Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

Mambo ka o Twafwainwa Kwikela Bazhila?

Mambo ka o Twafwainwa Kwikela Bazhila?

“Mukekale bazhila.”—LEVI 11:45.

1. Buku wa Bena Levi wakonsha kwitukwasha byepi?

BUKU wa Bena Levi waamba bingi pa kwikala bazhila kukila mabuku onse a mu Baibolo. Byo kiji kuba’mba bapopweshi bakine ba Yehoba bafwainwa kwikala na kino kyubilo, kumvwisha byaamba buku wa Bena Levi kusakwitukwasha kuyuka byo twakonsha kwikala bazhila.

2. Ñanyi bintu byo tutana mu buku wa Bena Levi?

2 Mosesa ye wanembele buku wa Bena Levi. Uno buku uji pa “Binembelo byonse” byawama kufunjisha bantu. (2 Timo. 3:16) Mu kitango kimo kimo, jizhina ja Yehoba jitanwamo pepi bimye jikumi. Kumvwisha biji mu buku wa Bena Levi kwitukosesha ne kwitulengela kukana kuba bintu byakonsha kuleta mwenga pa jizhina janji jazhila. (Levi 22:32) Mu uno buku mutanwa byambo bya kuba’mba, “Amiwa ne Yehoba,” bino byambo bituvululamo kukokela Lesa. Mu uno mutwe ne walondelapo tusakufunda bintu byavula biji mu buku wa Bena Levi byakonsha kwitukwasha kwikala bazhila byo tubena kupopwela Lesa.

TWAFWAINWA KWIKALA BAZHILA

3, 4. Kutokesha Alona ne baana banji kwaimenangako ka? (Monai kipikichala kitanshi.)

3 Tangai Bena Levi 8:5, 6. Yehoba wasajile Alona kwikala  ñanga mukatampe wa bena Isalela, kabiji baana banji baingilanga mwingilo wa buñanga mu uno mukoka. Alona wimenako Yesu Kilishitu kabiji baana banji bemenako bashingwa ba kwa Yesu. Kovwa Alona kwalumbululanga ka? Nanchi kwalumbulwilenga’mba Yesu bafwainwe kumutokesha nyi? Ine, mambo Yesu kechi wajinga ndengamambo ne, kabiji kechi wajingapo ‘na kaneneno’ ne. Onkao mambo, kechi bafwainwe kumutokesha ne. (Hebe. 7:26; 9:14) Nangwa byonkabyo, Alona byo bamutokeshe, waimenejilengako Yesu, wabula bubipisho kabiji waoloka. Pano nga kutokesha baana ba kwa Alona kwimenako ka?

4 Kutokesha baana ba kwa Alona kwaimenejilengako kutokesha boba bakekala bañanga mwiulu. Nanchi kubatizhiwa kwa bashingwa kuji byonka byo kyajinga pa kutokesha baana ba kwa Alona nyi? Ine, lubatizhilo kechi lufumyapo bundengamambo ne; pano bino, lumwesha kuba’mba muntu wipana kwi Yehoba Lesa. Bashingwa bebatokesha kupichila mu ‘byambo bya Lesa,’ kino kilumbulula’mba bafwainwa kulondela byonse byafunjishanga Kilishitu mu bwikalo bwabo bonse na muchima yense. (Efi. 5:25-27) Onkao mambo, bebazhijika ne kwibatokesha. Pano kiji byepi ku “mikooko ikwabo”?—Yoa. 10:16.

5. Mambo ka o twakonsha kwambila’mba mikooko ikwabo beitokesha na Mambo a Lesa?

5 Baana ba kwa Alona kechi baimenangako baji mu “jibumba jikatampe” ja mikooko ikwabo ya kwa Yesu ne. (Lum. 7:9) Onkao mambo, mikooko ikwabo nayo beizhijika ne kwiitokesha na Mambo a Lesa. Aba baji na luketekelo lwa kwikala pano pa ntanda inge batanga byaamba Baibolo pa buneme bwa mashi a kwa Yesu aichikile, betabila bino byambo ne kwingila “mwingilo wazhila mute ne bufuku.” (Lum. 7:13-15) Bashingwa ne mikooko ikwabo batwajijila kwibatokesha, kabiji kino kimwekela mu byo ‘batwajijila kwikala na byubilo byawama.’ (1 Pe. 2:12) Yehoba umvwa bingi bulongo inge wamona bantu banji saka batoka ne kukwatankana, saka bakokela ne kulondela Kafunga wabo, aye Yesu!

6. Mambo ka o twafwainwa kwipesela peselanga?

6 Bañanga mu Isalela bafwainwe kwikala batoka ku mubiji, kino kilumbulula byavula ku bantu ba Yehoba mu ano moba. Aba bo tufunjisha Baibolo bamona pa mapunzha po tupwila byo paji butooto ne byo tuji na butooto ne byo tuvwala bulongo. Kuno kutokesha kwa bañanga kwitukwasha kuyuka kuba’mba yense uya ku mutumba wa Yehoba ye basuntwila peulu wafwainwa kwikala na “muchima watoka to.” (Tangai Salamo 24:3, 4; Isa. 2:2, 3.) Twafwainwa kwingijilanga Lesa na milanguluko yawama, na muchima watoka ne mibiji yetu yafwainwa kwikala ya butooto. Kino kitulengela kwipesapesa atweba bene, panyuma ya kwipesapesa, twakonsha ne kwalulako mumo pa kuba’mba twikale bazhila. (2 Ko. 13:5) Muntu wabatizhiwa inge keatambe bya mulekese wafwainwa kwiipuzha mwine amba, ‘Nanchi mbena kumwesha kuba’mba nazhila nyi?’ Kepo afwainwa kukeba bukwasho bukiji bukiji pa kuba’mba aleke kino kisela.—Yako. 5:14.

MWESHAINGA KUBA’MBA MWAZHILA KUPICHILA MU KWIKALA NA LUKOKELO

7. Kwesakana na kinembelo kya Bena Levi 8:22-24, ñanyi kintu kyawama Yesu kyo etushijile?

7 Buñanga byo bwatendekele mu bena Isalela, Ñanga Mukatampe aye Alona ne baana banji bebashingile mashi a mwana mukooko ku kutwi kwa ku kilujo, ne ku kyala ne ku jina jikatampe. (Tangai Bena Levi 8:22-24.) Kuba bino kwamweshanga kuba’mba bañanga bakakokelanga ne kwingila mingilo yabo na muchima yense. Kyo kimotu, Ñanga Mukatampe aye Yesu, washijile bashingwa ne mikooko ikwabo mwa kulondela. Kimye kyonse  waumvwinanga byamubulanga Lesa. Yesu waubanga kyaswa muchima wa Yehoba kimye kyonse kabiji kechi walekele kwenda mu jishinda jazhila ne.—Yoa. 4:31-34.

8. Bapopweshi bonse ba Yehoba bafwainwa kuba ka?

8 Bena Kilishitu bashingwa ne mikooko ikwabo ya kwa Yesu bafwainwa kulondela bukishinka bwa Ñanga wabo Mukatampe. Bapopweshi bonse ba Yehoba bafwainwa kukokela ne kulondela lutangijilo lutanwa mu Mambo a Lesa ne kuchinuzhuka kulengela mupashi wanji kuba bulanda. (Efi. 4:30) Bafwainwa ‘kolola mashinda abo a kwendamo.’—Hebe. 12:13.

9. Balongo basatu baingilanga na ba mu Jibumba Jitangijila baambile’mba ka, kabiji byo baambile byakonsha kwimukwasha byepi kwikala bazhila?

9 Akiumvwai byambo bya kufuma panshi ya muchima byaambile balongo basatu baji na luketekelo lwa kwikala pano pa ntanda kabiji baingila pa myaka yavula na ba mu Jibumba Jitangijila. Umo waambile’mba: “Uno mwingilo wanema bingi, kwingila nabo pa kimye kyabaya kwandengela kuyuka kuba’mba, nangwa kya kuba bano balongo bashingwa na mupashi, bambulwa kulumbuluka. Bino kikonkwanyi kyami pa myaka yonse yapitapo ke kya kukokela babena kutangijila.” Mulongo wa bubiji waambile’mba: “Binembelo nabiji kinembelo kya 2 Kolinda 10:5, kyaamba pa ‘kukokela Kilishitu,’ kyankwasha kukokela ne kumvwañana na babena kutangijila. Luno lukokelo lufuma panshi ya muchima.” Mulongo wa busatu waambile’mba: “Kutemwa byatemwa Yehoba ne kushikwa byo ashikwa, ne kutwajijila na kukeba lutangijilo lwanji ne kuba bimusangajika, kumwekela mu kukokela byaamba jibumba janji ne kukokela bonse bo abena kwingijisha pa kuba kyaswa muchima wanji pano pa ntanda.” Uno mulongo uvuluka byaubile mulongo Nathan Knorr wajinga mu Jibumba Jitangijila byo aswile byambo byakaine bakwabo byanembelwe mu Kyamba kya Usopa kya mu 1925, kyaambilenga pa “Kusemwa kwa Mukoka.” Luno lukokelo lwafikile pa muchima uno mulongo. Kulanguluka pa bino byambo byaambile bano balongo basatu kwakonsha kwimukwasha kwikala bazhila ne kukokela Lesa.

KWIKALA BAZHILA KUPICHILA MU KUKOKELA MUZHILO WA LESA WAAMBA PA MASHI

10. Mambo ka o kyanemena kukokela muzhilo wa Lesa waamba pa mashi?

10 Tangai Bena Levi 17:10. Yehoba wakambizhe bena Isalela kubula kuja “mashi nangwa a byepi.” Bena Kilishitu nabo bebakambizha kubula kuja mashi a bantu nangwa a banyama. (Byu. 15:28, 29) Kitukola bingi ku muchima inge twalanguluka pa kuba kintu kyakonsha kulengela Lesa ‘kwitunankama’ ne kwitupanga mu kipwilo. Twamutemwa bingi kabiji tukeba kumukokela, nangwa kya kuba bumi bwetu buji mu kizumba, nangwatu umvwe bantu babula kuyuka Yehoba kebakebe amba tubule kumukokela. Onkao mambo, twafwainwa kuketekela kwitwendeleka pa kukana mashi, bino tusalapo kukokela Lesa. (Yuda 17, 18) Ki ka kyakonsha kwitukwasha kubula kuja mashi nangwa kuswa kubikwa mashi?—Mpitu. 12:23.

11. Mambo ka o twakonsha kwambila’mba Juba ja Kufuchilamo Mambo janemene bingi?

11 Byaubanga ñanga mukatampe mu bena Isalela ba kala pa Juba ja Kufuchilamo Mambo jimo pa mwaka bitulengela kuyuka Lesa byo amona mashi. Mashi beengijishanga ku bintu byanema bingi. Beengijishanga kufuchilamo mambo a bonse bakebanga Yehoba kwibalekelako mambo. Mashi a ñombe ne a mbuzhi beasansanga pa kizhiko kya jikwachi ja lulayañano. (Levi 16:14, 15, 19) Kuba bino kwalengelanga Yehoba kulekelako bena Isalela mambo abo. Yehoba wakambizhe ne kuba’mba umvwe  muntu waipaya nyama wa kuja, wafwainwe kusumisha mashi anji panshi ne kwiazhika na maloba, “mambo bumi bwa byonse biji na bumi buji mu mashi abyo.” (Levi 17:11-14) Nanchi kuba bino kwanemene nyi? Ee. Mambo byo baingijishanga mashi pa Juba ja Kufuchilamo Mambo ne mukambizho wa kwichila mashi panshi, byaijilemo bingi na mukambizho Yehoba ye akambizhe Nowa ne baana banji wa kubula kuja mashi. (Nte. 9:3-6) Yehoba Lesa wakainye bantu kuja mashi. Kino kilumbulula ka ku bena Kilishitu?

12. Nkalata yatumine Paulo ku bena Kilishitu Bahebelu yaambapo’mba ka pa mashi ne pa kulekelwa mambo?

12 Mutumwa Paulo walumbulwijile bena Kilishitu Bahebelu kuba’mba mashi aji na bulume bwa kutokesha bintu byo anembele’mba: ‘Monka mwayila Mizhilo bintu byavula bebitokesha na mashi, umvwe mashi abula kwichilwa, mambo kechi akonsha kulekelwa ne.’ (Hebe. 9:22) Kabiji Paulo waambile’mba nangwa kya kuba bitapisho bya banyama byanemene, byalengelanga bena Isalela kuvuluka kuba’mba bajinga bandengamambo ne kuba’mba bakebewenga kintu kyanema kyakonsheshe kufumyapo bundengamambo bwabo. Onkao mambo, ino Mizhilo yajinga “kimvule kya bintu byawama bikeya, bino kechi kine kipasha kya byobya bintu ne.” (Hebe. 10:1-4) Pano bafwainwe kuba ka pa kuba’mba balekelwe mambo?

13. Yesu byo apaine mashi anji kwi Yehoba, kilumbulula ka kwi anweba?

13 Tangai Efisesa 1:7. Yesu Kilishitu wafwile lufu lwa bukitapisho ne ‘kwipana mwine na mambo a atweba.’ Kino kyanema bingi ku bamutemwa kabiji batemwa Shanji. (Nga. 2:20) Onkao mambo, byaubile Yesu panyuma ya lufu lwanji ne lusanguko lwanji byo byalengela mambo etu kulekelwa. Byaubile Yesu byafikizhe byaambile Mizhilo ya Mosesa byaubiwanga pa Juba ja Kufuchilamo Mambo. Pa joja juba, ñanga mukatampe wasendanga mashi a banyama ba mulambo ne kuya Mwine Mwazhijisha mu tente wa lusambakeno. Kabiji mu nzubo ya Lesa yashimikile Solomone namo watwelanga ne kwiapana kwi  Lesa. (Levi 16:11-15) Byobyo kyajinga ne kwi Yesu, watwelele mwiulu ne kupana kwi Yehoba buneme bwa mashi anji. (Hebe. 9:6, 7, 11-14, 24-28) Twasanta bingi pa kwitulekela mambo etu kabiji jiwi jetu ja mu muchima jatoka mambo tuji na lwitabilo mu mashi a kwa Yesu.

14, 15. Mambo ka o kyanemena kuyuka ne kukokela muzhilo wa Yehoba waamba pa mashi?

14 Nanchi pano mwaumvwisha ene mambo Yehoba o etukambizhizha kubula kuja “mashi a byepi nangwa a byepi” nyi? (Levi 17:10) Nanchi mwaumvwisha ene mambo Lesa o amwena kuba’mba mashi azhila nyi? Umona mashi kuba’mba bo bumi. (Nte. 9:4) Abya mwaswa kuba’mba twafwainwa kunemeka mashi byonka Lesa byo eanemeka ne kukokela mukambizho wanji wa kukana mashi nyi? Jishinda jimo jo twakonsha kwikelamo mu mutende na Lesa ke kwikala na lwitabilo mu kitapisho kya bukuzhi bwa kwa Yesu ne kuyuka kuba’mba mashi anema bingi ku Mulenga wetu.—Kolo. 1:19, 20.

15 Atweba bonse kwa kubula kuketekela twakonsha kutanwa mu lweseko lwa kubikwa mashi. Kampe wa mu kisemi nangwa mulunda netu kwa kubula kuketekela wakonsha kutanwa mu lweseko lwa kuswa kubikwa mashi nangwa kukana kubikwa mashi. Mu bimye bya uno mutundu mwafwainwa kufuukulapo pa mbaji imo ya mashi ne pa mashinda a kubukilwamo. Onkao mambo, kyanema bingi kupesapesapo ne kwinengezha ku bintu bya uno mutundu bipulumukatu. Kulomba kwi Lesa mu bimye bya uno mutundu kwakonsha kwitukwasha kubula kulala uno muzhilo. Kechi tukeba kufichisha Yehoba ku muchima kupichila mu kuba bintu byakanya Mambo anji ne. Badokotala ne bantu bavula batundaika bantu kupana mashi na mulanguluko wa kupulusha bantu. Nangwa byonkabyo, bantu ba Yehoba bazhila bayuka kuba’mba Mulenga ye uji na luusa lwa kwibabula bya kwingijisha mashi. Kwi aye, “mashi nangwa a byepi” azhila. Twafwainwa kutwajijila kukokela muzhilo wanji waamba pa mashi. Kabiji kupichila mu byubilo byetu byazhila, twayai tumweshenga kuba’mba twanemeka bingi mashi a kwa Yesu aji na bulume bwa kupulusha bantu. Ano mashi o alengela mambo etu kulekelwa ne kwitupa luketekelo lwa kwikala na bumi bwa myaka ne myaka.—Yoa. 3:16.

Nanchi musakutwajijila kukokela muzhilo wa kwa Yehoba waamba pa mashi nyi? (Monai mafuka 14, 15)

MAMBO KA YEHOBA O AKEBELA KUBA’MBA TWIKALE BAZHILA?

16. Mambo ka bantu ba Yehoba o bafwainwa kwikela bazhila?

16 Lesa byo apokolwele bena Isalela kufuma mu buzha mu Ijipita, wibabujile’mba: “Amiwa ne Yehoba wimufumishe mu ntanda ya Ijipita, namba ngikale ke Lesa wenu; byonkabyo mukekale bazhila mambo amiwa nazhila.” (Levi 11:45) Yehoba wakebelenga bantu banji bena Isalela kwikala bazhila mambo aye mwine wazhila. Ne atweba byo tuji Bakamonyi ba kwa Yehoba twafwainwa kwikala bazhila. Buku wa Bena Levi walumbulula bingi bulongo kino kishinka.

17. Mwamwenamo byepi mu byo twafunda mu buku wa Bena Levi?

17 Mwafwainwa mwamwenamo bingi mu bishinka byo twisambapo biji mu buku wa Bena Levi. Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, uno mutwe wimulengela kumvwisha bulongo biji mu uno buku wa mu Baibolo. Kulanguluka pa bishinka biji mu buku wa Bena Levi kwimulengela kuyuka ene mambo o twafwainwa kwikela bazhila. Pano bino, kuji bishinka bikwabo byanema bingi biji mu uno buku wanembelwe na lutangijilo lwa Lesa. Ñanyi bintu bikwabo byo twakonsha kufunda mu uno buku byaamba pa kwingijila Yehoba mu mwingilo wazhila? Bino bintu byobyo tukesambapo mu mutwe walondelapo.