1. Ñanyi bintu byawama bakyanyike bena Kilishitu byo babena kwiyowa?

TUBENA kwikala mu moba anema bingi. Bantu bavula babena kufuma mu bisaka byonse bya bantu kwiya mu bupopweshi bwa kine. Kino kikyangye kumwekapo kala ne. (Lum. 7:9, 10) Bakyanyike bavula bekala bingi na lusekelo inge bakwasha bantu kufunda bukine bwa mu Baibolo. (Lum. 22:17) Bakyanyike bamo bafunjisha bantu Baibolo, ne kwibakwasha kwikala bwikalo bwawama. Bakwabo bakyanyike baya na kusapwila mu manyaunda mo bamba milaka ya ku kyalo kingi. (Sala. 110:3; Isa. 52:7) Mwakonsha kuba byepi pa kuba’mba ne anweba mwingileko uno mwingilo uleta bingi lusekelo?

2. Kya kumwenako kya kwa Timoti kimwesha byepi kuba’mba Yehoba upa ne bakyanyike mingilo? (Monai kipikichala kitanshi.)

² Anweba bakyanyike byo mwakonsha kufuukulapo luno byakonsha kwimulengela kukeyowa kwingijila Lesa kulutwe. Kya kumwenako, Timoti wa mu muzhi wa Lisitila wafukwilepo bintu byawama byamulengejile kwikala mishonale byo afikizhe myaka pepi na makumi abiji nangwa kukilako pacheche. (Byu. 16:1-3) Paulo bamupangile mu Tesalonika ne kusha kipwilo kyalengelwetu katataka. Byo papichiletu bañondo bacheche, watumine Timoti kuya ku Tesalonika balongo ko bebamanyikilenga bingi kuba’mba akebakoseshe mambo wamuketekejile bingi. (Byu. 17:5-15; 1 Tesa. 3:1, 2, 6) Akifwanyikizhai lusekelo lwajinga ne Timoti byo bamupele uno mwingilo.

3. Ñanyi kintu kyakilamo kunema kyo mwakonsha kufuukulapo kuba, kabiji ñanyi kimye kyo mwafwainwa kuba bino?

³ Kyanema kufuukula bintu byanema lonka luno saka mukiji banyike. Kwingijila Yehoba kyo kintu kyakilamo kunema pa byonse byo mwakonsha kufuukula kuba mu bwikalo. Ñanyi kimye kyanema kufuukulapo kwingijila Lesa? Yehoba waamba’mba: “Sa uvuluka Mulenga wobe mu moba a bwanyike bobe.” (Sapwi. 12:1) Jishinda jimo janema ja ‘kuvulukilamo’ Yehoba ke kupichila mu kumwingijila na muchima yense. (Mpitu. 10:12) Inge mwafuukulapo kwingijila Lesa na muchima yense ko kuba’mba mwafuukulapo kintu kyanema bingi kukila bintu byonse. Mambo kyakunza bwikalo bwenu bonse bwa kulutwe.—Sala. 71:5.

4. Ñanyi bintu bikwabo byanema byo mwakonsha kufuukula byakunza kwingijila Lesa?

⁴ Bino kufuukulapo kwingijila Yehoba kechi ko konkatu kwakunza bwikalo bwenu bwa kulutwe ne. Mukakeba kusala wa kusongola nangwa wa kusongolwako, mwakumwena bya mu bwikalo ne ko mukekalanga. Bino ke bintu byanema bingi, pano bino mwafwainwa patanshi kufuukulapo kwingijila Yehoba na muchima yense. (Mpitu. 30:19, 20) Mambo ka? Mambo byo tufuukula bikunza bintu bikwabo bya mu bwikalo. Muntu ye mwasala kutwela nanji mu masongola nangwa nkito yo mwasala kutwela ikemukwasha kwingijila Lesa nangwa ne. (Esakanyaiko Luka 14:16-20.) Kabiji kukebesha kwingijila Lesa kukemulengela kusala muntu wakutwela nanji mu masongola nangwa nkito imufwainwa. O ene mambo o kyanemena kufuukulapo bintu byanema patanshi.—Fili. 1:10.

5, 6. Kya kumwenako kya kwa Yuichiro kibena kumwesha byepi kufuukula bulongo byo kushinkula mashinda akwabo a kwingijilamo Yehoba? (Monai ne mutwe wa kuba’mba: “Kyo Nafuukwilepo Saka Nkiji Mwanyike,” mu kyonka kino Kyamba kya Usopa.)

⁵ Inge mwafuukulapo kala kwingijila Yehoba, pano langulukai pa byo akeba kuba’mba mubenga ne byo mwakonsha kumwingijila. Mulongo mwina Japan wanembele’mba: “Byo nafikizhe myaka 14, juba jimo nayile na kusapwila na mukulumpe mu kipwilo wamwene byo naingijilenga na mulele kwa kubula lusekelo. Wañambijile na jiwi jakoka amba ‘Yuichiro yanga ku nzubo. Ukekale panshi ne kulangulukapo bulongo pa bya kubila Yehoba.’ Naubile byo ambujile kuba. Nalangulukilepo ne kulombapo pa moba avula. Mu kuya kwa moba, muchima wapimpwile. Natendekele kwiyowa kwingijila Yehoba. Naumvwanga bingi bulongo kutanga mashimikila a bamishonale kabiji natendekele ne kulanguluka pa kwingijila Lesa pakatampe.

⁶ Yuichiro watwajijile’mba: “Natendekele kufuukulapo kuba bintu byakonsheshe kunkwasha kuya na kwingijila Yehoba mu byalo bingi. Nafuukwilepo kufunda Kizungu. Byo napwishishe sukulu nafuukwilepo kutwela nkito yabulanga kunjila kimye, ya kufunjisha Kizungu pa kuba’mba ñingilenga bupainiya. Byo nafikizhe myaka 20 natendekele kufunda ki Mongolia, kabiji nayanga ne na kupwila na jibumba jaingijishanga ki Mongolia. Byo papichile myaka ibiji, mu 2007, nayile ku Mongolia. Byo nayilenga na kusapwila na bapainiya namwene kuba’mba bantu bavula babena kukeba kufunda bukine, ponkapo nalangulukile kuba’mba nafwainwa kwiya kuno na kwibakwasha. Nabwelele ku Japan na kwinengezha. Naingila bupainiya mu kyalo kya Mongolia kufuma mu April mu 2008. Bwikalo kechi bwapela ne. Bino bantu batambwila mambo awama kabiji ne bakwasha kufwenya kwipi ne Yehoba. Neumvwa kuba’mba nafuukwilepo kuba kintu kyanema bingi mu bwikalo bwami.”

7. Ñanyi bintu byo twafwainwa kwifuukwila atweba bene, kabiji twakonsha kufunjilako ka kwi Mosesa?

⁷ Atweba bonse Bakamonyi ba kwa Yehoba twafwainwa kusalapo bya kuba mu bwikalo bwetu. (Yosh. 24:15) Kechi twafwainwa kwimubula kusongola nangwa kusongolwa ne.  Nangwa kwimubula muntu wimufwainwa kutwela nanji mu masongola ne. Nangwa kwimubula nkito yo mwafwainwa kutwela ne. Nanchi mukasalapo kutwela nkito ya kufundatu mu moba acheche nyi? Anweba bakyanyike bamo bena Kilishitu mwikala ku muzhi kwakatazha bwikalo, bakwabo bekala bwikalo bwa kutolapotu bintu ku taunyi. Bakyanyike kuzhokoloka ntanda yonse mwapusana pusana byo muji, mu bulume, mu byo mwayuka, mu byo mwanemeka, ne mu lwitabilo. Byonka byo mwapusana pusana, byo byajinga ne bakyanyike Bahebelu bajinga mu Ijipita bapuseneko ne Mosesa. Mambo waikalanga mu kipango kya mfumu, pa kuba bakwabo bakyanyike Bahebelu bajinga bazha. (Lupu. 1:13, 14; Byu. 7:21, 22) Byonkatu byo muji, ne abo baikalanga mu bimye byanema bingi. (Lupu. 19:4-6) Bonse pa muntu pa muntu bafwainwe kusala bya kuba mu bwikalo bwabo. Mosesa wafuukwilepo kintu kyanema bingi.—Tangai Bahebelu 11:24-27.

8. Bañanyi bakonsha kwimukwasha kufuukula bintu bulongo?

⁸ Yehoba wimukwasha kufuukula bintu bulongo mu moba a bwanyike. Wimufunjisha mafunde a mu Baibolo engila mu bwikalo bwapusana pusana. (Sala. 32:8) Inge kechi mwayuka byakwingijisha oo mafunde ne, mwakonsha kwipuzha bansemi benu bena Kilishitu ne bakulumpe mu kipwilo, bakonsha kwimukwasha kufuukula bulongo kwesakana na byaamba mafunde. (Mana 1:8, 9) Pano twayai twisambe pa mafunde a mu Baibolo akonsha kwimukwasha kufuukula bulongo bintu byo mukamwenamo kulutwe.

9. (a) Yehoba umwesha byepi kuba’mba wanemeka bingi bwana bwa bene bwetu bwa kwifuukwila bintu? (b) Mwakonsha kumwenamo ka inge ‘mwakeba bufumu patanshi’?

⁹ Kebai Bufumu bwa Lesa ne bololoke bwanji patanshi. (Tangai Mateo 6:19-21, 24-26, 31-34.) Yehoba wanemeka bingi bwana bwa bene bwetu bwa kwifuukwila bintu atweba bene. Kechi watongola myaka ya bwanyike yo mwafwainwa kwipana kwingila mwingilo wa kusapwila pa Bufumu ne. Bino Yesu witufunjisha kuba’mba twafwainwa kukeba Bufumu patanshi. Inge twakeba Bufumu patanshi, tukekala na mashinda avula a kumwesheshamo byo twatemwa Lesa, bantu ne a kumwesheshamo lusanchilo lwetu pa luketekelo lo tuji nalo lwa bumi bwa myaka. Nanchi byo mulanguluka pa masongola ne pa nkito bimwesha’mba mwanemeka bingi bintu bya ku mubiji kukila kukeba “Bufumu patanshi ne bololoke bwanji” nyi?

10. Ki ka kyaletelanga Yesu lusekelo, kabiji ne anweba mwafwainwa kuba ka pa kuba’mba mwikale na lusekelo?

¹⁰ Ikala na lusekelo lufuma mu kwingijila bakwenu. (Tangai Byubilo 20:20, 21, 24, 35.) Yesu witupele jifunde janema bingi mu bwikalo. Wajinga bingi na lusekelo mambo waubanga kyaswa muchima wa Shanji kechi kyaswa muchima wanji ne. Kumona bantu byo batambwilanga bukine kwamuletelanga bingi lusekelo. (Luka 10:21; Yoa. 4:34) Ne anweba mwafwainwa mwakikalapo kala na lusekelo panyuma ya kukwasha bantu. Inge pa kufuukula bintu byanema mu bwikalo ke mulondela jino jifunde jitupele Yesu, mukekala na lusekelo kabiji mukasangajika Yehoba.—Mana 27:11.

11. Ki ka kyalengejile Baluka lusekelo kupwa, kabiji ñanyi lujimuno Yehoba lo amupele?

¹¹ Kwingijila Yehoba ko kuleta lusekelo lukatampe. (Mana 16:20) Baluka munembeshi wa kwa Yelemiya wavulamine kino kishinka. Pa kimye kimo walekela kwiyowa kwingijila Yehoba. Yehoba wamubujile’mba: “Nanchi obewa ubenakwikebelako obe mwine bintu bikatampe nyi? Kwibikeba ne; mambo, umvwa, mbena kuleta bya malwa pa bantu bonse, . . . bino mweo wobe nkakupaye nobe kipukulwa konse konse ko ukaya.” (Yele. 45:3, 5) Mwalangulukapo’mba ka? Ki ka kyakonsheshe kuletela Baluka lusekelo, kukeba bintu bikatampe nyi, inyi kwikala muntu wakishinka ne kupuluka lonaiko lwa Yelusalema lwaishilenga?—Yako. 1:12.

12. Ñanyi kintu kyasajilepo Ramiro kyamuletejile bingi lusekelo?

 ¹² Mulongo Ramiro, kukwasha bantu kwamuletejile bingi lusekelo. Waambile’mba: “Nafumine mu kisemi kya bantu bayanda bekala ku Mitumba ya Andes. Bakolojami bafuukwilepo kumpainanga mali ku sukulu mukatampe, jino jajinga jishuko jikatampe. Pano bino popo nabatizhiwetu ne kwikala Kamonyi wa kwa Yehoba, kabiji painiya wangichile kuba’mba nkengilanga nanji mu muzhi mucheche. Nayile, koko nakafunjile ne bya kutenda nsuki. Nashikwile mwa kutendela nsuki, momo namwenanga mali a kwikwashishamo. Bantu pa kumona byo twipaine kufunjisha byaamba Baibolo, bavula mu uno muzhi baswile kwibafunjisha. Mukuya kwa moba, natendekele kupwila mu kipwilo kyalengelwe mo baingijishanga mulaka wa ku yoya mpunzha. Naingila mwingilo wa kimye kyonse pa myaka jikumi. Kafwako mwingilo mukwabo wakonsheshe kundetela lusekelo lo njipo nalo pa kukwasha bantu kufunda mambo awama mu mulaka wabo ne.”

13. Mambo ka jifumbi ja bwanyike o jawamina kutendekelapo kwingijila Yehoba na muchima yense?

¹³ Iyowai Kwingijila Yehoba mu Bwanyike Bwenu. (Tangai Musapwishi 12:1) Kechi mwafwainwa kulangulukanga kuba’mba mukikatwele nkito yawama bino pa mukengijilanga Yehoba kulutwe ne. Anweba bakyanyike jifumbi jo mujipo jo jawama kutendekelapo kwingijila Yehoba na muchima yense. Bakyanyike bavula kechi baji na mwingilo wa kulama kisemi ne, kabiji baji na butuntulu bwa mubiji bwawama ne bulume bwa kwingila mingilo yakosa. Anweba bakyanyike, musa kumubilapo ka Yehoba mu bwanyike bwenu? Kampe mukeba kwikala bapainiya nangwa kwingijila mu nyaunda mo baamba mulaka wa ku kyalo kingi. Nangwa kampe mwamonapo mashinda a kwingijilamo pakatampe monka mu kipwilo mo muji. Kyonse kikonkwanyi kyo mwakonsha kwibikila mu mwingilo wa Lesa mwafwainwa kwikalapo ne na mwakumwena bya mu bwikalo. Iipuzhai anweba bene amba: ‘Nkasala nkito ya mutundu ka, kabiji nkafunda yoyo nkito kufika pepi?

14. Ñanyi bintu byo mwafwainwa kujimuka nabyo pa kunengezha bya kulutwe?

¹⁴ Mafunde asatu a mu Baibolo o twisambapo akonsha kwimukwasha kusala bulongo nkito. Bafunjishi benu bakonsha kuyuka ko mwakonsha kutana nkito konkako kwenu. Nangwa kampe kuji bipamo bimo bya mukafulumende byakonsha kwimubula makito ajiko nangwa’mba o mwakonsha kuketekela kutwela. Bimubula bantu babula kupopwela Lesa byakonsha kwimukwasha, pano bino mwafwainwa kujimuka. Bantu babula kutemwa Yehoba bakonsha kwimulengela ne anweba kutendeka kutemwa bya mu ino ntanda mu muchima wenu. (1 Yoa. 2:15-17) Kange muvulame kuba’mba muchima wenu wakonsha kongolwa inge mwatesha muchima pa bwikalo bwa mu ino ntanda ne.—Tangai Byambo bya Mana 4:15; Yele. 17:9.

15, 16. Bañanyi bakonsha kwimufundako bulongo pa bya kusala nkito?

¹⁵ Inge mwayuka byonse byavwangwa mu nkito yo mwasala, mu kakebewa ne wa kwimufundako. (Mana 1:5) Bañanyi bakonsha kwimufundako pa nkito yo mwasala kwesakana na byaamba mafunde a mu Baibolo? Umvwinainga bimubula bantu batemwa Yehoba, bemutemwa, bemuyuka bulongo ne biji bwikalo bwenu. Bakemukwasha kulangulukapo bulongo mu bukishinka pa nkito yo mubena kukeba kutwela ne pa kyo mubena kwiitwelela. Kampe byo bemubulako byakonsha kwimulengela ne kulangulukapo bulongo pa bikonkwanyi byenu. Byo kyawamapo inge bansemi benu batemwa Yehoba! Bakulumpe mu kipwilo ke banabalume bakoma mu maana a kuyuka Lesa bakonsha kwimukwasha bingi. Kabiji mwakonsha ne kwisamba na bapainiya ne bakalama benda. Mambo ka o basajijilepo mwingilo wa kimye kyonse? Batendekele byepi bupainiya, kabiji bamwena mu ka bya mu bwikalo? Beumvwa byepi pa mwingilo ye bengila?—Mana 15:22.

¹⁶ Aba bemuyuka bulongo bakonsha kwimufundako bya maana. Akifwanyikizhai kuba’mba mubena kukeba kuleka sukulu ne kutendeka bupainiya mambo a kuba’mba sukulu wakatazha. Muntu wimutemwa wakonsha kuyuka kyo mubena kukebela kuleka ne kwimukwasha kumona sukulu byo akonsha kwimukwasha kwikala na muchima wa mukoyo wanema bingi mu mwingilo wa Yehoba.—Sala. 141:5; Mana 6:6-10.

17. Ñanyi bintu byo mwafwainwa kuchinuzhuka?

¹⁷ Yense wingijila Yehoba wafwainwa kujimuka na bintu byakonsha kukokesha lwitabilo lwanji ne kumufumya kwi Yehoba. (1 Ko. 15:33; Kolo. 2:8) Makito amo abika lwitabilo mu kizumba kukila akwabo. Nanchi bamo koko kwenu ‘balobesha lwitabilo lwabo’ na mambo a kutwela nkito imo nyi? (1 Timo. 1:19) Kyanema bingi kuchinuzhuka kufuukula kuba bintu byakonsha kwimonawina bulunda bwenu ne Lesa.—Mana 22:3.

18, 19. Mwafwainwa kuba byepi inge kya kuba mulanguluka’mba kechi mwakonsha kwingila bupainiya pa kino kimye ne?

¹⁸ Inge mukebesha bingi kwingijila Yehoba na muchima yense, shukilwainga mashuko emupa Lesa na mambo a kuba’mba mukiji bakyanyike. Fuukulainga bintu bikemulengela kwiyowa kwingijila Yehoba mu ano moba anema bingi.—Sala. 148:12, 13.

¹⁹ Pano mwakonsha kuba byepi inge mulanguluka’mba kechi mwakonsha kwingila bupainiya pa kino kimye ne? Kange muleke kukosesha lwitabilo lwenu mwi Yehoba ne. Paulo walumbulwile byo aubile pa kuba’mba Lesa amupeshe. Wanembele’mba: “Umvwe mu kintu nangwa kimo muji na mulanguluko ungi, Lesa ukemusolwela muchima ye mwafwainwa kwikala nanji. Nangwa byonkabyo, monka mo twaendelako kala kufika ne pano po tuji, twendelenga monkamo.” (Fili. 3:15, 16) Yukai kuba’mba Yehoba wimutemwa bingi kabiji mafunde anji o awama. Lekai emukwashenga kufuukula bulongo lonka luno saka mukiji bakyanyike.