Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

Kwashainga Balongo Kufikilamo Kwingila Mingilo mu Kipwilo

Kwashainga Balongo Kufikilamo Kwingila Mingilo mu Kipwilo

“Nkakubulanga mana ne jiso jami saka jikutala.”—SALA. 32:8.

1, 2. Yehoba umona byepi bakalume banji pano pa ntanda?

BANSEMI byo bamona baana na kukaya, javula bakumya bingi pa kumona bulume busemwa na baana bwa kuba bintu. Nanchi mwakonsha kuswa bino inge mwavuluka byo mwaubanga saka mu kiji banyike nyi? Mwana umo wakonsha kuyuka bya kukaya bisela bimo, mukwabo byakulengalenga ne bintutu bikwabo. Nangwa kya kuba baana baji na buno bulume, bansemi bebikako kufunjisha baana babo kuba’mba bengijishenga buno bulume bwabo bulongo.

2 Yehoba naye wata bingi muchima baana banji pano pa ntanda. Umona bakalume banji ba mu ano moba kuba’mba ‘bya buneme byafuma mu mikoka yonse.’ (Hagai 2:7) Banema bingi kwi aye na mambo a lwitabilo ne kwipana kwabo. Kampe mwimwena balongo ne banyenga byo bayuka bintu bya pusana pusana ne bulume bwa kuba bintu. Balongo bamo bamba bingi bulongo majashi, kabiji bakwabo banengezha bingi bulongo bintu. Banyenga bavula bafunda bukiji milaka ingi ne kusapwila bantu bamba yeo mulaka kimye kyo baji mu mwingilo. Bakwabo batundaika bantu babena kukebewa bukwasho nangwa kulama bakolwa. (Loma 16:1, 12) Tusanta bingi  pa kwikala mu kipwilo muji bano bena Kilishitu.

3. Ñanyi mepuzho o tusakwisambapo mu uno mutwe?

3 Nangwa byonkabyo, bakwetu bamo ba mu lwitabilo nabiji banyike ne balongo babatizhiwa katataka, kimye kimo bakonsha kumona nobe kechi bebata muchima ku ba mu kipwilo ne. Twafwainwa kuba byepi pa kuba’mba bayuke kwingila mingilo mu kipwilo? Mambo ka o twafwainwa kwibikilako kumonanga byawama mwi abo byonka Yehoba byo ebamona?

YEHOBA UMONA BYAWAMA MU BAKALUME BANJI

4, 5. Jishimikila jiji mu Mitonyi 6:11-16 jimwesha byepi Yehoba byo amona bakalume banji?

4 Mashimikila avula a mu Baibolo, amweshatu patoka kuba’mba Yehoba kechi umotu byawama mu bakalume banji ne, bino umona ne bintu byo bakonsha kuba. Yehoba waambijile Gidiona kupokolola bena Isalela ku bena Mijanyi bebamanyikilenga. Kampe Gidiona wimwenenga kubula kufikilamo malaika byo amwambijile’mba: “Yehoba uji nobe, obewa kiyangala mwine.” Pa kyo kya kimye, Gidiona kechi waumvwinenga kuba’mba “kiyangala” ne. Wizhinaukilenga ne kulanguluka kuba’mba kechi wafikilamo ne. Bino Yehoba kechi byobyo amumwenenga ne, wamumwene amba wafikilamo kuzhikijila bakalume banji.—Tangai Mitonyi 6:11-16.

5 Yehoba waketekejile Gidiona kuba’mba ukapokolola bena Isalela, mambo wamwene byo aubilenga bintu bulongo. Kitanshi malaika wa Yehoba wamwene Gidiona byo apujilenga wichi na bulume. Kuji ne kintu kikwabo kyamwene malaika mwi Gidiona. Mu moba anembejilwengamo Baibolo, banjimi bapujilanga wichi pangye, pa kuba’mba bolulule mungu ku wichi. Bino Gidiona, wapujilenga wichi mu bufyamfya mu kya kufiinamo mañanzañanza mukachi ne kumufya wichi kuchina kuba’mba bena Mijanyi bakeba. Wajimukile bingi! O ene mambo, Yehoba o amwenejilenga Gidiona kuba’mba wajimukile kukila banjimi. Yehoba wamwene bulume bwanji kabiji wamwingijishe.

6, 7. (a) Yehoba byo amwenenga ngauzhi Amosi byapusene byepi na bya mumonanga bena Isalela bamo? (b) Ñanyi bintu bimwesha kuba’mba Amosi kechi wafunjile ne?

6 Mu jishinda jimotu, Yehoba wamwene bintu byawama mwi ngauzhi Amosi kalume wanji, nangwa kya kuba bantu ba mumwenenga amba wa panshi na mambo kwikala kafunga, kabiji wa kuwamisha mu bichi bya mikuyu. Yehoba byo apele Amosi mwingilo wa kujimunako bamfumu jikumi ba bena Isalela baubilenga bintu byatama, bena Isalela bamo balangulukilenga amba Amosi kechi wafwainwa kwikala ngauzhi ne.—Tangai Amosi 7:14, 15.

7 Amosi waikalanga ku muzhi. Pano bino, wayukile bingi bisho byavula bya bantangi bamuzhokolokele, kampe bamubulanga ku bantu baiyanga na kuba busulu mu muzhi mo aikalanga. Amosi wayukile bintu byo byajinga mu bena Isalela, kabiji wayukile ne bintu byatama byaubanga byalo bikwabo byamuzhokolokele. (Amo. 1:6, 9, 11, 13; 2:8; 6:4-6) Bashayuka ba Baibolo bamo bamba kuba’mba, Amosi wayukile bingi kunemba. Waingijishe byambo byapela, pano bino byanemene bingi. Kechi wachiine kusanzamo ñanga Amaziya pa bintu byatama byo aubile ne. Kya kine, Yehoba wasajile muntu wafwainwa kwamba byambo byanji. Wamwene bulume bwajinga ne Amosi bwa bujile kumona bantu bavula.—Amo. 7:12, 13, 16, 17.

8. (a) Yehoba waambijile Davida amba ka? (b) Byambo biji mu Salamo 32:8 byakonsha kukwasha byepi bomvwa kubula kufikilamo?

8 Yehoba umona bintu byawama mu bakalume banji. Waambijile Mfumu Davida kuba’mba, ukamutangijilanga kimye kyonse ne ‘jiso janji saka jimutala.’ (Tangai Salamo 32:8.) Nanchi mwamona bino byambo byo bitutundaika nyi? Nangwa kya kuba kimye kimo tumvwa kubula kufikilamo, bino Yehoba witupa  bulume bwakila bulume bwetu pa kuba’mba tufikizhe bikonkwanyi byetu. Byonkatu byo kikala inge mufunjishi ubena kufunjisha muntu pa kuba’mba ayuke bya kuba bintu byonse, ne Yehoba wakonsha kwingijisha bakalume banji kwitukwasha pa kuba’mba tuyuke kwingila mingilo yanji. Mu ñanyi jishinda?

MONAINGA BYAWAMA MU BAKWENU

9. Twakonsha ‘kuta byepi muchima’ balongo ne banyenga?

9 Paulo watundaikile bena Kilishitu bakwabo ‘kuta muchima’ ku bintu bikeba bakwabo ba mu lwitabilo. (Tangai Filipai 2:3,  4.) Bino byambo byaambile Paulo, bimwesha kuba’mba twafwainwa kunemeka bya bupe bya bakwetu ne kwambanga pa bintu byawama byo boba. Tumvwa byepi inge kya kuba muntu witusanchila pa byo twauba? Javula kino kitulengela kutwajijila kuyilako palutwe. Byobyo kikala ne ku balongo. Inge twayuka kuba’mba bakwetu ba mu lwitabilo banema, twibakwasha kuba’mba nabo bakoseshe bulunda bwabo na Lesa.

10. Ba ñanyi kikatakata bo twafwainwa kuta muchima?

10 Ba ñanyi bo twafwainwa kuta muchima? Atweba bonse tukeba bantu kwituta muchima kimye kyonse. Bino, banyike nangwa balongo babatizhiwa katataka bafwainwa kuyuka’mba twibata muchima. Kuba bino, kwibakwasha kuyuka’mba twi banemeka bingi. Mu jishinda jikwabo, kubula kuta muchima balongo kwakonsha kwibalengela kizaku kyabo kupwa, ne kuleka kukanamina mingilo mu kipwilo. Baibolo itundaika balongo kuba’mba bafwainwa kukanaminanga mingilo mu kipwilo.—1 Timo. 3:1.

11. (a) Mukulumpe umo mu kipwilo wakwashishe byepi wa kyanyike? (b) Mwafunjilako ka ku kyamwekejile Julien?

11 Ba Ludovic bo batundaikanga bingi kimye kyo bajinga banyike, luno bakulumpe mu kipwilo, baamba kuba’mba: “Inge nata muchima mulongo, ukomenako bingi.” Pa bano balongo paji ne Julien mulongo wa kyanyike wajinga bingi na bumvu, ba Ludovic baambile kuba’mba: “Julien kimye kimo kechi waubanga bintu mu jishinda jafwainwa ne. Bino namwene’mba uji na muchima wawama kabiji ukeba kukwasha bakwabo mu kipwilo. Kechi natele muchima pa byubilo byanji ne, bino natwajijile kutala pa bintu byawama byo aubanga, kabiji nebikileko bingi ku mutundaika.” Pa kupitapo kimye, Julien waikele nkwasho mu kipwilo, kabiji luno ke painiya wa kimye kyonse.

BAKWASHAI KUFIKILAMO KWINGILA MINGILO

12. Twafwainwa kuba byepi pa kuba’mba tukwashe balongo? Ambai kyakumwenako.

12 Pakuba amba tukwasha balongo kufikilamo kwingila mingilo mu kipwilo, twafwainwa kuta muchima ku byo boba. Byonka byo kyajinga kwi Julien, ne atweba twafwainwa kumonanga byawama mu bakwetu inge tukeba kwibakwasha. Abino byo byaubile ne Yesu ku mutumwa Petelo. Nangwa kya kuba kimye kimo Petelo wakankelwe kuchinchika, Yesu wamutumbile jizhina ja kuba’mba Kaifasa nangwa amba Petelo jilumbulula kuba’mba jibwe. Kuba bino kwamwesheshenga kuba’mba Petelo ukakosa byonka byakosa jibwe.—Yoa. 1:42.

13, 14. (a) Mako bamutele byepi muchima kwi Banabasa? (b) Nga Alexandre wamwenejilemo byepi byo bamukwashishe ku mukulumpe mu kipwilo? (Monai kipikichala kitanshi.)

13 Banabasa naye watele bingi muchima Yoano wajinga na jizhina ja kina Loma ja kuba’mba Mako. (Byu. 12:25) Pa lwendo lwanji lutanshi lwa bumishonale, Paulo ne Banabasa bayile na Mako “wibakwashishengako” mingilo imo. Bino byo bafikile mu Pamfiliya, Mako wanyemene bano balunda nanji. Paulo ne Banabasa, bayile kwakubula Mako ne kupita mu kibunji mwakatazha bingi. (Byu. 13:5, 13) Pa kupitapo kimye, Banabasa waubilepo byepi? Watele muchima  pa byubilo byawama bya kwa Mako, kechi pa byo aubile ne, kabiji wa mukwashishe kwikala mwina Kilishitu wafikilamo. (Byu. 15:37-39) Kuba bino kwakwashishe Mako kwikala kalume wa Yehoba wafikilamo. Paulo byo ajinga mu Loma mu kaleya wajinga ne Mako, kabiji naye watumine mutende ku bena Kilishitu ba mu kipwilo kya mu Kolose, kabiji batumwa baambilenga byawama pe aye. (Kolo. 4:10) Akifwanyikizhai Banabasa byo aumvwine bulongo kimye Paulo kyo akebelenga kuba’mba Mako ebakwasheko!—2 Timo. 4:11.

14 Abino byobyo byamwekejile ne Alexandre ye batongweletu kwikala kalama mu kipwilo. Uvuluka kuba’mba byamubujilenga balongo bya mukwasha bingi, waambile’mba: “Byo najinga mwanyike, kyakatazhanga bingi kulomba pa bantu bavula. Bino mukulumpe mu kipwilo, wambujile byo nafwainwa kuba ne kubula kukizhamo kumvwa moyo. Uno mukulumpe wañambilanga kulomba kimye kyonse pa kupwisha kukumana kwa pa kuya mu mwingilo. Pa kupitapo moba moyo ye najinga nanji wapwile.”

15. Paulo wamwesheshe byepi kuba’mba wanemeka balongo?

15 Muba byepi inge mwamona byubilo byawama mu bena Kilishitu bakwetu? Nanchi mwibasanchila nyi? Mu kitango 16 mu buku wa bena Loma, Paulo wasanchijile bakwabo ba mu lwitabilo 20 pa byubilo byabo byawama byalengejile kuba’mba ebatemwe bingi. (Loma 16:3-7, 13) Paulo waambile kuba’mba, Andelonikusa ne Yuniasa bo bajinga bena Kilishitu patanshi aye saka akyangye kwikala mwina Kilishitu. Waambile ne pa kuchinchika kwa bano bena Kilishitu. Kabiji waambanga ne pa bainanji Lufusa pa byo bamulaminenga bulongo.

Ba Frédéric (ku kipiko) batundaikile Rico kutwajijila kwingijila Yehoba (Monai jifuka 16)

16. Ñanyi bintu bifumamo inge twatundaika balongo bakyanyike?

16 Mufuma bintu byawama inge ke tutundaike bakwetu kya kine. Akimonai kyamwekejile Rico wikala ku France, walefwilwe bingi na mambo kuba’mba bashanji babujile kwitabila ba mukainye kubatizhiwa. Rico walangulukile amba wafwainwa kufikizha myaka 18 pa kuba’mba akatendeke kwingijila Yehoba. Kabiji waumvwanga bingi kutama ku muchima mambo bakwabo ku sukulu bamubanga bingi mukeyu. Ba Frédéric bakulumpe mu kipwilo, bo baambijile kutendeka kufunda nanji, bashimikizha kuba’mba: “Namusanchijile bingi Rico pa mambo a kuchinchika meseko, kabiji na mubujile amba wafwainwa ne kusapwila.” Abino byambo byalutundaiko bya kwashishe bingi Rico kutwajijila kukosesha bulunda bwanji na Lesa, kabiji bya mukwashishe kwikala na bulunda bwawama ne bashanji. Rico wabatizhiwe byo ajinga na myaka 12.

Ba Jérôme (ku kilujo) bakwashishe ba Ryan kutendeka mwingilo wa bumishonale (Monai jifuka 17)

17. (a) Twakonsha kukwasha byepi balongo kwingijila Yehoba? (b) Mishonale umo wakwashishe byepi balongo, kabiji ñanyi bintu byafuminemo?

17 Inge ke tusanchile balongo pa majashi awama o bamba mu kipwilo nangwa pa kwibikako kwabo, kilengela bakwetu ba mu lwitabilo kutwajijila kwingijila Yehoba kimye kyonse. Ba Syvie, * baingijila pa Betele wa mu France pa  myaka yavula, bamba kuba’mba banyenga bafwainwa kutundaikanga balongo. Kabiji baambile ne kuba’mba banyenga basanta bingi inge bamona balongo na kwibikako. Onkao mambo, “byambo byabo bya lutundaiko bilengela balongo kuyuka bya kuba bintu.” Banungilepo kuba’mba: “Amiwa kusanchila balongo ye mwingilo wami.” (Mana 3:27) Ba Jérôme, bamishonale, ba mu French Guiana, bakwasha balongo bakyanyike bavula kutendeka bumishonale, baambile’mba: “Inge nasanchila balongo bakyanyike pa byo baji kuba mu mwingilo nangwa kwibasanchila pa mikumbu yabo kimye kya kupwila, kibalengela kutwajijila kwikala na kizaku kya kwingijila Lesa.”

18. Kwingila na balongo bakyanyike, kwakonsha kwibakwasha byepi?

18 Twakonsha kutundaika balongo kupichila mu kwingila nabo. Mukulumpe mu kipwilo wakonsha kwambila mulongo wa kyanyike wayuka bulongo kwingijisha kompyuta kupulinta byambo bimo pa keyala wetu wa jw.org, byakonsha kukwasha bakikulumpe mu kipwilo babula makompyuta. Inge mu bena kuya na kwingila pa Nzubo ya Bufumu, mwafwainwa kwambila balongo bakyanyike kuba’mba muye na kwingijila nabo pamo. Kuba bino kwakonsha kwimukwasha kuyuka bulongo balongo bakyanyike, kabiji mukayuka ne byo mwafwainwa kwibakwasha inge ke muteleke ku byo babena kwamba, kabiji mufuma byawama bingi.—Mana 15:23.

TUNDAIKAINGA BALONGO KUFIKILAMO KWINGILA MINGILO MU KIPWILO

19, 20. Mambo ka o twafwainwa kutundaikilanga balongo?

19 Yehoba byo atongwele Yoshua kutangijila bena Isalela, waambijile Mosesa “kumukosesha” ne kumukwasha kuba’mba “achinchike.” (Tangai Mpitulukilo ya mu mizhilo 3:28.) Ano moba bantu bavula kuzhokoloka ntanda yonse babena kwiya mu jibumba ja Yehoba. Kubena kukebewa balongo bena Kilishitu bafikilamo kutangijila mu bipwilo. Onkao mambo, bonse mu kipwilo bafwainwa kukwashanga bakatataka kufikilamo kwingila mingilo mu kipwilo. Kino kilengela balongo bamo kutendeka mwingilo wa kimye kyonse ne kufikilamo ‘kufunjisha bakwabo.’—2 Timo. 2:2.

20 Nangwa kya kuba tuji mu kipwilo kyalengwa kala, nangwa jibumba jibena kuya na kukomenako kwikala ke kipwilo, twayai tutundaikenga balongo bakyanyike ne bakatataka kufikilamo kwingila mingilo mu jibumba ja Lesa. Twafwainwa kubanga byonka byuba Yehoba umona byawama mu bakalume banji.

^ par. 17 Jizhina japimpulwa.