Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

BYA KUKWASHA KISEMI | KUKOMESHA BAANA

Kufunjisha Baana Kwipelula

Kufunjisha Baana Kwipelula

LUKATAZHO

  • Mwanenu uji na myaka 10 watendeka kwitota.

  • Kabiji ukeba’mba bantu bonse bamupenga mushingi.

Mwatendeka kwishikisha’mba, ki ka kibena kumulengela kuba bino? ‘Nkeba mwanami amonenga’mba na munemeka, bino kechi nkeba’mba alangulukenga’mba wanema kukila bakwabo ne.’

Nanchi mwakonsha kufunjisha mwanenu kwipelula kwakubula kumumwesha’mba kechi mwamunemeka ne nyi?

BYO MWAFWAINWA KUYUKA

Pa myaka yapitapo, bansemi bebatundaikile kubilanga baana babo byo babena kukeba nabiji kwibatakaika nangwa inge kechi bauba kintu kyawama ne. Kabiji bebatundaikile kubula kwibakajipila inge bauba bintu byatama. Kyatainwe kuba’mba inge bansemi ke banemeke baana babo, kilengela baana babo kumona’mba bebanemeka bingi. Ñanyi bintu byafumamo mu kuba bino? Buku wa Generation Me wakambizha bansemi amba: “Baana bo banemeka bingi ku bansemi babo, inge bakoma bamona nobe banema bingi kukila bakwabo.”

Baana bo bobila bintu byonse ku bansemi babo kibakatazha bingi kuyuka byo bafwainwa kuba inge bintu byatama bibamwekela. Inge mwafunjisha baana benu kutatu muchima ku bintu byabo, kibakatazha bingi kwikala na balunda. Kino kikebalengela kwikala na binyenge ne bijikila.

Baana bakonsha kumonanga’mba banema bingi inge bauba bintu byawama mu bwikalo bwabo, kechi kwibambilangatu byambo bimwesha’mba mwibanemeka ne. Kuji bintu byo bafwainwa kuba mu bwikalo bwabo. Bafwainwa kwibikako kufunda ne kuyuka bya kwingila mingilo bulongo. (Byambo bya Maana 22:29) Kabiji baana bafwainwa ne kuta muchima ku bintu bya bakwabo. (1 Kolinda 10:24) Pa kuba’mba bobe bino, bafwainwa kwipelula bingi.

BYO MWAKONSHA KUBA

Musanchilainga inge wauba bulongo. Inge mwanenu wauba bulongo ku sukulu, mwafwainwa kumusanchila. Pano inge kechi wauba bulongo ne, kange mupengamo mambo bafunjishi ne. Mambo kuba bino, kwakonsha kumulengela kubula kwipelula. Bino mukwashai kuba’mba kimye kikwabo akobe bulongo. Mwafwainwa kusanchilangatu mwanenu inge wauba bulongo.

Mufundaingako inge kyakonsheka. Kino kechi kilumbulula’mba mwafwainwa kumukajipilanga pa bintu byonse byo alubankanya ne. (Kolose 3:21) Bino inge walubankanya, mwafwainwa kumololako. Byo byo mwafwainwa ne kuba inge mwanenu uji na byubilo byatama. Inge mwabula kumukwasha bukiji, kikalengela mwanenu kwikala na byubilo byatama.

Fwanyikizhai’mba mwanenu uji na kyubilo kya kwitota. Inge mwabula kumukwasha bukiji, mwanenu ukatendeka kwitota ne kumona nobe wanema kukila bakwabo. Mulumbulwilai kuba’mba kwitota kwatama mambo mufuma byatama. (Byambo bya Maana 27:2) Mulumbulwilai ne kuba’mba muntu wabula kwitota kechi wimwesha ku bakwabo ne. Inge mwamukwasha bulongo kwakubula kumukozha ku muchima, kikamulengela kwipelula.—Jifunde ja mu Baibolo: Mateo 23:12.

Kwashai mwanenu kuyuka byakonsha kumweka mu bwikalo. Kubila mwanenu byonse byo abena kukeba kwakonsha kumulengela kulanguluka’mba mwakonsha kumubila kyonse kyo abena kukeba. Onkao mambo, inge mwanenu ubena kukeba kintu kyo mwakonsha kubula kuba, mulumbulwilai ene mambo o kyawamina kulondela mutanchi wa bya kupota. Inge kechi mukaya ko mwakebelenga kuya na kufwakasha na kisemi ne, mwafwainwa kumulumbulwila’mba kimye kimo tukankalwa kuba bintu byo tukeba kuba mu bwikalo. Mwakonsha ne kumubula byo muba inge mwakankalwa kuba byo mubena kukeba. Kechi mwafwainwa kubilanga baana benu bintu byonse byo bakeba ne, kino kibakwasha kuyuka’mba kechi byonse byo bakobanga mu bwikalo inge bakoma ne.—Jifunde ja mu Baibolo: Byambo bya Maana 29:21.

Batundaikainga kwikala bampanyi. Mweshai mwanenu kuba’mba “mu kupana mufuma lusekelo lukatampe kukila mu kutambula.” (Byubilo 20:35) Mu ñanyi jishinda? Anweba ne mwanenu nembai mazhina a bantu bo mwafwainwa kukwasha kuya na kupota bya kupotapota, mu bya ñendelo nangwa kwibakwashako mingilo imo. Mwafwainwa kuya na mwanenu na kukwasha bano bantu kwingila ino mingilo. Mwanenu wafwainwa kumona byo muji na lusekelo ne kuba’mba mumvwa bingi bulongo kukwasha bantu bakajilwa. Inge ke mube bino, mukakwasha mwanenu kwikala na kyubilo kya kwipelula.—Jifunde ja mu Baibolo: Luka 6:38.