Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

Kwamba Bikamweka Kulutwe

Kwamba Bikamweka Kulutwe

Nanchi mulangulukapo pa bikekala bwikalo bwenu ne bwa kisemi kyenu kulutwe nyi? Nanchi mukekalanga bwikalo bwawama nyi, inyi mukapitangatu mu makatazho? Abya mulanguluka’mba mukekala myaka yavula nyi, inyi mukekalatu moba acheche ne kufwa mwafwa nyi? Bantu batendekele kala kulanguluka pa ano mepuzho.

Lelo jino, bashayuka bafunda pa bintu byavula bingi bibakwasha kuyuka bintu bikamweka kulutwe. Nangwa kya kuba’mba bintu bimo byavula byo bambila jimo bimweka, bino bimo kechi bimweka ne. Mu 1912, shayuka aye Guglielmo Marconi, walengele munkinyi utelwa’mba telegalafu waambile’mba: “Uno munkinyi ukalengela bantu kwisambanga bingi bulongo.” Kabiji waimenangako kampanyi ka kuba’mba Decca Record walekele kujizha bijimba mu mwaka wa 1962, mambo waketekejile kuba’mba mabumba onse ajizhanga bidali katatakatu akazhiye.

Bantu bavula baya na kwipuzha bantu besamba na bandemona pa kuba’mba bayuke bikamweka kulutwe. Mu magazini ne mu mapepala a byambo mutanwa bingi bibaba byaamba pa tubangabanga. Bakwabo nabo baya ku bañanga ba lubuko befwanyikizha nobe bakonsha kuyuka biji kulutwe. Bamo nabo bengijisha tubangabanga nangwa kutalatu muntu mu kuboko pa kuba’mba bayuke bikamweka kulutwe.

Kala bantu inge babena kukeba kuyuka bintu bya kulutwe, baipuzhanga bañanga kwibabula byaamba lesa wabo. Mfumu Croesus wa ku Lydia watumine bya bupe kwi ñanga wa ku Delphi pa kuba’mba bakamukwashe kuyuka inge ukashinda mfumu wa ku Pelisha aye Kilusa. Uno ñanga wabuujile uno mfumu amba ukashinda mfumu Kilusa. Abino byambo byalengejile uno Mfumu kuya na kulwa Nkondo, bino kechi washinjile uno mfumu ne, nzhita yanji beishinjile ku nzhita ya mfumu Kilusa.

Byamubuujile uno ñanga byajinga bya bubela; mambo kechi washinjile nkondo ne. Mfumu Croesus, wafunjijile mu kitoba byo bamushinjile mu nkondo. Nanchi byamba bantu pa bintu bikamweka kulutwe, bimweka nyi?