Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

Myaka 100 Yalama Yesu—Imukunza Byepi?

Myaka 100 Yalama Yesu—Imukunza Byepi?

“Anweba Yehoba Lesa, . . . mingilo yenu yo ikatampe kabiji ya kukumya. Anweba Mfumu wa myaka.”—LUM. 15:3.

1, 2. Ñanyi bintu bikaleta Bufumu bwa Lesa, kabiji mambo ka o twafwainwa kushiinwa kuba’mba buno Bufumu bukafika?

YESU byo ajinga pa mutumba uji kwipi na muzhi wa Kapenama mu 31 C.E., wafunjishe baana banji ba bwanga kulomba’mba: “Bufumu bwenu bufike.” (Mat. 6:10) Mu ano moba bantu bavula bazhinauka’mba kana buno Bufumu bukeya nyi? Nangwa byonkabyo, atweba twashiinwa kuba’mba milombelo yetu ya kuba’mba Bufumu bwa Lesa bufike ikakumbulwa.

2 Yehoba ukengijisha Bufumu bwanji pa kukwatankanya kisemi kyanji mwiulu ne pano pa ntanda. Kino kyaswa muchima wa Lesa kikobiwa. (Isa. 55:10, 11) Mambo Yehoba waikala Mfumu wetu mu ano moba! Bintu byamweka pa myaka 100 yapitapo bitulengela kushiinwa kuba’mba kino kikobiwa. Lesa ubena kubila mamilyonyi a bantu banji bakishinka bya kukumya. (Zeka. 14:9; Lum. 15:3) Bino Yehoba kwikala Mfumu kwapusana na kwiya kwa Bufumu bwa Lesa, Yesu bo etufunjishe kulomba kuba’mba bufike. Pano nga bino bintu bibiji byapusana byepi kabiji bimukunza byepi?

MFUMU WATONGOLWA NA YEHOBA WATENDEKA KWINGILA

3. (a) Yesu waikela pa jitanda ja bufumu mu ñanyi mwaka, kabiji kwepi? (b) Mwakonsha kushiinwa byepi kuba’mba buno Bufumu kine bwaikajikilwe mu 1914? (Monai tubyambo twa munshi.)

3 Na ku mpelo ya kitota kya myaka kya bu 19, kyeya kyatendekele kusama pa bungauzhi bwaawilwe kala papita ne myaka 2,500 bwanembele Danyela bwa kuba’mba: “Mu moba a boba bamfumu aye Lesa wa mwiulu ukaleta bufumu bo bakabula konauna.”  (Da. 2:44) Bafunda Baibolo baambile pa myaka yavula kuba’mba mu 1914 mukobiwa bintu byanema bingi. Bantu bavula batengejilenga bintu byavula bingi mu uno mwaka. Byonka byanembele nembi umo amba: “Mu 1914 bantu batengejilenga bintu byawama.” Bungauzhi bwa mu Baibolo bwafikile kimye kyabukile Nkondo Itanshi ya Ntanda Yonse. Byashi, bipowe bya nzala, bitentanshi ne myalo byaishile kumweka panyuma ya nkondo nabyo byafikizhenga bungauzhi bwa mu Baibolo bwamwesheshengatu patoka kuba’mba, Yesu Kilishitu waikajikilwe pa bufumu ne kutendeka kulama Bufumu bwa Lesa mu 1914. * Yehoba byo abikile Mwananji pa Bufumu bwa Bumesiasa, naye mwine waikele Mfumu mu ñambilo ikwabo.

4. Ñanyi bintu byaubile Mfumu aku bamwikajikatu pa bufumu, kabiji ñanyi bintu bikwabo byo atelepo muchima?

4 Kintu kitanshi kyaubile uno Mfumu waikajikilwe ke kulwa nkondo na mulwanyi mukatampe wa Bashanji aye Satana. Yesu ne bamalaika banji bapangile Diabola ne bamalaika banji kufuma mwiulu. Kino kyaletele lusekelo lukatampe mwiulu, pa kuba pano pa ntanda kyaletela malwa akabotoka. (Tangai Lumwekesho 12:7-9, 12.) Kepo uno mfumu atendekele kuwamisha nangwa’mba kutokesha, kufunjisha ne kukwatankanya bantu banji pano pa ntanda kuba kyaswa muchima wa Lesa. Twayai twisambe pa byo bakokejile Bufumu mu ino mbaji isatu ne kwitushila mwakulondela mu ano moba.

MFUMU WA BUMESIASA WATOKESHA BANTU BANJI BAKINSHIKA

5. Kutokesha kwa mutundu ka kwatendekele mu 1914 kufika mu 1919?

5 Mfumu waikajikilwe pa bufumu byo apangile Satana ne bandemona mwiulu, Yehoba wamutumine Yesu kwiya na kupikita ne kutokesha baana banji ba bwanga pano pa ntanda. Ngauzhi Malakai walumbulwila kino kuba’mba kwibatokesha ku mupashi. (Mala. 3:1-3) Mpito imwesha kuba’mba kino kyamwekele kutendeka mu 1914 kufika mu 1919. * Pa kuba’mba twikale mu kisemi kya kwa Yehoba kya bapopweshi banji, twafwainwa kwikala batoka nangwa’mba bazhila. (1 Pe. 1:15, 16) Twafwainwa kwikala babula bubipisho bwa bupopweshi bwa bubela nangwa bwa bumulwila ntanda.

6. Kajo ka ku mupashi bekanengezha byepi, kabiji kanemena ka?

6 Yesu waingijishe luusa lwa bufumu lo bamupele kutongola “kalume wakishinka kabiji wa maana.” Uno kalume bamupele mwingilo wa kunengezha kajo ka ku mupashi kawama pa kimye kyafwainwa ka kuja bonse baji mu “jitanga jimo” jilama Yesu. (Mat. 24:45-47; Yoa. 10:16) Kutendekatu mu 1919, jibumba ja balongo bashingwa jaingila mu bukishinka uno mwingilo wanema wa kujisha “bantu ba ku nzubo yanji.” Kajo kavula ko anengezha kupichila mu bano balongo ketukwasha kukoma mu lwitabilo. Ketulengela kutwajijila kwikala batoka ku mupashi, mu byubilo, mu milanguluko, ne ku mubiji. Kabiji kajo ka ku mupashi ke tufunjisha ne kwitukwasha kwingila bulongo mwingilo wanema ubena kwingijiwa mwaya ntanda yonse mu ano moba. Nanchi mwanemeka bino bintu byo bemunengezhezha nyi?

MFUMU UFUNJISHA BANTU BANJI BYA KUSAPWILA PANO PA NTANDA PONSE

7. Ñanyi mwingilo wanema watendekele Yesu byo ajinga pano pa ntanda, kabiji ukapwa ñanyi kimye?

7 Yesu byo atendekele mwingilo wanji pano pa ntanda, waambile’mba: “Ne ku mizhi ikwabo nafwainwa kusapwila mambo awama a Bufumu bwa Lesa, mambo kino kyo kyo natumijilwe.” (Luka 4:43) Yesu wanemekele bingi uno mwingilo pa myaka isatu ne kichika yo aingijile. Wabujile baana banji ba bwanga kuba’mba: “Kabiji pa kuya saka  musapwila amba: ‘Bufumu bwa mwiulu bwafwenya pepi.’” (Mat. 10:7) Panyuma ya lusanguko lwanji, Yesu wabuujile baana banji ba bwanga amba bakasapwila ne “monse mwapela ntanda.” (Byu. 1:8) Wibalaile ne kuba’mba ukekala nabo mu uno mwingilo wanema bingi kufikatu ne ku juba jikapelako.—Mat. 28:19, 20.

8. Mfumu watundaikile byepi bantu banji pano pa ntanda kusapwila?

8 Mu 1919, “mambo awama a Bufumu” alumbulwilenga ne kintu kikwabo. (Mat. 24:14) Mfumu watendekele kulama mwiulu kabiji wajinga ne na jibumba jicheche pano pa ntanda ja bantu bo atokeshe. Bakokejile na kizaku mukambizho wa kwa Yesu wa kuba’mba: Yainga na kusapwila pano pa ntanda ponse mambo awama a Bufumu bwa Lesa bwaikajikwa! (Byu. 10:42) Kya kumwenako, bantu batumbijika Bufumu pepi na 20,000 baishile ku kukonkana kwa byalo kwaikejile ku Cedar Point, ku Ohio, mu U.S.A., mu September mu 1922. Akifwanyikizhai lusekelo lo bajinga nalo Mulongo Rutherford byo aambilenga jashi jajinga na mutwe wa kuba’mba, “Bufumu,” byo aambile’mba: “Monai, Mfumu ubena kulama! Anweba yenu bantu bo engijisha. Onkao mambo, tayai mbila, tayai mbila, tayai mbila ya Mfumu ne bufumu bwanji.” Bantu 2,000 batainweko baumvwijile bino byambo mambo pa “Juba ja Mwingilo” bayile na kusapwila kwalepa makilomita 72 kufuma paikejile kuno kushonkena. Umo watainweko watundaikilwe bingi waambile’mba: “Kechi nkalubamo byo betutundaikile kutaya mbila ya Bufumu, ne kizaku kyajinga na bantu batainweko ne.” Ne bakwabotu bavula byobyo beumvwinenga.

9, 10. (a) Ñanyi masukulu ajiko a basapwishi ba Bufumu? (b) Mwamwenamo byepi mu byo bemufunjisha?

9 Byo kyafikile mu 1922, basapwishi ba Bufumu kukila pa 17,000 baingijilenga mwingilo wa kusapwila mu byalo 58 mwaya ntanda yonse. Nangwa byonkabyo, bano basapwishi bakebewenga kwibafunjisha. Mu myaka kitota kitanshi, uno Mfumu Watongolwa wabujile baana banji ba bwanga bya kuya na kwamba mu mwingilo, kwa kwingijila ne bya kusapwila. (Mat. 10:5-7; Luka 9:1-6; 10:1-11) Ne mu ano moba Yesu umona kuba’mba bonse baya na kusapwila mambo awama batambula mikambizho ne bya kwingijisha pa kuba’mba basapwilenga bulongo. (2 Timo. 3:17) Kupichila mu kipwilo kya bena Kilishitu, Yesu ufunjisha bantu banji bya kwingila mwingilo wa kusapwila. Jishinda jimo jo obilamo bino ke kupichila mu Sukulu wa Mwingilo wa Lesa wikalako mu bipwilo kukila pa 111,000 mwaya ntanda yonse. Uno sukulu wafunjisha bantu kukila pa 7 milyonyi bya kusapwila ne kufunjisha mu jishinda jifika “bantu bonse” pa muchima.—Tangai 1 Kolinda 9:20-23.

10 Kununga pa Sukulu wa Mwingilo wa Lesa, kuji ne masukulu akwabo aimena pa Baibolo a bakulumpe mu kipwilo, bapainiya, balongo bakatanda, Bena Kilishitu baji mu  masongola, ba mu Kavoto ka musampi ne bakazhi babo, bakalama benda ne bakazhi babo, ne bamishonale. * Bamo batainwe ku Sukulu wa Baibolo wa Bena Kilishitu Baji mu Masongola, pa kusanta baambile’mba: “Byo twafunda byabaisha butemwe bwetu pe Yehoba ne kwitukwasha kuyuka bya kufunjisha.”

11. Ki ka kikwasha basapwishi ba Bufumu kuchinchika lumanamo?

11 Satana aye mulwanyi naye umona byonse bibena kubiwa pa kutundaika mwingilo wa kusapwila Bufumu ne kufunjisha. Ukeba kulekesha mwingilo wa kusapwila kupichila kulukuka mambo awama ne basapwishi pa luntunanwa nangwa mu bujimuku. Kechi ukakonsha ne, ukapulwilamotu mabula. Mambo Yehoba waikajika mwananji “kukila makafulumende onse, lūsa lonse, bulume bonse, [ne] bunkambo.” (Efi. 1:20-22) Byo aji Mfumu, Yesu wingijisha bulume bwanji kuzhikijila ne kutangijila baana banji ba bwanga pa kuba’mba bobenga kyaswa muchima wa Shanji. * Mambo awama abena kusapwilwa, kabiji bantu ba michima ya kishinka babena kufunda mashinda a Yehoba. Ke jishuko jikatampe kwingilako uno mwingilo wanema bingi.

MFUMU WAKWATANKANYA BANTU BANJI KWINGILA MWINGILO MUKATAMPE

12. Lumbululai lupimpu lwaubiwa mu jibumba ja Lesa kufumatu kimye kyaikajikilwe Bufumu.

12 Kufumatu kimye kyaikajikilwe Bufumu mu 1914, Mfumu wawamisha jishinda jingijilamo bantu ba Lesa bakwatankana kuba kyaswa muchima wa Shanji. (Tangai Isaya 60:17.) Mu 1919, mukulumpe utangijila mwingilo watongwelwe mu bipwilo byonse kuba’mba atangijilenga mwingilo wa kusapwila. Mu 1927, banengezhezhe kuyanga na kusapwila pa Mulungu pa Mulungu. Batumbijika bufumu batundaikilwe bingi mu 1931 kimye kyo batendekele kutelwa pa jizhina ja mu Binembelo ja kuba’mba Bakamonyi ba kwa Yehoba. (Isa. 43:10-12) Mu 1938 balekele kuvota mu bipwilo pa kusala bakutangijila ne kutendeka kwibatongola kwesakana na byaamba binembelo. Mu 1972, jibumba ja bakulumpe popo jatendekele kutangijila mingilo mu kipwilo mu kifulo kya kutangijilwatu na kalama umo byonka byo kyaikalanga kunyuma. Bonse banabalume bafikilamo bebatundaikile kukanamina mwingilo wa ‘kulama jitanga ja Lesa jiji mwabo.’ (1 Pe. 5:2) Mu 1976, Jibumba Jitangijila momo bejinengezhezhe mu tuvoto tutanu na kamo twa kutangijila mwingilo wa Bufumu mwaya ntanda yonse. Kwambatu kine, Mfumu watongolwa kwi Yehoba wakwatankenyenga bangikazhi ba mu Bufumu bwanji pachepache kuba’mba balondelenga jishinda ja Lesa.

13. Byauba Mfumu wa Bumesiasa pa myaka 100 yo alama bimukunza byepi?

 13 Akilangulukai pa bintu byauba Mfumu wa Bumesiasa pa myaka 100 yo alama. Yesu watokesha bantu batelwa pa jizhina ja Yehoba. Watangijila mwingilo wa kusapwila mambo awama a Bufumu mu byalo 239 kabiji wafunjisha mamilyonyi a bantu mashinda a Yehoba. Wakwatankanya bantu 7 milyonyi, bonse bepana pa muntu pa muntu kuba kyaswa muchima wa Shanji. (Sala. 110:3) Yehoba wauba byakukumya kupichila mu Bufumu bwa Bumesiasa. Kabiji kulutwe ukoba ne byakilamo.

BINTU BYAWAMA BIKOBA BUFUMU BWA BUMESIASA

14. (a) Tulomba Lesa kuba ka, byo tulomba kuba’mba: “Bufumu bwenu bufike”? (b) Ñanyi kinembelo kya mwaka wa 2014, kabiji mambo o kyailamo?

14 Nangwa kya kuba Yehoba waikajikile Mwananji Yesu Kilishitu pa Bufumu bwa Bumesiasa mu 1914, kino kechi kyalumbulwilenga kuba’mba lulombelo lwetu lwa kuba’mba: “Bufumu bwenu bufike” lwakumbulwa ne. (Mat. 6:10) Baibolo waambijile jimo kuba’mba Yesu ukekala “mfumu mukachi ka balwanyi [banji].” (Sala. 110:2) Makafulumende a bantu aji mu maboko a kwa Satana emena kuntundwa buno Bufumu. Byo tulomba kuba’mba Bufumu bwenu bufike, tulomba Lesa kuba’mba Mfumu wa Bumesiasa ne boakalama nabo balete mpelo ku bukalama bwa bantu ne kufumyapo pano pa ntanda bantu bakankanya buno Bufumu. Kuba bino ko kukafikizha byambo biji mu Danyela 2:44 byaamba’mba Bufumu bwa Lesa “bukalalaula buno bufumu bonse ne kwibupwishatu shata!” Bukafumyapo bamulwila ntanda bakankanya buno Bufumu. (Lum. 6:1, 2; 13:1-18; 19:11-21) Katatakatu bino bintu bikamweke. Onkao mambo, kinembelo kya mwaka wa 2014 kyafuma pa Mateo 6:10, kyaamba’mba: “Bufumu bwenu bufike” kyailamo bingi. Mambo papita myaka 100 kufuma patendekejile Yesu kulama mwiulu.

Kinembelo kyetu kya mwaka wa 2014: “Bufumu bwenu bufike.”—Mateo 6:10

15, 16. (a) Ñanyi bintu byawama bikobiwa mu Bukalama bwa Myaka Kiumbi? (b) Ñanyi kintu kikapelako kuba Yesu mu Bukalama bwanji bwa Bumesiasa, kabiji kyaswa muchima wa Yehoba ku bilengwa byanji byonse kikobiwa byepi?

15 Panyuma ya kuba Mfumu wa Bumesiasa waonauna balwanyi ba Lesa, ukataya Satana ne bandemona mu kalengwa kabula kupela pa myaka kiumbi kimo. (Lum. 20:1-3) Umvwe bamuba bino, ne bujimbijimbi bwanji nabo bukakubuka, kepo Bufumu bukalengela bantu kumwenamo mu kitapisho kya bukuzhi bwa kwa Yesu ne kufumyapo bintu byonse byatama byaleta bundengamambo bwa kwa Adama. Mfumu ukasangula bantu bakukankalwa kubala ne kunengezha mukwekele wa kwibafunjisha pe Yehoba. (Lum. 20:12, 13) Ino ntanda yonse ikekalatu byonka byajinga paladisa mu bujimi bwa Edena. Mu kuya kwa moba bantu bonse bakishinka bakekala balumbuluka.

16 Kepo Bukalama bwa Myaka Kiumbi bukapwa, Bufumu bwa Bumesiasa bukapwisha byonse byo bwafwainwa kuba. Kepo Yesu akalubula Bufumu kwi Bashanji. (Tangai 1 Kolinda 15:24-28.) Pa kyokya kimye kechi kukakebewanga wa kwimenako baana ba Lesa ba pano pa ntanda kwi Yehoba ne. Bonse baana ba Lesa mwiulu ne ba pano pa ntanda bakakwatankana na Shabo wa mwiulu ne kwikala kisemi kimo.

17. Mwafuukulapo kubila ka Bufumu bwa Lesa?

17 Byauba bukalama bwa Bufumu pa myaka 100 bitulengela kushiinwa kuba’mba Yehoba Lesa ubena kulama kabiji kyaswa muchima wanji kikobiwa pano pa ntanda ponse. Twayai atweba bonse tutwajijile kwikala bakishinka ne kutaya mbila ya Mfumu ne Bufumu bwanji. Twashiinwa kuba’mba Yehoba katatakatu akakumbule lulombelo lwetu lo tulomba kufuma panshi ya muchima lwa kuba’mba: “Bufumu bwenu bufike”!

^ par. 3 Monai buku wa Nanchi Baibolo Kine Ufunjisha’mba Ka? pa mapa 88-92.

^ par. 5 Monai Kyamba kya Usopa kya July 15, 2013, mapa 22-23, jifuma 12.

^ par. 10 Monai mutwe wa kuba’mba, “Masukulu a Mwingilo wa Lesa—Ke Kiyukilo Kimwesha’mba Yehoba Witutemwa” mu Kyamba kya Usopa kya September 15, 2012, pa mapa 13-17.

^ par. 11 Monai Kyamba kya Usopa kya Kibemba kya December 1, 1998, mapa 19-22, muji mambo o twabingile ku bije bya mu byalo bapusana pusana.