge twaswa bukwasho bwa Yehoba, tumwesha’mba twaketekela mu mulaye wanji wa kwitubuka ne kwitulekelako mambo. Kabiji twafwainwa kufunjilako ku bilubo byetu, kutwajijila kwingila mwingilo wa Yehoba ne kutwajijila kwikala na luketekelo mu milaye ya kulutwe.—Hebe. 12:12, 13.

15. Twakonsha kufunjilako ka kwi Hana?

¹⁵ Kampe mwakonsha kulangulukapo bakalume ba Lesa ba kishinka ba kala baketekejile mwi Yehoba ne kubapo bintu bimo pa kuba’mba bapwishe lukatazho lwabo. Hana kechi wakonsheshe kupwisha lukatazho lwa kubula kusema baana ne. Bino waketekejile kuba’mba Yehoba ukamutekenesha. Onkao mambo, watwajijile  kupopwela pa tente wa lusambakeno ne kulomba kwi aye na muchima yense. (1 Sam. 1:9-11) Nanchi ne atweba kechi byo byo twafwainwa kubanga nenyi? Inge tukolwakolwa nangwa tubena kupita mu makatazho akwabo o twakonsha kubula kupwisha na bulume bwetu, twafwainwa kutaya bijikila byetu pe Yehoba ne kuketekela’mba wituta muchima. (1 Pe. 5:6, 7) Kabiji twibikako kumwenamo mu kupwila ne mitanchi ikwabo yanengezha jibumba ja Lesa.—Hebe. 10:24, 25.

16. Bansemi bakonsha kufunjilako ka kwi Samwela?

¹⁶ Nga bansemi baji na baana basenduka mu lwitabilo bakonsha kuba byepi? Samwela byo akotele kechi wakonsheshe kukanjikizha baana banji bakoma kutwajijila kukookela mizhilo ya Lesa yaoloka ne. (1 Sam. 8:1-3) Byonse wibishijile mu maboko a Yehoba. Nangwa byonkabyo, Samwela watwajijile kwikala wa kishinka ne kusangajika muchima wa Shanji wa mwiulu, Yehoba. (Maana 27:11) Lelo jino, kuji bansemi bena Kilishitu bavula baji na luno lukatazho. Baketekela’mba byonka byaubile nsemi wa mu kishimpi kya mwana waelekele, Yehoba ukebatambwila inge bano baana babwela kwi aye. (Luka 15:20) Kabiji bano bansemi bebikako kutwajijila kwikala ba kishinka kwi Yehoba ne kuketekela kuba’mba byubilo byabo bikalengela baana babo kubwela mu jitanga.

17. Mambo ka kyaubile mwanamukazhi wafwilwa o kitutundaikila?

¹⁷ Kabiji akilangulukai pa mwanamukazhi wafwilwa muyanji wajingako kimye Yesu kyo ajinga pano pa ntanda. (Tangai Luka 21:1-4.) Kafwako kyo akonsheshe kuba pa byubilo byatama byaubiwenga pa nzubo ya Lesa ne. (Mat. 21:12, 13) Kabiji kyamweka kafwako kyo akonsheshe kuba pa kuba’mba ekale na mali avula ne. Pano bino, wapaine na muchima yense “tumali twa muwayawaya tubiji,” kabiji o mali onkatu “o ajinga nao a kwikwashishamo.” Uno mwanamukazhi wa kishinka waketekejile mwi Yehoba na muchima wanji yense, mambo wayukile’mba inge watangizhako mwingilo wa Lesa mu bwikalo bwanji, Lesa ukamukebela bikebewa mu bwikalo. Kuketekela mwi Lesa ko kwalengejile uno mwanamukazhi wafwilwa kutundaika mpopwelo ya kine. Ne atweba twaketekela kuba’mba inge twatwajijila kukeba Bufumu patanshi, Yehoba uketupa byo tukeba mu bwikalo.—Mat. 6:33.

18. Ambaipo kalume wa Lesa wa mu ano moba wajinga na ndangulukilo yawama.

¹⁸ Ne balongo ne banyenga ano moba nabo bamwesha’mba baketekela mwi Yehoba kabiji bobapo bimo pa kuba’mba bapwishe makatazho abo. Akilangulukai pa Mulongo Malcolm watwajijile kwikala wa kishinka kufikatu ne byo afwile mu mwaka wa 2015. Pa myaka yavula yo aingijile Yehoba pamo na mwinakwanji, bapichile mu makatazho apusana pusana. Waambile’mba: “Bwikalo bukatazha bingi, bimye bimo kechi mwakonsha kuyuka ne bya kuba ne. Pano bino, Yehoba upesha bonse bamuketekela.” Mulongo Malcolm witutundaika’mba: “Lombainga kuba’mba mwingilenga na ngovu mwingilo wa Yehoba. Tainga muchima pa bintu byo mwakonsha kuba, kechi byo mwakonsha kubula kuba ne.” *

19. (a) Mambo ka kinembelo kya mwaka wa 2017 o kyawamina? (b) Musakwingijishanga byepi kinembelo kya mwaka wa 2017 mu bwikalo bwenu?

¹⁹ Buno bwikalo byo bubena ‘kutaminakotu,’ twafwainwa kuketekela kuba’mba makatazho nao akavujilangakotu. (2 Timo. 3:1, 13) Onkao mambo, kyanema bingi kuyuka kuba’mba kechi twafwainwa kuswisha makatazho etupezha maana ne. Bino twafwainwa kuketekela mwi Yehoba na muchima yense ne kubapo bimo pa kuba’mba tupwishe makatazho. O ene mambo kinembelo kyetu kya mwaka wa 2017 o kitutundaikila’mba: “Ketekela mwi Yehoba ne kuba bintu byawama”!—Sala. 37:3.