Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

Twayai Tukwatankane Mpelo byo Yafwenya Pepi

Twayai Tukwatankane Mpelo byo Yafwenya Pepi

“Atweba twi binungwa bya mubiji umo.”—EFI. 4:25.

1, 2. Lesa ukeba bapopweshi banji banyike ne bakulumpe kwikala byepi?

NANCHI mwi bakyanyike nyi? Inge ibyo, yukai kuba’mba bemunemeka bingi mu kipwilo kya Yehoba kya ntanda yonse. Mu byalo byavula, bakyanyike bavula bingi pa bantu babena kubatizhiwa. Tutundaikwa bingi pa kumona bakyanyike bavula babena kufukulapo kwingijila Yehoba.

2 Byo muji bakyanyike, nanchi mumvwa bulongo inge muji na bakwenu banyike nyi? Mwafwainwa musangalala bingi. Mambo tumvwa bingi bulongo kwikala pamo na balunda netu mo twaesakena. Pano bino, Yehoba ukeba atweba kumupopwela pamo na balongo ne banyenga bonse. Ukeba bantu banji bakulumpe ne banyike kukwatankana nangwa kya kuba baji na nkomeno yapusana pusana. Mutumwa Paulo wanembele’mba Lesa ukeba’mba “bantu bonse bapuluke ne kuyukisha bulongo bukine.” (1 Timo. 2:3, 4) Kinembelo kya Lumwekesho 7:9 kyalumbulula bapopweshi ba Lesa kuba’mba bafuma mu “bisaka byonse, mu mikoka yonse, mu mitundu yonse ya bantu ne mu njimi yonse.”

3, 4. (a) Ñanyi byubilo biji na bakyanyike bavula lelo jino? (b) Paulo walumbulwile byepi kipwilo pa Efisesa 4:25?

3 Bakalume ba Yehoba bakyanyike bapusana bingi na  bakyanyike ba mu ino ntanda. Bavula babula kwingijila Yehoba bekala bwikalo bwa kwitemwa abo bene, bwa kutatu muchima pa byo bakeba. Bapesapesa bya kupesapesa batana kuba’mba luno bakyanyike betemwa bingi kukila ne byo kyajinga kala. Ñambilo yabo ne mvwajilo yabo bimweshatu patoka kuba’mba kechi baji na mushingi ne, kikatakata ku bakikulumpe.

4 Bino byubilo byakumbanatu konse. Onkao mambo, bakalume ba Yehoba bakyanyike kibakatazha bingi kuchinuzhuka bino byubilo ne kumona bintu monka mwibimwena Lesa. Ne mu myaka kitota kitanshi, Paulo watundaikile bakwabo ba mu lwitabilo kuchinuzhuka “mupashi ubena kwingila mu bantu babula kukookela” mo ‘baendelenga kimye kimo.’ (Tangai Efisesa 2:1-3.) Bakyanyike bachinuzhuka uno mupashi ne kwingijila pamo na balongo ne banyenga saka bakwatankana boba bingi bulongo. Kuba bino kwayilamo bingi na byaambile Paulo amba, “atweba twi binungwa bya mubiji umo.” (Efi. 4:25) Byo tubena kufwenya kwipi na mpelo ya buno bwikalo, kyanema bingi kwingijila pamo saka twakwatankana. Pano twayai twisambe pa mashimikila anembwa mu Baibolo asakwitukwasha kuyuka buneme bwa kukwatankana ne kwingijila pamo.

BAKWATANKENE

5, 6. Jishimikila ja kwa Lota ne baana banji babakazhi jitufunjishapo ka pa lukwatankano?

5 Mu moba a kala, Yehoba wazhikijilanga bantu banji inge bakwatankana ne kwikwasha bene na bene mu bimye bya malwa. Bapopweshi ba Lesa ba mu ano moba bakulumpe nangwa banyike bakonsha kufunjilako ku ano mashimikila anembwa mu Baibolo. Twayai tumone byamwekejile Lota.

6 Lota ne kisemi kyanji bajinga mu kizumba, mambo muzhi wa Sodoma mobaikalanga wajinga pepi kumonauna. Bamalaika ba Lesa batundaikile Lota kuba’mba afume mu muzhi ne kuya ku mpunzha yawama ya mitumba. Bamwambijile’mba: “Nyema upulushe bumi bobe!” (Nte. 19:12-22) Lota wakokejile ne baana banji babakazhi babiji nabo bakwatankene nanji ne kufuma mu muzhi. Kyataminekotu ke kya kuba’mba bakwabo mu kisemi kyanji bakaine kukokela. Banabalume baipangwizhe baana ba kwa Lota, “bamwenenga nobe ubena kuba bisela.” Onkao mambo, bafwile uno muzhi byo bamonawine. (Nte. 19:14) Lota ne baana banji babakazhi batwajijile saka bakwatankana kabiji bapulukile.

7. Yehoba wakwashishe byepi bena Isalela byo bakwatankene pa kufuma mu Ijipita?

7 Akimonai kya kumwenako kikwabo. Bena Isalela byo bafuminenga mu Ijipita, kechi bayilenga mu mabumba apusana pusana, aba ne jabo aba ne jabo ne. Kabiji Mosesa byo atanyikile “kuboko kwanji pa kalunga ka mema,” ne Yehoba waabenye kalunga ka mema pakachi, Mosesa kechi waabukile bunke nangwa na bena Isalela bachechetu ne. Bino, na luzhikijilo lwa Yehoba kipwilo kyonse kyaabukile. (Lupu. 14:21, 22, 29, 30) Bantu bonse bakwatankene kabiji “jibumba ja bantu bapusana pusana” babujile bena Isalela nabo bakwatankene pamo nabo. (Lupu. 12:38) Pano kyakonsheshe kwikala byepi inge kya kuba’mba jibumba jimo kampe ja bakyanyike jafukwilepo kuya jishinda jingi jo bamwene kuwama. Kuba bino inge bwajinga bumbulwamaana kabiji inge kechi bebazhikijile kwi Yehoba ne.—1 Ko. 10:1.

8. Bantu ba Lesa bakwatankene byepi mu moba a bukalama bwa kwa Yehoshafwata?

8 Mu moba a bukalama bwa Mfumu Yehoshafwata, bantu ba Lesa bebalukukile ku “jibumba jikatampe” ja nzhita ya bulume bukatampe jafumine mu mapunzha ebazhokolokele.  (2 Moba 20:1, 2) Kyawaminekotu, bantu ba Lesa kechi bakebele kushinda bano balwanyi mu bulume bwabo ne. Abo batajilengatu kwi Yehoba. (Tangai 2 Byambo bya Moba 20:3, 4.) Kabiji kechi baubile  bino kwa kubula kukwatankana ne. Baibolo witubula’mba: “Bena Yuda bonse baimene kwi Yehoba pamo na baana babo babacheche, bakazhi babo ne baana babo.” (2 Moba 20:13) Banyike ne bakulumpe bonse bakwatankene mu lwitabilo ne kulondela lutangijilo lwa Yehoba. Kabiji Yehoba naye wibazhikijile ku balwanyi babo. (2 Moba 20:20-27) Kino ke kya kumwenako kyawama bingi. Bantu ba Lesa bafwainwa kukwatankana mu bujibumba pa kupita mu meseko.

9. Twakonsha kufunjilako ka ku byakwatankene bena Kilishitu batanshi?

9 Bena Kilishitu batanshi nabo bayukanyikilwe kuba’mba bakwatankene bingi. Bayudea ne bantu baalukile ke Bayudea bakwatankene ne “kufunda ku batumwa, saka bapwanañana pamo, kujiila pamo ne kulombela pamo.” (Byu. 2:42) Kuno kukwatankana kwabo kwamwekele kimye kyo bebamanyikilenga. Mambo mu kimye kya uno mutundu kukwatankana kwanema bingi. (Byu. 4:23, 24) Mu bimye byakatazha, ne atweba twafwainwa kukwatankana na balongo ne banyenga.

KWATANKANAI JUBA JA YEHOBA BYO JIBENA KUFWENYA PEPI

10. Ñanyi kimye kikakebewanga bingi kukwatankana?

10 Juba ja malwa akyangye kumwekapo mu bwikalo bwa bantu jibena kufwenya pepi. Ngauzhi Yoela walumbulwile jino juba amba, “jo juba ja mfishi ne mfishi ikatampe.” (Yoe. 2:1, 2; Zefwa. 1:14) Kino kyo kimye bantu ba Lesa kyo bafwainwa kukwatankana kya kine kine. Akivulukai byambo bya kwa Yesu bya kuba’mba: “Bufumu bonaika umvwe bene benabo bealukamo.”—Mat. 12:25.

11. Bantu ba Lesa mu ano moba bakonsha kufunjilako ka ku kukwatankana ko baambapo mu Salamo 122:3, 4? (Monai kipikichala kitanshi.)

11 Mu kimye kya malwa kibena kwiya tukakebewa bingi kwikala bakwatankana. Twakonsha kufunjilako kimo ku byo bashimikanga mazubo mu Yelusalema. Pa kwiashimika bealamankanyanga. Kyo kyalengejile nyimbi wa masalamo kutela uno muzhi amba “muzhi ye balamankanya pamo.” Kino kyalengejile bantu baikalanga mu uno muzhi kwikwasha ne kwizhikijila mulwabo. Kabiji kulamankana kwa ano mazubo kyamweka kwavulwilemo nyimbi wa masalamo kuba’mba mikoka ya bena Isalela ke “mikoka ya kwa Yehoba” yakwatankana kupopwela Yehoba. (Tangai Salamo 122:3, 4.) Ne atweba twafwainwa kwikala nobe “muzhi ye balamankanya pamo” pa kino kimye ne mu kimye kibena kwiya kulutwe kyakatazha.

12. Ki ka kiketukwasha kupuluka kimye kyo bakalukuka bantu ba Lesa?

12 Mambo ka kukwatankana kyo kukanemena bingi kulutwe na lwendo? Mu Ezikyo kitango 38 muji bungauzhi bwaamba pa kulukukwa kwa bantu ba Lesa ku “Gogi wa mu ntanda ya Magogi.” Kino kechi kyo kimye kya kuleka kintu nangwa kimo kwitulengela kwabenamo ne. Kechi tukakeba bukwasho mu ino ntanda ne. Atweba tukatwajijilatu kukwatankana na balongo ne banyenga. Bino kwikala mu jino jibumba kechi ko kuketulengela kupuluka ne. Yehoba ne Mwananji bakazhikijila bantu bonse beta pa jizhina ja Yehoba ku bya malwa pa kyo kya kimye. (Yoe. 2:32; Mat. 28:20) Nangwa byonkabyo, kyanema bingi kutwajijila kukwatankana na bantu ba Lesa. Nanchi mwalanguluka’mba Yehoba ukazhikijila bantu bafukulapo kufuma mu jibumba janji nyi?—Mika 2:12.

13. Bakyanyike bakamwa Lesa bakonsha kufunjilako ka ku byo twisambapo?

13 Anweba bakyanyike nanchi mwamona ene mambo o mwafwainwa kubujila kulondela byuba bakwenu bakyanyike basatuka nyi? Tubena kunangijila ku kimye kukwatankana po kukanema bingi kwi atweba bonse banyike ne bakulumpe. Koseshai bulunda bwenu na balongo ne banyenga ne kwingijila Yehoba saka mwakwatankana.  Kukwatankana na bantu ba Yehoba kukemulengela kupuluka.

“BINUNGWA BYA MUBIJI UMO”

14, 15. (a) Mambo ka Yehoba o abena kwitufunjishisha atweba bonse banyike ne bakulumpe? (b) Ñanyi lujimuno lwafuma kwi Yehoba lwitutundaika kwikala bakwatankana?

14 Yehoba ubena kwitukwasha “kumwingijila na muchima umo.” (Zefwa. 3:8, 9) Ubena kwitufunjisha byo tukekalanga kulutwe, kimye kyo ‘akakonkanya pamo jibiji bintu byonse mwi Kilishitu.’ (Tangai Efisesa 1:9, 10.) Yehoba ubena kukeba kukwatankanya baji mwiulu ne baji pano pa ntanda kwikala kisemi kimo kya bapopweshi banji. Ukoba bino kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne. Anweba bakyanyike nanchi mwamona ene mambo o mwafwainwa kutwajijila kwikala mu jibumba ja Yehoba nyi?

15 Yehoba ubena kwitufunjisha byo twakonsha kwikala bakwatankana lonka luno na mulanguluko wa kuba’mba tukekale bakwatankana myaka ne myaka. Binembelo bitutundaika kuba’mba ikalai nobe binungwa ‘bilama bine na bine,’ kabiji “itemwainga anwe bene na bene,” ne ‘kwitekeneshanga anwe bene na bene’ kabiji ne “kwikomesha anwe bene na bene.” (1 Ko. 12:25; Loma 12:10; 1 Tesa. 4:18; 5:11) Yehoba wayuka’mba bena Kilishitu kyakonsha kwibakatazha bingi kukwatankana mambo bambulwa kulumbuluka. Onkao mambo, saka “mwilekelako mambo anwe bene na bene.”—Efi. 4:32.

16, 17. (a) Mambo ka o tuyila na kupwila? (b) Bakyanyike bakonsha kufunjilako ka ku byaubanga Yesu saka akiji mwanyike?

16 Yehoba witupa kupwila kwa bwina Kilishitu ko tufunda bya kwikala bakwatankana. Tutanga javula lutundaiko lutanwa pa Bahebelu 10:24, 25. Kintu kimo kyo tupwijila pamo ke kuba’mba “twitenga muchima atwe bene na bene kuba’mba twitundaikenga kwitemwa atwe bene na bene ne kuba mingilo yawama.” Bino kupwila kwaikelako kikatakata kuba’mba ‘twitundaikenga atwe bene na bene, ne kwibikishakotu byo tubena kumona aja juba saka jifwenya pepi.’

17 Yesu ke wakumwenako wawama bingi kwi atweba bonse mambo kimye kyonse wapwilanga pamo na bantu ba Yehoba. Byo ajinga na myaka ya kusemwa 12, Yesu wayile na bansemi banji ku nzubo ya Lesa. Pa kimye kimo kechi bamumwene ne. Bino kechi babujile kumumona na mambo a kuba’mba wayile na kukaya na bakwabo banyike ne. Bansemi banji, ba Yosefwa ne Maliya bamutaine saka abena kwisamba pa Binembelo na bafunjishi mu nzubo ya Lesa.—Luka 2:45-47.

18. Milombelo yakonsha kwitulengela byepi kukwatankana?

 18 Kutemwa balongo ne banyenga ne kutundaika bakwetu pa kupwila kwa mwina Kilishitu kechi ko konkatu kwakonsha kukosesha buumo bwetu ne. Kulombelako bakwetu nako kukosesha buumo bwetu. Kutela bintu byo tukeba’mba Yehoba ebakwashe balongo kwituvululamo kwibata muchima. Bena Kilishitu bakulumpe kechi bo bonkatu bafwainwa kuba bino ne. Abya anweba bakyanyike, nanchi muba bino kuba’mba mukoseshe bulunda bwenu na ba mu kipwilo nyi? Kuba bino kukemulengela kubula kulabikwa na bya ino ntanda ne kupuluka kimye kikonaunwa ino ntanda iji mu bulume bwa kwa Satana.

Atweba bonse twakonsha kulombelako balongo ne banyenga (Monai jifuka 18)

BYO TUMWESHA’MBA “TWI BINUNGWA BYA MUBIJI UMO”

19-21. (a) Tumwesha byepi kuba’mba “twi binungwa byakwatankana”? Ambai kyamwekele. (b) Twakonsha kufunjilako ka ku byaubile balongo bamo kimye kya binkunkwila?

19 Bantu ba Yehoba balondela jifunde jiji mu Loma 12:5 ja kuba’mba: “Twi binungwa byakwatankana.” Kino kimweka inge kwamweka bya malwa. Mu December mu 2011, mvula wa kinkunkwila walengejile bantu pa jikuji ja Mindanao ja mu kyalo kya Philippine kuyujilwamo. Bufuku bumotu mazubo kukila pa 40,000 aonaikile. Pa ano mazubo aonaikile pajinga ne mazubo a balongo bavula. Bino ofweshi wa musampi wapaine sawakya wa kuba’mba: “Balongo ba bwina Kilishitu batumine bukwasho, ba mu kavoto katala pa bya malwa saka bakyangye kufika.”

20 Kabiji kitentanshi ne kinkunkwila byo kyapichile ku musela wa kyalo kya Japan, bipe bya balongo ne banyenga bavula byaonaikile. Bamo bashajiletu mabokotu. Nyenga Yoshiko nzubo yanji yaonakile. Uno nyenga waikalanga palepa makilomita 40 pa kuya ku Nzubo ya Bufumu. Waambile’mba: “Twakuminye bingi kalama wa mwanzo ne mulongo mukwabo byo baishile na kwitukeba panyumatu ya kinkunkwila.” Banungilepo na lusekelo amba: “Twasanchile bingi pa kwitukosesha ku mupashi kupichila mu kipwilo. Kabiji betupele ne bivwalo, masapato ne byola.” Mulongo wa mu kavoto ka katala pa bya malwa waambile’mba: “Balongo ba mu kyalo kya Japan bebikileko kwikwasha abo bene na bene. Kuji ne balongo bafumine ku United States bayile na kukwashañana. Byo twibepwizhe kibalengejile kwiya, baambile’mba: ‘Twakwatankana bingi na balongo ba mu Japan, kabiji babena kukeba bukwasho.’” Nanchi kechi mwatemwa kwikala mu jibumba muji bantu beta muchima mulwabo nenyi? Yukai kuba’mba Yehoba umvwa bingi bulongo pa kumona byo mwakwatankana.

21 Inge twafunda kukwatankana luno ne kwikwasha mulwetu, ko kuba’mba tubena kwinengezha kupita mu bya malwa bikeya kulutwe saka twakwatankana. Nangwatu inge kya kuba ko twikala kwalepa bingi na kuji balongo bakwabo, tukatwajijila kukwatankana na balongo bakonka ko tuji. Kuno kukwatankana kwitulengela kwinengezha kupita mu bya malwa bipulumukatu mu buno bwikalo bwatama. Ba Fumiko bapulukile kinkukwila kikatampe mu Japan baambile’mba: “Mpelo ijitu pepi. Twafwainwa kutwajijila kukwasha bakwetu ba mu lwitabilo byo tubena kupembelela kimye kikapwa binkunkwila.”

22. Kukwatankana kuketukwasha byepi kulutwe na lwendo?

22 Bonsetu bakulumpe ne banyike bakwatankana babena kwinengezha kupuluka kimye kikonaunwa ino ntanda ibi mwavula mabano. Lesa wetu ukapulusha bantu banji byonkatu byo aubile mu moba a kala. (Isa. 52:9, 10) Shiinwai kuba’mba mwakonsha kwikala pa bakapuluka inge mwatwajijila kwikala mu jibumba ja bantu ba Lesa bakwatankana. Kikwabo kyakonsha kwitukwasha ke kusanta pa bintu byo twatambula. Kino kyokyo tukesambapo mu mutwe walondelapo.