Kupopwela kwa Kisemi —Mwakonsha Kuba Byepi pa Kuba’mba Kuwame?
Nsemi wa mulume wa ku Brazil waambile’mba: “Kupopwela kwa kisemi kwetu kuwama bingi, kya kuba inge nabula kubula kisemi amba kyapwa, tubazhimukangatu twafika ne pakachi ka bufuku.” Mutwe wa kisemi wa ku Japan waambile’mba mwanami wamulume wa myaka 10 kechi umona ne kimye byo kyenda ne, kabiji ukebatu amba tutwajijile. Mambo ka? Bashanji baambile’mba: “Umvwa bulongo kabiji kumuletela bingi lusekelo.”
Pano bino, kechi baana bonse bomvwa bulongo, ne kwamba saka bakasuluka pa kupopwela kwa kisemi ne, kabiji bamo kechi bekutemwa ne. Pano mambo ka? Nsemi wamulume wa ku Togo waambile’mba: “Kupopwela Yehoba kechi kwafwainwa kuletanga mukose ne.” Umvwe kyaikala bino, nanchi ke na mambo a jishinda jo bobilamo kupopwela kwa kisemi nyi? Bisemi byavula byatana kuba’mba kupopwela kwa kisemi kwafwainwa kwikala kwa “kumwenamo lusekelo” byonka byaambile Isaya pa juba ja Sabado.—Isa. 58:13, 14.
Bansemi babalume bena Kilishitu batana amba pa kuba’mba kisemi kyabo kimwenengamo mu kupopwela kwa kisemi, bonse bafwainwa kukasuluka pa kwamba. Ba Ralf baji na baana babakazhi basatu ne wamulume umo, baamba’mba kupopwela kwa kisemi kwabo kwikalatu nobe babena kwisamba kabiji bonse bambapo. Ibyo kuba’mba kechi kyapela kulengela yense kutemwa byo mubena kufundapo ne. Nsemi wamukazhi umo waamba amba: “Kechi nakonsha kulengela kupopwela kwa kisemi kuwama kwesakana na byo nkeba ne.” Nanchi anweba mwakonsha kuba bino nyi?
KWALAULA MASHINDA
Nsemi wamulume uji na baana babiji wa ku Germany, waambile’mba: “Twafwainwa kwalaulangako pa kufunda.” Natalia nsemi wamukazhi uji na baana babiji waambile amba: “Kintu kyanema kyo tuba mu kisemi kyetu ke kwalaula mashinda mwakubila.” Bisemi byavula byabanya kupopwela kwa kisemi mu mbaji yapusana pusana. Cleiton nsemi wamulume uji na baana babiji wa ku Brazil waamba kuba’mba, “Kino kilengela kufunda kuwama ne bonse kwivwangamo.” Umvwe baabanya kimye kya kufunda, bansemi bakonsha kuyuka bikeba mwana yense kwesakana na jifumbi jo ajipo. Bansemi bakonsha kuyuka bibena kukeba yense wa mu kisemi, kabiji bakonsha kwalula bya kufundapo ne jishinda ja kufunjishishamo.
Bisemi bimo bibena kuba byepi pa kwalaula mashinda a kufunjilamo? Bamo batendeka kupopwela kwa kisemi na kwimba nyimbo ya kutota Yehoba. Juan wa ku Mexico waamba amba: “Kino kilengela kunengezha milanguluko pa bintu byo tusakufundapo.” Ba mu kisemi basala nyimbo yakwatankana na mutwe ye basakufundapo.
Bisemi byavula bitangila pamo kipungu kimo kya mu Baibolo. Pa kuba’mba bonse bevwangemo, ba mu kisemi babana pa kutanga kwesakana na bantu baambile byobyo byambo biji mu Baibolo. Nsemi wamulume mwina Japan waambile kuba’mba, “Aye kyamukatezhe kuba bino kimye kitanshi.” Baana banji babiji babalume batemenwe bingi kubila pamo bino na bansemi babo. Bisemi bimo bifwanyikizha ne mashimikila a mu Baibolo. Roger nsemi wamulume uji na baana babalume babiji wa ku South Africa, waambile amba: “Banyike bakonsha kuvuluka bintu biji mu jishimikila ja mu Baibolo bansemi byo bakonsha kulubamo.”
Jishinda jikwabo ja kwalawilamo pa kufunda ke kwingijila pamo, nabiji kulenga bwato bwa kwa Nowa bwa kifwanyikizho nangwa kushimika nzubo ya Lesa yashimikile Solomone. Kupesapesa pa kuba’mba mube bino kulengela kumwenamo. Kya kumwenako, mu kibamba kya kukokolokelamo kya kisemi kimo mu Asia, kashimbi wa myaka 5, bansemi, ne bankambo yanji babakazhi, balengele mashinda a bumishonale mwapichile mutumwa Paulo pa kipabi. Bisemi bikwabo bilenga biji mu mashimikila a mu buku wa Kulupuka pa kipabi. Donald uji na myaka 19 wa ku Togo waambile kuba’mba kwalaula “mashinda a kupopwela kwa kisemi kwalengela kisemi kyetu kukwatankana.” Nanchi mwakonsha kulangulukapo bintu byakonsha kulengela kupopwela kwa kisemi kyenu kuwama nyi?
KUNENGEZHA BULONGO KWANEMA BINGI
Nangwa kya kuba kwalaula mashinda kulengela kupopwela kwa kisemi kuwama, pa kuba’mba mumwenemo mu lufunjisho kikebewa kunengezha. Kimo kimye banyike bakoka bukiji, onkao mambo bansemi babalume bafwainwa kulangulukapo bulongo ne kunengezhezha jimo byo basa kufunda. Nsemi wamulume umo waambile kuba’mba: “Umvwe nanengezha bonse bamwenamo.” Nsemi wamulume wa ku Germany ubujila jimo kisemi kyanji bintu byo bakafundapo mu milungu ya kulutwe. Nsemi wamulume uji na baana 6, baji na myaka kutendeka pa 2 kufika pa 12, wa ku Benin unengezhezha jimo mepuzho umvwe bakatambanga DVD waimena pa Baibolo pa kupopwela kwa kisemi saka ku kiji kimye. Kunengezha kwakonsha kulengela kupopwela kwa kisemi kuwama.
Umvwe kisemi kyayukila jimo byo bakafunda kulutwe, bakonsha kwambangapo mukachi ka mulungu, kabiji kino kibalengela kwikala na kizaku kya kufunda. Inge yense wa mu kisemi uji na mwingilo wa kuba, ukanemeka kupopwela kwa kisemi.
IKALAINGA NA KUPOPWELA KWA KISEMI KIMYE KYONSE
Bisemi byavula kechi bikala na kupopwela kwa kisemi kimye kyonse ne.
Bansemi babalume bengila kimye kyabaya pa kubatu amba batane kajo ka kisemi. Kya kumwenako, nsemi umo wamulume mu Mexico ufuma pa nzubo na 6 koloko wa lukelo ne kubwela na 8 koloko wa bufuku. Kabiji kimye kimo bapimpula kimye kya Kupopwela kwa Kisemi na mambo a bintu bikwabo bya ku mupashi, nabiji mulungu wafwakasha kalama wa mwanzo nangwa wa kushonkena ka nkambi.
Nangwa byonkabyo, twafwainwa kumona kuba’mba tubena kwikala na kupopwela kwa kisemi kimye kyonse. Loïs uji na myaka 11 wa ku Togo, waambile bino pa kisemi kyabo amba: “Nangwa kya kuba kimye kimo tukelwa kutendeka kupopwela kwa kisemi na mambo a bintu bimo bimweka mu kimye kya mute, bino kimye kyonse twikala na kupopwela kwa kisemi.” Kino kyo kilengela bisemi bimo kwikala na kupopwela kwa kisemi mu moba a kutendekelapo mu mulungu. Inge kwamweka bintu bya kubula kuketekela, bakonsha kumonapo juba jikwabo mu yenkao mulungu.
Byonkatu bilumbulula byambo bya kuba’mba “kupopwela kwa kisemi,” luno ke lubaji lwa kupopwela Yehoba. Bonse ba mu kisemi kyenu bapanenga “byambo bya lutotelo nobe milambo” kwi Yehoba pa mulungu pa mulungu. (Ho. 14:2) Lekai kupopwela kwa kisemi kwikalenga kimye kya lusekelo ku bonse ba mu kisemi kyenu “mambo lusekelo lwa Yehoba bo bulume bwenu.”—Ne. 8:9, 10.