Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

BYAKONSHA KWIMULETELA LUSEKELO

Kwilekelako Mambo

Kwilekelako Mambo

Ba Patricia baambile’mba, “BYO NAJINGA MWANYIKE NAUMVWANGA BANTU SAKA BAMBA BYAMBO BYATAMA.” Kabiji baambile ne kuba’mba, “kinkatazha bingi kulekelako bantu mambo. Nangwatu byo nakomenenga, kyankatazhanga bingi kulubako bukiji inge muntu wandenga mambo, kino kyandengelanga kwikala na kilabila.” Kwendatu na kuzhingila zhingila kulengela kubula kwikala na lusekelo ne kubula kwikala na butuntulu bwa mubiji bwawama. Bashayuka bataana kuba’mba bantu babula kulekelako bakwabo mambo . . .

  • Bekala bingi na bukaji nangwa kubwazanga, kino kibalengela kubula kwikala na balunda ne kwitolwela

  • Bazhingila bingi bukiji, kwikala na bijikila ne makatazhotu akwabo a mu bwikalo

  • Batatu muchima pa bintu byatama byakonsha kwibalengela kubula kwikala na lusekelo mu bwikalo bwabo

  • Balanguluka’mba kechi bakonsha kwikala balunda ne Lesa ne

  • Bakamwa bingi kabiji kino kyakonsha kwibalengela kukolwa, nabiji Bp, kikola kya muchima ne kumvwa kukola mubiji yense, kikola kya mu manungi ne mutwe *

KILUMBULULA KA KWILEKELAKO MAMBO? Kilumbulula kubula kuvuluka bilubo byaubile muntu wimulenga mambo ne kubula kwikala na bukaji, kizhingijisha ne kukeba kushinkanya. Kechi kilumbulula kuswisha bintu byatama nangwa kubepekezha nobe kechi byamwekele ne. Bino, kulekelako bantu mambo kulumbulula kulubako bintu byatama byo bemubile kwakubula kwimukanjikizha. Kuba bino kumwesha’mba mubena kukeba kutwajijila kwikala na mutende ne kumvwañana na bakwenu.

Inge twayuka kyalengela muntu kwitulenga mambo kiketupelela kumulekelako mambo. Muntu ulekelako bakwabo mambo wayuka’mba ne aye ulubankanya nangwa’mba bonse tulenga mambo mu ñambilo ne mu byubilo. (Loma 3:23) Inge ketulanguluke bino, tukobanga byaamba Baibolo amba: “Itekenyainga anwe bene na bene ne kwilekelako mambo umvwe umo uji na mambo na mukwabo.”—Kolose 3:13.

Kyanema bingi kuyuka kino, kabiji butemwe bo bwakonsha kwitulengela kulekelako bakwetu mambo, kuba bino kwitulengela ‘kukwatankana na bantu bulongo.’ (Kolose 3:14) Abino byo byaamba ne buku wa Mayo Clinic website. Uno buku waamba’mba kulekelako muntu mambo kulengela . . .

  • Kwikala na balunda bawama, kwikala na lusa, kuyuka kyalengela muntu kulubankanya ne kumwesha kifyele muntu wimulenga mambo

  • Bantu kwikala na butuntulu bwa mubiji bwawama ne kwikala na bulunda bwawama na Lesa

  • Kubula kwikala na bijikila ne kubula kukasuluka na bantu

  • Bantu kwikala na binyenge

ILEKELAINGAKO MAMBO. Magazini wa Disability & Rehabilitation waamba’mba, “kechi kyapela kwilekelako mambo ne” bino nangwa byonkabyo ke “kintu kilengela butuntulu bwa mubiji kwikala bulongo.” Ñanyi bintu byakonsha kwimukwasha kwilekelako mambo?

  • Kechi mwafwainwa kuketekela bakwenu kwikala balumbuluka ne, bino mwafwainwa kuyuka’mba bantu bonse balubankanya.—Musapwishi 7:20

  • Mwafwainwa kufunjilako ku bintu byo mwalubankenye pa kuba’mba mukabule kubwezhapo byo mwaubile

  • Mwafwainwa kutekanya, mambo papita kimye kyabaya pa kuba’mba muntu aleke byubilo ne miteeto yanji yatama. —Efisesa 4:23, 24

  • Mwafwainwa kwikala na balunda bakonsha kwimutundaikanga, bamba pa bintu byawama, baji na lusa kabiji bakishinka.—Byambo bya Maana 13:20

  • Inge mwalubankanya mukwenu, mwafwainwa kupelawizha kulomba lulekelo lwa mambo. Inge mwabwezha mutende, mukekala na jiwi ja mu muchima jatoka.—Mateo 5:23, 24

MAFUNDE A MU BAIBOLO ETUKWASHA BINGI.

Ba Patricia bo twaji kwambapo kala, byo bafunjilenga Baibolo popo bayukile bya kulekelako bantu mambo. Banembele’mba, “luno naleka kubuka bukaji mambo kino kyubilo kyalengejile bwikalo bwami kutama bingi. Naleka kumanama kabiji nekileka ne kukatazha bantu. Mafunde a mu Baibolo amwesha’mba Lesa witutemwa bingi kabiji ukeba’mba twikalenga bulongo.”

Mwanamulume wa jizhina ja Ron waambile’mba: “Kechi nji na bulume wa kukanya byakonsha kwamba nangwa kuba bakwetu ne, bino njitu na bulume bwa kuyuka byo nakonsha kuba ne kwamba. Nalekelangako bantu mambo bandubankanyanga pa kuba’mba ngikale mu mutende nabo. Namonanga kuba’mba, inge nkeba kwikala mu mutende na bantu, nafwainwe kwibalekelangako mambo. Kabiji kyankatazhanga bingi kwikala mu mutende na bantu mambo nazhingilanga bukiji. Pa kino kimye nji na jiwi ja mu muchima jatooka.”

^ jifu. 8 Mwafuma bino byambo: Buku wa Mayo Clinic and Johns Hopkins Medicine websites ne magazini wa Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology.