Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

Mafunde aji nobe kampasi utangijila bantu ko babena kuya, kabiji akonsha kukwasha baana benu kuyuka byo bafwainwa kuba mu bwikalo bwabo

BANSEMI

7: Mafunde

7: Mafunde

BYO ALUMBULULA

Mafunde ke bintu byaitabilamo bantu kabiji byo balondela pa kufuukula bintu. Umvwe mwibikako kwikala bakishinka mu bintu byonse, ne baana benu nabo bakekala bakishinka.

Mafunde avwangamo ne bintu bilondela bantu mu bwikalo bwabo. Muntu ulondela mafunde wingila bingi na ngovu, uba bintu bulongo kabiji ulangulukilako bakwabo. Bino byubilo tutendeka kwikala nabyo saka tukiji banyike.

JIFUNDE JA MU BAIBOLO: “Funjishai mwana jishinda jo afwainwa kwendamo; inge wakoma kechi ukasendukamo ne.”—Byambo bya Maana 22:6.

ENE MAMBO O KYANEMENA

Kyanema bingi kwikala na byubilo byawama mambo luno kuji bya kulenga lenga byavula bingi. Ba Karyn baambile’mba: “Mafoni akonsha kulengela bantu kwikala na byubilo byatama kimye kyonse. Kabiji baana bakonsha kutamba bintu byatama pa kiñambañamba kyabo saka tuji nabo.”

JIFUNDE JA MU BAIBOLO: “Bantu bakoma . . . baji na milangwe yo bafunjisha kuyuka kyawama ne kyatama.”—Bahebelu 5:14.

Mafunde anema bingi mu bwikalo. Etulengela kwikala na ñambilo yawama (nabiji ya kuba’mba “nasanta mwane”) ne ñambilotu ikwabo ya mushingi. Kabiji mwavwangwa ne kulangulukilako bakwetu. Byubilo bya bantu ano moba bimwesha’mba batatu muchima ku bintu bya ku mubiji.

JIFUNDE JA MU BAIBOLO: “Bintu byonse byo mukeba’mba bantu bemubile, ne anweba mwafwainwa kwibobila byonkabyo.”—Luka 6:31.

BYO MWAKONSHA KUBA

Funjishainga baana benu mafunde awama. Bapesapesa bya kupesapesa bamba’mba, inge banyike bebafunjisha kubula kuba bulalelale kechi bakebuba ne.

BYA KUBA: Ambainga pa bintu bibena kumweka mu ntanda pa kukwasha baana benu kwikala na byubilo byawama. Inge pa televizhonyi baambapo pa muntu waipayañana, mwakonsha kwamba’mba: “Ano moba bantu babena kuba bakwabo bintu byatama bingi. Ñanyi kintu kibena kulengela bantu kuba bino?”

Ba Brandon baambile’mba: “Banyike inge babula kuyuka kyawama ne kyatama, kibakatazha kuba bintu byawama.”

Funjishainga baana benu kwikala na byubilo byawama. Baana babacheche nabo bakonsha kufunda bya kwamba na mushingi. Kabiji bakonsha ne kufunda kunemeka bakwabo. Buku wa Parenting Without Borders waamba’mba: “Inge baana bafunda kunemeka ba mu kisemi kyabo, bakwabo ku sukulu, ne bantu bonse mu kimasamasa, bakafunda kulangulukilako bakwabo ne kwibobila byawama.”

BYA KUBA: Painga baana benu mingilo pa nzubo, kuba bino kwibalengela kuyuka buneme bwa kukwasha bantu.

Ba Tara baambile’mba: “Inge baana betu bafunda kwingila mingilo ya pa nzubo, kechi kikebakatazhanga kwingila inge batendeka kwiikela ne. Mambo batendekele kwingila mingilo ya pa nzubo saka bakijitu banyike.”