MUTWE WA KUFUNDA 48
Ikalai Batekanya Umvwe Mwaesekwa
“Wikale watekanya mu bintu byonse.”—2 TIMO. 4:5, Buku wa Lesa.
LWIMBO 123 Tukookelenga Lesa mu Bukishinka
BIJI MU UNO MUTWE *
1. Kwikala batekanya kulumbulula ka? (2 Timoti 4:5)
INGE mu kipwilo mwamweka kintu kyakonsha kwituzhingijisha, bukishinka bwetu kwi Yehoba ne jibumba janji bwakonsha kwesekwa. Ñanyi kintu kyo twakonsha kuba pa kuba’mba tushinde meseko a uno mutundu? Twafwainwa kutwajijila kwikala batekanya, balaba kabiji bakosa mu lwitabilo. (Tangai 2 Timoti 4:5.) Tumwesha’mba twatekanya inge twabula kulukusha muchima, kabiji inge saka tulanguluka bulongo ne kumwena bintu monka mwibimwena Yehoba. Kino kiketulengela kubula kubila bintu monka mo tukebela.
2. Ñanyi bintu byo tusakwisambapo mu uno mutwe?
2 Mu mutwe wafumako twisambile pa meseko asatu akonsha kubula kufuma mu kipwilo. Mu uno mutwe tusakwisamba pa meseko asatu akonsha kufuma mu kipwilo kabiji akonsha kweseka bukishinka bwetu kwi Yehoba. Bukishinka bwetu bwakonsha kwesekwa (1) umvwe mulongo nangwa nyenga wituba kintu kyatama, (2) umvwe betololako ne (3) umvwe twakankalwa kulondela lupimpu lwa mu jibumba ja Yehoba. Ñanyi kintu kyo twafwainwa kuba pa kuba’mba tutwajijile kwikala batekanya kabiji ba kishinka kwi Yehoba ne jibumba janji inge twaesekwa na meseko a uno mutundu?
INGE MULONGO NANGWA NYENGA WITUBA KYATAMA
3. Ñanyi kintu kyo twakonsha kuba umvwe mulongo nangwa nyenga wituba kintu kyatama?
3 Nanchi mulongo nangwa nyenga nangwa kampe mukulumpe mu kipwilo wakimubapo kala kintu kyatama nyi? Kampe mulongo kechi waimenejile pa kwimukozha ku muchima ne. (Loma 3:23; Yako. 3:2) Nangwa byonkabyo, byubilo byanji bimufichishe ku muchima. Kampe mwatoñamine bufuku bonse na kulanguluka pa kyo aubile. Kabiji kampe mwalangulukilenga’mba: ‘Umvwe mulongo ye wauba kintu kya uno mutundu, nanchi jino jibumba kine ja Lesa nyi?’ Bino byo bikeba Satana amba tulangulukenga. (2 Ko. 2:11) Kwikala na ino milanguluko kwakonsha kwitulengela kuleka kwingijila Yehoba ne kufuma mu jibumba janji. Onkao mambo, umvwe ketulanguluke’mba mulongo nangwa nyenga wituba kintu kyatama, ñanyi kintu kyo twafwainwa kuba pa kuba’mba tutwajijile kwikala batekanya ne kubula kwikala na milanguluko ya kwa Satana?
4. Yosefwa wamwesheshe byepi kutekanya byo bamubile kintu kyatama kabiji ñanyi bintu byo tubena kufunjilako ku kino? (Ntendekelo 50:19-21)
4 Kange mwikalenga na mfika ne. Yosefwa byo ajinga nsongwalume bakolojanji bamubile byatama bingi. Bamushikilwe kabiji bamo bakebelenga ne ku mwipaya. (Nte. 37:4, 18-22) Kyapeleleko bamupoteshe mu buzha. Kino kyalengejile Yosefwa kupita mu bya malwa byavula bingi pa myaka 13. Yosefwa wakonsheshe kulanguluka’mba kampe Yehoba kechi wamutemenwe ne. Kabiji wakonsheshe kulanguluka’mba kampe Yehoba kechi wamutele muchima byo apichilenga mu bya malwa ne. Bino Yosefwa kechi walangulukile bino ne. Watwajijile kwikala watekanya ne kubula kulukusha muchima. Nangwatu kimye kyo afwainwe kushinkanya na bakolojanji, kechi wikyubile ne. Wamwesheshe’mba wibatemwa kabiji wibalekejileko mambo. (Nte. 45:4, 5) Yosefwa waubile bino mambo watekenye. Kechi walangulukile pa makatazho anji ne, bino watele muchima pa byakebelenga Yehoba. (Tangai Ntendekelo 50:19-21.) Ñanyi kintu kyo tubena kufunjilako? Umvwe bemuba kyatama kange muzhingijilenga Yehoba nangwa kulanguluka’mba kampe waleka kwimuta muchima ne. Pakuba langulukainga pa byo abena kwimukwasha kuchinchika lolo lweseko. Kunungapo, umvwe bakwenu bemuba byatama ibikaiko kuvweta pa bilubo byabo na butemwe.—1 Pe. 4:8.
5. Ñanyi kintu kyakwashishe ba Miqueas kutekanya byo bebafichishe ku muchima?
5 Akilangulukai pa kyamwekejile Miqueas, * mukulumpe mu kipwilo wikala ku South America. Uvuluka kimye balongo bamo batangijilanga mu jibumba ja Lesa kyo bamubile kintu kyatama. Waambile’mba: “Nkyangye kupitapo mu kintu kyandetejile bulanda nabiji kino ne. Najinga bingi na bijikila. Nakankelwenga kulala. Kabiji najijilenga bingi mambo nayukile’mba kafwako kyo nakonsha kuba ne.” Nangwa byonkabyo, mulongo Migueas watwajijile kutekanya ne kwikanya. Walombelenga kwi Yehoba kimye kyonse kuba’mba amupe mupashi wazhila ne bulume bwa kuchinchika. Bishinka bikwabo byamukwashishe wibitangile mu mabuku etu. Ñanyi kintu kyo tubena kufunjilako? Inge mulongo nangwa nyenga wimuba kintu kyatama, mwafwainwa kutekanya ne kwikanya. Mambo kechi mwayuka kine kintu kyalengejile kuba’mba ambe nangwa kuba kyokyo kintu ne. Onkao mambo, lombai kwi Yehoba kuba’mba emukwashe kumwena bintu monka mubena kwibimwena mukwenu. Kuba bino kukemulengela kumona’mba mulongo nangwa nyenga kechi waubijilemotu kuba’mba emukozhe ku muchima ne, kabiji mukamulekelako mambo. (Maana 19:11) Vulukainga kuba’mba Yehoba wayuka byo mubena kupitamo kabiji ukemupa bulume bwa kuchinchika.—2 Moba 16:9; Sapwi. 5:8.
UMVWE BETOLOLAKO
6. Mambo ka o kyanemena kulanguluka’mba Yehoba witololako mambo witutemwa? (Bahebelu 12:5, 6, 11)
6 Kikola bingi ku muchima inge Yehoba witololako. Bino inge twata muchima pa byo kitukola ku muchima twakonsha kutendeka kulanguluka’mba lujimuno lo betupa lwatama kabiji kechi lwitufwainwa ne. Kuba bino kwakonsha kwitulengela kuvulama kishinka kyanema kya kuba’mba Yehoba ubena kwitololako mambo witutemwa. (Tangai Bahebelu 12:5, 6, 11.) Kabiji inge twatwajijila kulanguluka pa lujimuno lo betupa kuba’mba lwatama, tukashila kanya Satana. Satana ukeba atweba kukana lujimuno lo betupa pa kuba’mba tuleke kwingijila Yehoba ne kuleka kupwila. Mwakonsha kumwesha byepi amba mwatekanya inge bemololako?
Petelo bamwingijishe bingi kwi Yehoba mambo wipelwile kabiji walondelanga inge bamololako (Monai jifuka 7)
7. (a) Byonka byo tubena kumona pa kipikichala, Yehoba waingijishe byepi Petelo byo alondejile lujimuno? (b) Ñanyi bintu byo tubena kufunjilako kwi Petelo?
7 Tambwilainga lujimuno ne kwingijila pa byo bemukwasha. Yesu waolweleko Petelo bimye byavula bingi saka paji ne batumwa bakwabo. (Mako 8:33; Luka 22:31-34) Kyamweka, Petelo waumvwine bingi bumvu. Nangwa byonkabyo, watwajijile kwikala wa kishinka kwi Yesu. Waswile lujimuno ne kwingijila pa bilubo byanji. Kyafuminemo, Yehoba wapesheshe Petelo na mambo a bukishinka bwanji kabiji wamupele mingilo yavula bingi mu kipwilo. (Yoa. 21:15-17; Byu. 10:24-33; 1 Pe. 1:1) Ñanyi kintu kyo tubena kufunjilako kwi Petelo? Tumwenamo atweba bene pamo na bakwetu umvwe twabula kuta muchima pa byo kitulenga bumvu kuswa lujimuno ne kwingijila pa byo betukwasha. Kuba bino, kukalengela Yehoba ne jibumba kwitwingijisha.
8-9. Bernardo waumvwinenga byepi ku muchima byo bamolweleko kabiji ñanyi kintu kyamukwashishe kupimpula milanguluko yanji?
8 Akilangulukai pa kyamwekejile mulongo Bernardo wa ku Mozambique. Bamufumishe pa bukulumpe mu kipwilo. Mulongo Bernardo waumvwine byepi ku muchima? Waambile’mba: “Nazhingijile bingi na mambo a luno lujimuno.” Walangulukilenga’mba balongo basakutendeka kulanguluka byatama pe amiwa. Waambile’mba: “Papichile bañondo bavula pa kuba’mba ngyuke’mba luno lujimuno kechi lwatamine ne, kabiji natendekele jikwabo kuketekela Yehoba ne jibumba janji.” Ñanyi kintu kyakwashishe Bernardo kupimpula milanguluko yanji?
9 Bernardo wapimpwile milanguluko yanji. Waambile’mba: “Byo najinga mukulumpe mu kipwilo natanganga javula kinembelo kya Bahebelu 12:7 inge mbena kukwasha bakwetu kwikala na ndangulukilo yawama umvwe bebajimunako kwi Yehoba. Bino neipwizhe amiwa mwine amba: ‘Bañanyi bafwainwa kulondela byambo biji pa kino kinembelo?’ Ke bakalume ba Yehoba bonsetu kubikapotu ne amiwa.” Ponkapotu Bernardo wapimpwile milanguluko yanji ne kutendeka kuketekela Yehoba ne jibumba janji. Watendekele kutanga Baibolo bimye byavula bingi ne kulanguluka languluka pa byo atangilenga. Nangwa kya kuba watwajijile kwakamwa pa byakonsheshe kumumona balongo ne banyenga, bino waingilanga nabo mu mwingilo wa kusapwila ne kutanwa ku kupwila kimye kyonse. Mu kuya kwa moba bamutongwele jibiji kwikala mukulumpe mu kipwilo. Byonka byo kyajinga kwi Bernardo, umvwe bemujimunako mwafwainwa kwibikako kubula kulangulukanga pa byakonsha kwimumona balongo ne banyenga mu kipwilo. Bino mwafwainwa kukokela lujimuno ne kwingijilapo pa byo bemukwasha. * (Maana 8:33; 22:4) Inge mwauba bino, mwakonsha kuketekela’mba Yehoba ukemupesha pa kutwajijila kwikala ba kishinka kwi aye ne jibumba janji.
UMVWE TWAKANKALWA KULONDELA LUPIMPU LWA MU JIBUMBA JA YEHOBA
10. Ñanyi lupimpu lwaesekele bukishinka bwa banabalume bena Isalela bamo?
10 Lupimpu lwa mu jibumba ja Lesa lwakonsha kweseka lwitabilo lwetu. Umvwe twabula kujimuka lupimpu lwakonsha kwitulengela kuleka kwingijila Yehoba. Akilangulukai pa lupimpu lwaubiwe ku bena Isalela, Lesa saka akyangye kupana mizhilo, mitwe ya bisemi yo yaingilanga mingilo ya buñanga. Bashimikanga bya kusokelapo bitapisho ne kupainako bisemi byabo milambo kwi Yehoba. (Nte. 8:20, 21; 12:7; 26:25; 35:1, 6, 7; Yoba 1:5) Bino Lesa byo apaine mizhilo, mitwe ya bisemi yalekele kwingila ino mingilo. Yehoba watongwele bañanga kufuma mu kisemi kya kwa Alona kuba’mba bo bakatapishanga bitapisho. Ino mizhilo byo yatendekele kwingila mutwe wa kisemi yense wabujile kufuma mu kikota kya Alona umvwe waingila mwingilo wa buñanga bamwipayanga. * (Levi 17:3-6, 8, 9) Nanchi luno lupimpu lo lwalengejile Kola, Datanyi, Abilama ne bakulumpe ba jibumba 250 kusatukila Mosesa ne Alona nyi? (Bala. 16:1-3) Kechi twayuka ne. Bino kyo twayukakotu ke kya kuba’mba, Kola ne balunda nanji bakankelwe kwikala ba kishinka kwi Yehoba. Ñanyi kintu kyo mwafwainwa kuba umvwe mu jibumba ja Lesa mwaikala lupimpu lwakonsha kweseka bukishinka bwenu?
Bena Kohati bepelwile byo bebapele mwingilo wa bunyimbi, byo baingijilanga pa bibelo bya muzhi ne byo bebapele mwingilo wa kutala pa matala a kajo (Monai jifuka 11)
11. Ñanyi bintu byo tufunjilako ku ba mu kisemi kya kwa Kohati?
11 Londelainga lupimpu lonse mu jibumba ja Lesa. Byo bajinga mu kiselebwa, ba mu kisemi kya Kohati baingilanga mwingilo wanema bingi. Kimye kyonse bena Isalela kyo bavilukanga, ba mu kisemi kya kwa Kohati bo basendanga jikwachi ja lulayañano. (Bala. 3:29, 31; 10:33; Yosh. 3:2-4) Uno wajinga mwingilo wanema bingi. Nangwa byonkabyo, kwaikele lupimpu kimye bena Isalela kyo bafikile mu ntanda ya mulaye. Jikwachi ja Yehoba kechi bejivilulanga byonka byo kyajinga kala ne. Kimye Solomone kyo alaminenga pa bufumu ba mu kisemi kya kwa Kohati bamo bebapele mwingilo wa bunyimbi, bakwabo baingijilanga pa bibelo bya muzhi kabiji bakwabo bebapele mwingilo wa kutala pa matala a kajo. (1 Moba 6:31-33; 26:1, 24) Kafwako nangwa jishimikila jimo jimwesha’mba bena Kohati bejizhañenye nangwa kukeba bifulo bikatampe byonka byo baingilanga kala ne. Ñanyi kintu kyo tubena kufunjilako? Mwafwainwa kulondela lupimpu lonse lwikala mu jibumba ja Yehoba na muchima yense, nangwatu inge mingilo yenu yapimpulwa. Mwenainga lusekelo mu mwingilo yense ye bemupa mu jibumba ja Lesa. Vulukainga’mba Yehoba kechi wimunemeka na mambo a mwingilo ye mwingila ne. Yehoba wimunemeka na mambo a kuba’mba mubena kumukokela.—1 Sam. 15:22.
12. Nyenga Zaina waumvwine byepi ku muchima byo bamulekeshe kwingijila pa Betele?
12 Akilangulukai pe nyenga Zaina wikala ku Middle East ye balekeshe kwingila mwingilo ye atemenwe bingi. Bamulekeshe kwingila mwingilo wa pa Betele ye aingijile myaka 23 ne kumutuma kuya na kwingijila pa kipwilo. Waambile’mba: “Luno lupimpu lwanshinkile bingi bulaka. Kino kyandengejile kwilengulula ne kutendeka, ‘kwiipuzha’mba ñanyi mambo o nalenga?’” Kabiji balongo ne banyenga bamo mu kipwilo mo ajinga bamwambijilenga’mba: “Inge waingilanga bulongo umvwe kechi bakupangile pa Betele ne.” Nyenga Zaina waikele na binyenge kya kuba kimye kyonse wajilanga bufuku. Nyenga Zaina waambile’mba: “Kechi naswishishe milanguluko yami yatama kundengela kuzhinauka butemwe bwa Yehoba nangwa jibumba janji ne.” Ñanyi kintu kyakwashishe nyenga Zaina kutwajijila kwikala watekanya?
13. Ñanyi bintu byaubile nyenga Zaina pa kuba’mba aleke kwinyengaika?
13 Nyenga Zaina washinjile milanguluko yanji yatama. Ñanyi kintu kyo aubile? Watangile mitwe yavula mu mabuku etu yaambilenga pa lweseko lo apichilemo. Watangile mutwe waambile pa byapichilemo nnembi wa Baibolo aye Mako. Uno mutwe waambile’mba Mako naye walefwilwe bingi kimye kyo bamulekeshe kwingila mingilo imo. Nyenga Zaina waambile’mba: “Bintu byapichilemo Mako byandengejile kuleka kwinyengaika.” Kabiji nyenga Zaina watwajijile kupwanañana na balunda nanji. Kechi walekele kupwanañana na bakwabo nangwa kutwajijila kwinyengaika ne. Mambo wayukile’mba mupashi wazhila ye utangijila bifuukula jibumba ja Yehoba kabiji washiinwe’mba balongo ba muta bingi muchima. Wayukile’mba jibumba ja Yehoba jifuukula bintu bilengela mingilo ya Yehoba kutwajijila kwenda bulongo.
14. Ñanyi kintu kyalengejile ba Vlado kukankalwa kuswa lupimpu lwa mu jibumba ja Yehoba, kabiji ñanyi bintu bibakwashishe kulondela lupimpu?
14 Mukulumpe mu kipwilo wikala ku Slovenia uji na myaka 73 aye Vlado kyamukatezhe kuswa byo bashinkile Nzubo ya Bufumu yo apwilangamo ne kwibavilwila ku kipwilo kikwabo. Waambile’mba: “Kechi nayukile kyalengejile’mba bashinke Nzubo ya Bufumu yawama ne. Naumvwine bibi ku muchima mambo po po twafuminetu na kwiiwamisha. Amiwa ne kalipentala kabiji nalengejilemo bipona byawama bingi. Aluno lupimpu lwakatezhe bingi kuswa atweba basapwishi bakulumpe.” Ñanyi kintu kya kwashishe ba Vlado kulondela luno lupimpu? Baambile’mba: “Kulondela lupimpu lwa mu jibumba ja Yehoba mufuma bintu byawama bingi. Lwitunengezha ku bintu byawama biji kulutwe.” Nanchi ne anweba kimukatazha bingi kulondela lupimpu mu kipwilo kyenu nyi? Nanchi bemutambulapo mingilo imo ne kwimupa ikwabo nyi? Yukai’mba Yehoba wayuka byo mubena kumvwa ku muchima. Inge mwatwajijila kulondela lupimpu mu jibumba ja Yehoba, ne kutwajijila kwikala ba kishinka kwi aye ne ku jibumba ukemupesha bingi.—Sala. 18:25
TWAJIJILAI KWIKALA BATEKANYA MU BINTU BYONSE
15. Ñanyi bintu byo mwakonsha kuba pa kuba’mba mumweshe’mba mwatekanya inge mu kipwilo mwamweka kintu kyakonsha kweseka bukishinka bwenu?
15 Byo tubena kunangijila ku mpelo ya buno bwikalo, balongo ne banyenga bakonsha kuba bintu byakonsha kwitulefula. Bino bintu byakonsha kweseka bukishinka bwetu kwi Yehoba. Onkao mambo, kyanema bingi kwikala batekanya. Inge kya kuba bena Kilishitu bakwenu bemuzhingijisha kechi mwafwainwa kutwajijila kuzhingila ne. Inge bemololako nangwa kwi mufundako kechi mwafwainwa kulangulukanga pa bikemumonanga balongo ne banyenga ne. Bino mwafwainwa kulondela byo bemubuula ne kupimpula byubilo byenu. Kabiji umvwe jibumba ja Yehoba japimpulako bintu bimo, twafwainwa kulondela ne kukookela.
16. Ñanyi kintu byakonsha kwimulengela kutwajijila kuketekela mwi Yehoba ne jibumba janji?
16 Mwakonsha kutwajijila kuketekela Yehoba ne jibumba janji nangwatu inge bukishinka bwenu bwaesekwa. Bino inge twatekanya kechi tukalukusha muchima ne, kabiji tukalangulukanga bulongo ne kulondela bitubuula Yehoba. Mwafwainwa kutanganga pa bantu bamo bapichile mu byo mubena kupitamo bo baambapo mu Baibolo ne kulanguluka languluka pa byubilo byabo. Mwafwainwa kulomba bukwasho kwi Yehoba. Kabiji kechi mwafwainwa kuleka kupwanañana na balongo ne banyenga ne. Inge mwauba bino, kafwako kintu nangwa kimo kikakonsha kwimwabanya na Yehoba ne jibumba janji ne.—Yako. 4:7
LWIMBO 126 Labainga ne Kukenkenta, Kosai
^ Kimo kimye kyakonsha kwitukatazha kutwajijila kwikala ba kishinka kwi Yehoba ne jibumba janji kikatakata inge mu kipwilo mwamweka bintu byakonsha kwituzhingijisha. Mu uno mutwe tusakwisamba pa makatazho asatu ne byo twakonsha kuba pa kuba’mba tutwajijile kwikala ba kishinka kwi Yehoba ne jibumba janji.
^ Mazhina amo apimpulwa.
^ Mwakonsha kutana byambo bikwabo byakonsha kwimukwasha mu Kyamba kya Usopa kya August 15, 2009 pa mutwe wa kuba’mba, “Nanchi mwakingilapo kala nyi, abya mwakonsha kwingila jibiji nyi?” uji pa jipa 30.
^ Mizhilo yaambile’mba mitwe ya bisemi yakebelenga kwipaya nyama ya kuja bafwainwe kutwala ino nyama ku nzubo ya Lesa. Mitwe ya bisemi yaikelanga kwalepa na kwajinga nzubo ya Lesa beiswishishe kwipaya nyama ya kuja konka ku mpunzha ko baikalanga.—Mpitu. 12:21.
