Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

MUTWE WA KUFUNDA 46

Byuba Yehoba pa Kuba’mba Etukwashe Kuchinchika Makatazho na Lusekelo

Byuba Yehoba pa Kuba’mba Etukwashe Kuchinchika Makatazho na Lusekelo

“Yehoba wimutekenya kuba’mba emubile bibusa, kabiji ukemana kuba’mba emubile lusa.”—ISA. 30:18.

LWIMBO 3 Mwi Lesa mo mo Twaketekela, bo Bulume Bwetu

BIJI MU UNO MUTWE *

1-2. (a) Ñanyi mepuzho o tusakwisambapo? (b) Ñanyi kintu kimwesha’mba Yehoba ukebesha bingi kwitukwasha?

 YEHOBA wakonsha kwitukwasha kuchinchika makatazho o tupitamo ne kutwajijila ku mwingijila na lusekelo mu bwikalo bwetu. Pano ñanyi bintu byo oba pa kuba’mba etukwashe? Ñanyi bintu byawama byo tumwenamo inge Yehoba witukwasha? Uno mutwe usakukumbula ano mepuzho. Patanshi, twayai twisambe pa bwipuzho bwa kuba’mba: Nanchi Yehoba ukebesha bingi kwitukwasha nyi?

2 Kyambo kyaingijishe mutumwa Paulo mu nkalata yo anembejile Bahebelu kyakonsha kwitukwasha kukumbula buno bwipuzho. Paulo wanembele’mba: “Yehoba ye nkwasho wami; kechi nakonsha kuchina ne, muntu angube ka?” (Hebe. 13:6) Mabuku akwabo aambapo pa kyambo kiji mu kino kyepelo kya kuba’mba “nkwasho,” amba kilumbulula muntu upelawizha kuya na kukwasha mukwabo uji mu lukatazho. Fwanyikizhai Yehoba ubena kunyema masekenyi kuya na kukwasha muntu uji mu lukatazho. Bino byambo bibena kumwesha Yehoba byo akebesha kwitukwasha. Umvwe Yehoba witukwasha, twakonsha kuchinchika meseko ne kutwajijila kumwingijila na lusekelo.

3. Ñanyi bintu bisatu byuba Yehoba pa kuba’mba etukwashe kuchinchika makatazho na lusekelo?

3 Ñanyi bintu bimo Yehoba byo oba pa kuba’mba etukwashe kuchinchika meseko ne kutwajijila kwikala na lusekelo? Pa kuba’mba tukumbule buno bwipuzho, twayai tutange buku wa Isaya. Mambo ka? Mambo bungauzhi bwavula bo baambapo mu buku wa Isaya bwingila ku bantu ba Lesa lelo jino. Kabiji Isaya wamulumbulula Yehoba mu byambo byapela kumvwa. Mu buku wa Isaya kitango 30, Isaya walumbulula bulongo Yehoba byo akwasha bantu banji. Wanembele’mba Yehoba witukwasha (1) byo ateleka ne kukumbula milombelo yetu, (2) byo etutangijila ne (3) byo etupesha luno ne byo aketupesha kulutwe. Twayai twisambe pa ano mashinda asatu Yehoba mo etukwashisha.

YEHOBA UTELEKA MILOMBELO YETU

4. (a) Yehoba watelele Bayudea amba ka, kabiji ñanyi kintu kibamwekejile? (b) Ñanyi kintu Yehoba kyo alayile bantu banji ba kishinka? (Isaya 30:18, 19)

4 Mu byambo bitanshi biji mu Isaya kitango 30, Yehoba watelele Bayudea amba “bantu bamilengulwila,” bonka ‘benungilapo bubi pa bubi bo baji nabo.’ Kabiji watwajijile kwamba‘mba: “Bano bantu bamilengulwila, . . . bakana kumvwa mizhilo ya Yehoba.” (Isa. 30:1, 9) Na mambo a kuba bano bantu bakaine kumvwina Yehoba, Isaya waambijile jimo amba Yehoba ukaswisha bano bantu kupita mu bya malwa. (Isa. 30:5, 17; Yele. 25:8-11) Kabiji kino kyo kyamwekele, mambo bano bantu bebatwajile mu buzha mu Babilona. Nangwa byonkabyo, Bayudea bamo bajinga ba kishinka, kabiji byambo byaambile Isaya pe abo bibalengejile kwikala na luketekelo. Waambile’mba juba jimo bakafuma mu buzha ne kubwela ku Yelusalema. (Tangai Isaya 30:18, 19.) Kya kine, kino kintu kyamwekele. Yehoba wibafumishe mu buzha mu Babilona. Nangwa byonkabyo, papichile myaka yavula bingi pa kuba’mba Yehoba ebapokolole. Byambo bya kuba’mba “Yehoba wimutekenya kuba’mba emubile bibusa” bilumbulula’mba pafwainwe kupita kimye kyabaya pa kuba’mba Yehoba akapokolole bantu banji ba kishinka mu buzha. Ne kya kine bena Isalela baikele myaka 70 mu buzha mu Babilona, Lesa saka akyangye kuswisha bantu bamo kubwela ku Yelusalema. (Isa. 10:21; Yele. 29:10) Bena Isalela byo bajinga bazha mu Babilona bajijilenga na mambo a bulanda, bino byo babwelele ku kyalo kyabo bajijile mipolo ya lusekelo.

5. Ñanyi lutundaiko luji pa Isaya 30:19?

5 Byambo bya kuba’mba “kine ukemubila bibusa byo akomvwa kujila kwenu kwa kukeba bukwasho,” bitutundaika bingi lelo jino. (Isa. 30:19) Isaya witubuula’mba Yehoba uteleka umvwe twamujijila, kabiji kechi ubanda kukumbula milombelo yetu ne. Isaya wanungilepo’mba: “Byo akomvwatu kujila kwenu ukemukumbula.” Bino byambo bituvululamo kuba’mba Shetu wa mwiulu ukebesha bingi kukwasha bonse balomba bukwasho kwi aye. Kuyuka bino kwitukwasha kuchinchika makatazho onse o tupitamo ne kutwajijila kwikala na lusekelo.

6. Byambo biji mu buku wa Isaya bimwesha byepi kuba’mba Yehoba uteleka milombelo yetu pa muntu pa muntu?

6 Ñanyi kintu kikwabo kyo tufunjilako ku byambo biji mu kino kyepelo pa mambo a milombelo? Yehoba uteleka milombelo yo tulomba pa muntu pa muntu. Mambo ka o twaambila bino? Nangwa kya kuba Isaya kitango 30 kyaambilenga pa kisaka kimo kya bantu, bino byambo biji mu kyepelo 19 bya kuba’mba “kechi mukajilapo jibiji ne, kine ukemubila bibusa,” ne bya kuba’mba “ukemukumbula,” bitukwasha kuyuka Yehoba byo etuta muchima pa muntu pa muntu. Mambo Shetu aye Yehoba uji bingi na butemwe. Kechi wambila muntu yense walefulwa‘mba: “Wafwainwa kuchinchika byonka byachinchika mulongo nangwa nyenga yobe” ne. Aye wituta muchima pa muntu pa muntu kabiji ukumbula milombelo yetu.—Sala. 116:1; Isa. 57:15.

Isaya watazhizhe mu ka byo aambile’mba: “Kange mumuleke [Yehoba] akokoloke ne”? (Monai jifuka 7)

7. Kwesakana na byaambile Isaya ne Yesu mambo ka kulomba na mukoyo o kwanemena?

7 Umvwe twalomba kwi Yehoba ne kumubuula byo tubena kupitamo, witupa bulume bwa kuchinchika ponkapotu. Kabiji inge wabula kukumbula lulombelo lwetu ponkapotu, twafwainwa kutwajijila kulomba na mukoyo pa kuba’mba etupe bulume bwa kuchinchika. Byo byo akeba’mba tubenga. Bino byo byaamba ne byambo byanembele Isaya bya kuba’mba: “Kange mumuleke [Yehoba] akokoloke ne.” (Isa. 62:7) Bino byambo byatala mwepi? Twafwainwa kutwajijila kulombanga kwi Yehoba na mukoyo. Kuba bino kujitu nobe tubena kulengela Yehoba kubula kukokoloka. Bino byambo byaambile Isaya, bituvululamo byambo byaambile Yesu biji pa Luka 11:8-10, 13. Pa bino byepelo Yesu witutundaikile kulombanga na “lupata” ne ‘kulombanga’ mupashi wazhila. Kabiji twafwainwa kusashijila Yehoba kwitutangijila pa kuba’mba tufuukulenga bulongo bintu.

YEHOBA WITUTANGIJILA

8. Byambo biji pa Isaya 30:20, 21 byafikile byepi kala?

8 Tangai Isaya 30:20, 21. Bashilikale ba bena Babilona byo bazhokolokele muzhi wa Yelusalema mwaka umo ne kichika, bantu bapichile mu bya malwa byavula bingi. Kabiji ano makatazho ajinga nobe mema ne shinkwa kwi abo. Bino kwesakana na byepelo 20 ne 21, Yehoba walayile Bayudea amba inge balapila ne kuleka byubilo byatama, ukebapokolola mu buzha. Isaya watelele Yehoba amba ‘Mufunjishi Wakila,’ kabiji wanembele’mba Yehoba ukebafunjisha byo bafwainwa kumupopwela pa kuba’mba betabilwe kwi aye. Bino byambo byafikile kimye Bayudea kyo bebafumishe mu buzha. Yehoba wibalengejile kushiinwa’mba ye Mufunjishi Wakila, na mambo a lutangijilo lwanji bantu banji babwezhezhe bupopweshi bwa kine. Tuji bingi na lusekelo mambo Yehoba ye Mufunjishi wetu Wakila lelo jino.

9. Ñanyi jishinda jimo Yehoba jo engijisha pa kwitufunjisha?

9 Mu bino byepelo, Isaya waambile’mba tujitu nobe baana ba sukulu bo bafunjisha kwi Yehoba mu mashinda abiji. Patanshi, waambile’mba: “Mufunjishi wenu Wakila mukamumona na meso enu.” Mu bino byambo, Isaya ubena kufwanyikizha Mufunjishi waimana kulutwe na kufunjisha baana ba sukulu. Tubena kumwenamo bingi mu bintu Lesa byo abena kwitufunjisha lelo jino. Ñanyi jishinda jimo Yehoba jo engijisha pa kwitufunjisha? Ubena kuba bino kwingijisha jibumba janji. Tusanta bingi pa mikambizho ifuma ku jibumba ja Yehoba. Ino mikambizho yo tufunda pa kupwila, pa kubuñana kwa mwanzo, pa kushonkena kwa kijiji, mabuku alumbulula Baibolo, mutanchi wa JW Broadcasting, ne bintutu bikwabo bitukwasha kuchinchika meseko ne kutwajijila kwikala na lusekelo.

10. Mu ñanyi jishinda mo ‘tumvwina jiwi kunyuma yetu’?

10 Isaya watongola jishinda jikwabo Yehoba jo engijisha pa kwitufunjisha. Waambile’mba: “Mukomvwa jiwi kunyuma yenu.” Ngauzhi waambilenga’mba Yehoba uji nobe mufunjishi ubena kulondela panyuma na kubuula baana ba sukulu jishinda jo bafwainwa kuyamo. Lelo jino tumvwa jiwi ja Lesa kunyuma yetu. Mu ñanyi jishinda? Mambo a Lesa aji mu Baibolo, anembelwe kala kene, ko kuba’mba kunyuma yetu. Onkao mambo, umvwe twatanga Baibolo, kijitu nobe tubena kumvwa jiwi ja Lesa kufuma kunyuma yetu.—Isa. 51:4.

11. Ñanyi bintu byo twafwainwa kuba pa kuba’mba tutwajijile kuchinchika ne kwingijila Yehoba na lusekelo kabiji mambo ka?

11 Ñanyi bintu byo twafwainwa kuba pa kuba’mba tumwenemo mu Mambo anji ne jibumba janji? Isaya waambile pa bintu bibiji. Patanshi waambile’mba, “Jino jo jishinda.” Kepo aambile’mba, “jo mwafwainwa kuyamo.” (Isa. 30:21) Kechi twafwainwa kuyukatu “jishinda” ne. Bino ‘twafwainwa ne kuyamo.’ Mambo a Yehoba ne byo bealumbulula ku jibumba janji, etufunjisha kuba bintu bikeba Yehoba. Kabiji tufunda ne bya kwingijisha bintu byo tufunda. Pa kuba’mba tuchinchike meseko ne kutwajijila kwingijila Yehoba na lusekelo, twafwainwa kulondela bino bintu bibiji byaambilepo Isaya. Yehoba wakonsha kwitufwetatu umvwe ketufunde ne kwingijisha bintu byo tubena kufunda.

YEHOBA WITUPESHA

12. Kwesakana na Isaya 30:23-26, Yehoba wapesheshe byepi bantu banji?

12 Tangai Isaya 30:23-26. Buno bungauzhi bwafikile byepi Bayudea byo bafumine mu buzha mu Babilona ne kubwela kwabo ku Isalela? Yehoba wibapele bintu byavula bingi bibakwashishe kutwajijile kwikala na bumi ne kumwingijila. Yehoba wapele bantu banji kajo kavula. Kabiji wibobijile kintu kikwabo kyanema bingi. Wibapele bintu byavula bibalengejile kufwenya kwipi ne aye ne kutendeka kumupopwela mu jishinda jaitabilwa kwi aye. Kimye kyo bajinga mu buzha, kechi batambwilepo bintu byavula bya kukosesha lwitabilo lwabo ne. Byambo biji mu kyepelo 26 bimwesha kuba’mba Yehoba wibapele kyeya kyatokesha, ko kuba’mba, wibakwashishe kumvwisha mambo anji. (Isa. 60:2) Bino bintu Yehoba byo apele bakalume banji, bibakwashishe kutwajijila kuchinchika, kumwingijila na lusekelo ne kwibakosesha “na mambo a kusangalala.”—Isa. 65:14.

13. Bungauzhi bwaamba pa kubwezha bupopweshi bwa kine bwafika byepi mu ano moba etu?

13 Nanchi bungauzhi bwaamba pa kubwezha bupopweshi bwa kine bwingila ne kwi atweba lelo jino nyi? Ee. Mambo ka? Kufumatu mu mwaka wa 1919, bantu bavula bafumamo mu Babilona Mukatampe, nangwa’mba mu bupopweshi bwa bubela bwa ntanda yonse. Bebaleta mu mpunzha yawama yakila Ntanda ya Mulaye yajingamo bena Isalela. Baji mu paladisa wa ku mupashi. (Isa. 51:3; 66:8) Nga paladisa wa ku mupashi ye mu ka?

14. Nga paladisa wa ku mupashi ye mu ka kabiji bañanyi bekalamo? (Monai Kulumbulula Byambo.)

14 Kufumatu mu mwaka wa 1919, bashingwa babena kwikala mu paladisa wa ku mupashi. * Mu myaka ya kulutwe kuno “mikooko ikwabo” nayo yatwela mu ino ntanda ya ku mupashi, kabiji babena kwiyowa mapesho a Yehoba avula bingi.—Yoa. 10:16; Isa. 25:6; 65:13.

15. Kwepi ko twakonsha kutaana paladisa wa ku mupashi lelo jino?

15 Lelo jino, kwepi ko twakonsha kutaana ntanda yawama nangwa’mba paladisa wa ku mupashi? Bapopweshi ba Yehoba batanwatu konse pano pa ntanda. Onkao mambo, paladisa wa ku mupashi mo baji ujitu ntanda yonse. Lelo jino, konse ko tuji pano pa ntanda twakonsha kwikala bangikazhi ba mu paladisa wa ku mupashi umvwe twatwajijila kuba bintu bitundaika mpopwelo ya kine.

Ñanyi bintu byo twafwainwa kuba pa muntu pa muntu pa kuba’mba tulengele paladisa wa ku mupashi kutwajijila kwikala ntanda yawama? (Monai mafuka 16-17)

16. Ñanyi bintu byakonsha kwitulengela kuta muchima pa bintu byawama byuba balongo ne banyenga?

16 Pa kuba’mba tutwajijile kwikala mu uno paladisa wa ku mupashi, twafwainwa kutwajijila kubanga bintu bimwesha’mba tusanchila Yehoba pa kwituleta mu kipwilo kya bena Kilishitu. Pano twakonsha kuba byepi bino? Twakonsha kuba bino inge saka tuta muchima pa bintu byawama byuba balongo ne banyenga, kechi kuta muchima pa bilubo byabo ne. (Yoa. 17:20, 21) Mambo ka kino o kyanemena? Akilangulukai pa kino. Mu mapunzha amo awama muji bichi byapusana pusana. Kyo kimotu ne mu bipwilo byetu lelo jino muji balongo ne banyenga bapusana pusana baji nobe bichi. (Isa. 44:4; 61:3) Twafwainwa kuta muchima pa bintu byawama bonse byo boba, kechi kuta muchima pa bilubankanya balongo ne banyenga pa muntu pa muntu bo twikala nabo kipikipi ne. Kechi twafwainwa kuswisha bumbulwa kulumbuluka bwetu nangwa bumbulwa kulumbuluka bwa bakwetu kwitulengela kubula kukwatankana na balongo ne banyenga mwaya ntanda yonse ne.

17. Ñanyi bintu byo twafwainwa kuba pa muntu pa muntu pa kuba’mba bonse tukwatankane mu kipwilo?

17 Ñanyi bintu byo twafwainwa kuba pa muntu pa muntu pa kuba’mba bonse tukwatankane mu kipwilo? Twafwainwa kukebanga mutende. (Mat. 5:9; Loma 12:18) Inge kimye kyonse ke twikale mu mutende na balongo ne banyenga tukalengela paladisa wa ku mupashi kutwajijila kwikala ntanda yawama. Atweba bonse pa muntu pa muntu twafwainwa kuvulukanga’mba Yehoba ye walengela bangikazhi bonse ba mu paladisa wa ku mupashi kumupopwelanga mu bukine. (Yoa. 6:44) Yehoba usangalala bingi pa byo twibikako kukeba mutende ne kukwatankana na bapopweshi bakwetu bo anemeka.—Isa. 26:3; Hagai 2:7.

18. Ñanyi bintu byo twafwainwa kulanguluka langulukangapo kabiji mambo ka?

18 Yehoba upa bakalume banji bintu byavula bingi byawama. Pano ñanyi bintu byawama byo twafwainwa kumwenamo mu bino byo etupa? Twafwainwa kulangulukanga pa bintu byo tufunda mu Mambo a Lesa ne mu mabuku alumbulula Baibolo. Kufunda ne kulanguluka langulukapo kwakonsha kwitulengela kwikala na byubilo bya bwina Kilishitu nabiji “butemwe bwa kutemwa balongo” ne ‘kwitemwa atweba bene na bene’ mu kipwilo. (Loma 12:10) Umvwe saka tulanguluka languluka pa bintu bitubila Yehoba bulunda bwetu ne aye bukakosa bingi. Kabiji inge ketulanguluke languluke pa bintu byawama Yehoba byo etulaya kwitubila kulutwe kitulengela kwikala na luketekelo lwa kutwajijila kumwingijila myaka ne myaka. Bino byonse bitulengela kutwajijila kumwingijila na lusekelo.

TWAJIJILAI KUCHINCHIKA

19. (a) Kwesakana na Isaya 30:18 twashiinwa’mba Yehoba ukoba ñanyi kintu? (b) Ñanyi bintu biketukwasha kuchinchika ne kutwajijila na lusekelo?

19 Yehoba “ukemana” ko kuba’mba ukafumyapo bubi bonse pano pa ntanda. (Isa. 30:18) Twashiinwa kuba’mba Yehoba ye “Lesa uchiba mambo monka mo aolokela” kabiji kechi ukatwajijila kuswisha ntanda ya kwa Satana kutwajijila ne. (Isa. 25:9) Yehoba watekanya ne atweba twafwainwa kutekanya byo tubena kupembelela jino juba ja lupulukilo kufika. Mu ano moba o tubena kupembelela bino bintu kufika, twafwainwa kutwajijila kunemeka bupe bwa kulomba, kufunda ne kwingijisha byo tubena kufunda mu Mambo a Lesa ne kulanguluka languluka pa bintu byo etubila. Umvwe ketube bino byonse, Yehoba uketukwasha kuchinchika kabiji tukatwajijila kumupopwela na lusekelo.

LWIMBO 142 Twikale na Luketekelo Lwakosa

^ Mu uno mutwe tusakwisamba pa bintu bisatu Yehoba byo oba pa kuba’mba akwashe bapopweshi banji kuchinchika makatazho a mu bwikalo ne kutwajijila kwikala na lusekelo. Buku wa Isaya kitango 30 usakwitukwasha kuyuka bulongo bino bintu bisatu. Kabiji usakwituvululako buneme bwa kulomba kwi Yehoba, kufunda mambo anji ne kulanguluka languluka pa bintu byawama byo etubila ne byo aketubila kulutwe.

^ KULUMBULULA BYAMBO: Twikala mu “paladisa wa ku mupashi” inge ketupopwele Yehoba saka twakwatankana. Mu ino mpunzha, Yehoba witufunjisha bintu byonse bitukwasha kumwingijila bulongo kabiji kechi mujipo mafunjisho a mu bupopweshi bwa bubela ne. Tuji na mwingilo wawama wa kusapwila mambo awama a Bufumu bwa Lesa. Yehoba ye mulunda netu wa pa muchima kabiji tuji na balongo ne banyenga betutemwa betukwasha kuchinchika makatazho o tupitamo pa juba pa juba ne kutwajijila kwikala na lusekelo. Tutwela mu uno paladisa wa ku mupashi inge twatendeka kupopwela Yehoba mu jishinda jaitabilwa kwi aye ne kwibikako papela bulume bwetu kulondela byubilo byanji.