Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

Vulukainga Baji mu Mwingilo wa Kimye Kyonse

Vulukainga Baji mu Mwingilo wa Kimye Kyonse

“Tuvuluka kimye kyonse mwingilo wenu wa lwitabilo ne mwingilo wenu wakosa ye mwingila.”—1 TESA. 1:3.

1. Paulo wamonanga byepi baingilanga na ngovu mu mwingilo wa kusapwila mambo awama?

MUTUMWA Paulo wanemekele bingi balongo ne banyenga baingilanga na ngovu mwingilo wa kusapwila mambo awama. Paulo wanembele’mba: “Tuvuluka kimye kyonse mwingilo wenu wa lwitabilo ne mwingilo wenu wakosa ye mwingila na mambo a butemwe ne kuchinchika kwenu na mambo a luketekelo lwenu mwi Nkambo yetu Yesu Kilishitu ku meso a Lesa wetu Tata.” (1 Tesa. 1:3) Yehoba naye kechi uvulama mingilo yakosa ingila bantu banji bakishinka papelela bulume bwabo ne.—Hebe. 6:10.

2. Tusakwisamba pa ka mu uno mutwe?

2 Balongo betu bavula ba mu moba a kala ne ba mu ano moba bepana bingi pa kuba’mba bengijile Yehoba mu mwingilo wa kimye kyonse. Twayai twisambe pa byaingijile bamo mu myaka kitota kitanshi. Kabiji tusakwisamba ne pa mwingilo wingila baji mu mwingilo wa kimye kyonse mu ano moba, kabiji tusakumona ne byo twafwainwa kwibakwasha.

BENA KILISHITU BA MU MYAKA KITOTA KITANSHI

3, 4. (a) Bamo mu myaka kitota kitanshi baingilanga byepi? (b) Bena Kilishitu ba mu myaka kitota kitanshi bakwashanga byepi bajinga mu mwingilo wa kimye kyonse?

3 Aku ubatizhiwatu, Yesu watendekele kusapwila pa Bufumu ne  kufunjisha bakwabo bya kwingila uno mwingilo. (Luka 3:21-23; 4:14, 15, 43) Byo afwile, batumwa banji batwajijile kutangijila mwingilo wa kusapwila. (Byu. 5:42; 6:7) Bena Kilishitu bamo, nabiji Filipa, baingijile mwingilo wa busapwishi ne bumishonale mu Pelisitina. (Byu. 8:5, 40; 21:8) Paulo ne bakwabo bayanga na kusapwila mambo awama mu mizhi yajinga kwalepa na ko baikalanga. (Byu. 13:2-4; 14:26; 2 Ko. 1:19) Bakwabo nabo nabiji Silivanusa (Silasa), Mako ne Luka baingijile mwingilo wa bunembeshi nangwa’mba wa kunemba mabuku a mu Baibolo. (1 Pe. 5:12) Banyenga ba bwina Kilishitu nabo baingijilenga pamo na bano balongo bakishinka. (Byu. 18:26; Loma 16:1, 2) Mu Binembelo bya Kingiliki bya Bwina Kilishitu, tutangamo mashimikila awama aamba pa bano balongo ne banyenga, ano mashimikila amwesha kuba’mba Yehoba uvuluka bakalume banji ne kwibakwasha mu byo bakajilwa.

4 Bajinga mu mwingilo wa kimye kyonse mu myaka kitota kitanshi bebakwashanga byepi? Kimye kimo bebatambwilanga ne kwibakwasha ku bena Kilishitu bakwabo mu bintu byapusana pusana, pano bino, kechi bakanjikizhanga bakwabo kwibakwasha ne. (1 Ko. 9:11-15) Bamo mu kipwilo befuukwilanga bene kwibakwasha. (Tangai Byubilo 16:14, 15; Filipai 4:15-18.) Paulo ne balunda nanji mo baendelanga baingilanga tumingilo tumo twa kwikwashishamo mu bwikalo bwabo.

BAJI MU MWINGILO WA KIMYE KYONSE MU ANO MOBA

5. Ba mulume ne mukazhi baambilepo’mba ka pa mwingilo wa kimye kyonse?

5 Ne mu ano moba bavula bengila na ngovu mu mbaji yapusana pusana ya mwingilo wa kimye kyonse. (Monai kakitenguluzha ka kuba’mba “ Mbaji ya Mwingilo wa Kimye Kyonse.”) Bomvwa byepi pa uno mwingilo ye basala? Buno bo bwipuzho bo mwafwainwa kwibepuzha; inge mwauba bino mukamwenamo bingi. Akimonai kyamwekele: Mulongo wajinga painiya wa kimye kyonse, painiya wiikajila, mishonale ne wa mu kisemi kya pa Betele mu kyalo kingi waambile’mba: “Kwingila mwingilo wa kimye kyonse ke kintu kyawama kyo nasajilepo. Byo nafikizhe myaka 18, kyankatezhe bingi kufuukula byo nafwainwe kuba pa bino bintu, kufunda sukulu mukatampe, kutwela nkito ne bupainiya. Byamweka mu bwikalo bwami byamweshatu patoka amba Yehoba kechi ulubako bingila bakalume banji bashinka mu mwingilo wa kimye kyonse ne. Mbena kwingijisha maana ne bulume bwampa Yehoba mu mashinda awama o nafwainwe kubula kwibwingijisha inge nasajilepo mwingilo wa mu ino ntanda.” Bakazhi ba uno mulongo baambile’mba: “Mwingilo yense ye bampa unkwasha kuyilako palutwe. Twimwena Yehoba byo etuzhikijila ne kwitutangijila kimye kyonse ne mu mashinda avula o twafwainwe kubula kwimwena inge twaji twatwajijile na kwikala bwikalo bwa kyetu kyetu. Namusanchila bingi Yehoba pa juba pa juba pa bwikalo bwetu mu mwingilo wa kimye kyonse.” Nanchi mwakonsha kutemwa kumvwa bino mu bwikalo bwenu nyi?

6. Yehoba umona byepi mwingilo ye tumwingijila?

6 Kya kine kuba’mba, bamo bwikalo bwabo kechi bwakonsha kwibaswisha kwingilako mwingilo wa kimye kyonse ne. Twafwainwa kushiinwa kuba’mba Yehoba wanemeka bingi kwibikako kwabo mu mwingilo wanji. Akilangulukai pa bantu Paulo bo atongwele pa Filemonyi 1-3, kubikapotu ne bajinga mu kipwilo kya mu Kolose. (Tangai.) Paulo wasanchilanga bano balongo ne banyenga, ne Yehoba naye wasantanga pa byo baubanga. Mu jishindatu jimo, Shetu wa mwiulu usanta bingi pa byo mwingila mu mwingilo wanji. Pano mwakonsha kukwasha byepi baji mu mwingilo wa kimye kyonse?

KUKWASHA BAPAINIYA

7, 8. Mu mwingilo wa bupainiya mwavwangwa ka, kabiji balongo ne banyenga mu kipwilo bakonsha kukwasha byepi bapainiya?

7 Byonka byajinga basapwishi ba mu myaka kitota kitanshi, bapainiya bengila na kizaku batundaika bingi balongo ne banyenga mu kipwilo. Bavula bebikako kwingila maola 70 pa  ñondo pa ñondo mu mwingilo. Mwakonsha kwibakwasha byepi?

8 Nyenga painiya wa jizhina ja Shari waambile’mba: “Bapainiya bamweka nobe bakosa, ne kuya mu mwingilo kimye kyonse. Bino nabo bakeba kwibatundaika.” (Loma 1:11, 12) Nyenga mukwabo waingijileko bupainiya pa myaka imo waambile pa bapainiya bajinga mu kipwilo kyo ajingamo amba: “Bengila bingi na ngovu kwa kubula kuleka. Kabiji umvwe basapwishi bakwabo bebetako na kujila nabo pamo kajo, kwibapapo kajali ka kwendela nangwa kwibakwashakotu mu mashinda akwabo, basanta bingi. Kuba bino kumwesha kuba’mba mwibata muchima.”

9, 10. Bamo boba byepi pa kukwasha bapainiya baji mu kipwilo kyabo?

9 Nanchi mwakonsha kutemwa kukwashako bapainiya mu mwingilo nyi? Painiya wa jizhina ja Bobbi waambile’mba: “Tukeba bingi ba kwitutundaika mukachi ka mulungu.” Painiya mukwabo mu kyonka kino kipwilo wanungilepo’mba: “Kutana bakwingila nabo mute kwakatazha bingi.” Nyenga umo ubena kwingijila pa Betele wa mu Brooklyn washimikizha byo aingijile mwingilo wa bupainiya amba: “Nyenga umo wajinga na motoka waambile’mba, ‘Kimye kyonse kyo mwabula wa kwingila nanji, mwafwainwa kumbula, kabiji nkayanga nenu mu mwingilo.’ Wankwashishe bingi mu mwingilo wa bupainiya.” Shari waambile’mba: “Pa kufuma mu mwingilo, bapainiya bazhike ne bakatanda javula bekalatu bunke. Mwakonsha kwitako bapainiya bazhike ne bakatanda ku kupopwela kwa kisemi kyenu pa moba amo. Kabiji kwibavwangamo mu tubintu tumo kwibakosesha bingi.”

10 Nyenga umo waingila bupainiya pa myaka nobe 50 wambile pa byo bamukwashishe ne pa byo bakwashishe bapainiya bakwabo’mba: “Bakulumpe mu kipwilo bapempulanga bapainiya pa kupitapo ba ñondo bamo. Betwipuzhanga pa butuntulu bwetu bwa mubiji, pa nkito ya ku mubiji ne pa bintu bitukatazha. Betutele bingi muchima. Baiyanga mo twaikalanga ne kumona inge twakebewenga bukwasho.” Kino kituvululamo Paulo byo asanchile pa mingilo yaingijile kisemi kya mwanamulume umo mu Efisesa.—2 Timo. 1:18.

11. Kwikala painiya wiikajila kwavwangamo ka?

11 Bipwilo bimo byatokwa bingi pa kwikala na bapainiya beikajila. Bano balongo ne banyenga bavula bebikako pa kubatu amba bengile maola 130 pa ñondo pa ñondo mu mwingilo. Na mambo  a kuba bengila kimye kyabaya mu mwingilo ne kukwashañana mu mashinda avula, kechi bekala na kimye kya kwingila nkito ya ku mubiji ne. Ofweshi wa musampi wibapapo kajali pa ñondo pa ñondo ka kwikwashishamo mu bintu bimo pa kuba’mba bate muchima pa mwingilo.

12. Bakulumpe mu kipwilo ne balongo ne banyenga bakonsha kukwasha byepi bapainiya beikajila?

12 Twakonsha kukwasha byepi bapainiya beikajila? Mukulumpe mu kipwilo umo wingijila pa musampi kabiji wisamba na bapainiya beikajila waambile’mba: “Bakulumpe mu bipwilo bafwainwa kwisambanga nabo, kumona byo babena kwikala ne kumona byo bafwainwa kwibakwasha. Bakamonyi bavula balanguluka’mba bapainiya beikajila bebanengezhezha bintu byonse mambo bebapa kajali ka kwikwashishamo, pano bino, balongo bakonsha kwibakwasha mu mashinda avula bingi.” Byonkatu biji bapainiya ba kimye kyonse, ne bapainiya beikajila nabo basanta bingi inge balongo ne banyenga kebengile nabo mu mwingilo. Nanchi mwakonsha kwibakwashako mu jino jishinda nyi?

KUKWASHA BAKALAMA BA MWANZO

13, 14. (a) Twafwainwa kuvulukanga ka pa bakalama ba mwanzo? (b) Ñanyi bintu byo mwafwainwa kuba pa kuba’mba mukwashe baji mu mwingilo wa kwenda?

13 Bakalama ba mwanzo ne bena kwabo bayuka byavula bingi, baji na lwitabilo lwakosa kabiji batundaikañana bingi. Pano bino, kechi twafwainwa kulubamo kuba’mba nabo bakebewa kwibatundaika, kwingila nabo mu mwingilo ne kukaila nabo pamo tubisela tumo twafwainwa ne. Kyakonsha kwikala byepi inge bakolwa nangwa inge baji mu kipatela? Twafwainwa kwibakwasha kupichila mu kwibapempula ne kwibakwashako mu bintu bimo bya ku mubiji. Bomvwa bingi bulongo inge balongo ne banyenga kebebakwashe mu bintu byo bakajilwa ne kwibata muchima. Byonka byajinga Luka “mutemwe shayuka wa michi,” nembi wa buku wa Byubilo bya Batumwa, watele muchima Paulo ne balunda nanji mo baendelanga.—Kolo. 4:14; Byu. 20:5–21:18.

14 Bakalama ba mwanzo ne bakazhi babo bakeba bingi kwikala na balunda bebata muchima. Kalama wa mwanzo umo wanembele’mba: “Balunda nami bayuka inge mbena kukeba kuntundaika. Bangipuzha mepuzho awama, kino kinkwasha kwamba biji ku muchima. Na mambo a kuba bateleka byo mbena kwibabula, bankwasha bingi.” Bakalama ba mwanzo ne bakazhi babo basanta bingi inge balongo ne banyenga bebata muchima.

KUKWASHA BA MU KISEMI KYA PA BETELE

15, 16. Ñanyi mingilo ingila ba mu kisemi kya pa Betele ne bengijila pa Mazubo a Kubuñenamo, kabiji twafwainwa kwibakwasha byepi?

15 Kuzhokoloka ntanda yonse, aba bengijila ba Betele ne pa Mazubo a Kubuñenamo bengila mwingilo wanema bingi wa kutundaika mwingilo wa kusapwila pa Bufumu. Inge mu kipwilo kyenu nangwa mu mwanzo ye mujimo muji bengijila pa Betele, mwakonsha kumwesha byepi amba mwibavuluka?

16 Kimye kitanshi kyo bafika pa Betele bakonsha kutendeka kuvuluka ku nzubo, mambo basha balongo babo ne balunda nabo. Basanta bingi inge ba mu kisemi kya pa Betele ne balongo mu kipwilo baikala balunda nabo! (Mako 10:29, 30) Mutanchi wabo wa mwingilo wibalengela kutanwa ku kupwila ne kuya mu mwingilo wa kusapwila pa mulungu pa mulungu. Nangwa byonkabyo, kimye kimo bengijila pa Betele bebapa ne mingilo ikwabo. Inge balongo ne banyenga mu bipwilo bayuka kino ne kumwesha kuba’mba basanta pa mwingilo wingila ba mu kisemi kya pa Betele bonsetu bakamwenamo.—Tangai 1 Tesalonika 2:9.

KUKWASHA BA MU MWINGILO WA KIMYE KYONSE BENGIJILA MU BYALO BINGI

17, 18. Ñanyi mingilo ingila balongo ne banyenga mu byalo bingi?

17 Aba baswa mwingilo wa kwingijila mu byalo bingi bakonsha kutendeka kuja kajo ko babula kupijilwa, kwamba milaka ingi, kulondela bisho bingi ne kwikala bwikalo bungi bo babula kupijilwa. Mambo ka o baswila ne kwikala bwikalo bwa uno mutundu?

 18 Bamo bamishonale, kabiji bengila kimye kyabaya mu mwingilo wa kusapwila ne kukwasha bantu bavula kumwenamo mu byo bafunda. Ofweshi wa musampi unengezhezha bamishonale mwa kulaala ne kwibapa kajali ka kwikwashishamo mu bwikalo. Bakwabo bebatuma kuya na kwingijila pa musampi mu byalo bingi nangwa kukwasha mu mwingilo wa kushimika bishimikwa pa musampi, maofweshi a bantuntuluzhi, Mazubo a Kubuñenamo nangwa kushimika Mazubo a Bufumu. Bano bonse bebanengezhezha kajo ne mwa kulaala ne bintutu bikwabo bya kwikwashishamo. Byonka biji ba mu kisemi kya pa Betele, nabo kimye kyonse batanwa ku kupwila ne kuya mu mwingilo wa kusapwila konka ko bekala. Onkao mambo, bipwilo bimwenamo bingi mu mingilo ya bano balongo ne banyenga.

19. Twafwainwa kuvulukanga ka pa balongo ne banyenga bengijila mu byalo bingi?

19 Mwakonsha kuvuluka byepi bano bakalume bengila mwingila wa kimye kyonse? Vulukainga kuba’mba kimye kitanshi kibakatazha bingi kuja kajo ko babula kupijilwa. Mwakonsha kuvulukanga kino inge mwibeta kwiya na kujiila nabo pamo kajo; mwafwainwa patanshi kwibepuzha kajo ko bakonsha kutemwa kuja nangwa kwibepuzha kajo ko bakonsha kutemwa kujako pacheche. Byo babena kufunda mulaka ne kisho kyenu, mwafwainwa kwibatekenya. Pakonsha kupita kimye pa kuba’mba bomvwishe kyo mubena kwamba, pano bino, mwafwainwa kwibabulako bya kutongola byambo. Yukai kuba’mba bakeba kufunda!

20. Twakonsha kukwasha byepi baji mu mwingilo wa kimye kyonse ne bansemi babo?

20 Baji mu mwingilo wa kimye kyonse babena kuya na kukoma, ne bansemi babo nabo kyo kimotu. Inge bansemi Bakamonyi, bakebesha bingi baana babo kutwajijila mu mwingilo wabo. (3 Yoa. 4) Baji mu mwingilo wa kimye kyonse bafwainwa kwesekesha kukwasha bansemi babo bakoma ne kwibapempula. Pano bino, aba bekala kipi kipi na bansemi ba balongo ne banyenga baji mu mwingilo wa kimye kyonse bakonsha kwibakwasha mu byo bakajilwa. Vulukainga kuba’mba aba baji mu mwingilo wa kimye kyonse bengila bingi mwingilo wanema mu mwingilo ubena kwingijiwa ntanda yonse ukyangye kwingijiwapo kala. (Mat. 28:19, 20) Abya anweba nangwa ba mu kipwilo kyenu mwakonsha kukwashako bansemi ba balongo ne banyenga baji mu mwingilo wa kimye kyonse inge bakajilwa nyi?

21. Aba baji mu mwingilo wa kimye kyonse bomvwa byepi inge bebatundaika ne kwibakwasha?

21 Aba bengila mu mwingilo wa kimye kyonse, kechi bengila kuba’mba banonke ne, boba bino mambo bakeba kwingijila Yehoba ne kukwasha bantu. Basanta bingi inge mwibakwasha. Nyenga umo wingijila mu kyalo kingi kabiji uji mu mwingilo wa kimye kyonse waambile’mba: “Kakalata ka kukusanchila kamwesha kuba’mba bakwenu babena kukuvuluka kabiji batemwa byo ubena kuba.”

22. Mumvwa byepi pa mambo a mwingilo wa kimye kyonse?

22 Kwingijila Yehoba mu mwingilo wa kimye kyonse mufuma bintu byawama bingi. Kuba bino ke kintu kyawama bingi mu bwikalo. Baji mu mwingilo wa kimye kyonse bakonsha kufunda bya kwikala na byubilo byawama bikebewa pa kino kimye kabiji bikebakwasha ne mu ntanda ipya. Katatakatu bakalume ba Yehoba bakengilenga mwingilo wawama pa juba pa juba. Onkao mambo, twayai atweba bonse ‘tuvulukenga kimye kyonse mingilo ya lwitabilo kabiji yakosa’ ya boba baji mu mwingilo wa kimye kyonse.—1 Tesa. 1:3.