Mafoni ne Makompyuta Alengela Bulunda Bwenu na Bakwenu Kwikala Byepi?
Kashika kyapeela bingi luno kwitumina tubyambo pa mafoni ne pa kompyuta ne kwisamba saka mwimona. Bantu babiji bakonsha kwisamba nangwa kya kuba kechi bekala mu kyalo kimo ne. Bantu bamo bengijisha bulongo mafoni. Pakuba bantu bakwabo kechi bengijisha mafoni bulongo ne.
Bantu boba bino bekala na makatazho nabiji ano . . .
-
kechi bata muchima ku makatazho a bakwabo ne.
-
kechi bekala na lusekelo ne balunda bawama ne.
-
betatu muchima abo bene kukila bakwabo.
BYO MWAFWAINWA KUYUKA
LUSA
Pa kuba’mba tuyuke bulongo lukatazho lubena kupitamo mukwetu, twafwainwa kulangulukapo ne kumona jishinda mo twafwainwa kumukwashisha. Pano bino, kuba bino kwakonsha kwitukatazha inge kya kuba twapayankana bingi na kutanga, kutuma tubyambo pa foni nangwa kumona bipikichala bya bakwetu pa intaneti.
Inge kya kuba bantu bavula bakutumina tubyambo pa foni pa kimye kimo, kyakonsha kukatazha kukumbula mulunda nobe ubena kukeba bukwasho. Javula kwikala kutatu muchima pa kukumbula bonse bakutumina tubyambo ne kubula kuta muchima ku mukwenu ubena kukeba bukwasho.
BYA KULANGULUKAPO: Inge mubena kutumina bakwenu tubyambo pa foni, mwakonsha kumwesha byepi amba mwibata muchima nangwa mwibobila “lusa”?—1 PETELO 3:8.
MUKOSE
Bakeba bya kukebakeba bataaine’mba bantu bavula kibakolele bingi ku muchima na bintu byo bataaine pa intaneti. Kabiji baambile’mba kutala pa bipikichala bya bintu bibena kuba bakwabo, “kwibalengejile kulanguluka’mba babena kushalapo bintu byawama bibena kuba bakwabo.”
Kabiji inge bantu babena kutala pa bipikichala byawama bya bantu bakwabo byo babika pa intanenti, bibalengela kutendeka kulanguluka’mba bwikalo bwa bakwabo bwawama kukila bwabo. Mambo javula bintu byo babika pa intaneti bilengela bantu kutendeka kulanguluka’mba bakwabo babena kwikala bwikalo bwa ntentente kukila abo.
BYA KULANGULUKAPO: Mwakonsha kuchinuzhuka byepi kubula kwiesakanyanga ku bakwenu inge mubena kwingijisha intaneti?—NGALATIYA 6:4.
KWITATU MUCHIMA OBEWA MWINE
Mufunjishi umo waambile’mba baana banji ba sukulu bamo betatu muchima abo bene kabiji “bakebatu bakwabo kwibakwasha.” Kechi kyawama kwikala na mulunda ukebatu kumubila bintu ne. Muntu uji bino wakonsha kutendeka kumona bakwabo nobe makayo a pa foni o akonsha kwambula ne kuzhimya ponse po akebela.
BYA KULANGULUKAPO: Nanchi bintu byo mubika pa intaneti bimwesha muchima wa kwikyombesha nangwa abya bimwesha’mba mwitatu muchima anweba bene nyi?—NGALATIYA 5:26.
BYO MWAFWAINWA KUBA
LANGULUKAIPO PA BYO MWINGIJISHA FONI NE KOMPYUTA
Kuyuka bulongo bya kwingijisha foni nangwa kompyuta kwa kubula kwibiswisha kwimunonka buzha, kukemukwasha kwisambanga na balunda nenu ne kukosesha bulunda bwenu.
JIFUNDE JA MU BAIBOLO: “Butemwe . . . kechi bukeba bintu bibuwamina abo bwine ne.”—1 KOLINDA 13:4, 5.
Salaipo mashinda o mukeba kwingijisha nangwa nembai mashinda o mukeba kwingijisha.
-
Ibikaiko kwisambanga na bakwenu saka mwitala (kukila kwituminangatu tubyambo pa foni)
-
Bikai foni palepa (nangwa pa kishinshi) inge mubena kwisamba na bakwenu
-
Kepeshaiko kimye kyo mutala pa bipikichala bya bantu nangwa bintu byo mutangatanga pa intaneti
-
Taingako muchima inge bakwenubabena kwamba
-
Tuminaingako foni bakwenu bajina makatazho
