Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

“Mukekala Batumonyi Bami”

“Mukekala Batumonyi Bami”

“[Yesu] wibakumbwile amba: ‘. . . Mukekala batumonyi bami . . . ne monse mwapela ntanda.’”—BYUBILO 1:7, 8.

1, 2. (a) Kamonyi wa kishinka kabiji wa kine ye ñanyi? (b) Jizhina ja kwa Yesu jilumbulula ka, kabiji waubilenga byepi bintu kwesakana na mwayila jizhina janji?

YESU byo bamutotolweshenga ku mukulumpe wa bena Loma, waambile’mba wajinga mfumu, kabiji wabuujile Pontiusa Pilato amba: “Na mambo a kushimuna bukine, kyo kyo nasemekejilwe ne kwiya pano pa ntanda.” (Tangai Yoano 18:33-37.) Byo papichile myaka, mutumwa Paulo waambile pa kuchinchika kwa kwa Yesu amba, “washimwine patoka ku meso a Pontiusa Pilato.” (1 Timo. 6:13) Ne atweba twafwainwa kuchinchika pa kuba’mba twikale ‘bakamonyi bakishinka kabiji bakine’ mu ino ntanda ya kwa Satana muji byubilo byatama!—Lum. 3:14.

2 Byo ajinga wa mu mukoka wa Bayudea, Yesu wajinga kamonyi wa kwa Yehoba kufumatu kimye kyo asemenwe. (Isa. 43:10) Wajinga kamonyi mwine wa Lesa kukila bantu bonse. Yesu waubilenga bintu kwesakana na mwayila jizhina janji. Malaika waambijile Yosefwa amba, mwana Maliya ye aimita wamwimita na mupashi wazhila, kabiji malaika wanungilepo amba: “Ukasema mwana wamulume kabiji wafwainwa kumutumba jizhina amba Yesu, mambo aye ukapulusha bantu ku bundengamambo bwabo.” (Mat. 1:20, 21) Bashayuka ba Baibolo baswa amba jizhina ja kwa Yesu jafuma ku jizhina ja Kihebelu ja kuba’mba Yeshua kabiji ke ngipipishilo ya jizhina jazhila jilumbulula amba “Yehoba Ye Lupulukilo.” Byo aubilenga bintu kwesakana na mwayila  jino jizhina, Yesu wakwashishe “mikooko yalubilamo ya bena Isalela” kulapila ku bundengamambo bwabo pa kuba’mba bekale balunda ne Yehoba. (Mat. 10:6; 15:24; Luka 19:10) Yesu wasapwijilenga pa Bufumu bwa Lesa na mukoyo. Nembi wa mambo awama aye Mako wanembele’mba: “Yesu wayile mu Ngalilea na kusapwila mambo awama a Lesa saka amba’mba: ‘Kimye kyatongolwa kyafika, ne Bufumu bwa Lesa bwafwenya pepi. Lapilai, ne kwitabila mambo awama.’” (Mako 1:14, 15) Kabiji Yesu wachinchikile ne kulengulula bantangi ba bupopweshi ba Bayudea, kabiji kino kibalengejile kumwipayila pa kichi.—Mako 11:17, 18; 15:1-15.

‘BAAMBILENGA PA MINGILO IKATAMPE YA LESA’

3. Ki ka kyamwekele pa juba ja busatu Yesu saka afwa kala?

3 Byo papichile moba asatu kufuma pafwijile Yesu, Yehoba wamusangwile, kechi nobe muntu ne, bino wamusangwile ne kwikala kilengwa kya mupashi. (1 Pe. 3:18) Pa kuba’mba baana banji ba bwanga bayuke kuba’mba Yesu wasanguka, wamwekele kwi abo na mubiji wa bumuntu. Juba jo asangukile, wamwekele ku baana banji ba bwanga pa bimye bitanu byapusana pusana.—Mat. 28:8-10; Luka 24:13-16, 30-36; Yoa. 20:11-18.

4. Ki ka Yesu kyo aubile byo amwekele ku baana banji ba bwanga, kabiji wibakambizhe kuba ka?

4 Kimye kya butanu Yesu wamwekele ku batumwa banji ne ku bonse bakonkene nabo. Pa kino kimye wibalumbulwijilenga mwatajile Mambo a Lesa. “Kepo ebashinkwile bongo kuba’mba bakwatakanye mwatala Binembelo.” Po po bayukile kyalengejile balwanyi ba Lesa kumwipaya ne byo asangukile mu jishinda ja kukumya byonka byaambijile jimo Binembelo. Byo apwishishe kwamba pa lusanguko, Yesu wabuujile bamutelekelenga mwingilo ye bajinga nanji. Wibambijile’mba ‘na mambo a jizhina janji, bantu bakasapwila lulapilo ku bisaka byonse kuba’mba Lesa ukebalekelako mambo abo—kutatwila mu Yelusalema kufika ne ku mapunzha akwabo.’ Kabiji wanungilepo’mba: “Mukasapwila bino bintu byo mwamona.Luka 24:44-48.

5, 6. (a) Mambo ka Yesu o ambijile’mba: “Mukekala batumonyi bami”? (b) Baana ba bwanga ba kwa Yesu basapwijilenga pa ka?

5 Byo papichile moba 40, Yesu wamwekele japelako ku batumwa banji, pa kino kimye po po ebabuujile’mba: “Mukekala batumonyi bami mu Yelusalema, mu Yudea ne mu Samaliya monse, ne monse mwapela ntanda.” (Byu. 1:8) Batumwa ba kwa Yesu bajinga bena Isalela bajinga bakamonyi ba kwa Yehoba. Pano Yesu walumbulwilenga ka byo ambile’mba: “Mukekala batumonyi bami”?

Byo tuji baana ba bwanga ba kwa Yesu twatwajijila kuyukanyikisha bikoba Yehoba kulutwe (Monai mafuka 5, 6)

6 Baana ba bwanga ba kwa Yesu batendekele kwingila mwingilo wa kubuula bantu amba Yehoba watendeka kwingijisha Yesu kupokolola bantu. Kuno kupokololwa kwanema bingi kukila byo apokolwele Bena Isalela kubena Ijipita ne byo ebafumishe muzha mu Babilona. Lufu ne lusanguko lwa kwa Yesu Kilishitu lwitufumya mu buzha, ko kuba’mba buzha bwa bundengamambo ne lufu. Pa Pentekosita mu 33 C.E., batendekele kusapwila “pa mingilo ikatampe ya Lesa,” kabiji bavula baumvwine bino byambo, balapijile ne kwitabila mu kitapisho kya kwa Yesu. Onkao mambo, byo ajinga ku kilujo kya Shanji mwiulu, Yesu watendekele kumona jizhina janji byo jilumbulula kimye bantu bavula kyo balapijile ne kwitabila mwi aye kwikala jishinda jingijisha Yehoba kupulushishamo bantu.—Byu. 2:5, 11, 37-41.

‘WAPAINE MWEO WANJI KE KYA KUKUULA BAVULA’

7. Byamwekele pa Pentekosita mu 33 C.E. bimwesha ka?

7 Pa Pentekosita mu 33 C.E., Yehoba waswishishe mwananji kwikala kitapisho kya  kukuula bantu ku bundengamambo. (Hebe. 9:11, 12, 24) Yesu waambile’mba kechi waishile, “amba bamwingijile ne, poso amba ebengijile ne kupana mweo wanji ke kya kukuula bavula.” (Mat. 20:28) Bayudea kechi bo bonka bamwenejilemo mu bukuzhi bwa kwa Yesu ne. Bino, kyaswa muchima wa Lesa ke kya kuba’mba, “bantu bonse bapuluke,” mambo bukuzhi “bufumyapo bundengamambo bwa ba pano pa ntanda!”1 Timo. 2:4-6; Yoa. 1:29.

8. Ki ka kyalengejile baana ba bwanga ba kwa Yesu kutwajijila kusapwila, kabiji ñanyi bintu byafuminemo?

8 Nanchi baana ba bwanga ba kwa Yesu bafwainwe kuchinchika pa kuba’mba basapwile nyi? Kya kine bafwainwe kuchinchika, bino kechi baubile bino mu bulume bwabo ne. Mupashi wazhila wa Yehoba wibatundaikile ne kwibakwasha kwingila bulongo wa kushimuna bukamonyi. (Tangai Byubilo 5:30-32.) Byo papichile myaka 27 kufuma pa Pentekosita mu 33 C.E., twakonsha kwamba’mba “byambo bya bukine bya mambo awama” byafikile ku Bayudea ne ku bantu ba mu bisaka bikwabo ne “ku bilengwa byonse biji pano panshi.”—Kolo. 1:5, 23.

9. Byonka byo kyaambijilwe jimo, ñanyi bintu byatendekele kumweka mu kipwilo kya bena Kilishitu?

9 Nangwa byonkabyo, byo papichile kimye, bamo bajinga mu kipwilo kya bwina Kilishitu batendekele kufunjisha bya bubela. (Byu. 20:29, 30; 2 Pe. 2:2, 3; Yuda 3, 4) Kwesakana na byaambile Yesu, bantu ba uno mutundu basenduka mu lwitabilo batundaikilwenga na “yewa mubi” Satana, bakavula ne kutendeka kukanya bukine kuyilako palutwe kufikatu ne ku “mpelo ya buno bwikalo.” (Mat. 13:37-43) Mu October 1914, Yehoba waikajikile Yesu pa kipona kya bufumu ne kutendeka kulama bantu bonse. Kufumatu kino kimye “mpelo ya buno bwikalo” bwa kwa Satana yatendekele.—2 Timo. 3:1.

10. (a) Ñanyi juba janema bena Kilishitu bashingwa jo baambilengapo? (b) Ki ka kyamwekele mu October 1914, kabiji kino kyamwekele byepi?

10 Bena Kilishitu bashingwa ba mu ano moba baamba pa bintu byawama byamwekele mu October 1914. Baumvwishishe mwatajile bungauzhi bwa kwa Danyela bwa kichi kikatampe kyo batemene kyatendekele kusapuka byo papichile bimye “bitanu na bibiji.” (Da. 4:16) Yesu watongwele kino  kyonka kimye kuba’mba “bimye byatongolwa bya bino bisaka” mu bungauzhi bwanji bo ambile pa kwikalapo kwanji ne “mpelo ya buno bwikalo.” Kufumatu mu yewa mwaka wa 1914, “kiyukilo kya kwikalapo [Kilishitu]” kyayukanyikwa ku bantu bonse kuba’mba Yesu ke Mfumu wa katataka wa ino ntanda. (Mat. 24:3, 7, 14; Luka 21:24) Onkao mambo, “mingilo ikatampe ya Lesa” yavwangamo kwikajikwa kwa kwa Yesu kwikala Mfumu wa bantu bonse.

11, 12. (a) Ki ka kyamwekele mu 1919? (b) Ñanyi bintu byamwekelenga kutendeka mu 1930 kuya kulutwe? (Monai kipikichala kitanshi.)

11 Byo aikele Mfumu wa katataka wa ntanda yonse, Yesu Kilishitu watendekele kupokolola bashingwa banji kufuma mu “Babilona Mukatampe.” (Lum. 18:2, 4) Bintu byamwekele kimye nkondo kyo yapwile mu 1919, byalengejile kusapwila pa lupulukilo lwa Lesa ne mambo awama a Bufumu. Bena Kilishitu bashingwa basapwijilenga ku bashingwa bavula bo bakonkanya kwikala banswanyi ba kwa Kilishitu.

12 Kutendeka mu 1935 kuya ne kulutwe, kyamwesheshetu patoka kuba’mba Kilishitu watendekele kukonkanya bantu bavula ba mu “mikooko ikwabo” bapanga “jibumba jikatampe.” Bena Kilishitu bashingwa balondela byonka byaubanga kusapwila bantu na kizaku. Ba mu mikooko ikwabo nabo baketekela mu kitapisho kya kwa Yesu kuba’mba kyo kyonkatu kyakonsha kwibaletela lupulukilo. Bayuka kuba’mba inge batwajijila saka bachinchika na kusapwila ne kutwajijila kuba bintu bisangajika Yehoba, bakonsha kupuluka “malwa akatampe,” akaleta mpelo ku bwikalo bwa kwa Satana.—Yoa. 10:16; Lum. 7:9, 10, 14.

‘CHINCHIKAINGA PA KUSAPWILA MAMBO AWAMA’

13. Byo tuji Bakamonyi ba kwa Yehoba tukebesha kuba ka, kabiji twakonsha kulondela byepi bena Kilishitu batanshi?

13 Twatokwa bingi pa kushimuna Bukamonyi ku bantu ne pa “mingilo ikatampe” Yehoba Lesa yo abena kuba ne pa milaye yanji iji kulutwe. Kya kine kuba’mba, kuba bino kechi kwapela ne. Balongo bavula bengijila mu manyaunda muji bantu baji na misula, ba myendeleko nangwa mo bamanyikañana. Twakonsha kuba byonka byaubile mutumwa Paulo ne balunda nanji. Paulo waambile’mba: “Lesa witulengejile kuchinchika kuba amba twambe mambo awama kwi anweba nangwa kya kuba bantu bavula betulengulwilenga.” (1 Tesa. 2:2) Onkao mambo, twayai tutwajijile kwipana kufikatu ne kimye Lesa kyo akonauna Satana. (Isa. 6:11) Kechi twakonsha kuba bino mu bulume bwetu ne, pano bino byonka byaubanga bena Kilishitu batanshi, twafwainwa kulombanga kwi Yehoba kuba’mba kupichila mu mupashi wanji etupe “bulume bwakila bwa  bantu, bo bulume bufuma kwi Lesa kechi kwi atweba ne.”—Tangai 2 Kolinda 4:1, 7; Luka 11:13.

14, 15. (a) Bena Kilishitu mu myaka kitota kitanshi bebamonanga byepi, kabiji mutumwa Petelo waambilepo’mba ka pe abo? (b) Twafwainwa kuvulukanga ka inge kebetumanyike na mambo a kwikala Bakamonyi ba kwa Yehoba?

14 Mu ano moba, kuji bantu bavula bamba kuba’mba bena Kilishitu, “bino bamukana kupichila mu mingilo yabo, mambo bo ba bunya ne milengulwila kabiji kechi bafwainwa kwingila mingilo yawama ne.” (Titusa 1:16) Kyawama bingi kulangulukanga pa bena Kilishitu ba kine bajingako mu kimye kitanshi bo bashikilwe ku bantu bavula. O ene mambo mutumwa Petelo kyo anembejile’mba: “Umvwe babena kwimunena na mambo a jizhina ja Kilishitu, mwatokwa, mambo kino kimwesha amba muji na mupashi . . . wa Lesa.”—1 Pe. 4:14.

15 Nanchi bino byambo byanembwa na lutangijilo lwa mupashi, byakonsha kukwasha Bakamonyi ba kwa Yehoba ano moba nyi? Ee, mambo tusapwila pe mfumu Yesu. Kushikwa na mambo a kutelwa pa jizhina ja Yehoba kujitu pamo nobe “babena kwimunena na mambo a jizhina ja [Yesu] Kilishitu” waambijile bakajimbuluzhi amba: “Naishila mu jizhina ja Batata, bino anweba kechi mwantambwila ne.” (Yoa. 5:43) Onkao mambo, kimye kikwabo kyo bakemumanyika mu mwingilo, mukakose ne kuchinchika. Mwafwainwa kuvulukanga amba mwaitabilwa kwi Lesa ne kuba’mba “muji na mupashi wanji wazhila.”

16, 17. (a) Bakamonyi ba kwa Yehoba kuzhokoloka ntanda yonse bomvwa byepi kwingilako mwingilo wa kusapwila? (b) Mwafuukulapo kuba ka?

16 Kabiji vulukainga’mba bantu bavula kuzhokoloka ntanda yonse babena kwiya mu bukine. Nangwatu mu manyaunda mo bengijila javula, mwafwainwa kutanwa bantu bamo bakeba kufunda bukine bo twafwainwa kwisamba nabo pa byambo bya lupulukilo. Onkao mambo, twayai twibikengako kubwela ku bantu bamwesha lusekelo ne kutendeka kufunda nabo Baibolo, ne kwibakwasha kwipana kupichila mu lubatizhilo. Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, mukomvwa byonka byaumvwine ba Sarie ba ku kyalo kya South Africa, batwajijila mwingilo wa kusapwila pa myaka 60. Baambile’mba: “Namusanchila bingi Yehoba kuba’mba kupichila mu kitapisho kya bukuzhi bwa kwa Yesu, neyowa bulunda bwawama ne aye, Nkambo walengele bintu byonse. Kabiji nji bingi na lusekelo na mambo a kubuulako bantu jizhina janji jazhila.” Ba Sarie ne bena kwabo, ba Martinus bakwasha bantu bavula kubikapotu ne baana babo basatu kutendeka kwingijila Yehoba. Ba Sarie banungilepo amba: “Kafwako mwingilo mukwabo wakonsha kwituletela lusekelo ne. Bino kupichila mu mupashi wanji wazhila, Yehoba witupa bulume bo tukeba pa kuba’mba tutwajijile kwingila mwingilo wa kupulusha bantu.”

17 Nangwa kya kuba twabatizhiwa nangwa ne, twafwainwa kuyuka kuba’mba twatokwa bingi pa kukwatankana na Bakamonyi ba kwa Yehoba ntanda yonse. Onkao mambo, twajijilai na kushimuna bulongo bukine pa kuba’mba mwikale babula biko mu ino ntanda ya kwa Satana yabula kuzhila. Kuba bino kuketulengela kuleta munema ku jizhina ja Shetu wa mwiulu, ye tutelwa pa jizhina janji jazhila.