1, 2. Mambo ka o twafwainwa kutelako muchima ku byambo biji mu Salamo 45?

MFUMU wa lukumo waya na kulwa nkondo ya kuzhikijila bukine ne bololoke. Kabiji pa kupwisha kushinda balwanyi banji, wasongola ne mwanamukazhi ye atemwa bingi. Uno mfumu bakamuvulukanga ne kumutumbijika myaka ne myaka. Bino byo bintu bimo byanembwa mu Salamo 45.

² Bino Salamo 45 kechi jishimikilatu jawama ne. Bintu biji mu uno salamo bitukunza atweba bonse. Byakunza bwikalo bwetu bwa pa kino kimye ne bwa kulutwe. Onkao mambo, twayai tuteko muchima byo tusakwisambanga pa uno salamo.

3, 4. (a) Ñanyi “mambo awama” aambilepo nyimbi wa masalamo, kabiji etufika byepi pa muchima? (b) Ñanyi byambo byo tusapwila ‘pa mfumu,’ kabiji lujimi wetu wikala byepi nobe penyi?

³ Tangai Salamo 45:1. Mbila ya Mfumu o “mambo awama” ‘atunkumukilenga’ mu muchima wa nyimbi wa masalamo. Kyambo kyatuntululwa’mba ‘kutunkumuna,’ mu Kihebelu kilumbulula “kubwata” nangwa’mba “kuselauka.” Ano mambo awama alengejile muchima wa nyimbi wa masalamo kuselauka na kizaku ne lujimi wanji kwikala nobe “penyi wa munembeshi unemba bukiji.”

 ⁴ Nga atweba kiji byepi? Ne atweba mambo awama a Bufumu bwa Bumesiasa ke mambo awama etufika pa muchima. Bino byambo bya Bufumu ‘byawamine’ kikatakata kutendeka mu 1914. Kufumatu mu yewa mwaka, mambo awama atendekele kwamba pa kafulumende ubena kulama mwiulu, kechi pa Bufumu bwakijinga kulutwe ne. Ano o “mambo awama a Bufumu” o tusapwila ‘pano pa ntanda ponse kuba amba ba mu bisaka byonse bya bantu beomvwe.’ (Mat. 24:14) Nanchi muchima wenu ‘uselauka’ na byambo bya Bufumu nyi? Nanchi tusapwila mambo awama a Bufumu na mukoyo nyi? Byonka byajinga nyimbi wa masalamo, ne atweba ‘twamba pa mfumu’ wetu aye Yesu Kilishitu. Tutaya mbila ya kuba’mba uno Mfumu waikajikwa mwiulu pa Bufumu bwa Bumesiasa. Onkao mambo, tubula bakalama ba pano pa ntanda ne bantu bonse bo balama kukokela bukalama bwanji. (Sala. 2:1, 2, 4-12) Inge ke twingijishe Baibolo kimye kyonse mu mwingilo wetu wa kusapwila, njimi yetu ikala nobe “penyi wa munembeshi unemba bukiji.”

5. (a) Mu ñanyi jishinda Yesu mo aikejile na “buya”? (b) Yesu wasapwilanga byepi na “lusa,” kabiji twakonsha kusapwila byepi byonka byo asapwilanga?

⁵ Tangai Salamo 45:2. Binembelo kechi byambapo byavula pa byamwekanga Yesu ne. Bino wafwainwa wajinga bingi na “buya,” mambo wajinga walumbuluka. Bino kwikala wakishinka kwi Yehoba mu bintu byonse, bo buya bwajinga ne Yesu bwakijilemo kunema. Kabiji Yesu wasapwilanga pa Bufumu na “lusa” kabiji mu jishinda jafikanga bantu pa muchima. (Luka 4:22; Yoa. 7:46) Nanchi ne atweba pa muntu pa muntu twibikako kusapwila byonka byo asapwilanga ne kufika bantu pa muchima nyi?—Kolo. 4:6.

6. Yehoba wapesheshe byepi Yesu ‘myaka ne myaka’?

⁶ Na mambo a kuba Yesu wajinga wakishinka kabiji watemenwe bingi Shanji, Yehoba wamupesheshe kimye kyo aingijilenga mwingilo wanji pano pa ntanda kabiji wamufwetele byo apaine bumi bwanji kwikala kitapisho. Mutumwa Paulo wanembele’mba: “[Yesu] byo aalukile ke muntu, wipelwile mwine ne kukokela kufikatu ne ku lufu lwa pa kichi kya lumanamo. Na mambo a kino, Lesa kyo kyo amupela kifulo kikatampe ne jizhina jakila mazhina onse kuba amba mu jizhina ja Yesu muntu yense akafukame, bonse baji mwiulu ne baji pano pa ntanda ne boba baji munshi ya ntanda, kabiji muntu yense wafwainwa kumwesha patoka amba Yesu Kilishitu ye Nkambo mu kumuletela lukumo Lesa Tata.” (Fili. 2:8-11) Yehoba wamupesheshe Yesu ‘myaka ne myaka’ byo a mupele bumi bwa bumbulwa kufwa panyuma ya kumusangula.—Loma 6:9.

7. Mu ñanyi mashinda Lesa mo ashingijile Yesu ‘kukila bakwabo’?

⁷ Tangai Salamo 45:6, 7. Na mambo a kuba Yesu watemenwe bololoke ne kushikwa bintu byonse byakonsheshe kuleta bumvu pe Shanji, Yehoba wamushingile kuba’mba ekale Mfumu wa Bufumu bwa Bumesiasa. Yesu bamushingile “manyi a [kumutumbijika]” ‘kukila bakwabo,’ ko kuba’mba bamfumu ba mu Yuda, ba  mu kisemi kya Davida. Mu ñanyi jishinda? Mambo Yesu bamushingile ku mwine Yehoba. Kabiji Yehoba wamutongwele kwikala Mfumu ne Ñanga Mukatampe. (Sala. 2:2; Hebe. 5:5, 6) Kikwabo, Yesu kechi bamushingile manyi ne, aye bamushingile na mupashi wazhila, kabiji bufumu bwanji kechi bwa pano pa ntanda ne, bwa mwiulu.

8. Mambo ka o twakonsha kwambila’mba Yesu ‘jitanda janji ja Lesa,’ kabiji mambo ka o twashiinwa kuba’mba mu bufumu bwanji ukalamanga mu bololoke?

⁸ Mu 1914, Yehoba wabikile Mwananji pa Bufumu bwa Bumesiasa mwiulu. ‘Ndondo ya bufumu bwanji yo ndondo ya bololoke,’ ko kuba’mba ukalamanga bantu mu bololoke kwa kubula misalululo. Uji na luusa lwa kwikala Mfumu, mambo ‘jitanda janji ja Lesa,’ ko kuba’mba Yehoba ye wamutongwele kwikala mfumu. Kabiji jitanda ja bufumu ja kwa Yesu “jo ja myaka ne myaka.” Byo kituletelapo lusekelo kwingijila Yehoba mu bukalama bwa Mfumu wabulume ye atongola!

9, 10. (a) Ñanyi kimye Yesu kyo anyingile mpoko yanji, kabiji wiingijishe byepi? (b) Kilishitu ukeingijisha byepi jikwabo ino mpoko?

⁹ Tangai Salamo 45:3. Yehoba wabujile Mfumu ‘kunyinga mpoko.’ Kino kimwesha kuba’mba Yesu bamuswishishe kulwa nkondo ne kufikizha bunchibamambo bwa Lesa pa bonse balengulula bumfumu bwa Lesa. (Sala. 110:2) Yesu utelwa ne kuba’mba “kilobo” mambo ke Mfumu Wayukisha Kulwa Nkondo. Yesu wanyingile mpoko mu 1914 ne kushinda Satana ne bandemona banji, ne kwibataya bonse pano pa ntanda.—Lum. 12:7-9.

¹⁰ Ino nkondo yo yajinga ntendekelo ya lwendo lwanji lwa kuya na kushinda. Wafwainwa kupwisha ‘kushinda’ kwanji. (Lum. 6:2) Yehoba wafuukula kuba’mba ntanda ya kwa Satana yonse yafwainwa konaunwa, ne kuzhiya Satana ne bandemona banji pa kuba’mba bujimbijimbi bwabo bukakubuke. Babilona Mukatampe, ko kuba’mba bupopweshi bwa bubela mu ntanda yonse bobo akatendekelapo konauna. Yehoba ukengijisha bantangi babumulwila ntanda konauna uno “pite.” (Lum. 17:16, 17) Kepo aye “Mfumu Wayukisha Kulwa Nkondo” akazhiya makafulumende a bamulwila ntanda ne kwiapwishatu onse shata. Kilishitu aye “malaika wa kalengwa kabula kupela” pa kupwisha kushinda kwanji ukataya Satana ne bandemona banji mu kalengwa kabula kupela. (Lum. 9:1, 11; 20:1-3) Pano twayai tumone bino bintu byo byaawijilwe jimo mu Salamo 45.

11. Kilishitu ubena kuzhikijila byepi ‘bukine’?

¹¹ Tangai Salamo 45:4. Uno Mfumu Wayukisha Kulwa Nkondo kechi ulukuka byalo ne kukwata bantu buzha ne. Aye uji na bishinka byanema bimulengela kulwa nkondo ya bololoke. Wenda mu “bukine, ne bukimote, ne bololoke.” Yehoba ye uji na luusa pa bilengwa byonse. Buno bo bukine bwanema bingi bwafwainwa kuzhikijilwa. Satana byo asatukile waambilenga amba Yehoba kechi uji na luusa lwa kulama ne. Kufumatu kyokya kimye, bantu ne bandemona bakana buno bukine. Pano kimye kya Mfumu watongolwa na Yehoba kyafika kya kuya na kulwa nkondo ikamwesha patoka kuba’mba Yehoba ye yenkatu uji na luusa pa bilengwa byonse.

12. Mu ñanyi mashinda Mfumu mo ‘endela mu bukimote’?

¹² Kabiji uno mfumu ‘wenda ne mu bukimote.’ Mwana Lesa yenkawa umotu ye wakumwenako mu bukimote ne mu kukokela bumfumu bwa Shanji mu bukishinka. (Isa. 50:4, 5; Yoa. 5:19) Bangikazhi bakishinka ba uno Mfumu bafwainwa kwikala bakimote bakokela bumfumu bwa kwa Yehoba mu bintu byonse byonka  byo oba aye mwine. Boba bino bo bonkatu bakatwela mu ntanda ipya yalaya Lesa.—Zeka. 14:16, 17.

13. Kilishitu wenda byepi ‘mu bololoke’?

¹³ Kilishitu ‘wenda ne mu bololoke.’ Buno ke bololoke bwa Lesa, nangwa’mba Mizhilo ya kwa Yehoba ya kyawama ne kyatama. (Loma 3:21; Mpitu. 32:4) Isaya waawile pa Mfumu Yesu Kilishitu amba: “Kukekala mfumu umo ukalama ntanda mu bololoke.” (Isa. 32:1) Bukalama bwa kwa Yesu bukaleta “meulu apya” ne “ntanda ipya” amo “mukekala bololoke.” (2 Pe. 3:13) Bonse bakekala mu ntanda ipya bakakokelanga mizhilo ya kwa Yehoba.—Isa. 11:1-5.

14. Kuboko kwa kilujo kwa Kilishitu kukoba byepi “bintu bya kukumya”? (Monai kipikichala kitanshi.)

¹⁴ Uno Mfumu byo abena kwenda pa mbili wanyinga ne mpoko. (Sala. 45:3) Kimye kyafika kya kusomona mpoko ne kwiilamina ku kuboko kwa kilujo. Nyimbi wa masalamo waawile’mba: “Kuboko kobe kwa ku kilujo kukoba bintu bya kukumya.” (Sala. 45:4) Yesu ukoba “bintu bya kukumya” ku balwanyi banji byo akafikizha bunchibamambo bwa Yehoba pa Amagedonyi. Kechi twayuka kyo akengijisha pa konauna ntanda ibi ya kwa Satana ne. Bino twayuka kuba’mba bikamweka bikaleta moyo ku bekala pano pa ntanda babula kumvwina lujimuno lwa Lesa ne kukokela bukalama bwa Mfumu. (Tangai Salamo 2:11, 12.) Mu bungauzhi bwanji bwaamba pa moba akupelako, Yesu waambile’mba, “bantu bakapungila na mambo a moyo ne na mambo a bintu byaketekelwa kufikila ino ntanda, mambo bintu bya mwiulu biji na bulume bikatenkena.” Wanungilepo’mba: “Kabiji bakamona Mwana muntu saka eya mu makumbi na bulume ne na lukumo lukatampe.”—Luka 21:26, 27.

15, 16. Bañanyi bakekala mu “mazhita” a kwa Kilishitu pa kulwa nkondo?

¹⁵ Kwiya kwa Mfumu “na bulume ne na lukumo lukatampe” na kushinda balwanyi ba Lesa bekwambapo ne mu buku wa Lumwekesho amba: “Namwene mwiulu saka mwashinkuka ne kumona mbili utoka. Ne yewa waikelepo wajinga na jizhina ja kuba amba, Wakishinka kabiji Wakine. Kabiji monka mu bololoke mo mo achibila mambo kabiji mo mo alwila nkondo. Ne mazhita a mwiulu amulondejilenga pa bambili batoka saka bavwala bisapi bya linenyi byawamisha kabiji byatoka bingi. Kabiji mu kanwa kanji mwalupukile mpoko yalepa yatwa kuba amba epayeko bantu ba mu bisaka kabiji ukebakambula na kamama ka kapotwe. Ne aye ukanyantaula mu kya kufiinamo binyu kya bukaji bwakatazha bwa Lesa Wabulume Bonse.”—Lum. 19:11, 14, 15.

¹⁶ Bañanyi bakekala mu “mazhita” a kwa Yesu a mwiulu akamulondela ku nkondo? Yesu wajinga na “bamalaika banji” kimye kitanshi kyo anyingile mpoko yanji ne kutupanya Satana ne ndemona banji mwiulu. (Lum. 12:7-9.) Onkao mambo, kyamweka ne pa Amagedonyi bamalaika bo bakekala mu mazhita a kwa Kilishitu. Nanchi mu mazhita anji mukekala ne bakwabo nyi? Yesu walayile balongo banji bashingwa amba: “Awa ushinda ne kulondela bintu byo nakambizha kufika ne ku mpelo, nkamupa lūsa lwa pa bisaka byonse. Lūsa lonka lo natambwile kwi Batata. Kabiji uno muntu ukebafunga bantu na kamama ka kapotwe byonka byuba kafunga ne kwibalalaula nobe bipe bya buchimba.” (Lum. 2:26, 27) Onkao mambo, mu mazhita a kwa Kilishitu a mwiulu mukekala ne balongo banji bashingwa saka batambula kala mfweto ya mwiulu. Bashingwa bo akalamanga nabo bakekala nanji byo akoba “bintu bya kukumya” pa konauna bisaka bya bantu.

17. (a) Mbili utoka pakanjila Kilishitu wimenako ka? (b) Nga mpoko ne buta bwa mukanda bimenako ka?

¹⁷ Tangai Salamo 45:5. Lumwekesho 6:2 waamba’mba: “Namwene mbili utoka ne waikelepo wajinga na buta bwa mukanda kabiji Lesa wamupele munchinya ne aye wayilenga na kushinda balwanyi banji kabiji wibashinjile.” Uno mbili utoka wakanjilapo Mfumu wimenako nkondo ya bololoke kabiji yatoka mu meso a Yehoba. (Lum. 19:11) Kununga pa mpoko yo aji nayo, uji ne na buta bwa mukanda. Byonse bibiji, mpoko ne buta bwa mukanda bimenako bintu bikengijisha Kilishitu pa kufikizha bunchibamambo bwa Lesa pa balwanyi banji.

18. Ki ka kikamweka Yesu byo akengijisha miketo yanji “yatwa”?

¹⁸ Nyimbi wa masalamo waawile pa Mfumu kuba’mba ‘miketo yanji yatwa ipulankanya michima ya balwanyi banji’ ne ‘kwibaponesha ku meso anji.’ Ino nkondo ikekalako mwaya ntanda yonse. Yelemiya waawile’mba: “Aba bo akepaya Yehoba bakalala konse konse ne kwapela ntanda; kechi bakebajila ne, nangwa kwibakonkanya amba twibazhike ne; bakekala ke mbolesho peulu ya mushiji.” (Yele. 25:33) Bungauzhi bukwabo bwipasha na buno bwamba’mba: “Kabiji namwene malaika saka aimana pa juba kabiji wabijikile ne kwita bañonyi bonse bapita mwiulu amba: ‘Konkenai kuno ku kijiilo kikatampe kya Lesa, kuba amba muje mibiji ya bamfumu, ya bakulumpe bene ba bashilikale, ya bilobo, ya bambili ne ya bendapo ne mibiji ya bantu bonse, baana ba bene, bazha, bacheche ne bakatampe.’”—Lum. 19:17, 18.

19. Kilishitu ukapwisha byepi kushinda kwanji?

¹⁹ Panyuma yakonauna bwikalo bubi bwa kwa Satana pano pa ntanda, Kilishitu ‘ukayanga na kushinda mu lukumo lwanji.’ (Sala. 45:4) Yesu ukapwisha kushinda kwanji byo akataya Satana ne bandemona mu kalengwa kabula kupela mu kimye kya Bukalama bwa Myaka Kiumbi Kimo. (Lum. 20:2, 3) Diabola ne bamalaika banji byo bakebashinkila mu kalengwa kabula kupela, bakekalatu nobe bafwa mambo kechi bakekala na bulume bwa kuba kintu nangwa kimo ne. Bantu pano pa ntanda bakakasuluka kabiji bujimbijimbi bwa kwa Satana bukakubuka. Bantu popo bakakokelanga bulongo Mfumu wa lukumo washinda. Bino saka bakyangye kumona ino ntanda yonse byo ikalulwa pachepache ke paladisa, kuji kikwabo kikebalengela kusangalela pamo na Mfumu ne na bo akalamanga nabo mwiulu. Kino kijiilo kukekala lusekelo lukatampe kyo kyo tukesambapo mu mutwe walondelapo.