Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

MUTWE WA KUFUNDA 28

Bufumu bwa Lesa Bubena Kulama!

Bufumu bwa Lesa Bubena Kulama!

“Bufumu bwa pa ntanda bwaaluka ke Bufumu bwa Nkambo yetu ne bwa Kilishitu wanji.”—LUM. 11:15.

LWIMBO 22 Bufumu Bubena Kulama—Bwiye!

BIJI MU UNO MUTWE *

1. Bungauzhi buji mu Baibolo bwitukwasha kuyuka ka, kabiji mambo ka?

 INGE mwalanguluka pa bintu byo biji mu ntanda lelo jino, nanchi kimukatazha kuswa kuba’mba juba jimo makatazho onse akapwa nyi? Bisemi bimo byaabenamo. Bantu bavula lelo jino bashinta kabiji betemwatu abo bene. Kabiji bavula kibakatazha bingi kuketekela bantu baji pa bifulo bikatampe. Inge twamona bino byonse bibena kubiwa bitulengela kuketekela kuba’mba katatakatu bintu biwame. Mambo ka? Mambo bantu babena kuba bintu byo baambapo mu bungauzhi buji mu Baibolo bibena kumwesha’mba tuji mu “moba a kupelako.” (2 Timo. 3:1-5) Bantu baji na muchima wa bukishinka bashiinwa’mba kufika kwa buno bungauzhi kumwesha’mba Kilishitu Yesu watendeka kulama mu Bufumu bwa Lesa. Pano bino buno ke bungauzhitu bumo bwaamba pa biyukilo bimwesha’mba Bufumu bwa Lesa bwatendeka kulama. Onkao mambo, kwisamba pa bungauzhi bukwabo bwafika kala kusakukosesha bingi lwitabilo lwetu.

Kipikichala kyatabauka inge mwikinungakanya bulongo mwakonsha kumona bijipo byonkatu byo bamwesha pa kipikichala. Po pamotu ne bungauzhi buji mu buku wa Danyela ne mu buku wa Lumwekesho bwaamba kintutu kimo pa bikamweka kulutwe. Kwisamba pa buno bungauzhi kusakwitulengela kumona byo bubena kukwatankana ne kwitumwesha po tuji mu mutanchi wa Yehoba wa bintu (Monai jifuka 2)

2. Ñanyi bintu byo tusakwisambapo mu uno mutwe, kabiji mambo ka? (Ambaipo pa kipikichala kya pa nkupiko.)

2 Mu uno mutwe, tusakwisamba pa bungauzhi (1) byo bwitukwasha kuyuka kimye Bufumu kyo bwatendekele kulama, (2) byo bwitukwasha kuyuka’mba Yesu watendeka kulama mu Bufumu bwa Lesa mwiulu, ne (3) byo bwaamba pa balwanyi ba Bufumu bwa Lesa byo bakebonauna. Kabiji tusakumona buno bungauzhi byo bubena kukwatankana ne kuyuka po tuji mu mutanchi wa Yehoba wa bintu.

BYO TWAFWAINWA KUYUKA KIMYE KYATENDEKELE KULAMA BUFUMU

3. Bungauzhi buji pa Danyela 7:13, 14 bwitubuulapo ka pa Mfumu wa Bufumu bwa Lesa?

3 Bungauzhi buji pa Danyela 7:13, 14 bwitubuula kuba’mba Yesu Kilishitu ukekala Mfumu wa Bufumu bwa Lesa wafikilamo. Bantu ba mu bisaka byonse ‘bakamwingijilanga’ na lusekelo kabiji kafwako ukapingakena pe aye ne. Bungauzhi bukwabo buji mu buku wa Danyela bwaambijile jimo kuba’mba Yesu ukatendeka kulama mu Bufumu inge papita bimye bitanu na bibiji bya bungauzhi. Nanchi twakonsha kuyuka kimye Yesu kyo aikele Mfumu nyi?

4. Lumbululai bungauzhi buji pa Danyela 4:10-17 byo bwitukwasha kuyuka mwaka Kilishitu po aikajikilwe pa Bufumu. (Monai ne tubyambo twa munshi.)

4 Tangai Danyela 4:10-17. “Bimye bitanu na bibiji” bimenako myaka 2,520. Kino kimye kyatendekele mu 607 B.C.E. bena Babilona byo bafumishe mfumu wapeleleko pa jitanda ja Yehoba mu Yelusalema. Kino kimye kyapwile mu 1914 kimye Yehoba kyo abikile Yesu pa Bufumu, ‘mwine mwinabo’ ne kumutongola kwikala Mfumu wa Bufumu bwa Lesa. *Ezi. 21:25-27.

5. Ñanyi jishinda jimo jo tumwenamo mu bungauzhi bwaamba pa “bimye bitanu na bibiji”?

5 Twakonsha kumwenamo byepi mu buno bungauzhi? Umvwe twayuka bungauzhi bwaamba pa “bimye bitanu na bibiji” kitulengela kushiinwa’mba Yehoba ufikizha milaye yanji pa kimye kyanji. Yehoba wafuukwile kuba’mba pa kimye kyanji mwine, ukatongola Yesu kwikala Mfumu. Kino kimye byo kyafikile, Yehoba waikajikile Yesu pa Bufumu. Onkao mambo, juba ja Yehoba ‘kechi jikakelwa ne!’—Ha. 2:3.

ÑANYI BINTU BITUKWASHA KUYUKA’MBA YESU UBENA KULAMA?

6. (a) Ñanyi bintu bimo bibena kumweka pano pa ntanda bimwesha kuba’mba Kilishitu ubena kulama mwiulu? (b) Bungauzhi buji pa Lumwekesho 6:2-8 bwamwesha byepi kino?

6 Ku mpelo ya mwingilo wanji pano pa ntanda, Yesu waambijile jimo bintu bimo bikamwekanga pano pa ntanda bikakwasha baana banji ba bwanga kuyuka amba watendeka kulama mwiulu. Bino bintu ke makondo, bipowe bya nzala ne bitentanshi. Kabiji waambile’mba kukekala myalo nangwa’mba bikola “kuku ne kuku” kuvwangakotu ne mwalo wa COVID-19. Abino byonse ke “kiyukilo” kyakwikalapo kwa kwa Yesu. (Mat. 24:3, 7; Luka 21:7, 10, 11) Byo papichile myaka 60 Yesu saka afwa kala ne kubwela mwiulu, Yesu wamwesheshe mutumwa Yoano mu kimwesho kuba’mba bino bintu byonse bikamweka. (Tangai Lumwekesho 6:2-8.) Abino byonse byamweka kufumatu kimye Yesu kyo aikajikilwe pa Bufumu mu 1914.

7. Mambo ka bintu o byakizhizhemo kutama pano pa ntanda kufumatu kimye Yesu kyo aikele Mfumu?

7 Mambo ka bintu o byakizhizhemo kutama pano pa ntanda Yesu byo aikele Mfumu? Lumwekesho 6:2 witubuula kintu kyanema kyaubile Yesu. Kintu kitanshi kyo aubile byo aikele Mfumu wa Bufumu bwa Lesa ke kulwa nkondo. Pano walwile ne bañanyi? Walwile na Diabola ne bandemona banji. Kwesakana na Lumwekesho kitango 12, Satana bamushinjile kabiji bamwelele pano pa ntanda pamo na bandemona banji. Kino kyalengejile Satana kuzhingijila bantu ne kuleta ‘malwa pano pa ntanda.’—Lum. 12:7-12.

Kechi tumvwa bulongo kumona bintu byatama bibena kumweka ne, pano bino inge twamona bungauzhi bwa mu Baibolo bubena kufika, tushiinwa kuba’mba Bufumu bwa Lesa bubena kulama (Monai jifuka 8)

8. Tumwenamo byepi pa kumona bintu bibena kufikizha bungauzhi bwaamba pa Bufumu?

8 Twakonsha kumwenamo byepi mu buno bungauzhi? Bintu bibena kumweka mu ntanda ne byubilo biji na bantu mu ano moba byo bitukwasha kuyuka’mba Yesu ubena kulama. Onkao mambo kechi twafwainwa kuzhingila na mambo a bantu baji na nshiji kabiji bashinta ne. Pakuba twafwainwa kuvulukanga kuba’mba babena kufikizha bungauzhi bwa mu Baibolo bumwesha kuba’mba Bufumu bwa Lesa bubena kulama! (Sala. 37:1) Kabiji twafwainwa kuyuka’mba bintu bikayangatu na kutaminako pano pa ntanda byo tubena kunangijila kwipi na Amagedonyi. (Mako 13:8; 2 Timo. 3:13) Tumusanchila bingi Shetu wa mwiulu pa kwitukwasha kuyuka ene mambo makatazho o abena kuya na kuvujilakotu pano pa ntanda.

BALWANYI BA BUFUMU BWA LESA BYO BAKEBONAUNA

9. Bungauzhi buji pa Danyela 2:28, 31-35, bwaambapo’mba ka pa bufumu bukatampe bwa ntanda yonse bwapelako, kabiji ñanyi kimye kyo bwatendekele kulama?

9 Tangai Danyela 2:28, 31-35. Kabiji tubena kumona kufika kwa buno bungauzhi bukwabo lelo jino. Kiloto kyalotele Nebukaneza kyamwesheshe bintu bikamweka “mu moba a kupelako,” Kilishitu saka atendeka kala kulama. Pa balwanyi ba pano pa ntanda pavwangwa ne bufumu bukatampe bwapelako bo baambijilepo jimo mu Baibolo, bwimenako “maulu a kyela kya kapotwe apatakana na buchimba.” Buno bufumu bukatampe bwa ntanda yonse bubena kulama. Bwatendekele kulama mu Nkondo Itanshi ya Ntanda Yonse kimye kyalo kya Britain ne kyalo kya United States po byakwatankene ne kutendeka kutelwa’mba Anglo-America. Kipashañano kyamwene Nebukaneza mu kiloto kyanji kyaambile pa bintu bibiji bikapusanya bufumu bukatampe bwa ntanda yonse bujipo luno na bufumu bonse bwajingako kala.

10. (a) Ñanyi bintu bibena kumweka lelo jino mu bufumu bukatampe bwa Anglo-America byo baambapo mu bungauzhi bwa Danyela? (b) Ñanyi bintu byo twafwainwa kuchinuzhuka? (Monai ne kakitenguluzha ka kuba’mba “ Jimukai na Buchimba!”)

10 Kitanshi, kupusanako na bufumu bukatampe bonse bwapichile kala bo baambapo mu kimwesho, bufumu bwa Anglo-America bwakwatankana kechi bwimenako kyela kyakosa kya ngolode nangwa kya siliva ne, pakuba abo bwapatakana na kyela kya kapotwe ne buchimba. Buchimba bwimenako “baana ba bantu,” nangwa’mba bantutu. (Da. 2:43, tubyambo twa munshi.) Lelo jino twimwena bantu byo boba kimye kya bunsaji, bipekenyi bya kukeba kwikala na luusa lwa kuba byo bakeba, bipamo bitala pa ba mingilo ne biwowo. Abino byonse byo bilengela bantangi ba pano pa ntanda kukankalwa kuba byo bakeba.

11. Kutendeka kulama kwa Bufumu Bukatampe bwa Anglo-America kwitulengela byepi kushiinwa’mba tubena kwikala mu kimye kya ku mpelo?

11 Kya bubiji, bufumu bwa Anglo-America bwimenako maulu a lukipashañano mukatampe. Buno bufumu bukatampe bwapelako bo baambijile jimo mu Baibolo. Kafwako bufumu bukwabo bukapingakena pa buno ne. Bufumu bwa Lesa bukonauna buno bufumu pa Amagedonyi ne bufumu bukwabo bonse bwa pano pa ntanda. *Lum. 16:13, 14, 16; 19:19, 20.

12. Bungauzhi bwa kwa Danyela bwamwesha ñanyi kintu kikwabo kitutekenesha ne kwitulengela kwikala na luketekelo?

12 Twakonsha kumwenamo byepi mu buno bungauzhi? Bungauzhi bwa kwa Danyela bwamwesha kishinka kikwabo kibena kumwesha kuba’mba tubena kwikala mu kimye kya ku mpelo. Kukila myaka 2,500 yapitapo, Danyela waambijile jimo kuba’mba pa bufumu bwa Babilona pakalondela bufumu bukatampe bukwabo buna bukamanyika bingi bantu ba Lesa. Kabiji waambile’mba bufumu bukatampe bukapelako ke bufumu bwa Anglo-America. Kabiji buno bufumu bukatendeka kulama mu kimye kya kwikalapo kwa kwa Kilishitu. Kino kitutekenesha bingi mambo twayuka kuba’mba katatakatu Bufumu bwa Lesa bukonaune bufumu bwa bantu bonse ne kutendeka kulama pano pa ntanda ponse.—Da. 2:44.

13. “Mfumu wa butanu na busatu” ne “bamfumu jikumi” bo baambapo pa Lumwekesho 17:9-12 bimenako ka, kabiji buno bungauzhi bwafika byepi?

13 Tangai Lumwekesho 17:9-12. Na mambo a kuba’mba Nkondo Itanshi ya Ntanda Yonse yaonawine bintu byavula bingi, kino kyalengejile kufikizha bungauzhi bukwabo bwaamba pa moba a kupelako. Bantangi ba pano pa ntanda bakebelenga’mba balete jikwabo mutende pano pa ntanda. Onkao mambo, mu January mu 1920, balengele kipamo kya League of Nations. Kabiji mu October 1945, pa kino kipamo bapingizhepo kipamo kya United Nations. Kino kipamo kitelwa’mba “mfumu wa butanu na busatu.” Pano bino kechi bufumu bukatampe bwa ntanda yonse ne. Mambo kifumya bulume ku makafulumende ekitundaika. Baibolo utela ano makafulumende amba “bamfumu jikumi.”

14-15. (a) Buku wa Lumwekesho 17:3-5 waambapo amba ka pa “Babilona Mukatampe”? (b) Ñanyi kintu kibena kumweka ku bantu batundaika bupopweshi bwa bubela?

14 Tangai Lumwekesho 17:3-5. Byo bamutangijile na mupashi wa Lesa, mutumwa Yoano wamwene mu kimwesho pite ko kuba’mba “Babilona Mukatampe,” wimenako bupopweshi bwa bubela bwa ntanda yonse. Pano nga kino kimwesho kyafikile byepi? Pa myaka yavula bingi, bupopweshi bwa bubela bwingijila pamo na makafulumende a pano pa ntanda ne kwiatundaika. Nangwa byonkabyo, katatakatu Yehoba akabike mu michima ya makafulumende kuba “kyaswa muchima wanji.” Ñanyi bintu bikafumamo? Ano makafulumende nangwa’mba “bamfumu jikumi,” bakalukuka bupopweshi bwa bubela ne kwibonauna.—Lum. 17:1, 2, 16, 17.

15 Pano twayuka byepi kuba’mba mpelo ya Babilona Mukatampe ijitu pepi? Pa kuba’mba tukumbule buno bwipuzho twafwainwa kuvuluka kuba’mba muzhi wa Babilona wa kala bamuzhokolokele ku Mukola mukatampe wa Ufelata. Uno mukola ye wazhikijilanga uno muzhi. Buku wa Lumwekesho waesakanya mamilyonyi a bantu batundaika Babilona Mukatampe ku “mema” a kumuzhikijila. (Lum. 17:15) Uno buku waamba ne kuba’mba ano mema ‘akoma,’ kibena kulumbulula amba bantu bavula bakaleka kutundaika bupopweshi bwa bubela bwa ntanda yonse. (Lum. 16:12) Lelo jino, buno bungauzhi bubena kufika mambo bantu bavula balengulula bupopweshi kabiji bakeba bukwasho kufuma kungi pa byo bafwainwa kuba na makatazho abo.

16. Twakonsha kumwenamo byepi mu kuyuka bungauzhi bwaamba pa kulengwa kwa kipamo kya United Nations ne mpelo ya Babilona Mukatampe?

16 Twakonsha kumwenamo byepi mu buno bungauzhi? Kulengwa kwa kipamo kya United Nations ne kishinka kya kuba’mba bantu bavula balengulula bupopweshi bwa bubela kimwesha patoka kuba’mba tubena kwikala mu moba a kupelako. Nangwa kyakuba bantu bavula baleka kutundaika Babilona Mukatampe, kino kechi kyo kikalengela bupopweshi bwa bubela konaika ne. Byonka byo twisambapo kala, Yehoba ukabika mu michima ya “bamfumu jikumi” ko kuba’mba makafulumende atundaika kipamo kya United Nations kuba “kyaswa muchima wanji.” Ano makafulumende akonauna Babilona Mukatampe nobe mu kukopatu kwa jiso kabiji kino kikalengela bantu bavula kukumya bingi. * (Lum. 18:8-10) Konaunwa kwa Babilona Mukatampe kukaleta makatazho avula bingi pano pa ntanda. Nangwa byonkabyo, bantu ba Lesa bakasangalala na mambo a bintu bibiji. Bupopweshi bwa bubela ke mulwanyi wa Yehoba Lesa kufumatu ne kala kene. Uno mulwanyi inge bamonauna, kechi ukamwekapo jibiji ne. Kabiji kino kikamwesha kuba’mba kupokololwa kwetu ku ino ntanda yatama kujitu pepi!—Luka 21:28.

KETEKELAI KUBA’MBA YEHOBA UKAZHIKIJILA BANTU BANJI KULUTWE

17-18. (a) Twakonsha kutwajijila byepi kukosesha lwitabilo lwetu? (b) Ñanyi bintu byo tukesambapo mu mutwe walondelapo?

17 Danyela waambijile jimo kuba’mba “maana a kuyuka bintu akavula bingi.” Kinetu ano maana avula bingi mambo twaumvwisha bungauzhi bwaamba pa moba o tujimo. (Da. 12:4, 9, 10) Buno bungauzhi bubena kufika kabiji kino kitulengela kumwakamwa Yehoba ne kuketekela Mambo anji. (Isa. 46:10; 55:11) Onkao mambo, twajijilai kukosesha lwitabilo mu kufunda Binembelo ne kukwasha bantu kwikala balunda ba Yehoba. Yehoba ukatwajijila kuzhikijila bonse baketekela mwi aye ne kwibapa “mutende wa myaka ne myaka.”—Isa. 26:3.

18 Mu mutwe walondelapo, tukesamba pa bungauzhi bwaamba pa kipwilo kya bena Kilishitu mu kino kimye kya ku mpelo. Byonkatu byo tukafunda, buno bungauzhi nabo bumwesha’mba tubena kwikala mu moba a kupelako. Kabiji tukafunda bishinka bibena kumwesha kuba’mba Yesu Mfumu wetu ubena kulama ubena kutangijila bena Kilishitu bonse bakishinka.

LWIMBO 61 Yainga Kulutwe Anweba Bakamonyi!

^ Ano moba o tubena kwikalamo anema bingi. Bufumu bwa Lesa bwatendeka kulama byonkatu bungauzhi bwavula buji mu Baibolo byo bwaambijile jimo. Mu uno mutwe, tusakwisamba pa bungauzhi bumo buji mu Baibolo byo bwakonsha kukosesha lwitabilo lwetu mwi Yehoba, kwitulengela kutekanya ne byo twafwainwa kuketekela mwi aye.

^ Monai kishinka 4 mu lufunjisho 32 mu buku wa kuba’mba Mukekala Myaka ne Myaka! kabiji tambai vidyo wa kuba’mba Bufumu bwa Lesa Bwatendekele Kulama mu 1914 uji pa jw.org.

^ Inge mukeba kuyukilapo bikwabo byaamba pa bungauzhi bwa kwa Danyela, monai Kyamba kya Usopa kya June 15, 2012 ma. 14-19.

^ Umvwe mukeba kuyukilapo bikwabo byaamba pa bintu bikamweka kulutwe, mona kitango 21 mu buku wa kuba’mba Bufumu bwa Lesa Bubena Kulama!