Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

Kañonyi Kekala ku Mapunzha Kuji Mashika Kapasha Kamimbya

Kañonyi Kekala ku Mapunzha Kuji Mashika Kapasha Kamimbya

KAÑONYI kapasha Kamimbya kafumine ku kibunji kya Arctic kuya ku kibunji kya Antarctica ne kubwelakanya palepa makilomita nobe 35,200. Kupesapesa kwakatataka kumwesha kuba’mba tuno tuñonyi tutumbuka kukila ne pa ano makilomita o twaambapo.

Tuñonyi twa ku Atlantic Ocean inge twatumbuka tuzhoka pa kuya ko tubena kuya byonka byo bamwesha mu kipikichala

Tubiñambañamba tutelwa’mba geolocators betulamikile ku tuno tuñonyi twavula. Tuno tubiñambañamba twapeela to balamikile ku tuno tuñonyi, twamwesheshe’mba tuno tuñonyi twatumbukile makilomita 90,000 kukila kañonyi kaji konse. Kañonyi kamo katumbukile makilomita nobe 96,000. Mambo ka o paikela luno lupusano?

Mambo tuno tuñonyi inge twatumbuka pa kuya ko tubena kuya tuzhoka kya kuzhokoka. Byonka byo bamwesha, tuñonyi twa ku Atlantic Ocean inge twatumbuka tuzhoka pa kuya ko tubena kuya. Ki ka kitulengela kuba bino? Tuno tuñonyi inge twatumbuka tulondela mubena kuya mwela.

Pa myaka nobe 30 yo twikala, tuno tuñonyi twakonsha kwenda makilomita kukila pa 2.4 milyonyi. Uno museke ujitu nobe kuya ku ñondo jisatu nangwa jina. Shayuka umo waambile’mba, “kino kikumisha bingi bantu mambo kano kañonyi kechi kajipo ne na kinemenezhi kyabaya ne.” Buku wa Life on Earth: A Natural History waamba’mba, kilengela tuno tuñonyi kutumbuka miseke yalepa ke “kyeya kikalako kimye kya kisalo pa mwaka pa mwaka kukila byuba bañonyi bakwabo.”