1. Twayuka byepi amba Yehoba ukeba kufwenya kwipi ne atweba?

 YEHOBA ukeba’mba tufwenye kwipi ne aye. (Yako. 4:8) Ukeba kwikala Lesa wetu, Shetu kabiji Mulunda netu. Ukumbula milombelo yetu ne kwitukwasha inge tubena kupita mu makatazho. Kabiji wingijisha jibumba jetu kwitufunjisha ne kwituzhikijila. Pano ñanyi bintu byo twafwainwa kuba pa kuba’mba tufwenye kwipi ne Yehoba?

2. Ñanyi bintu byo twafwainwa kuba pa kuba’mba tufwenye kwipi ne Yehoba?

² Umvwe ke tulombe kwi Yehoba, kutanga Mambo anji ne kulanguluka langulukapo tufwenya kwipi ne aye. Inge ketube bino, tukamutemwa ne kumusanchila pa byo etubila. Kabiji tukamukokelanga ne kumupa munema wamufwainwa. (Lum. 4:11) Umvwe twatwajijila kufunda pe Yehoba tukamuketekela bingi kabiji tukaketekela jibumba janji jibena kwitukwasha.

3. Ñanyi bintu byuba Diabola pa kuba’mba etwabanye ne Lesa kabiji ñanyi bintu byakonsha kwitukwasha kubula kuleka kuketekela mwi Lesa ne mu jibumba janji? (Salamo 31:13, 14)

³ Nangwa byonkabyo, Diabola ukebesha bingi kwitwabanya ne Yehoba kikatakata inge tubena kupita mu makatazho. Pano uba byepi bino? Ukeba atweba kuba’mba tuleke kuketekela mwi Yehoba ne mu jibumba janji. Bino, twakonsha kumushinda. Inge twakosesha lwitabilo lwetu ne kuketekela mwi Yehoba kafwako kintu nangwa kimo kiketulengela kuleka kuketekela mwi Lesa ne mu jibumba janji ne.—Tangai Salamo 31:13, 14.

4. Ñanyi bintu byo tusakwisambapo mu uno mutwe?

⁴ Mu uno mutwe, tusakwisamba pa bintu bisatu byakonsha kwitulengela kubula kuketekela Yehoba ne jibumba janji. Bino bintu byakonsha kwitulengela byepi kuleka kwingijila Yehoba?  Kabiji ñanyi bintu byo twafwainwa kuba pa kuba’mba tumushinde Satana?

5. Kupita mu makatazho kwakonsha kwitulengela byepi kuleka kuketekela mwi Yehoba ne mu jibumba janji?

⁵ Kimye kimo tupita mu makatazho nabiji kwitwimena ku ntundwa ku ba mu kisemi nangwa kwitupanga nkito. Ano makatazho akonsha kwitulengela byepi kuleka kuketekela jibumba ja Yehoba ne kuleka kumwingijila? Kupita mu makatazho pa kimye kyabaya kwitulengela kwikala na bijikila ne kuleka kwikala na luketekelo. Satana wingijisha bino bimye kwitulengela kutendeka kulanguluka’mba Yehoba kechi witutemwa ne. Diabola ukeba’mba tutendeke kulanguluka’mba Yehoba nangwa jibumba janji bo babena kulengela’mba tumanamenga. Kino kyo kyamwekejile bena Isalela bamo mu Ijipita. Patanshi bayukile’mba Yehoba ye watongwele Mosesa ne Alona kwibafumya mu buzha. (Lupu. 4:29-31) Bino palutwe kacheche, Felo byo atendekele kwibapa mingilo yakosa batendekele kupamo mambo Mosesa ne Alona kuba’mba bo babena kwibaletela ano makatazho. Baambile’mba: “Mwalengela Felo ne bakalume banji kwitushikwa kabiji mwapana mpoko mu kuboko kwabo amba betwipaye.” (Lupu. 5:19-21) Batendekele kupamo mambo bakalume ba Lesa ba kishinka. Kino kintu kyatamine bingi. Umvwe mubena kupita mu makatazho pa kimye kyabaya mwafwainwa kutwajijila byepi kuketekela Yehoba ne jibumba janji?

6. Ñanyi bintu byo tufunjilako kwi ngauzhi Habakuka na bya kuba na makatazho? (Habakuka 3:17-19)

⁶ Buulainga Yehoba byonse biji ku muchima ne kuketekela’mba ukemukwasha. Ngauzhi Habakuka wapichile mu makatazho avula bingi. Kimye kimo Habakuka watendekele kulanguluka’mba Yehoba kechi wamuta muchima ne. Onkao mambo, wamubuujile mu lulombelo byonse byajinga ku muchima. Waambile’mba: “Anweba Yehoba, bimye binga byo nkajila na kukeba bukwasho, ne anweba kumvwa ne? . . . Mambo ka o mwalekelatu bantu na kumanyika bakwabo?” (Ha. 1:2, 3) Yehoba wakumbwile lulombelo lwa kalume wanji wa kishinka. (Ha. 2:2, 3) Habakuka byo alangulukile pe Yehoba byo apulwishe bantu banji waikele na lusekelo jibiji. Washiinwe kuba’mba Yehoba wamuta muchima ne kuyuka kuba’mba Yehoba usakumukwasha kuchinchika meseko onse. (Tangai Habakuka 3:17-19.) Ñanyi bintu byo twakonsha kufunjilako? Umvwe mubena kupita mu makatazho mwafwainwa kulomba kwi Yehoba ne kumubuula byonse biji ku muchima. Kabiji mwafwainwa kuketekela kuba’mba usakukumbula. Kuba bino, kwakonsha kwimulengela kuketekela’mba Yehoba wafwainwa kwimupa bulume bwa kuchinchika makatazho onse. Kabiji inge mwashiinwa’mba ukemukwasha, luketekelo lwenu mwi aye lukakosa bingi.

7. Mulongo wa kwa Shirley wamwambijile’mba ka kabiji ñanyi bintu byamulengejile kutwajijila kuketekela mwi Yehoba?

⁷ Ubainga bintu byakonsha kwimukwasha kufwenya kwipi ne Yehoba. Bino byo byakwashishe ne nyenga Shirley wikala mu Papua New Guinea. * Shirley ne kisemi kyanji bayanjile bingi kabiji kimo kimye bakankalwanga kwikala na kajo. Mulongo wanji umo waambile byambo byamulengejile kukeba kuleka kuketekela mwi Yehoba. Wamwambijile’mba: “Obewa wamba’mba mupashi wazhila wa Lesa ukukwasha, pano ubena kukukwasha nyi? Mambo ne luno mukiyanda. Ubena kutayatu kimye na kusapwila.” Shirley waambile’mba: “Natendekele kwiipuzha amiwa mwine amba: ‘Nanchi Lesa wituta muchima nyi, inyi ne?’ Ponkapotu nalombele kwi Yehoba ne kumubuulatu byonse byajinga ku muchima. Kabiji natwajijile  kutanga Baibolo, mabuku alumbulula Baibolo, kusapwila ne kutanwa ku kupwila.” Kino kyamulengejile kuyuka’mba Yehoba wibatele bingi muchima. Aye ne kisemi kyanji kechi balaalangapo na nzala ne, kabiji batwajijile kwikala na lusekelo. Shirley waambile’mba: “Nayukile’mba Yehoba ubena kukumbula milombelo yami.” (1 Timo. 6:6-8) Inge mwatwajijila kuba bintu byakonsha kwimulengela kukosesha bulunda bwenu ne Yehoba kechi mukaswisha kintu nangwa kimo kwimwabanya ne Yehoba ne.

8. Ñanyi bintu byakonsha kumwekela bantu babena kwitutangijila mu jibumba ja Yehoba?

⁸ Balwanyi betu bamba bya bubela pa balongo babena kwitutangijila mu jibumba ja Yehoba kwingijisha intaneti, mapepala a byambo ne bintutu bikwabo. (Sala. 31:13) Balongo bamo bebakasa na mambo a kwibakalakanya’mba bambanzhi. Ne bena Kilishitu bajinga mu myaka kitota kitanshi nabo bapichile mu ano makatazho. Mutumwa Paulo bamubepejile mambo o abujile kuba kabiji bamukashile. Pano baubilepo byepi?

9. Bena Kilishitu bamo baubile byepi mutumwa Paulo byo bamukashile?

⁹ Bena Kilishitu bamo ba mu kitota kitanshi balekele kwingijila pamo ne mutumwa Paulo byo bamukashile mu Loma. (2 Timo. 1:8, 15) Mambo ka? Nanchi balekele kwingijila pamo nanji na mambo a kuba’mba bantu bavula bamumonanga’mba mbanzhi nyi? (2 Timo. 2:8, 9) Nangwa nanchi nabo bachiinenga’mba basakwibamanyikanga nyi? Fwanyikizhai Paulo byo aumvwine ku muchima. Paulo wachinchikile makatazho avula bingi kabiji kimye kimo wabikanga ne bumi bwanji mu kizumba pa kubatu’mba ebakwashe. (Byu. 20:18-21; 2 Ko. 1:8) Kechi twafwainwa kuba byonka byaubile bano bantu bakankelwe kukwasha Paulo ne. Ñanyi bintu byo twafwainwa kuvulukanga inge balongo betutangijila kebebamanyike?

10. Ñanyi kintu kyo twafwainwa kuvulukanga inge balongo betutangijila kebebamanyike kabiji mambo ka?

¹⁰ Vulukainga kitulengela kwitumanyika ne ulengela’mba betumanyikenga. Timoti wa bubiji 3:12 waamba’mba: “Bonse bakeba kwikala  na munema wa kunemeka Lesa mwi Kilishitu Yesu, nabo bakebamanyikanga.” Onkao mambo, kechi twafwainwa kukumya pa kumona Satana na kulukuka bantu betutangijila ne. Ukeba bano balongo kuleka kwingijila Yehoba mu bukishinka ne kwitulengela kumvwa moyo.—1 Pe. 5:8.

11. Ñanyi kintu kyo twafwainwa kufunjilako kwi Onesifolusa? (2 Timoti 1:16-18)

¹¹ Twajijilai kukwasha balongo benu ne kutwajijila kwingijila pamo nabo. (Tangai 2 Timoti 1:16-18.) Mwina Kilishitu wa mu kitota kitanshi aye Onesifolusa kechi waubile byaubile bena Kilishitu bamo kimye Paulo kyo bamukashile ne. “Kechi waubijile bumvu minyololo [ya kwa Paulo] ne.” Pakuba aye wamukebele ne kumubila bintu byo akebelenga. Onesifolusa wabikile bumi bwanji mu kizumba pa kuba’mba obe bino. Ñanyi bintu byo tubena kufunjilako? Kechi twafwainwa kuleka moyo wa kuchiina bantu kwitulengela kuleka kukwasha balongo bo babena kumanyika ne. Bino twafwainwa kubanga bintu byakonsha kwibakwasha. (Maana 17:17) Mambo bakeba kwibakwasha ne kwibamwesha butemwe.

12. Ñanyi bintu byo twafwainwa kufunjilako ku bibena kuba balongo ne banyenga mu Russia?

¹² Akilangulukai pa bibena kuba balongo ne banyenga mu Russia pa kukwasha balongo babo ba mu lwitabilo bo bakasa mu kaleya. Umvwe bamo bebatwala ku kije, balongo ne banyenga babena kutanwa konka. Kuba bino kutundaika bingi balongo ne banyenga bo bakasa. Ñanyi kintu kyo twafwainwa kufunjilako? Inge balongo betutangijila babena kwibambila mwenga, bebakwata nangwa kwibamanyika kechi twafwainwa kumvwa moyo ne. Twafwainwa kwibalombelangako ne kutwajijila kukwasha bisemi byabo kabiji twafwainwa kumonangapo mashinda akwabo a kwibatundaikilamo.—Byu. 12:5; 2 Ko. 1:10, 11.

13. Myendeleko yakonsha kwitulengela byepi kuleka kuketekela Yehoba ne jibumba janji?

¹³ Balongo betu babula kwitabila, bo twingila nabo nangwa bo tufunda nabo bakonsha kutendeka kwitwendeleka na mambo a kusapwila nangwa na mambo a kulondela mizhilo ya Yehoba. (1 Pe. 4:4) Bakonsha kwamba’mba: “Nemitemwa bingi, pano bino kipwilo kyenu kyatemwa bingi kukosesha mizhilo ne kulondela bintu bya kala.” Kabiji bamo betulengulula na mambo a byo tuba na bantu bo bapanga mu kipwilo. Bamba’mba: “Nanchi anweba kechi mwamba’mba mwatemwa bantu nenyi?” Byambo bya uno mutundu byakonsha kwitulengela kutendeka kulanguluka’mba mizhilo ya Lesa kechi yawama ne. Twakonsha kutendeka kwiipuzha’mba: ‘Nanchi Yehoba ukeba amiwa kuba bintu byo nakonsha kubula kuba nyi? Nanchi jibumba janji jatemwa kukosesha mizhilo nyi?’ Umvwe mubena kupita mu bintu bya uno mutundu, ñanyi kintu kyakonsha kwimukwasha kufwenya kwipi ne Yehoba ne kuketekela jibumba janji?

14. Mwakonsha kuba byepi inge bakwenu kebemwendeleke na mambo a kulondela mizhilo ya Yehoba? (Salamo 119:50-52)

¹⁴ Twajijilai kulondela mizhilo ya Yehoba. Yoba wajinga muntu umo walondelanga mizhilo ya Yehoba nangwa kya kuba bamwendelekanga pa kuba bino. Umo mwanamulume wibepekezhenga kwikala mulunda nanji wamwambijile’mba Lesa kechi watako muchima ku byo alondela mizhilo ne. (Yoba 4:17, 18; 22:3) Bino Yoba wakaine kuswa buno bubela. Wakaine kulala mizhilo ya Yehoba mambo wayukile’mba mizhilo ya Yehoba yaamba pa kyawama ne kyatama ya kine. Kechi waswishishe bakwabo konauna bulumbuluke bwanji ne. (Yoba 27:5, 6) Ñanyi bintu byo tubena kufunjilako? Kange muswishenga myendeleko  kwimulengela kuzhinauka mizhilo ya Yehoba ne. Akilangulukai pa bintu byo mwapitamo mu bwikalo. Kampe mwimwena kuba’mba bwikalo bwenu bwawama bingi mambo mubena kulondela mizhilo ya Yehoba. Onkao mambo, twajijilai kuketekela jibumba ja Yehoba jibena kulondela ino mizhilo. Inge mwauba bino nangwa bantu bakemwambile bya mutundu ka, kechi mukaleka kwingijila Yehoba ne.—Tangai Salamo 119:50-52.

15. Ñanyi bintu byalengejile ba Brizit kwibendeleka?

¹⁵ Akilangulukai pa byapichilemo nyenga Brizit wikala ku India. Kisemi kyanji kyamwendelekanga na mambo a byo aitabijilemo. Aku ubatizhiwatu mu 1997, bamwatawanji babula kwitabila nkito yapwile. Onkao mambo, bamwatawanji bafuukwilepo amba abo, ba Brizit ne baana babo bavilukile ku bansemi babo baikalanga mu muzhi mukwabo. Bino ba Brizit makatazho po po abaijileko. Na mambo a kuba’mba bamwatawabo nkito yapwile, kino kyalengejile ba Brizit kwingilanga kimye kyonse pa kuba’mba bamwenenga ba mu kisemi. Kabiji kwajinga kipwilo kwalepele makilomita 350. Kyakijilemo kutama, bena buko ba ba Brizit bebakanyanga kwingijila Lesa. Bwikalo bwabo bwatamine. Onkao mambo, ba Brizit ne kisemi kyabo bafuukwilepo kuviluka jikwabo. Nobe mu kukopatu kwa jiso, bamwatawabo bafwile. Palutwe kacheche, mwanabo wamukazhi wajinga na myaka 12 naye wafwile na kikola kya kansa. Kya bulandatu ke kya kuba’mba balongo ba ba Brizit bebapelengamo mambo amba bo balengejile ano malwa kumweka mu kisemi. Baambile’mba inge kechi bajinga Bakamonyi ba kwa Yehoba ne, bino bya malwa byonse inge kechi byamwekele ne. Nangwa byonkabyo, ba Brizit batwajijile kuketekela mwi Yehoba ne jibumba janji.

16. Yehoba wapesheshe byepi ba Brizit byo batwajijile kuketekela mwi aye ne mu jibumba janji?

¹⁶ Na mambo a kuba’mba ba Brizit baikalanga kwalepa bingi na kwajinga kipwilo, kalama wa mwanzo wibambijile’mba bafwainwa kusapwilanga konka ku mpunzha ko bekala ne kupwilanga mu nzubo yabo. Patanshi kibakatezhe bingi kuba bino. Nangwa byonkabyo, balondejile bibabuujile kalama wa mwanzo. Basapwilanga mambo awama ku bantu ne kupwila mu nzubo  yabo kabiji baikalanga na kupopwela kwa kisemi kimye kyonse na baana babo. Ki ka kyafuminemo? Ba Brizit bafunjishanga bantu bavula bingi Baibolo. Kabiji bantu bavula bo bafunjishanga babatizhiwe. Mu 2005 batendekele kwingila mwingilo wa bupainiya bwa kimye kyonse. Yehoba wibapesheshe mambo batwajijile kumuketekela ne kwikala ba kishinka ku jibumba janji. Baana babo babakazhi babena kwingijila Yehoba mu bukishinka kabiji luno ku ino mpunzha kuji bipwilo bibiji. Ba Brizit bashiinwa kuba’mba Yehoba wibapele bulume bwa kuchinchika makatazho o bapichilengamo ne myendeleko yo bebendelekanga ku balongo babo.

17. Ñanyi bintu byo twafwainwa kufuukulapo kuba?

¹⁷ Satana ukeba atweba kwitabila’mba Yehoba kechi wituta muchima ne kwitukwasha inge tubena kupita mu makatazho ne. Kabiji ukeba atweba kwitabila’mba kutundaika jibumba ja Yehoba kukalengela bintu kuya munsunya. Satana ukeba atweba kumvwa moyo inge balongo betutangijila bebabepela, kwibamanyika nangwa kwibataya pa kazhima. Kabiji wingijisha myendeleko kwitulengela kuleka kuketekela mizhilo ya Yehoba ne jibumba janji. Nangwa byonkabyo, kechi twaluba tukose to engijisha pa kuba’mba etutwale mungi nangwa kwitujimbaika ne. (2 Ko. 2:11) Onkao mambo, fuukulaipo kukana bubela bwa kwa Satana ne kutwajijila kwikala ba kishinka kwi Yehoba ne jibumba janji. Vulukainga kuba’mba Yehoba kechi ukemusha bunke ne. (Sala. 28:7) Onkao mambo, kange muswishe kintu nangwa kimo kwimwabanya ne Yehoba ne.—Loma 8:35-39.

18. Ñanyi bintu byo tukesambapo mu mutwe walondelapo?

¹⁸ Mu uno mutwe twisamba pa makatazho o tupitamo kufuma ku bantu bo tubula kupwila nabo. Bino luketekelo lwetu mwi Yehoba ne jibumba janji lwakonsha kwesekwa na makatazho afuma ku balongo ne banyenga mu kipwilo. Pano twakonsha kushinda byepi ano makatazho? Bino byo byo tukesambapo mu mutwe walondelapo.