Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

MUTWE WA PA NKUPIKO

Ndangulukilo Yawama Yakonsha Kwimulengela Kwikala na Lusekelo

Ndangulukilo Yawama Yakonsha Kwimulengela Kwikala na Lusekelo

Ñanyi bintu pa bino byakonsha kwimulengela kwikala na lusekelo?

  • Byo mupitamo mu bwikalo

  • Maselo enu a kipasha

  • Ndangulukilo yenu

BAMO bakonsha kwamba’mba “byo bapitamo mu bwikalo,” kabiji balanguluka’mba, nkekala na lusekelo . . .

  • “inge naikala na mali avula bingi”

  • “inge naikala na masongola awama”

  • “inge naikala butuntulu bwa mubiji bwawama”

Nangwa byonkabyo, ndangulukilo yetu javula yo ileta lusekelo kukila bintu byo tupitamo mu bwikalo ne maselo etu a kipasha. Kino ke kintu kyawama bingi. Mambo ka? Mambo kupusanako na maselo enu a kipasha ne bintu byo mubena kupitamo mu bwikalo bwenu, mwakonsha kupimpula ndangulukilo yenu.

“MUCHI WAWAMA”

Baibolo waamba’mba: “Muchima wa lusekelo ye muchi wawama, bino muchima wauba bulanda upwisha ngovu.” (Byambo bya Maana 17:22) Mu jishinda jikwabo, twakonsha kwamba’mba, ndangulukilo yawama ileta lusekelo! Kabiji yakonsha kwimulengela kufikizha kikonkwanyi kyo mwibikila nangwa ne. Nangwa bintu byatama byo mupitamo byakonsha kwimulengela kuyuka mwakwikela nangwa kulengela bwikalo bwenu kubula kuwama.

Bamo bantu bakonsha kuzhinauka ne kulanguluka’mba:

  • ‘Mambo ka o nafwainwa kufila makatazho o mbena kupitamo?’

  • ‘Kwikala na ndangulukilo yawama kechi kwakonsha kupimpula bintu byo mbena kupitamo ne.’

  • ‘Kyawama kulanguluka pa bintu kwesekana na byonka byo biji kukila kulanguluka byabulako.’

Ndangulukilo ya uno mutundu yakonsha kumweka nobe yawama. Bino, kyawama bingi kwikala na ndangulukilo yawama. Langulukai pa bino byalondelapo.

Alex ne Brian bengila bingi na ngovu mingilo yapusana pusana pa kampanyi umo. Mukulumpe wabo wa nkito byo atajile pa mingilo yo baingijile, wibabuujile bintu bimo byo babujile kwingila bulongo.

  • Alex: “Ñingila bingi na ngovu ne kwingijisha kimye kyami pa ino nkito, bino, nkankalwa kutokesha mukulumpe wetu wa nkito ku muchima. Nangwa ñingile byepi na ngovu, nkito yami kechi ilumbuluka ne. Nsakwikilekatu kwingila na ngovu mambo mbena kutayatu kimye kyami.”

  • Brian: “Mukulumpe wami wa nkito waambile pa mbaji imo ya mwingilo wami yo naingijile bulongo, pano bino, muji mumo mo nabujile kwingila bulongo. Nafunda bintu byanema bingi byakonsha kunkwasha kwingila bulongo.”

MWALANGULUKAPO’MBA KA?

  • Bañondo batanu na umo bakalondelapo kufuma luno, wepi pa bano ba mingilo ukatendeka kwingila bulongo, Alex nyi, inyi Brian?

  • Inge yenu mwajinga bakulumpe ba nkito, wepi pa bano banabalume babiji ye mwakonsha kutwezha nkito ne kutendeka kumufolesha mali?

  • Inge kya kuba’mba bemufichisha ku muchima, mwakonsha kuba byaubile wepi pa bano banabalume babiji?

Andrea ne Brittney bekala bingi na mukose pa kimye kyabaya. Pa kuba’mba bapwishe uno mukose, bobila bintu mwapusana pusana.

  • Andrea kechi ukeba kukwasha bakwabo ne. Pa kuba’mba engijile bakwabo bintu, ukeba patanshi bamwingijila aye. Ulanguluka’mba, ‘Mambo ka a kutayila kimye kwingijilanga bantu bakabula kunkwasha?’

  • Brittney wibikako bingi kumwesha lusa bantu ne kwibobila bintu byawama nangwa kya kuba kechi bamusanchila ne. Ulondela Jifunde Jikatampe ja kubila bantu bintu byo akeba’mba bamubile. (Luka 6:31) Brittney aye ubatu bintu byawama nangwa bakwabo bamubile bintu byawama nangwa ne.

MWALANGULUKAPO’MBA KA?

  • Pa bano banabakazhi babiji, ñanyi ye mwafwainwa kutemwa waikala mulunda nenu?

  • Ñanyi ye mwamona wafwainwa kwikala mulunda wawama?

  • Inge mumvwa mukose, nanchi muba byonka byuba Andrea nyi, inyi muba byuba Brittney?

Kampe mwayukapo bantu baji byonka biji Brian nangwa Brittney. Mwakonsha ne kulanguluka’mba ne anweba byo byo muji. Inge byobyo kiji, kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, mwakonsha kupimpula ndangulukilo yenu. Pano mwakonsha kuba byepi inge muji byonka biji Alex nangwa Andrea? Langulukai pa mashinda asatu Baibolo mo akonsha kwimukwasha kwikala na ndangulukilo yawama mu bwikalo.

1 CHINUZHUKAINGA KWAKAMWA

BAIBOLO WAAMBA’MBA: “Inge walefulwa mu juba ja bya malwa, ngovu yobe ikakepa.”—Byambo bya Maana 24:10.

BYO KILUMBULULA: Kwakamwa kwakonsha kupwisha bulume bwa kuchinchika nangwa kutwajijila kwingila bintu bimo mu bwikalo bwenu.

AKILANGULUKAI PA KINO: Kimye kyo ajinga mwanyike, Juliza kechi wajingapo na lusekelo ne. Bashanji batomanga bingi malwa kabiji ne kisemi kyayanjile bingi. Bavilaukangatu kimye kyonse. Kimye kitanshi, Juliza waakaminwe bingi pa bikekala bwikalo bwanji kulutwe. Bino mu kuya kwa kimye, ndangulukilo yaji yapimpwilwe. Ki ka kyamukwashishe? Waambile’mba: “Bansemi bami saka bakyangye kupwisha makatazho abo, Baibolo wankwashishe kupimpula ndangulukilo yami. Nangwatu kino kimye, Baibolo unkwasha bingi kubula kwakamwa. Onkao mambo, kino kinkwasha kuyuka kilengela bantu kumwesha miteeto yo nabula kutemwa.”

Byonka byafunjile Juliza, Baibolo ye buku muji mafunde awama. Lujimuno lujimo lwakonsha kwimukwasha inge mubena kupita mu makatazho. Efisesa 4:23 waamba’mba: “Mwafwainwa kutwajijila kulengwa ke bapya mu michima yenu.”

Byonka byaamba kino kinembelo, ndangulukilo yenu yakonsha kupimpulwa. Mwakonsha “kulengwa ke bapya” mu muchima wenu. Pano bino, kupimpulwa kwa ndangulukilo kutwajijilatu. O ene mambo kinembelo o kyaambila’mba mwafwainwa “kutwajijila kulengwa ke bapya mu michima yenu.”

2 TAINGATU MUCHIMA PA BYAWAMA

BAIBOLO WAAMBA’MBA: “Moba onse a muyanji ekala atama, pakuba awa uji na muchima wa lusekelo utwajijilatu na kusangalala nobe uji na kijiilo.”—Byambo bya Maana 15:15.

BYO KILUMBULULA: Inge kya kuba ke mulanguluketu pa byatama, ‘mukayanda’ kabiji moba onse akekalatu “atama,” nangwa’mba a bulanda. Bino inge ke mulanguluke pa byawama, mukekala “na muchima wa lusekelo.” Kiji kwi anweba bene kusalapo kwikala na muchima wa lusekelo nangwa ne.

AKILANGULUKAI PA KINO: Na mambo a kumutumbula bimye byavula pa kuba’mba bamufumye kilonda kyajinga ku bongo, Yanko kechi wenda ne kwamba bulongo ne. Byo amwene kuba’mba bino byakonsha kumulengela kubula kufikizha bikonkwanyi byanji, Yanko walefwilwe bingi pa myaka yavula. Bino mu kuya kwa kimye wapimpwile ndangulukilo yanji. Waubile byepi? Waambile’mba: “Nalekele kutatu muchima pa bintu byo nkankalwa kuba, bino natendekele kulanguluka pa bintu byafwainwa kuntundaika.”

Jishinda jimo Yanko jo obilamo bino ke kutanga Baibolo. Waambile’mba: “Kuba bino kunkwasha kwikala na milanguluko yawama. Nalubako ku bikonkwanyi bikatampe byo nebikijile, bino nata muchima pa bikonkwanyi byo nebikila byo nafwainwa kufikizha luno. Inge milanguluko indengela kulefulwa yaiya mu muchima, ntendeka kulanguluka pa bintu byavula bingi bindengela kwikala na lusekelo.”

Byonka byuba Yanko, ne anweba kyakonsha kwimutekenesha bingi inge ke mubule kwakamwa pa bintu bikemumwekela kulutwe ne kuta muchima pa byawama. Umvwe mubena kupita mu makatazho, nabiji kukolwa kolwa byonka byo kyajinga kwi Yanko, mwafwainwa kwishikisha’mba: ‘Nanchi kyapwa bunga bwapwila pa mpuki nyi?’ Nanchi kafwako bikwabo byo nakonsha kuba nyi? Fundai bya kuleka kulanguluka pa byatama ne kuta muchima pa bintu byawama.

3 KWASHAINGA BAKWENU

BAIBOLO WAAMBA’MBA: “Mu kupana mufuma lusekelo lukatampe kukila mu kutambula.”—Byubilo 20:35.

BYO KILUMBULULA: Bumpanyi bulengela muntu kwikala na lusekelo. Mambo ka? Mambo atweba bantu twalengelwe’mba tukekwashenga. (Filipai 2:3, 4; 1 Yoano 4:11) Lusekelo lufuma mu kupana lwakonsha kwitukwasha kuyuka mwakwikela na makatazho o tupitamo.

AKILANGULUKAI PA KINO: Josué uji na kikola kya mu longololo kilengela musana kubula kwikala bulongo. Uyanda bingi na kino kikola. Pano bino, Josué watemwa bingi kukwasha bakwabo. Waambile’mba: “Natemwa bingi kulanguluka pa mashinda o nakonsha kukwashishamo bantu na bintu byo bakajilwa pa juba pa juba. Nkebapo mashinda amo mwakukwashisha bantu, kabiji kuba bino kundetela lusekelo.”

BYO MWAKONSHA KUBA

Monaingapo mashinda a kukwashishamo bakwenu. Abya mwakonsha kunengezhezhako kajo mukwenu wakolwa ye mwikala nanji kipi kipi nyi? Nanchi mwayuka bakote bo mwakonsha kukwashako tumingilo tumo pa nzubo yabo nyi?

Mwafwainwa kulama bulongo muchima wenu byonka byo muta muchima mashamba a bishu. Mwafwainwa kufumyamo nseku ya kutwajijila kulanguluka pa byatama. Byalaimo nkunwa ya milanguluko yawama, ne kwikala na byubilo byawama. Umvwe mwauba bino, mukanowa bintu bikemulengela kwikala bwikalo bwalumbuluka. Kuba bino kukemulengela kuswa kishinka kya kuba’mba ndangulukilo yawama yakonsha kwimulengela kwikala na lusekelo.

Na mambo a kukeba kwikala na butuntulu bwa mubiji, bantu bamo bachinuzhuka kajo kamo; ne anweba byo byo mwafwainwa kuba na milanguluko ilengela kwakamwa