Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

Mambo ka Bantu o Balekela Kunemeka Bumi?

Mambo ka Bantu o Balekela Kunemeka Bumi?

MAMBO KA O MWAFWAINWA KUNEMEKELA BUMI?

Inge mwauba bintu byatama byafwainwa kubika bumi bwenu mu kizumba ne bwa bakwenu pamo, ko kuba’mba kechi mwanemeka bumi ne.

  • Kupeepa fwanka mufuma kikola kya kansa kabiji kino kilengela mubiji kukankalwa kushinda kino kikola. Bantu bavula babena kufwa na kikola kya kansa wa ku mapwapwa mambo a kupeepa fwanka nangwa kampe bakawile bwishi bwa fwanka bwa muntu wapeepelenga.

  • Pa mwaka pa mwaka bantu bavula bo babena kuloza babena kulengela bantu bavula kwikala na binyenge bikatampe. Sawakya wa pa Stanford University waambile’mba: “Nangwatu boba bapulukile pa sukulu kwa kubula kwibaloza nabotu bekala na makatazho a ku bongo pa myaka yavula.”

  • Bantu bendesha myotoka saka bapendwa nangwa saka bapeepa jamba babika bumi bwa bakwabo bendesha myotoka ne bantutu benda panshi mu kizumba. Inge bantu ke bobe bintu bimwesha kubula kunemeka bumi, bantu babula mambo javula bo bafwilamo.

MWAFWAINWA KUBA BYEPI KUMWESHA’MBA MWANEMEKA BUMI?

Zhikijilai bumi bwenu. Inge mupeepa fwanka, kwingijisha nsunko, kutoma maalwa nangwa kupeepa bizhima, kilekai. Abino bintu byonauna bumi bwenu ne kumwesha’mba kechi mwanemeka bumi bwa bakwenu kuvwangakotu ne bwa balongo benu ne.

“Twayai twitokeshe ku bubipisho bonse bwa mubiji.”—2 Kolinda 7:1.

Taiko muchima kukwizhikijila anweba bene ne bakwenu pamo. Pa kuba’mba muchinuzhuke mapuso, lamai bulongo nzubo yenu. Endeshainga bulongo motoka wenu kabiji motoka wenu wafwainwa kwikala mutuntulu bulongo. Kange muswishenga bakwenu kwimukanjikizha kwivwanga mu bintu byafwainwa kwimuletelela nangwa kwimwipayisha ne.

“Umvwe washimika nzubo ya katataka, wafwainwa kuzhokoloshako ka lupango peulu ya musemi, pa kuba’mba ukabule kwikala na mambo a mashi umvwe muntu wapona kufuma peulu.”—Mpitulukilo ya mu Mizhilo 22:8. a

Mweshainga bakwenu kifyele. Kunemeka bumi kulumbuula’mba tubilenga lusa bantu bonse baji mu byalo byapusana pusana, banonshi nangwa bayanji, bafunda nangwa babula kufunda. Onkao mambo, misalululo ne kwishikwa byo byaleta bumbanzhi ne makondo ntanda yonse lelo jino.

“Mfika yonse po yapela, bukaji ne kubuuka bukaji, kubwazanga, mwenga ne bintu byonse byatama mwibifumyemo mwi anweba. Bino saka mwiubila lusa anwe bene na bene, mwikale na michima ya kifyele saka mwilekelako mambo anwe bene na bene byonkatu Lesa byo emulekejileko mambo mwi Kilishitu.”—Efisesa 4:31, 32.

BAKAMONYI BA KWA YEHOBA BAMWESHA BYEPI AMBA BANEMEKA BUMI?

Bakamonyi ba kwa Yehoba bafunjisha bantu kuleka kuba bintu byatama. Mwingilo wetu wa kufunjisha bantu pe Lesa wakwasha bantu bavula kuleka byubilo byatama nabiji kupeepa jamba ne kukizhamo kutoma maalwa.

Atweba tulondela bingi mizhilo kimye kyo tubena kushimika bishimikwa byetu. Bamingilo bepana kushimika mapunzha mwa kupopwela Lesa ne bishimikwatu bikwabo byo twingijisha kutundaikilamo mwingilo wa Yehoba, bebafunjisha bulongo kuchinuzhuka mapuso. Bishimikwa byetu bebipikita kimye kyonse mambo a kulondela mizhilo yaamba pa kwizhikijila.

Tukwasha bantu baponenwa na bya malwa. Pa mwaka umo wapitapo, twakwashishe bantu bapichile mu bya malwa 200 ntanda yonse. Kabiji twaingijishe mali a kina America 12 milyonyi kukwashishamo bapichile mu bya malwa.

Kabiji mwalo wa Ebola byo atendele mu West Africa mu 2014 ne mu Democratic Republic of Congo mu 2018, twabuujile bantu bya kuba pa kwizhikijila ku uno mwalo watama bingi ne kubula kumusampanya ku bantu bakwabo. Twatumine ba kuya na kwisamba na bantu pa mutwe wa kuba’mba “Kukookela Kulengela Kupuluka.” Twabikile pa kowela ku maboko ponse pa kutwelela pa mapunzha etu a kupopwelamo Lesa ne kulumbulula ene mambo o kyawamina kowanga ku maboko ne kwibalumbulwila mashindatu akwabo o bafwainwa kwingijisha a kwizhikijilamo.

Mu kyalo kya Sierra Leone babijikile pa waileshi kusanchila Bakamonyi ba kwa Yehoba byo babena kukwasha bo bapwila nabo ne bantutu babula Bakamonyi ba kwa Yehoba ba mu kimasamasa bya kwizhikijila ku mwalo wa Ebola.

Pa Nzubo ya Bufumu po babika mwakowela ku maboko byo kwajinga mwalo wa Ebola mu Liberia mu 2014

a Ku Middle East, jino jishinda jawamine bingi mambo jamwesheshe kuta muchima pa kuzhikijila bisemi ne bantutu bakwabo.