FWANYIKIZHAI’MBA mubena kupitañana mu kishimikwa mo balamina bintu bya kishakulu. Mwataana kuba’mba byakishakulu bimo byalalaika kabiji byapya ne na mute. Kabiji bikwabo kechi biji na bibese byonse ne. Nangwa byonkabyo, mwataana kikwabo kyabula konaika kabiji kibena kumweka bingi bulongo. Mwashikisha muntu ubena kwimupishañanya amba, “Nanchi kino kyabula konaika po po mwikiletele nyi?” Ubena kwimupishañanya waamba’mba, “Ine, kyo kya kala kukila byonse kabiji kechi twikiwamishapo ne.” Mwashikisha jikwabo amba, “Nanchi kujipo ko mwikilamina nyi?” Wakumbula’mba, “Ine, saka bakyangye kwikileta kyanokwanga na mvula kabiji bantu bakebanga bingi kwikyonauna.” Mwakonsha kukumya ne kwiipuzha’mba, ‘Bekilenga byepi?’

Baibolo uji nobe kintu kya kala kyo baletele mu kishimikwa mo balamina bintu bya kala. Nangwa kya kuba kuji mabuku akwabo abanda, bino Baibolo wabanda kukila mabuku onse. Byonka biji bintu byaonaika biji mu kishimikwa, mabuku avula a mu Baibolo o banembele kala aonaika na mambo a kupitapo kimye. Ba sayansi bapimpula bintu byo bafunda pa kupitapo kimye. Kabiji michi yo balenga ibika bumi bwa bantu mu kizumba. Kabiji bipimvwa bya kala byavula bya Baibolo byo banembele bijitu byonka byo byajinga, pano bino bimo byazhiya nangwa konaika.

Bino Baibolo kechi uji nobe ano mabuku a kala ne. Nangwa kya kuba uno buku batendekele kumunemba saka papita myaka yavula, bino byaamba Baibolo kechi byapimpulwa ne. Uno buku wapita mu bizumba pa myaka yavula nabiji kumusoka, kumukanya ku makafulumende ne kubula kumunemeka. Bino byambo biji mu Baibolo kechi byapimpulwa ne. Nangwa kya kuba bantu bamba’mba Baibolo buku wa kala kabiji kechi wakonsha kwibakwasha ne, bino wambila jimo bintu bikamweka kulutwe.—Monai kakitenguluzha ka  kuba’mba “Nanchi Baibolo Waleka Kwingila Nyi, Inyi Wambilatu Jimo Bikamweka Kulutwe?”

Mwakonsha kushikisha’mba, ‘Nanchi byamba Baibolo bikwasha bantu ano moba nyi?’ Pa kuba’mba mukumbule buno bwipuzho, patanshi ishikishai’mba: ‘Ñanyi makatazho abena kupitamo bantu ano moba?’ Kampe mwakonsha kwamba’mba, makondo, kutamisha mwela, bumbanzhi ne mazhikakanwa. Pano twayai twisambe pa mafunde amo a mu Baibolo. Byo mubena kukumbula ano mepuzho, ishikishai’mba, ‘Inge bantu ke balondele ano mafunde, nanchi kechi bakonsha kwikala bulongo nenyi?’

KWIKALA MU MUTENDE

Baibolo waamba’mba: “Bo ba lusekelo aba bakeba mutende, mambo bakebatela’mba baana ba Lesa.” (Mateo 5:9) Kabiji wanungapo’mba: “Umvwe kyakonsheka, monka mwayila bulume bwenu, ikalainga mu mutende na bantu bonse.”—Loma 12:18.

KWIKALA NA LUSA NE KWILEKELAKO MAMBO

Baibolo waamba’mba: “Bo ba lusekelo aba baji na lusa, mambo nabo bakebobila lusa.” (Mateo 5:7) Kabiji waamba’mba: “Itekenyainga anwe bene na bene ne kwilekelako mambo umvwe umo uji na mambo na mukwabo. Byonkatu Yehoba * byo emulekejileko mambo, ne anweba byo byo mwafwainwa kubanga.”—Kolose 3:13.

KUKWATANKANA NA BANTU BAFUMA MU BYALO BINGI

Baibolo waamba’mba: ‘Lesa walengele bisaka byonse bya bantu kuba’mba bikale pano pa ntanda ponse.’ (Byubilo 17:26) Kabiji waamba’mba, “Lesa kechi uji na misalululo ne, bino mu bisaka byonse muntu umwakamwa ne kuba byaoloka ye witabilwa kwi aye.”—Byubilo 10:34, 35.

KUBULA KONAUNA NTANDA

Baibolo waamba’mba: “Yehoba Lesa wabikile muntu mu bujimi bwa Edena kuba’mba ebujimenga ne kwibulama.” (Ntendekelo 2:15) Kabiji Lesa ‘ukonauna boba babena kunoauna ntanda.’—Lumwekesho 11:18.

KUSHIKWA LWISO NE BULALELALE

Kabiji Baibolo waamba ne kuba’mba, ‘Chinuzhukainga lwiso lonse, mambo muntu nangwatu ekale na bintu byavula byepi, bintu byo aji nabyo kechi byo bimulengela kwikala na bumi ne.’ (Luka 12:15) Kabiji wanungapo’mba: “Byo muji bakalume ba Lesa, kange mwambenga pa bulalelale ne pa bubipisho bonse nangwa pa lwiso mo muji ne.”—Efisesa 5:3.

KWIKALA BAKISHINKA NE KWINGILA NA NGOVU

Baibolo waamba’mba: “Tukebesha kwikala ba kishinka mu bintu byonse.” (Bahebelu 13:18) Kabiji waamba’mba: “Awa wiba ekileke; bino engile na ngovu.”—Efisesa 4:28.

BINTU BYAWAMA BIFUMA MU KUKWASHA BANTU BAKAJILWA

Baibolo waamba’mba: “Tekeneshai bantu bapopomenwa, koseshai babula kukosa ne kwikala batekanya ku bantu bonse.” (1 Tesalonika 5:14) Wanungapo kuba’mba twafwainwa “kulama bulongo baana ba kishale ne banabakazhi bafwilwa babena kumanama.”—Yakoba 1:27.

Baibolo kechi waambatu pa ano mafunde ne. Bino  witubuula’mba twafwainwa kunemeka ano mafunde ne kwialondelanga mu bwikalo bwetu. Inge bantu ke balondele mafunde o twaambapo, bakekalanga bulongo. Mafunde a mu Baibolo engila kabiji ne luno etukwasha bingi.

Yesu waambile’mba: “Maana amwekela mu bintu byaoloka byuba muntu.” (Mateo 11:19) Nanchi mwaswa bino byambo nyi? Maana amwekela mu byo muba na bintu byo mwafunda. Mwakonsha kwishikisha’mba, ‘Inge mafunde a mu Baibolo akwasha bantu, nanchi kechi akonsha kunkwasha mu bwikalo nenyi? Nanchi Baibolo wakonsha kunkwasha na makatazho o mbena kupitamo nyi? Monai byamwekele.

Ba Delphine, * baikalanga bingi bulongo. Nobe mu kukopatu kwa jiso baponejilwe na bya malwa byavula bingi. Mwanabo wa mukazhi wafwile kabiji masongola abo apwile. Abino byonse byo byamwekele, bwikalo bwakatezhe bingi. Baambile’mba: “Namwenengatu nobe bwikalo bwami kechi bukawamapo kulutwe ne. Kechi najingapo na mwana, balume nangwa nzubo ne. Nalangulukilenga’mba kyawamatu ne kufwa.”

Ba Delphine byo bapichile mu bino bya malwa, baswile byambo bitanwa mu Baibolo bya kuba’mba: “Myaka ya bumi bwetu yo myaka 70, nangwa 80 inge kya kuba muntu wakosa. Bino yayulatu na makatazho ne bulanda; Ipwatu bukiji, kabiji tuzhimañana.” —Salamo 90:10.

 Byo bapichilenga mu bya malwa, ba Delphine bataaine lutekenesho byo batendekele kutanga Baibolo. Baibolo wibakwashishe bingi mu bwikalo bwabo. Byonka byaamba mitwe yalondelapo, bantu bavula bataana kuba’mba kutanga Baibolo kwibakwashishe kupwisha makatazho o bapichilengamo. Kabiji bataana kuba’mba Baibolo uji nobe bintu bitanwa mu bishimikwa byo twaji kwambapo kuntendekelo. Kechi twakonsha kwesakanya Baibolo ku mabuku abula kwingila inge papita myaka yavula ne. Nanchi kiji bino na mambo a kuba’mba Baibolo bamunemba mu jishinda japusanako nyi? Nanchi mutanwa milanguluko ya Lesa nyi, inyi ya bantu?—1 Tesalonika 2:13.

Kampe ne anweba mwaswa kuba’mba bumi bwaipipa bingi kabiji bwayulatu na makatazho. Inge mwaikala na makatazho, kwepi ko mwakonsha kutaana lutekenesho?

Twayai twisambe pa bintu bisatu Baibolo mo yakonsha kwitukwasha mu bwikalo bwetu. Kuyuka bino kusakwimukwasha byo mwafwainwa

Mitwe yalondelapo isakwamba pa bino bintu bisatu.