MALAICHI twiengijisha bingi mu mazubo etu inge kwatalala nangwa inge kwatwa kyuya. Kabiji twingijisha manyi mu myotoka yetu ne mu bintutu bikwabo byo tuba bya pa juba pa juba. Nangwa byonkabyo, malaichi akatazha bingi mwaya ntanda yonse.

Ba Gary bekala ku South Africa baambile’mba, “mutengo wa manyi a mu myotoka ubena kuyilako bingi palutwe,” kabiji kyalengela bintu kukatazha bingi. Ba Jennifer bekala ku Philippines baji bingi na bijikila na “mambo a kukatazha kwa malaichi mambo javula aya.” Ba Fernando bekala ku El Salvador baambile’mba: “Baakamwa bingi pa bikekala bwikalo bwa bantu ne bilengwa.” Mu byalo byavula, minkinyi ilenga malaichi ne manyi bitamisha bingi mapunzha.

Na mambo a bino, mwakonsha kwiipuzha’mba, ‘Nakonsha kuba byepi na luno lukatazho?’

Atweba bonse twafwainwa kuyuka bya kwingijisha bulongo malaichi. Kwiengijisha bulongo mufuma byawama bingi. Kwingijisha bulongo malaichi kwitukwasha kubula kutaya mali avula ku malaichi. Kabiji kuba bino kulengela malaichi kubula kukatazha ne kubula konauna mpunzha.

Twayai twisambe pa bintu bisatu mo twakonsha kwingijisha bulongo malaichi mu mazubo etu, manyi a mu myotoka ne mu bintutu bikwabo bya pa juba pa juba.

Ingijishainga bulongo biñambañamba bya malaichi inge kwatalala nangwa inge kwatwa kyuya. Kupesapesa kwajingako mu kyalo kya ku Europe bataaine kuba’mba kwambula pacheche kiñambañamba kikabisha mu nzubo inge kwatalala kulengela kubula kutaya mali avula ku malaichi. Ba Derek bekala ku Canada baambile’mba: “Kyawama kuvwala bya mashika kukila kwambula bikabisha mu nzubo. Kuba bino kwalengela kisemi kyetu kwingijisha bulongo malaichi.”

Abino byo byo twafwainwa ne kubanga inge kwatendeka kutwa kyuya. Ba Rodolfo, bekala ku Philippines, kechi bingijisha javula biñambañamba bitalazha mu nzubo ne. Mambo ka? Baambile’mba: “Kechi tutaya mali avula ne, kabiji kechi twingijisha malaichi avula ne.”

Mwafwainwa kushinka mawindo ne binzhilo pa kutalazha mu nzubo yenu nangwa inge mubena kukeba’mba mutwe kyuya. * Inge twauba bino kyakonsha kwitukwasha kubula konauna malaichi ne kulengela mwela kubula kulupuka. Inge mwabula kushinka kinzhilo mwakonsha kwingijisha malaichi avula pa kuba’mba kishimikwa kyo mujimo mutwe kyuya.

Kununga pa kushinka mawindo ne binzhilo, bantu bamo kechi bataya mali avula ku malaichi ne mambo mu mazubo abo bengijishe ntambo ya malaichi yawama ne mawindo abula kupisha mwela.

Ingijishainga mababu abula kuja malaichi avula. Ba Jennifer bo twaji kwambapo baambile’mba: “Kechi twingijisha mababu aja bingi malaichi  ne, twatendekele kwingijisha mababu abula kuja bingi malaichi.” Nangwa kya kuba mababu abula kuja malaichi aji bingi na mutengo, bino kechi aja malaichi avula ne, kabiji akonsha kwimukwasha kubula kutaya mali avula.

Ingijishainga myotoka isenda bantu. Ba Andrew bekala ku Great Britain baambile’mba: “Ñingijisha shitima nangwa nkinga pa kuya ku nkito.” Buku wa Energy: What Everyone Needs to Know waamba’mba “manyi apwa bingi bukiji inge mwasenda bantu mu motoka wenu, kukila masakya asenda bantu nangwa mashitima abula kuya kwalepa.”

Nengezhezhai jimo lwendo lwenu. Inge mwanengezha bulongo, mwakonsha kufuukulapo kubula kuya kumo ko mwakebelenga kuya, kabiji kuba bino kwakonsha kwimukwasha kubula kwingijisha manyi avula, konauna kimye kyenu ne kulama mali.

Ba Jethro bekala ku Philippines banengezhezha jimo mali a kupotamo manyi o bafwainwa kwingijisha ñondo yense. Baambile’mba, “kuba bino kunkwasha kunengezha bulongo ko nkeba kuya.”

Ingijishainga bulongo mema a kyuya. Kwesakana na kupesapesa kwajingako mu Australia, bataaine kuba’mba, “kwingijisha mema a kyuya kuja bingi malaichi mapesenti 1.3. Kino kyaesakana na mapesenti 27 a malaichi engijisha bantu mu mazubo.”

Onkao mambo, kubula kwingijisha mema a kyuya javula kwakonsha kubula konauna malaichi. Ba Victor bekala ku South Africa baambile’mba: “Javula kechi twingijisha mema akaba pa kowa ne.” Shayuka aye Steven Kenway waambile’mba: “Kubula kwingijisha mema akaba javula kukwasha bingi mambo kechi konauna malaichi ne, kabiji kulengela mema kubula kukatazha mu mazubo a bantu, malaichi kechi akatazha ne, kabiji bantu kechi bataya mali avula ne.”

Mwafwainwa kuzhimyanga bipe bingijisha malaichi. Bintu byo mwakonsha kuzhimya ke mababu, byonse bingila na malaichi, nabiji TV ne makompyuta. Bino biñambañamba bitwajijila kwingijisha malaichi nangwa mwibizhimya. Bashayuka bamo batundaika bantu kwibisopola ku malaichi. Ba Fernando bo twaji kwambapo ku ntendekelo byo byo boba. Baambile’mba: “Nzhimya malaichi kabiji nsopola ntambo ya biñambañamba byo mbena kubula kwingijisha ku malaichi.”

Kechi twakonsha kupimpula bintu inge malaichi abena kukatazha nangwa bantu inge babena konauna mpunzha ne, pano bino twafwainwa kwingijishanga bulongo malaichi. Bantu mwaya ntanda babena kumonapo mashinda mo bakonsha kwingijishanga bulongo malaichi. Kwingijisha bulongo malaichi mufuma bintu byawama bingi. Ba Valeria bekala ku Mexico baambile’mba: “Kechi ntaya mali avula ne, kabiji nzhikijila bilengwa na Lesa.”