Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

KISHINKA 1

Bintu Byawama Bifuma mu Kwikanya

Bintu Byawama Bifuma mu Kwikanya

KWIKANYA KULUMBULULA KA?

Ñanyi bintu byavwangwa mu kwikanya? Mwavwangwa

  • kutekanya

  • kubula kwikala na kanswatu

  • kwingila mingilo yo bemupa, nangwa kya kuba kechi mwiitemwa ne

  • kutangizhako bintu bikeba bakwenu

MAMBO KA KWIKANYA O KWANEMENA?

Banyike bo bafunjisha kwikanya bebikako kushinda meseko, nangwatu inge bebeseka kuba bintu bimweka nobe byawama. Pano bino banyike babula kwikanya, inge bakoma

  • bashinta

  • bapopomenwa

  • batendeka kupeepa fwanka ne kupendwa pendwa

  • kabiji kechi bayuka bya kusala kajo kawama ko bafwainwa kuja ne

Sawakya umo waambile’mba, baana bo bafunjisha kwikanya saka bakiji banyike, inge bakoma kechi bakolwakolwa ne, kabiji kechi bekala na makongole ne, pakuba bekala bangikazhi bawama bakookela mizhilo. Kino kyalengejile mufunjishi kata pa sukulu mukatampe wa University of Pennsylvania aye Professor Angela Duckworth kwamba’mba: “Kechi twakonsha kulengulula muntu amba ‘wakizhamo kwikanya’ ne, mambo mu kwikanya mufuma byawama bingi.”

BYO MWAKONSHA KUFUNJISHA BAANA BENU KWIKANYA

Kange mupenga mwanenu byonsetu byo alomba ne.

JIFUNDE JA MU BAIBOLO: “‘Ee’ wenu ekale ee, ne ‘Ine’ wenu ekale ine.”—Mateo 5:37.

Kimo kimye mwana wakonsha kweseka bansemi banji. Wakonsha kuba kazanga pa kuba’mba amone inge bansemi basakumupa kintu kyo baji kukana kumupa. Inge bansemi bamupakyo, mwana ukayuka kuba’mba inge wauba kazanga, bansemi banji bakamupanga byonse byo akeba.

Bino inge bansemi bakana kumupakyo nangwa obepotu kazanga byepi, babena kumufunjisha kishinka kyanema kya kuba’mba: Kechi kimye kyonse kyo twakonsha kwikala na byo tubena kukeba ne. Shayuka utala pa bingila bongo, aye Dr. David Walsh wanembele’mba: “Bantu bayuka kino kishinka bo bekala na lusekelo mu bwikalo bwabo. Onkao mambo, inge ketufunjishe baana betu amba bantu bakebapanga byonse byo bakakebanga, ko kuba’mba tubena kwibonauna.” *

Funjishainga baana benu kwikala na kyubilo kya kwikanya, mambo inge bakoma nabo bakekanyanga kuba bintu byatama nabiji bulalelale ne byubilotu bikwabo byatama.

Kwashainga baana benu kuyuka bintu byawama ne byatama byakonsha kufuma mu byo boba.

JIFUNDE JA MU BAIBOLO: “Kyonka muntu kyo abyala, kyo kyo akanowa.”—Ngalatiya 6:7.

Mwanenu wafwainwa kuyuka’mba mu bintu byonse byo oba mufuma byawama nangwa byatama. Onkao mambo, wafwainwa kwikanya kuba bintu byatama. Twambe’mba mwanenu uzhingila bukiji ne kubuuka bukaji, bantu bakatendeka kumunyema. Bino inge wafunda kwikanya ne kubula kubuuka bukaji kimye kyo bamufichisha ku muchima, bantu bakamutemwa bingi. Onkao mambo, kyanema kufunjisha mwanenu kuba’mba mu kwikanya mufuma bintu byawama.

Funjishainga baana benu kuyuka bintu byanemesha mu bwikalo.

JIFUNDE JA MU BAIBOLO: “Muyuke bintu byanemesha.”—Filipai 1:10.

Kwikanya kechi kulumbululatu kuchinuzhuka kuba byatama ne; bino kulumbulula ne kuba byawama nangwa kya kuba kechi mwibitemwa ne. Kyanema bingi kufunjisha mwanenu kuyuka bintu byanemesha byo afwainwa kuba mu bwikalo bwanji. Byo byo afwainwa kutendekelapo kuba, nabiji kutendekelapo kunemba mingilo yo baji kumupa ku sukulu, apa bino kukaya kwapelako.

Funjishainga baana benu kupichila mu byo muba.

JIFUNDE JA MU BAIBOLO: “Nemushila mwa kulondela, byonka byo nauba kwi anweba, ne anweba mwafwainwa kubanga byonka bino.”—Yoano 13:15.

Baana benu bamona byo muba inge paji kimuzhingijisha. Mwafwainwa kumwesha baana benu kuba’mba mu kwikanya mufuma bintu byawama. Twambe’mba baana benu bemuzhingijisha, abya nanchi mufikenatu kwibazazukila nyi, inyi mwibakumbula na jiwi jakooka?

^ jifu. 20 Bino byambo byafuma mu buku wa kuba’mba, No: Why Kids—of All Ages—Need to Hear It and Ways Parents Can Say It. (Ene mambo bansemi o bafwainwa kukana bintu bimo bilomba baana)