Juba jimo ba Don ne ba Margaret * bafwakashijile mwanabo wa mukazhi pamo na kisemi kyanji. Byo bajiilenga kajo kapeleleko pamo na kisemi kya mwanabo, ba Margaret baingilanga mwingilo wa kuteka bya kuja banengezhezhe makalonyi mo babikile chizi, bya kuja byatemenwe bingi bankana babo.

Byo baikele bonse, ba Margaret baletele bya kuja ne kwibibika pa tebulu. Byo bazhikwile pa bya kuja byo baletele bataine kuba’mba pa nsanyi pajingatu masuku a chizi, balubileko kubikamo makalonyi o bafwainwe kubikamo. *

Kafwako muntu ubula kulubankanya ne. Kuba kintu pa kimye kyabula kufwainwa nangwa kubula kutako muchima ku bintu bimo kwakonsha kulengela bantu kumona nobe twauba bintu byabula kufwainwa. Mambo ka o tubila bilubo? Twakonsha kuba byepi na bilubo bya bakwetu? Nanchi twakonsha kwibichinuzhuka nyi? Kuyuka bya kuba na bilubo kwakonsha kwitulengela kukumbula ano mepuzho.

Inge twauba kintu kyawama, tumvwa bingi bulongo bantu inge betutakaika. Bino inge twauba kintu kyo twayuka’mba kyatama nangwa twauba kintu kyabula kuyuka bakwetu, twafwainwa kuswa kilubo kyo twauba. Pa kuba’mba tube bino, twafwainwa kwipelula.

Kubula kwipelula kwakonsha kwitulengela kubula kuswa bilubo kyo twauba, kupamo bakwetu mambo nangwa kubula kuswa amba twalubankanya. Kuba bino mufuma bintu byatama bingi. Kyakonsha kwitukatazha kupwisha lukatazho kabiji bantu bakonsha kwibapamo mambo o babula kuba. Inge ke twikangaizhe ne kubula kuswa kilubo kyo twauba, twafwainwa kuyuka’mba pa kupitapo kimye “atweba bonse pa muntu pa muntu tuketotolwela kwi Lesa.”—Loma 14:12.

Lesa kechi uta muchima ku bilubo ne. Mu buku wa Masalamo, Lesa bamulumbulula’mba “ye wa lusa ne kifyele” kabiji “aye kechi ukakebakebanga mambo, nangwa kuzhingila kikupu ne.” Lesa wayuka’mba twi bambulwakulumbuluka kabiji wayuka ne byo twalengwa mambo “uvuluka’mba twi lukungu.”—Salamo 103:8, 9, 14.

Byonkatu biji nsemi wa mulume uji na butemwe, Lesa naye ukeba’mba tumonenga bilubo byonka byo ebimona. (Salamo 130:3) Mu Mambo anji muji byambo bya lujimuno byakonsha kwitukwasha kuyuka bya kuba na bilubo byetu ne bya bakwetu.

Javula bantu inge balubankanya batemwa kupamo mambo bakwabo nangwa kwikangaizha pa bilubo byabo. Inge mwaamba byambo byazhingijisha mukwenu, mwafwainwa kulomba lulekelo lwa mambo ne kwisamba pa kuba’mba mupwishe lukatazho. Kuba bino kwakonsha kulengela bulunda bwenu kubula kupwa. Nanchi kujipo bintu byatama byo mwaubile bimulengejile kumvwa kutama ku  muchima nangwa byalengejile bakwenu kuzhingila nyi? Kechi mwafwainwa kuzhingila nangwa kupamo bakwenu mambo ne, bino mwafwainwa kwingijilatu pa kupwisha lukatazho. Kupamo bakwenu mambo amba bo balubankanya kwakonsha kulengelatu lukatazho kubayilako. Langulukai pa bintu byo mwafwainwa kuba pa kuba’mba mupwishe lukatazho.

Bino inge mukwetu walubankanya, javula twatemwa bingi kuzhingila. Nangwa byonkabyo, twafwainwa kulondela byaambile Yesu Kilishitu amba: “Bintu byonse byo mukeba’mba bantu bemubile, ne anweba mwafwainwa kwibobilabyo.” (Mateo 7:12) Inge mwalubankanya, nangwatu mu bintu bicheche, mukeba bakwenu kwimumwesha kifyele nangwa kulubakotu ku bilubo byenu. Ne anweba mwafwainwa kumwesha bakwenu kifyele.—Efisesa 4:32.

Dikishonale umo walumbulula’mba “kwipamo mambo, kubula kuyuka bishinka byonse nangwa kubula kutako muchima” ko kulengela muntu kuba bilubo. Atweba bonse twafwainwa kuswa kuba’mba bimye bimo twakonsha kwikala na bino byubilo. Nangwa byonkabyo, kulanguluka pa mafunde a mu Baibolo amo kwakonsha kwitukwasha kuchinuzhuka kuba bilubo.

Jifunde jiji mu Byambo bya Maana 18:13 jaamba’mba: “Muntu inge wakumbula saka akyangye kumvwa bishinka, ko kukosama kabiji kilenga bingi bumvu.” Onkao mambo, kutekanya pa kuba’mba tumvwishe bishinka byonse kwakonsha kwitukwasha kubula kuzhingila nangwa kupulumukatu pa kwamba. Kuyuka bishinka byonse kwakonsha kwitukwasha kubula kupamo mambo bakwetu.

Jifunde jikwabo ja mu Baibolo jaamba’mba: “Umvwe kyakonsheka, monka mwayila bulume bwenu, ikalainga mu mutende na bantu bonse.” (Loma 12:18) Ibikaingako kutundaika mutende ne kukwatankana. Inge mubena kwingila na bakwenu, balangulukilaingako ne kwibanemeka. Kabiji mwafwainwa kwibasanchilanga ne kwibatundaika. Inge ke mube bino, kyakonsha kupelela bakwenu kwimulekelako mambo inge mwalubankanya ne kulubako. Inge kwamweka mambo akatampe mwafwainwa kwisamba ne kwiapwisha bulongo.

Mwafwainwa kufunjilako ku bintu byo mwalubankenye. Kechi mwafwainwa kwikangaizhanga pa bintu byo mwaambile nangwa byo mwaubile ne, bino mwafwainwa kupimpula byubilo byenu. Mwafwainwa kwibikako kwikala batekanya, kumwesha lusa, kwikanya, ne kwikala ba mutende ne butemwe. (Ngalatiya 5:22, 23) Kwikala na bino byubilo kukemukwasha kuyuka bya kuba inge mwalubankanya. Kechi mwafwainwa kuta muchima pa byo mubena kumvwa pa bintu byamweka ne. Kwipelula kukemukwasha kupwisha lukatazho.

Kumona bilubo monka mwibimwena Lesa kuketukwasha kuyuka bya kuba inge bakwetu betulubankanya. Tukekalanga mu mutende na bakwetu. Inge ke tufunjileko ku bilubo byetu tukamwesha’mba tuji na milangwe kabiji bakwetu baketutemwa bingi. Kechi tukalefulwanga nangwa kwizhachisha ne. Kuyuka kuba’mba bakwetu nabo balubankanya kuketulengela kwibatemwa. Kyanema kukila pa byonse, tukamwenamo byawama bingi inge ke tulondele butemwe bwa Lesa ne byo etulekelako mambo.—Kolose 3:13.

Nanchi bintu byalubankenye ba Margaret bo twaji kwambapo kuntendekelo byalengejile bintu kuya mu nsunya nyi? Kwalepeshatu. Kisemi kyonse kyayukile’mba bintu byalubankene kikatakata ba Margaret, bino bajiile kajo kwakubula makalonyi. Byo papichile myaka, bankana ba ba Margaret bashimikizheko baana babo kyamwekele byo banengezhezhe kajo pamo na kisemi kabiji bavulukile ne byaubile bankambo yabo. Bavuluka bino byonse byaubile ba Margaret mambo kechi baubijilemotu ne.