Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

BYAMBAPO BAIBOLO

Nkondo

Nkondo

Mu moba a kala, bena Isalela bebakwashanga kushinda nkondo kwi Lesa wabo aye Yehoba. Nanchi kino kibena kulumbulula’mba Lesa uswisha kulwa nkondo luno nyi?

Mambo ka bena Isalela o balwilanga nkondo kala?

BYAMBA BANTU

 

Bena Isalela bapopwelanga “lesa wa nkondo.”

BYAMBA BAIBOLO

 

Bisaka byashindanga bena Isalela byatemenwe bingi bukapondo kabiji byajinga na byubilo byatama nabiji kwilaala na banyama, kwilaala na balongo babo ne kutapisha baana babo. Lesa byo ebapeele kimye kyabaya kya kupimpula byubilo byabo, waambile’mba: “Mambo bino bintu byo byalengela bisaka byo mbena kupanga kwi anweba kwizhilulula.”—Bena Levi 18:21-25; Yelemiya 7:31.

“Na mambo a bubi bwa bino bisaka Yehoba Lesa wenu byo abena kupanga kufuma kwi anweba.”—Mpitulukilo ya mu Mizhilo 9:5.

Nanchi Lesa utundaika bantu kulwa nkondo lelo jino nyi?

BIMWEKA INGE KUJI NKONDO

 

Bantangi ba bupopweshi bamba’mba Lesa ye wibakwasha kushinda nkondo. Buku wa The Causes of War waamba’mba: “Kufumatu ne kala, bupopweshi butundaika bingi kulwa nkondo.”

BYAMBA BAIBOLO

 

Bena Kilishitu kechi bebaswisha kulwa nkondo na balwanyi babo ne. Mutumwa Paulo wanembejile bena Kilishitu bakwabo amba: “Umvwe kyakonsheka, monka mwayila bulume bwenu, ikalainga mu mutende na bantu bonse.”—Loma 12:18, 19.

Yesu kechi watundaikanga baana banji ba bwanga kulwa nkondo ne. Bino wibabujile’mba: “Temwainga balwanyi benu ne kulombelako boba bemumanyika, pa kuba’mba mwikale baana ba Shenu wa mwiulu.” (Mateo 5:44, 45) Bantu inge babena kulwa nkondo mu kyalo mo bekala, bena Kilishitu kechi bafwainwa kulwako ne, mambo kechi “ba pano pa ntanda” ne. (Yoano 15:19) Umvwe Lesa ukeba bapopweshi banji kutemwa balwanyi babo ne kubula kwivwanga mu bya pano pa ntanda, wafwainwa kutundaika byepi bantu balwa nkondo lelo jino?

“Bufumu bwami kechi bwa pano pa ntanda ne. Umvwe Bufumu bwami bwajinga bwa pano pa ntanda, inge ba mingilo bami baji kundwilako kuba’mba babule kumpana ku Bayudea. Pakuba Bufumu bwami kechi bwa pano pa ntanda ne.”—Yoano 18:36.

Nanchi nkondo ikapwa nyi?

BYAMBA BANTU

 

Kafwako muntu wakonsha kupwisha nkondo ne. Buku wa War and Power in the 21st Century waamba’mba: “Nkondo ikatwajijila kwikalako. Mu ntanda kechi mukekalapo mutende ne.”

BYAMBA BAIBOLO

 

Nkondo ikapwatu inge bantu balwa nkondo bebafumyapo. Kabiji Bufumu bwa Lesa, ko kuba’mba kafulumende ubena kulama mwiulu katatakatu bukonaune bilwilo bya nkondo ne kufunjisha bantu kwikala mu mutende. Baibolo witubuula’mba Lesa “ukolola bintu kuba’mba bisaka bya bantu byakosa biji kwalepa bikamwenemo. Bakabundanga mapoko abo ne kwialula ke bya kujimako ne mafumo abo bakealula ke a kukopawilako misampi. Kisaka kya bantu kechi kikasuntwila mpoko kisaka kikwabo ne, kabiji kechi bakafunda kulwa nkondo jibiji ne.”—Mika 4:3.

Baibolo wamba’mba mu Bufumu bwa Lesa kechi mukekala makafulumende a bantu akobanga byatama ne kubikako mizhilo ikalengela bantu kusatukila kafulumende nangwa ileta misalululo ne kulengela bantu kwabenamo ne. Kuba bino kukalengela nkondo kupwa. Lesa walaya amba: “Kechi bakekozhanga nangwa kwionauna ne, mambo pano pa ntanda pakakumbana maana a kuyuka Yehoba byonkatu mema byo akumbana mu kalunga ka mema.”—Isaya 11:9.

“Upwisha nkondo pa ntanda ponse. Uchimauna buta bwa mukanda ne jifumo; usoka makalaki a nkondo mu mujilo.”—Salamo 46:9.